ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 19 : PALI ROMAN Dha.A.2 appamada-cittavagga

page145.

Maggaphalapativedham katum na sakkoti; tasma rakkhitabbayuttakam rakkhanto anivesano siya samapattim nivesanam katva tattha na niveseyya alayam na kareyyati attho. "tumhe evam karothati evam sattha tesam bhikkhunam dhammam desesi. Desanavasane pancasata bhikkhu nisinnatthane nisinnava saha patisambhidahi arahattam patva tathagatassa suvannavannam sariram vannenta thomenta vandantava agacchimsuti. Araddhavipassakabhikkhuvatthu. --------- 7. Putigattatissattheravatthu. (30) "aciram vatayam kayoti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto putigattatissattheram arabbha kathesi. Eko kira savatthivasi kulaputto satthu santike dhammakatham sutva sasane uram datva pabbajito laddhupasampado tissatthero nama ahosi. Gacchante gacchante kale, tassa sarire rogo udapadi. Sasapamattiyo pilaka utthahimsu. Ta anupubbena muggamatta kalayamatta kolatthimatta amalakamatta beluvamatta hutva pabhijjimsu. Sakalasariram chiddavachiddam ahosi. Putigattatissattherotvevassa namam udapadi. Athassa aparabhage atthini bhijjimsu. So appatijaggiyo ahosi. Nivasanaparupanam pubbalohitamakkhitam jalapuvasadisam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Ahosi. Saddhiviharikadayo patijaggitum asakkonta chaddayimsu. So anatho hutva nipajji. Buddhananca nama dve vare lokavolokanam avijahitam hoti: paccusakale lokam volokenta cakkavalamukhavattito patthaya gandhakutiabhimukham nanam katva olokenti, sayam olokenta gandhakutito patthaya bahirabhimukham nanam katva olokenti. Tasmim pana samaye bhagavato nanajalassa anto putigattatissatthero pannayi. Sattha tissassa bhikkhuno arahattassa upanissayam disva "ayam saddhiviharikadihi chaddito, idanissa mam thapetva annam patisaranam natthiti gandhakutito nikkhamitva viharacarikam caramano viya aggisalam gantva ukkhalim dhovitva udakam datva uddhanam aropetva udakassa tattabhavam agamayamano aggisalayameva atthasi; tattabhavam janitva gantva tissabhikkhuno nipannamancakakotiyam ganhi. Tada bhikkhu "apetha bhante, mayam ganhissamati mancakam gahetva aggisalam anayimsu. Sattha ambanakam aharapetva unhodakam asincitva tehi bhikkhuhi tassa parupanam gahapetva unhodakena maddapetva atape vissajjapesi. Athassa santike thatva tam sariram unhodakena temetva tassa sariram 1- ghamsitva nahapesi. Tassa nahanapariyosane parupanam sukkhi. Atha nam tam nivasapetva nivatthakasavam udakena maddapetva atape vissajjapesi. Athassa gatte udake chinnamatte, tam sukkhi. @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. tassa sariranti. natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

So ekam kasavam nivasetva ekam parupitva sallahukasariro ekaggacitto hutva mancake nipajji. Sattha tassa ussisake thatva "bhikkhu ayam tava kayo apetavinnano nirupakaro hutva kalingaram viya pathaviyam sayissatiti vatva imam gathamaha "aciram vatayam kayo pathavim adhisessati chuddo apetavinnano, niratthamva kalingaranti. Tattha aciram vatati: bhikkhu na cirassevayam kayo pathavim adhisessati imissa pakatisayanena sayitaya pathaviya upari sayissati. Chuddoti: apaviddho apagatavinnanataya tuccho hutva sessatiti dasseti. Yathakim? niratthamva kalingaranti: nirupakaram niratthakam katthakhandam viya. Dabbasambharatthika hi manussa arannam pavisitva ujukam ujukasanthanena vankam vankasanthanena chinditva dabbasambharam ganhanti, avasesam pana susiranca putikanca asarakanca ganthikajatanca chinditva tattheva chaddenti; anne dabbasambharatthika agantva tam gahetva akankhanta nama natthi, tam oloketva attano upakarakameva ganhanti; itaram pathavigatameva hoti, tam pana tena tena upayena mancapatipadakam va padakathalikam va phalakapithakam va katum sakkapi bhaveyya; imasmim pana attabhave dvattimsaya kotthasesu ekakotthasopi mancapatipadakadivasena va annena va upakaramukhena gayhupago nama natthi, kevalam niratthamva kalingaram ayam kayo apagatavinnano katipahasseva pathaviyam sessatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Desanavasane putigattatissatthero saha patisambhidahi arahattam papuni. Annepi bahu sotapannadayo ahesum. Theropi arahattam patva parinibbayi. Sattha tassa sarirakiccam karapetva dhatuyo gahetva cetiyam karapesi. Bhikkhu sattharam pucchimsu "bhante putigattatissatthero kuhim nibbattoti. "parinibbuto bhikkhaveti. "bhante evarupassa arahattupa- nissayasampannassa bhikkhuno kimkarana gattam putikam jatam, kimkarana atthini bhinnani, kimassa karanam arahattassa upanissayabhavam pattanti. "bhikkhave sabbametam etassa attana katakammena nibbattanti. "kim pana tena bhante katanti. "tenahi bhikkhave sunathati atitam ahari: ayam kassapasammasambuddhakale sakuniko hutva bahu sakune vadhitva issarajanam upatthahi, tesam dinnavasese vikkinati, "vikkinavasesa maretva thapita putika bhavissantiti, yatha uppatitum na sakkonti; tatha tesam janghatthini ca pakkhatthini ca bhinditva rasim katva thapesi. Te punadivase vikkinati, atibahunam laddhakale attano atthaya pacapesi. Tassa ekadivasam rasabhojane pakke, eko khinasavo pindaya caranto tassa gehadvare atthasi. So theram disva cittam pasadetva "maya bahu pana marita, 1- ayyo ca me gehadvare thito, antogehe ca rasabhojanam samvijjati, pindapatamassa dassamiti tassa pattam adaya puretva @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. maretva khadita.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Rasapindapatam datva theram pancapatitthitena vanditva "bhante tumhehi ditthadhammassa matthakam papuneyyanti aha. Thero "evam hotuti anumodanam akasi. Bhikkhave tada tissassa katakammavaseneva etam tissassa nipphannam: sakunanam atthibhedanissandena tissassa gattam putikam jatam, atthini ca bhinnani; khinasavassa rasapindapatadananissandena arahattam pattoti. Putigattatissattheravatthu. -------------- 8. Nandagopalakavatthu. (31) "diso disanti imam dhammadesanam sattha kosalajanapade viharanto nandagopalakam arabbha kathesi. Savatthiyam kira anathapindikassa gahapatino nando nama gopalako goyutham rakkhati addho mahaddhano mahabhogo. So kira yatha keniyo jatilo pabbajitavesena evam gopalakattena rajapilam pariharanto attano kutumbam rakkhati. So kalanukalam pancagorase adaya anathapindikassa santikam agantva sattharam passati dhammam sunati attano vasanatthanam agamanatthaya sattharam yacati. Sattha tassa nanaparipakam agamayamano agantva 1- tassa paripakkabhavam @Footnote: 1. Ma. agantva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Natva ekadivasam mahabhikkhusanghaparivuto carikam caranto magga okkamma tassa vasanatthanasanne annatarasmim rukkhamule nisidi. Nando satthu santikam gantva 1- vanditva patisantharam katva sattharam nimantetva sattaham buddhappamukhassa bhikkhusanghassa panitam pancagorasadanam adasi. Sattame divase sattha anumodanam katva danakathadibhedam anupubbikatham kathesi. Kathapariyosane nandagopalako sotapattiphale patitthaya satthu pattam gahetva sattharam anugacchanto duram gantva "tittha upasakati nivattiyamano vanditva nivatti. Atha nam eko luddhako vijjhitva maresi. Pacchato agacchanta bhikkhu disva gantva sattharam ahamsu "nando bhante gopalako tumhakam idhagatatta mahadanam datva anugantva nivattanto marito; sace tumhe nagacchissatha, nassa maranam abhavissati. Sattha "bhikkhave mayi agatepi anagatepi, tassa catasso disa catasso anudisa gacchantassapi, maranato muccanupayo nama natthi; yam hi neva cora na verino karonti, tam imesam sattanam anto pavattam micchapanihitam cittameva karotiti vatva imam gathamaha "diso disam yantam kayira veri va pana verinam, micchapanihitam cittam papiyo nam tato kareti. Tattha diso disanti: coro coram. Disvati pathaseso, yantam kayirati: yantam tassa anayabyasanam kareyya. Dutiyapadepi eseva nayo. @Footnote: 1. Si. Yu. agantva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Idam vuttam hoti "eko ekassa mittadubbhicoro puttadarakhettavatthu- gomahisadisu aparajjhanto, yassa aparajjhati, tampi tatheva attani aparajjhantam coram disva, veri va pana kenacideva karanena bandhaveram verim disva, attano kakkhalataya darunataya, yam tassa anayabyasanam kareyya puttadaram va tassa pileyya khettadini va naseyya jivita va pana nam voropeyya, dasasu akusalakammapathesu micchathapitatta micchapanihitam cittam papiyo nam tato kare tam purisam tato karanato papataram kareyya; vuttappakaro hi diso va veri va disassa va verino va imasmimyeva attabhave dukkham va uppadeyya jivitakkhayam va kareyya, idam pana akusalakammapathesu micchathapitam cittam ditthepi dhamme anayabyasanam papeti attabhava- sahassesupi catusu apayesu khipitva sisam ukkhipitum na detiti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta, mahajanassa satthika desana jata. Upasakena pana bhavantare katam kammam bhikkhuhi na pucchitam, tasma satthara na kathitanti. Nandagopalakavatthu. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

9. Soreyyattheravatthu. (32) "na tam mata pita kayirati imam dhammadesanam sattha soreyyanagare samutthitam savatthiyam nitthapesi. Sammasambuddhe savatthiyam viharante, soreyyanagare soreyya- setthiputto ekena sahayakena saddhim sukhayanake nisiditva mahantena parivarena nahanatthaya nagara nikkhami. Tasmim khane mahakaccayanatthero soreyyanagaram pindaya pavisitukamo bahinagare sanghatim parupati. Therassa ca suvannavannam sariram. Soreyyasetthiputto tam disva cintesi "aho vata ayam thero mama bhariya bhaveyya, mama va bhariyaya sariravanno etassa sariravanno viya bhaveyyati. Tassa cintitamatteyeva, purisalingam antaradhayi, itthilingam paturahosi. So lajjamano yanaka oruyha palayi. Parijano tam asanjananto "kimetam kimetanti aha. Sapi takkasilamaggam patipajji. Sahayakopissa ito cito ca vicaritvapi naddasa. Sabbe nahayitva geham agamamsu; "kaham setthiputtoti vutte, "nahatva agato bhavissatiti mannimhati vadimsu. Athassa matapitaro tattha tattha pariyesitva apassanta roditva paridevitva "mato bhavissatiti matakabhattam adamsu. Sa ekam takkasilagamisatthavaham disva yanakam pacchato pacchato anubandhi. Atha nam manussa disva "amhakam yanakassa pacchato pacchato agacchasi, mayam `kassesa darikati tam na janamati vadimsu. "sami tumhe attano yanakam pajetha, aham padasa gamissamiti gacchanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Gacchanti angulimuddikam datva ekasmim yanake okasam karesi. Manussa cintayimsu "takkasilanagare amhakam setthiputtassa bhariya natthi, mayam tassa acikkhissama, mahapannakaro no bhavissatiti. Te gantva "sami amhehi tumhakam itthiratanam anitanti. So sutva tam pakkosapetva attano vayanurupam abhirupam pasadikam disva uppannasineho attano gehe akasi. Purisa hi itthiyo itthiyo va purisa abhutapubba nama natthi. Purisa hi parassa daresu aticaritva kalam katva bahuni vassasatasahassani niraye pacitva manussajatim agacchanta attabhavasate itthibhavam apajjanti. Anandattheropi kappasatasahassapuritaparami ariyasavako samsare samsaranto ekasmim attabhave kammarakule nibbatto paradarakammam katva niraye pacitva pakkavasesena cuddasasu attabhavesu purisassa padaparicarika itthi ahosi, sattasu attabhavesu vijuddharanam papuni. Itthiyo pana danadini punnani katva itthibhave chandam virajetva "idam no punnam purisattabhavam patilabhaya samvattatuti cittam adhitthahitva kalam katva purisattabhavam patilabhanti. Patidevata hutva samisammapatipattivasenapi purisattabhavam patilabhanteva. Ayanca setthiputto there ayoniso cittam uppadetva imasmimyeva attabhave itthibhavam patilabhi. Takkasilayam setthiputtena saddhim samvasamanvaya panassa kucchiyam gabbho patitthasi. Sa dasamasaccayena puttam labhitva tassa padasa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Gamanakale aparampi puttam patilabhi evamassa kucchiyam vuttha dve putta ahesum, soreyyanagare tam paticca nibbatta dveti cattaro putta ahesum. Tasmim kale soreyyanagarato yo tassa sahayako setthiputto so pancahi sakatasatehi takkasilam gantva sukhayanake nisinno nagaram pavisi. Atha nam sa uparipasadatale vatapanam vivaritva antaravithim olokayamana thita disva tam sanjanitva dasim pesetva tam pakkosapetva mahatale nisidapetva mahantam sakkarasammanam akasi. Atha nam so aha "bhadde tvam ito pubbe amhehi na ditthapubba, atha ca pana no mahantam sakkaram karosi; janasi tvam amheti. "ama sami janami, nanu tumhe soreyyanagaravasinoti. "ama bhaddeti. Sa matapitunanca bhariyaya ca puttananca arogabhavam pucchi. Itaro "ama bhadde arogati vatva "amma janasi tvam eteti aha. "ama sami janami, tesam eko putto atthi, so kahanti. "bhadde etam ma kathesi; mayam tena saddhim ekadivasam sukhayanake nisiditva nahayitum nikkhanta nevassa gatim janama, ito cito ca vicaritva tam adisva matapitunam arocayimha, tepissa roditva kanditva petakiccam karimsuti. "aham so samiti. "apehi bhadde, kim kathesi, mayham sahayako devakumaro viya sobhati, eso purisoti. "hotu sami, aham soti. Atha nam "idam kim namati. "tamdivasante ayyo mahakaccayanatthero ditthoti. "ama ditthoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

"aham ayyam mahakaccayanattheram oloketva `aho vata ayam va thero mama bhariya bhaveyya, etassa va sariravanno viya mama bhariyaya sariravanno bhaveyyati cintesim; cintitakkhaneyeva purisalingam antaradhayi, itthilingam patubhavi; athaham lajjaya kassaci vattum asakkunitva tato palayitva idhagata samiti. "aho te bhariyam kammam katam, kasma mayham nacikkhi, apica pana te thero khamapitoti. "na khamapito sami, janasi pana tvam `kaham theroti. "imameva nagaram upanissaya viharatiti. "sace pindaya caranto idhagaccheyya, aham mama ayyassa bhikkhaharam dadeyyamiti. "tenahi sigham sakkaram karohi, amhakam ayyam khamapessamati. So therassa vasanatthanam gantva vanditva ekamantam nisinno "bhante sve mayham bhikkham ganhathati aha. "nanu tvam setthiputta agantukositi. "bhante ma amhakam agantukabhavam pucchatha, sve me bhikkham ganhathati. Thero adhivasesi. Gehepi therassa mahasakkaro patiyatto. Thero punadivase tam gehadvaram agamasi. Atha nam nisidapetva panitena aharena parivisitva setthiputto tam itthim gahetva therassa padamule nipajjapetva "bhante mayham sahayikaya khamathati aha. "kimetanti "ayam bhante pubbe mayham piyasahayako hutva tumhe oloketva evam nama cintesi; athassa purisalingam antaradhayi, itthilingam patubhavi; khamatha bhanteti. "tenahi utthahatha, khamami vo ahanti. Therena "khamamiti vuttamatteyeva, itthilingam antaradhayi. Purisalingam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Patubhavi. Purisalinge patubhutamatteyeva, tam takkasilaya setthiputto aha "samma sahayaka ime dve daraka tava kucchiyam vutthatta mam paticca nibbattatta ubhinnampi no puttaeva, idheva vasissama, ma ukkanthiti. "samma aham ekena attabhavena pathamam puriso hutva puna itthibhavam patva puna puriso jatoti vippakarappatto; pathamam mam paticca dve putta nibbatta, idani me kucchito dve nikkhanta; `svaham ekenattabhavena vippakaram patva puna gehe vasissamiti sannam ma kari; aham mama ayyassa santike pabbajissama; ime dve daraka tava bhara hontu, imesu ma pamajjiti vatva putte paricumbitva parimajjitva pitu niyyadetva nikkhamitva therassa santike pabbaji. Theropi tam pabbajetva upasampadetva ganhitvava carikancaramano anukkamena savatthim agamasi. Tassa soreyyattheroti namam ahosi. Janapadavasino tam pavattim natva sankhubhitva kotuhalajata upasankamitva pucchimsu "evam kira bhanteti. "amavusoti. "bhante evarupampi karanam nama hoti; tumhakam kira kucchiyam dve putta nibbatta, tumhe paticca dve jata; tesam vo kataresu balavasineho hotiti. "kucchiyam vutthakesu avusoti. Agatagata nibaddham tatheva pucchanti. Thero "kucchiyam vutthakesuyeva sineho balavati punappunam kathenato harayamano ekova nisidati ekova tibhathati. So evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Ekattupagato attabhave khayavayam patthapetva saha patisambhidahi arahattam papuni. Atha nam agatagata pucchanti "bhante evam kira namahositi. "ama avusoti. "kataresu vo sineho balavati. "mayham katthaci sineho nama natthiti. Bhikkhu "ayam abhutam katheti, purimadivasesu `kucchiyam vutthaputtesu sineho balavati vatva idani `mayham katthaci sineho natthiti vadati, annam byakaroti bhanteti sattharam ahamsu. Sattha "na bhikkhave mayham putto annam byakaroti, mama puttassa sammapanihitena cittena maggadassanam 1- ditthakalato patthaya na katthaci sineho jato; yam sampattim neva mata na pita katum sakkoti, tam imesam sattanam abbhantare pavattam cittameva detiti vatva imam gathamaha "na tam mata pita kayira anne vapica nataka, sammapanihitam cittam seyyaso nam tato kareti. Tattha na tanti: tam karanam neva mata kareyya na pita na anne nataka. Sammapanihitanti: dasasu kusalakammapathesu sammathapitatta sammapanihitam. Seyyaso nam tato kareti. Tato karanato seyyaso nam varataram uttaritaram kareyya karotiti attho. Matapitaro hi puttanam dhanam dadamana ekasmimyeva attabhave kammam akatva sukhena jivitapavattanakam dhanam datum sakkonti, visakhaya matapitaropi tavamahaddhana mahabhoga tassa ekasmimyeva attabhave @Footnote: 1. Ma. maggassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Sukhena jivitakappanam dhanam adamsu, catusu pana dipesu cakkavattisirim datum samattha matapitaro nama puttanam natthi, pageva dibbasampattim va pathamajjhanadisampattim va, lokuttarasampattidane kathava natthi. Sammapanihitam pana cittam sabbampetam sampattim datum sakkoti, tena vuttam "seyyaso nam tato kareti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta, desana mahajanassa satthika jatati. Soreyyattheravatthu. Cittavaggavannana nitthita. Tatiyo vaggo.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 19 page 145-158. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=19&A=3004&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=19&A=3004&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=13              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=366              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=357              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=357              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]