ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 44 : PALI ROMAN Ja.A.10 mahanipat (2)

page126.

Bhikkhacariyam carissama dibyam deva upayacanti puttatthika daliddapi patibhananipi hitva putte na hi labhanti ekacca assasakani karonti puttapi no jayantu tato ca putta jayantu atha no akaranasma yannatthaya deva ghatesi upayacitakena puttam labhanti ma tata no aghatesi ma kicchaladdhakehi puttehi yajittho imam yannam upayacitakena puttam labhanti ma tata no aghatesi ma kapanaladdhakehi puttehi ammaya no vippavasehiti. Tattha dibyanti deva aputtika daliddapi nariyo puttatthika hutva bahumpannakaram haritva puttam va dhitaram va labhissamati dibyam upayacanti. Patibhananipi hitvati dohalani chaddetvapi alabhitvapiti attho. Idam vuttam hoti maharaja narinam hi uppannam dohalam alabhantinam gabbho sussitva nassati tattha ekacca yacanti putte alabhamana kaci laddham dohalam pahaya aparibhunjitva na labhanti kaci dohalam alabhamana na labhanti mayham pana mata dohalam labhitva paribhunjitva uppannagabbham avinasetva putte patilabhati evam patiladdhe mano avadhiti yacati. Assasakaniti maharaja ime satta asa karonti kinti putta no jayantuti. Tato ca puttati puttanampi no putta jayantuti. Atha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

No akaranasmati atha tvam amhe akaranena yannatthaya ghatesi. Upayacitakenati devatanam ayacanena. Kapanaladdhakehiti kapanaya hutva laddhakehi puttehi amhehi saddhim amhakam ammaya ma vippavasehi ma no matara saddhim vippavasam karissasiti vadati. So evam vadantopi pitu santika kinci vacanam alabhitva matu padamule nipatitva paridevamano aha bahudukkhaposiya candam amma tuvam jiyase puttam vandami kho te pade labhatam tato paralokam handa ca mam upaguyha pade te amma vanditum dehi gacchamidani pavasam yannatthaya ekarajassa handa ca mam upaguyha pade te amma vanditum dehi gacchamidani pavasam matu katva hadayasokam handa ca mam upaguyha pade te amma vanditum dehi gacchamidani pavasam janassa katva hadayasokanti. Tattha bahudukkhaposiyati bahuhi dukkhehi posiya. Candanti mam candakumaram evam positva idani amma tuvam jiyase puttam. Labhatam tato paralokanti pita me bhogasampannam paralokam labhatu. Upaguyhati alingitva palisajjitva. Pavasanti puna anagamanaya accantavippavasam. Athassa mata paridevanti catasso gathayo abhasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Handa ca padumapattanam molim bandhassu gotamiputta campakadalamissayo esa te poranika pakati handa ca vilepanante pacchimakam candanam vilimpassu yehi ca suvilitto sobhasi rajaparisaya handa ca mudukani vatthani pacchimam kasikam nivasehi yehi ca sunivattho sobhasi rajaparisaya handa ca muttamanikanakavibhusitani ganhassu hatthabharanani yehi ca hatthabharanehi sobhasi rajaparisayati. Tattha padumapattananti padumapattavethanannamekam pasadhanam. Tam sandhayevaha. Tava vippakinnam molim ukkhipitva padumapattavethanena yojetva bandhassuti attho. Gotamiputtati candakumaram alapati. Campakadalamissayoti abbhantarimehi campakadalehi missaka vannagandhasampanna nanapupphamala pilandhassu. Esa teti esa tava poranika pakati tameva bhajassu puttati paridevati. Yehi cati yehi ca lohitacandanavilepanehi vilitto rajaparisaya sobhasi tani vilimpassuti attho. Kasikanti satasahassagghanikam kasikavattham. Ganhassuti pilandassu. Idanissa candanama aggamahesi ranno padamule nipatitva paridevamana aha na hi nunayam ratthapalo bhumipati janapadassa dayado

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Lokissaro mahanto putte sineham janayatiti. Tam sutva raja gathamaha mayham piya putta atta ca piyo tumhe ca bhariyayo sagganca patthayamano tenaham ghatayissamiti. Tassattho kim karana puttasineham na janemi na kevalam gotamiya eva atha kho mayham piya putta ca tatha atta ca piyo tumhe ca sunhayo bhariyayo ca me piyayeva. Evam santepi sagganca patthayamanoti aham tam saggam patthemi tena karanena ete ghatayissami ma cintayittha sabbepi te maya saddhim devaloke ekato bhavissantiti. Canda aha mam pathamam ghatehi ma me hadayam dukkham aphalesi alankato sundarako putto tava deva sukhumalo handayya mam hanassu sasoka candiyena hessami punnam karassu vipulam vicarama ubho paraloketi. Tattha pathamanti deva mama samikato pathamataram mam ghatehi. Dukkhanti tam candassa maranadukkham mama hadayam ma aphalesi. Alankatoti ayam mama ekova alankatapatiyattoti evam alankato evarupam nama puttam na mamayasi maharajati dipeti. Handayyati handa ayya. Rajanam alapanti evamaha. Sasokati candiyena saddhim sasoka. Hessamiti bhavissami. Vicarama ubho paraloketi taya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Ekatova ghatita ubhopi paraloke sukham anubhavanta vicarama ma no saggantarayamakasiti. Raja aha ma tvam cande ruci bahuka tava devara visalakkhi te tam ramayissanti yitthasmim gotamiputteti. Tattha ma tvam cande ruciti ma tvam attano maranam rocesi. Ma ruditipi patho. Ma roditi attho. Devarati pavara patibhatika. Tato param sattha evam vutte canda attanam hanti hatthatalakehiti upaddhagathamaha. Tato param tassayeva vilapo hoti alamattho jivitena pissami visam marissami na hi nunimassa ranno natimitta ca vijjare suhada yena vadanti rajanam ma ghatayi orase putte na hi nunimissa ranno natimitta ca vijjare suhada yena vadanti rajanam ma ghatayi atraje putte ime tepi mayham putta gunino kayuradharino rajaputtehi yajassu yannam atha muncatu gotamiputto vilasatampi mam katva yajassu sattadha maharaja ma jetthaputtam avadhi adusakam sihasamkasam vilasatampi mam katva yajassu sattadha maharaja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Ma jetthaputtam avadhi apekkhitam sabbalokassati. Tattha evanti andhabalena ekarajena vutte. Hantiti deva kinnametam kathesiti vatva hatthatalehi attanam hanti hanti. Pissamiti pivissami. Ime tepiti imepi vasulakumaram adim katva sesadarake hatthe gahetva ranno padamule thita evamaha. Guninoti malagunabharanehi samannagata. Kayuradharinoti kayurapasadhanadhara. Vilasatanti maharaja mam ghatetva kotthasasatam katva. Sattadhati sattasu thanesu yannam yajassu. Iti sa ranno santike imahi gathahi paridevitva assasam alabhamana bodhisattasseva santikam gantva paridevamana atthasi. Atha nam so cande maya jivamanena tuyham tasmim tasmim vatthusmim subhanite sukathite uccavacani muttadini bahuni abharanani dinnani ajja pana te idam pacchimakam danam sarirarulhante abharanam dammi ganhahi nanti aha. Tamattham pakasento sattha aha bahuka tava dinna abharana uccavaca subhanitamhi muttamani veluriya idante pacchimakam dananti. Canda devipi tam sutva tato aparahi navahi gathahi vilapanti aha yesam pubbesu khandhesu phulla malagula vivattimsu tesajjapi sunisito nettimso vivattissati khandhesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Yesam pubbesu khandhesu citramalagula vivattimsu tesajjapi sunisito nettimso vivattissati khandhesu acira vata nettimso vivattissati rajaputtanam khandhesu atha mama hadayam na phaleti tava dalhabandhananca me asi kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya yannatthaya ekarajassa kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya matu katva hadayasokam kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya janassa katva hadayasokam mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya yannatthaya ekarajassa mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya matu katva hadayasokam mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya janassa katva hadayasokanti. Tattha phulla malati pupphadamani. Tesajjati tesam ajja. Nettimsoti asi. Vivattissatiti patissati. Acira vatati acirena vata. Na phaletiti na bhijjati. Tava dalhabandhananca me asiti ativiya thirabandhanam me hadayam bhavissatiti attho. Niyyathati nigacchatha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Evam tassa paridevantiya yannavatesu sabbakammam nitthasi. Amacca rajaputtam netva givam onametva nisidapesum. Kandahalo suvannapatim upanametva khaggam adaya tassa givam chindissamiti atthasi. Tam disva candadevi annam me patisaranam natthi attano saccabalena samikassa sotthim karissamiti anjalim paggayha parisaya antarantare vicaranti saccakiriyam akasi. Tamattham pakasento sattha aha sabbasmim upakkhatasmim nisidite candasuriyasmim yannatthaya pancalarajadhita panjalika sabbaparisantaramanupariyasi yena saccena kandahalo papakammam karoti dummedho etena saccavajjena samangini samikena homi yedhatthi amanussa yani ca yakkhabhutabhabyani karonatu me veyyavatikam samangini samikena homi ya devata idhagata yani ca sabbabhutabhabyani saranesinim anatham tayatha mam yacami vo patimaham ajeyyanti. Tattha upakkhatasminti sabbasamim yannasambhare sajjite patiyatte. Samanginiti sampayutta ekasampayutta ekasamvasa homi. Yedhatthiti ye idha atthi. Yakkhabhutabhabyaniti devasamkhata yakkha ca vaddhitva thitasattasamkhata bhuta ca idani vaddhanakasattasamkhatani ca bhabyani. Veyyavatikanti mayham veyyavaccam karontu. Tayatha manti rakkhatha mam. Yacami voti aham vo yacami. Patimahanti pati aham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Ajeyyanti paccatthikehi ajeyyam ajitam. Atha sakko devaraja tassa paridevanasaddam sutva tam pavuttim natva tavadeva pajjalitaayakutam adaya agantva rajanam tasetva sabbe visajjapesi. Tamattham pakasento sattha aha tam sutva amanusso ayokutam paribbhamitva bhayamassa janayanto rajanam idamavoca bujjhassu kho rajakali ma teham matthakam nitalesim ma jetthaputtam avadhi adusakam sihasamkasam ko te dittho rajakali puttabhariyayo hannamana setthi ca gahapatayo adusaka saggakama hi tam sutva kandahalo raja ca abbhutamidam disvana sabbesam bandhanani mocesum yatha tam apapanam sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum sabbe ekekaleddumakamsu esa vadho kandahalassati. Tattha amanussoti sakko devaraja. Bujjhassuti janassu sallakkhehi. Rajakaliti rajakalakanni rajalamaka. Ma tehanti paparaja bujjha ma te aham matthakam nitalesim paharim. Ko te ditthoti kuhim taya ditthapubbo. Saggakama hiti ettha hiti nipatamattam. Saggakama saggam patthayamanati attho. Tam sutvati bhikkhave sakkassa vacanam sutva kandahalo. Abbhutamidanti raja ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Idam sakkassa dassanam pubbe abbhutapubbam disva. Yatha tanti yatha apapanam mocenti evameva mocesum. Ekekaleddumakamsuti bhikkhave yattaka tasmim yannavate samagata sabbe ekakolahalam katva kandahalassa ekekam ledduppaharam adamsu. Esa vadhoti eso kandahalassa vadho ahosi. Tattheva nam jivitakkhayam papayimsuti attho. Tam pana maretva mahajano rajanam maretum arabhi. Bodhisatto pitaram palisajjitva maretum na adasi. Mahajano jivitam tavassa paparanno dema chattam panassa na dassama nagare nivasanca na dassama candalam katva bahinagare vasapessamati vatva rajavesam harapetva kasavam nivasapetva haliddapilotikaya sisam vethetva candalam katva candalavasanatthanam pahini. Ye pana te tam pasughatayannam yajimsu ceva yajapesunca anumodimsu ca sabbe te nirayaparayanayeva ahesum. Tamattham pakasento sattha aha sabbe patanti nirayam yatha tam papakammam katva na hi papakammam katva labbha sugati ito gantunti. Tepi kho mahajana dve kalakanniyo haretva tattheva abhisekasambhare aharitva candakumaram abhisincimsu. Tamattham pakasento sattha aha sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata rajaparisa ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata rajakannayo sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata devaparisa ca sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata devakannayo sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum celukkhepamakarum samagata rajaparisa ca sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum celukkhepamakarum samagata rajakannayo sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum celukkhepamakarum samagata devakannayo sabbesu vippamuttesu bahu anandino ahu vadimsu nandippavesanagaram bandhamokkho aghosathati. Tattha rajapurisa cati rajaparisapi tihi samkhehi nam abhisincimsu. Rajakannayoti khattiyadhitaropi nam abhisincimsu. Devaparisa cati sakko devaraja vijayuttarasamkham gahetva devaparisaya saddhim abhisinci . Devakannayoti sujatapi devadhita devakannahi saddhim abhisinci. Celukkhepamakarunti nanavannehi vatthehi dhaje ussapetva uttarisatakani akase khipanta celukkhepam karimsu. Rajaparisa cati rajaparisa ca itare ca tayo kotthasa abhisekakaraka cattaropi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Kotthasa karimsuyeva. Anandino ahuvadimsuti amodita pamodita ahesum. Nandippavesanagaranti candakumarassa chattam ussapetva nagaram pavitthakale nagare anandabherim carimsu. Kimatthaya. Yatha amhakam candakumaro bandhana mutto evameva sabbe bandhanani muncantuti. Tena vuttam bandhamokkho aghosathati. Atha kho bodhisatto pituvattam patthapesi. Antonagaram pavisitum na labhati. Paribbayassa khinakale bodhisatto uyyanakiladinam atthaya gacchanto tam upasankamitva pitaram na vandati. Ekaraja anjalim pana katva ciram jivatu samiti vadati. Kenatthoti vutte so arocesi. Athassa so paribbayam dapesi. So dhammena rajjam karetva ayuhapariyosane devalokam purayamano agamasi. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva na bhikkhave idaneva pubbepi devadatto mampi ekam nissaya bahu jane maretum vayamamakasiti vatva jatakam samodanesi. Tada kandahalo devadatto ahosi gotami devi mahamaya ahosi candadevi rahulamata vasulo rahulo sela kumari uppalavanna suro anando ramagotto kassapo bhaddaseno moggalano suriyakumaro sariputto sakko anuruddho. Tada parisa buddhaparisa ahesum. Candakumaro pana ahameva sammasambuddhoti. Candakumarajatakam sattamam nitthitam. --------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

@Footnote: @*** hanranir m+mikhramula ***


             The Pali Atthakatha in Roman Book 44 page 126-138. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=44&A=2600&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=44&A=2600&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=775              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=4761              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=5686              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=5686              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]