ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 50 : PALI ROMAN Apa.A.2 (visuddha.2)

                552/140. 10. Culasugandhattherapadanavannana
    dasamapadane imamhi bhaddake kappetiadikam ayasmato sugandhattherassa
apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani
punnani upacinanto kassapasammasambuddhakale baranasiyam vibhavasampanne kule
@Footnote: 1 Si. natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page332.

Nibbatto vinnutam patto 1- satthu santike dhammam sutva sabbada namassamano mahadanam dadamano masassa sattakkhattum bhagavato gandhakutiya catujjatigandhena vilimpesi. "mama nibbattanibbattatthane sarirato sugandhagandho nibbattatu"ti patthanam akasi. Bhagava tam byakasi. So yavatayukam thatva punnani karonto tato cuto devaloke nibbatto kamavacaralokam sariragandhena sugandham kurumano sugandhadevaputtoti pakato ahosi. So devalokasampattiyo anubhavitva tato cuto imasmim buddhuppade mahabhogakule nibbatti, tassa matukucchigatasseva matuya sariragandhena sakalageham sakalanagaranca sugandhena ekagandham ahosi, jatakkhane sakalam savatthinagaram sugandhakarandako viya ahosi, tenassa sugandhoti namam karimsu. So vuddhim agamasi. Tada sattha savatthiyam patva jetavanamahaviharam patiggahesi, tam disva pasannamanaso bhagavato santike pabbajitva nacirasseva saha patisambhidahi arahattam papuni. Tassa uppannadivasato patthaya yava parinibbana etthantare nipannatthanadisu sugandhameva vayi. Devapi dibbacunnadibbagandhapupphani okiranti. [272] Sopi thero arahattam patva attano pubbakammam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento imamhi bhaddake kappetiadimaha. Tam sabbam hettha vuttanayatta uttanatthatta ca suvinneyyameva, kevalam punnananattam namananattanca viseso. Culasugandhattherapadanavannana nitthita. Pancapannasamavaggavannana nitthita. @Footnote: 1 cha.Ma. patva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page333.

56. Yasavagga 553/141. 1. Yasattherapadanavannana chappannasame vagge pathamapadane mahasamuddam oggayhatiadikam ayasmato yasattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto sumedhassa bhagavato kale mahanubhavo nagaraja sutva buddhappamukham bhikkhusamgham attano bhavanam netva mahadanam pavattesi, bhagavantam mahagghena ticivarena acchadesi, ekekanca bhikkhum mahaggheneva paccekadussayugena sabbena ca samanaparikkharena. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto siddhatthassa bhagavato kale setthiputto hutva mahabodhimandalam sattahi ratanehi pujesi. Kassapassa bhagavato kale sasane pabbajitva samanadhammam akasi. Evam so sugatisuyeva samsaranto amhakam bhagavato kale baranasiyam mahavibhavassa setthino putto hutva sujataya bhagavato khirapayasam dinnaya setthidhitaya kucchimhi nibbatti, yaso nama namena paramasukhumalo. Tassa tayo pasada honti:- eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassikoti. So vassike pasade vassike cattaro mase nippurisehi turiyehi paricarayamano vasati, hettha pasadam na otarati. Hemantike pasade cattaro mase suphusitavatapanakavate tattheva pativasati. Gimhike pasade bahukavatavatapanajalahi sampanne tattheva vasati. Hatthapadanam sukhumalataya bhumiyam nisajjadikiccam natthi. Simbalituladipunnasabhave 1- attharitva tattha upadhanani kiccani karoti. Evam devaloke devakumaro viya pancahi kamagunehi samappitassa samangibhutassa paricarayamanassa patikacceva nidda okkami, @Footnote: 1 Ma.... pabhave.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page334.

Parijanassapi nidda okkami, sabbarattiyo ca telapadipo jhayati. Atha kho yaso kulaputto patikacceva pabujjhitva addasa sakam parijanam supantam annissa kacche vinam, annissa kanthe mudingam, annissa kacche alambaram, annam vikesikam, vikkhelikam, anna vippalapantiyo hatthapattam susanam manne, disvanassa adinavo paturahosi, nibbidaya cittam santhasi. Atha kho yaso kulaputto udanam udanesi "upaddutam vata bho, upassattham vata bho"ti. Atha kho yaso kulaputto suvannapadukayo arohitva yena nivesanadvaram tenupasankami, amanussa dvaram vivarimsu "ma yasassa kulaputtassa koci antarayamakasi agarasma anagariyam pabbajjaya"ti. Atha kho yaso kulaputto yena nagaradvaram tenupasankami, amanussa dvaram vivarimsu "ma yasassa kulaputtassa koci antarayamakasi agarasma anagariyam pabbajjaya"ti. Atha kho yaso kulaputto yena isipatanam migadayo tenupasankami. Tena kho pana samayena bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya ajjhokase cankamati, addasa kho bhagava yasam kulaputtam duratova agacchantam, disvana cankama orohitva pannatte asane nisidi. Atha kho yaso kulaputto bhagavato avidure udanesi "upaddutam vata bho, upassattham vata bho"ti. Atha kho bhagava yasam kulaputtam etadavoca "idam kho yasa anupaddutam, idam anupassattham, ehi yasa nisida, dhammam te desessami"ti. Atha kho yaso kulaputto "idam kira anupaddutam, idam anupassatthan"ti hattho udaggo suvannapadukahi orohitva yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi, ekamantam nisinnassa kho yasassa kulaputtassa bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam, danakatham silakatham saggakatham kamanam adinavam okaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page335.

Sankilesam nekkhamme anisamsam pakasesi. Daya bhagava annasi yasam kulaputtam kallacittam muducittam vinivaranacittam udaggacittam pasannacittam, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana, tam pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam. Seyyathapi nama suddham vattham apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya, evameva yasassa kulaputtassa tasmimyeva asane virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi "yam kinci samudayadhammam, sabbantam nirodhadhamman"ti. Atha kho yasassa kulaputtassa mata pasadam abhiruhitva yasam kulaputtam apassanti yena setthi gahapati tenupasankami, upasankamitva setthim gahapatim etadavoca "putto te gahapati yaso na dissati"ti atha kho setthi gahapati catuddisa assadute uyyojetva samamyeva yena isipatanam migadayo tenupasankami. Addasa kho setthi gahapati suvannapadukanam nikkhepam, disvana tamyeva anugamasi. Addasa kho bhagava setthim gahapatim duratova agacchantam, disvana bhagavato etadahosi "yannunaham tatharupam iddhabhisankharam abhisankhareyyam, yatha setthi gahapati idha nisinno idha nisinnam yasam kulaputtam na passeyya"ti. Atha kho bhagava tatharupam iddhabhisankharam abhisankharesi. Atha kho setthi gahapati yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam etadavoca "api bhante bhagava yasam kulaputtam passeyya"ti. Tena hi gahapati nisida, appeva nama idha nisinno idha nisinnam yasam kulaputtam passeyyasiti. Atha kho setthi gahapati "idheva kiraham nisinno idha nisinnam yasam kulaputtam passissami"ti hattho udaggo bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi, ekamantam nisinnassa kho setthissa gahapatissa bhagava anupubbim katham kathesi .pe. Aparappaccayo satthu sasane bhagavantam etadavoca "abhikkantam bhante, abhikkantam bhante, seyyathapi bhante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page336.

Nikkujjitam va ukkujjeyya, paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya, andhakare va telapajjotam dhareyya `cakkhumanto rupani dakkhanti'ti, evameva 1- bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito. Esaham bhante bhagavantam saranam gacchami dhammanca bhikkhusamghanca, upasakam mam bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatan"ti. Sova loke pathamam upasako ahosi tevaciko. Atha kho yasassa kulaputtassa pituno dhamme desiyamane yathadittham yathaviditam bhumim paccavekkhantassa anupadaya asavehi cittam vimucci. Atha kho bhagavato etadahosi "yasassa kho kulaputtassa pituno dhamme desiyamane yathadittham yathaviditam bhumim paccavekkhantassa anupadaya asavehi cittam vimuttam, abhabbo kho yaso kulaputto hinayavattitva kame paribhunjitum, seyyathapi pubbe agarikabhuto, yannunaham tam iddhabhisankharam patippassambheyyan"ti. Atha kho bhagava tam iddhabhisankharam patippassambhesi. Addasa kho setthi gahapati yasam kulaputtam nisinnam, disvana yasam kulaputtam etadavoca "mata te tata yasa paridevasokasamapanna, dehi matuya jivitan"ti. Atha kho yaso kulaputto bhagavantam ullokesi. Atha kho bhagava setthim gahapatim etadavoca "tam kim mannasi gahapati, yassa sekkhena nanena sekkhena dassanena dhammo dittho vidito seyyathapi taya, tassa yathadittham yathaviditam bhumim paccavekkhantassa, anupadaya asavehi cittam vimuttam, bhabbo nu kho so gahapati hinayavattitva kame paribhunjitum seyyathapi pubbe agarikabhuto"ti. No hetam bhanteti. 2- Yasassa kho gahapati kulaputtassa sekkhena nanena sekkhena dassanena dhammo dittho vidito seyyathapi taya, tassa yathadittham @Footnote: 1 cha.Ma. evamevam. 2 cha.Ma. bhante.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page337.

Yathaviditam bhumim paccavekkhantassa anupadaya asavehi cittam vimuttam, abhabbo kho gahapati yaso kulaputto hinayavattitva kame paribhunjitum seyyathapi pubbe agarikabhuto"ti. Labha bhante yasassa kulaputtassa, suladdham bhante yasassa kulaputtassa, yatha yasassa kulaputtassa anupadaya asavehi cittam vimuttam, adhivasetu me bhante bhagava ajjatanaya bhattam yasena kulaputtena pacchasamanenati. Adhivasesi bhagava tunhibhavena. Atha kho setthi gahapati bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho yaso kulaputto acirapakkante setthimhi gahapatimhi bhagavantam etadavoca "labheyyaham bhante bhagavato santike pabbajjam, labheyyam upasampadan"ti. "ehi bhikkhu"ti bhagava avoca "svakkhato dhammo, cara brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti, sava tassa ayasmato upasampada ahosi. [1] Araha pana hutva somanassajato attano pubbacaritapadanam pakasento mahasamuddam oggayhatiadimaha. Tattha samuddanti angulimuddaya sam sutthu dassetabbato samuddo, atha va sam sutthu udiyati khobhiyati pasodhiyati ghosanam karonto aluliyatiti samuddo, mahanto ca so samuddo cati mahasamuddo, tam mahasamuddam. Oggayhati ajjhogahetva abbhantaram pavisitva tassa mahasamuddassa anto pavisitva, samyatthe cetam upayogavacananti datthabbam. Bhavanam me sumapitanti ettha bhavanti nibbattanti nivasanti catuhi iriyapathehi vasam kappenti etthati bhavanam, mayham tam bhavanam, tam vimanam, tam pasadam pancapakarakutagarehi sam sutthu mapitam nagaram, attano balena sutthu nimmitanti attho. Sunimmita pokkharaniti sumahanta hutva bhuta ita gata pavatta khanita katati pokkharani, macchakacchapapupphapulinatitthamadhurodakadihi sutthu nibbatta nimmitati attho. Cakkavakupakujitati cakkavakakukkutahamsadihi kujita ghosita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page338.

Nadita sa pokkharaniti sambandho. Ito param nadivanadvipadacatuppadapadapapakkhinam vannanca sumedhassa bhagavato dassananca nimantetva sumedhassa bhagavato danakkamanca suvinneyyameva. Lokahutipatiggahanti ettha loke ahuti lokahuti, kamaruparupasankhatassa lokassa ahutim pujasakkaram patigganhatiti lokahutipatiggaham, sumedham bhagavantanti attho. Sesam byakaranadananca arahattappattaphalanca suvinneyyamevati. Yasattherapadanavannana nitthita. -------------- 554/142. 2. Nadikassapattherapadanavannana dutiyapadane padumuttarassa bhagavatotiadikam ayasmato nadikassapattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato kale kulagehe nibbattitva vinnutam patto ekadivasam sattharam pindaya carantam disva pasannamanaso attana ropitassa ambarukkhassa pathamuppannam manosilavannam ekam ambaphalam adasi. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade magadharatthe brahmanakule uruvelakassapassa bhata hutva nibbatto vayappatto nissaranajjhasayataya gharavasam anicchanto tapasapabbajjam pabbajitva tihi tapasasatehi saddhim neranjaraya nadiya tire assamam mapetva viharati. Naditire vasanato kassapagottataya ca nadikassapoti samanna ahosi. Tassa bhagava saparisassa ehibhikkhubhavena upasampadam adasi. So bhagavato gayasise adittapariyaya desanaya 1- arahatte patitthasi. @Footnote: 1 vi.maha. 4/54/44-5, sam.sala. 18/28/17-8.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page339.

Tatrayam anupubbikatha:- sattha yasam kulaputtam pabbajetva uruvelayam tayo bhatikajatile dametum yena uruvela tadavasari. Tena kho pana samayena uruvelayam tayo jatila pativasanti uruvelakassapo nadikassapo gayakassapoti, tesu uruvelakassapo jatilo pancannam jatilasatanam nayako hoti vinayako aggo pamukho pamokkho, nadikassapo jatilo tinnam jatilasatanam nayako hoti vinayako aggo pamukho pamokkho, gayakassapo jatilo dvinnam jatilasatanam nayako hoti vinayako aggo pamukho pamokkho. Atha kho bhagava yena uruvelakassapassa jatilassa assamo tenupasankami, upasankamitva uruvelakassapam jatilam etadavoca "sace te kassapa agaru, vaseyyama ekarattam agyagareti. Na kho me mahasamana garu, candettha nagaraja iddhima asiviso ghoraviso, so tam ma vihethesiti. Dutiyampi kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca .pe. Tatiyampi .pe. So tam ma vihethesiti. Appeva mam na vihetheyya, ingha tvam kassapa anujanahi agyagaranti. Vihara mahasamana yathasukhanti. Atha kho bhagava agyagaram pavisitva tinasantharakam pannapetva nisidi pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva. Addasa kho so nago bhagavantam pavittham, disva dummano padhupayi. Atha kho bhagavato etadahosi "yannunaham imassa nagassa anupahacca chavinca cammanca mamsanca nharunca atthinca atthiminjanca tejasa tejam pariyadiyeyyan"ti. Atha kho bhagava tatharupam iddhabhisankharam abhisankharitva padhupayi. Atha kho so nago makkham asahamano pajjali. Bhagavapi tejodhatum samapajjitva pajjali. Ubhinnam sajotibhutanam agyagaram adittam viya hoti sampajjalitam sajotibhutam. Atha kho te jatila agyagaram parivaretva evamahamsu "abhirupo vata bho mahasamano nagena vihethiyati"ti. Atha kho bhagava tassa rattiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page340.

Accayena tassa nagassa anupahacca chavinca cammanca mamsanca nharunca atthinca atthiminjanca tejasa tejam pariyadiyitva patte pakkhipitva uruvelakassapassa jatilassa dassesi "ayam te kassapa nago pariyadinno assa tejasa tejo"ti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama candassa nagarajassa iddhimato asivisassa ghoravisassa tejasa tejam pariyadiyissati, na tveva kho araha yatha ahan"ti. Neranjarayam bhagava uruvelakassapam jatilam avoca sace te kassapa agaru viharemu ajjanho aggisalamhiti. Na kho me mahasamana garu phasukamova tam nivaremi candettha nagaraja iddhima asiviso ghoraviso so tam ma vihethesiti. Appeva mam na vihetheyya ingha tvam kassapa anujanahi agyagaranti dinnanti nam viditva abhito pavisi bhayamatito. Disva isim pavittham ahinago dummano padhupayi sumanamanaso adhimano manussanagopi tattha padhupayi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page341.

Makkhanca asahamano ahinago pavakova pajjali tejodhatusukusalo manussanagopi tattha pajjali. Ubhinnam sajotibhutanam agyagaram adittam hoti sampajjalitam sajotibhutam udicchare jatila abhirupo vata bho mahasamano nagena vihethiyatiti bhananti. Atha tassa rattiya accayena hata nagassa acciyo honti iddhimato pana thita anekavanna acciyo honti. Nila atha lohitika manjittha pitaka phalikavannayo angirasassa kaye anekavanna acciyo honti. Pattamhi odahitva ahinagam brahmanassa dassesi ayam te kassapa nago pariyadinno assa tejasa tejoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page342.

Atha kho uruvelakassapo jatilo bhagavato imina iddhipatihariyena abhippasanno bhagavantam etadavoca "idheva mahasamana vihara, aham te dhuvabhattena"ti. 1- Pathamam patihariyam nitthitam. 2- Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa assamassa avidure annatarasmim vanasande vihasi. Atha kho cattaro maharajano abhikkantaya rattiya abhikkantavanna kevalakappam vanasandam obhasetva yena bhagava tenupasankamimsu, upasankamitva bhagavantam abhivadetva catuddisa atthamsu seyyathapi mahanta aggikkhandha. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam etadavoca "kalo mahasamana nitthitam bhattam, ke nu kho te mahasamana abhikkantaya rattiya abhikkantavanna kevalakappam vanasandam obhasetva yena tvam tenupasankamimsu, upasankamitva tam abhivadetva catuddisa atthamsu seyyathapi mahanta aggikkhandha"ti. Ete kho kassapa cattaro maharajano yenaham tenupasankamimsu dhammassavanayati. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama cattaropi maharajano upasankamissanti dhammassavanaya, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi. Dutiyam patihariyam nitthitam. Atha kho sakko devanamindo abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam vanasandam obhasetva yena bhagava tenupasankami, upasankamitva @Footnote: 1 Si. upatthami dhuvabhattenati. 2 cha.Ma. ayam patho na dissati, evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page343.

Bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho purimahi vannanibhahi abhikkantataro ca panitataro ca. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam etadavoca "kalo mahasamana nitthitam bhattam, ko nu kho so mahasamana abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam vanasandam obhasetva yena tvam tenupasankami, upasankamitva tam abhivadetva ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho purimahi vannanibhahi abhikkantataro ca panitataro ca"ti. Eso kho kassapa sakko devanamindo yenaham tenupasankami dhammassavanayati. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama sakkopi devanamindo upasankamissati dhammassavanaya, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi. Tatiyam patihariyam nitthitam. Atha kho brahma sahampati abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam vanasandam obhasetva yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho purimahi vannanibhahi abhikkantataro ca panitataro ca. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam etadavoca "kalo mahasamana nitthitam bhattam, ko nu kho so mahasamana abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam vanasandam obhasetva yena tvam tenupasankami, upasankamitva tam abhivadetva ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho purimahi vannanibhahi abhikkantataro ca panitataro ca"ti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page344.

Eso kho kassapa brahma sahampati yenaham tenupasankami dhammassavanayati. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama brahmapi sahampati upasankamissati dhammassavanaya, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi. Catuttham patihariyam nitthitam. Tena kho pana samayena uruvelakassapassa jatilassa mahayanno paccupatthito hoti, kevalakappa ca angamagadha pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya abhikkamitukama honti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "etarahi kho me mahayanno paccupatthito, kevalakappa ca angamagadha pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya abhikkamissanti, sace mahasamano mahajanakaye iddhipatihariyam karissati, mahasamanassa labhasakkaro abhivaddhissati, mama labhasakkaro parihayissati, aho nuna mahasamano svatanaya nagaccheyya"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa cetasa cetoparivitakkamannaya uttarakurum gantva tato pindapatam aharitva anotattadahe paribhunjitva tattheva divaviharam akasi. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam etadavoca "kalo mahasamana nitthitam bhattam, kim nu kho mahasamana hiyyo nagamasi, api ca mayam tam sarama, `kim nu kho mahasamano nagacchati'ti, khadaniyassa ca bhojaniyassa ca te pativiso thapito"ti. Nanu te kassapa etadahosi "etarahi kho me mahayanno paccupatthito, kevalakappa ca angamagadha pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya abhikkamissanti, sace mahasamano mahajanakaye iddhipatihariyam karissati, mahasamanassa labhasakkaro abhivaddhissati,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page345.

Mama labhasakkaro parihayissati, aho nuna mahasamano svatanaya nagaccheyya"ti, so kho aham kassapa tava cetasa cetoparivitakkamannaya uttakurum gantva tato pindapatam aharitva anotattadahe paribhunjitva tattheva divaviharam akasinti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama cetasapi cittam pajanissati, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi. Pancamam patihariyam nitthitam. Tena kho pana samayena bhagavato pamsukulam uppannam hoti. Atha kho bhagavato etadahosi "kattha nu kho aham pamsukulam dhoveyyan"ti. Atha kho sakko devanamindo bhagavato cetasa cetoparivitakkamannaya panina pokkharanim khanitva bhagavantam etadavoca "idha bhante bhagava pamsukulam dhovatu"ti. Atha kho bhagavato etadahosi "kimhi nu kho aham pamsukulam parimaddeyyan"ti. Atha kho sakko devanamindo bhagavato cetasa cetoparivitakkamannaya mahatim silam upanikkhipi "idha bhante bhagava pamsukulam parimaddatu"ti. Atha kho bhagavato etadahosi "kimhi nu kho aham alambitva uttareyyan"ti. Atha kho kakudhe adhivattha devata bhagavato cetasa cetoparivitakkamannaya sakham onamesi "idha bhante bhagava alambitva uttaratu"ti. Atha kho bhagavato etadahosi "kimhi nu kho aham pamsukulam vissajjeyyan"ti. Atha kho sakko devanamindo bhagavato cetasa ceto- parivitakkamannaya mahatim silam upanikkhipi "idha bhante bhagava pamsukulam vissajjetu"ti. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam etadavoca "kalo mahasamana nitthitam bhattam, kim nu kho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page346.

Mahasamana nayam pubbe idha pokkharani sayam idha pokkharani, nayima sila pubbe upanikkhitta, kenima sila upanikkhitta, nayimassa kakudhassa pubbe sakha onata, sayam sakha onata"ti. Idha me kassapa pamsukulam uppannam ahosi, tassa mayham kassapa etadahosi "kattha nu kho aham pamsukulam dhoveyyan"ti, atha kho kassapa sakko devanamindo mama cetasa cetoparivitakkamannaya panina pokkharanim khanitva mam etadavoca "idha bhante bhagava pamsukulam dhovatu"ti. Sayam kassapa amanussena panina khanita pokkharani. Tassa mayham kassapa etadahosi "kimhi nu kho aham pamsukulam parimaddeyyan"ti, atha kho kassapa sakko devanamindo mama cetasa cetoparivitakkamannaya mahatim silam upanikkhipi "idha bhante bhagava pamsukulam parimaddatu"ti, sayam kassapa amanussena upanikkhitta sila. Tassa mayham kassapa etadahosi "kimhi nu kho aham alambitva uttareyyan"ti, atha kho kassapa kakudhe adhivattha devata mama cetasa cetoparivitakkamannaya sakham onamesi "idha bhante bhagava alambitva uttaratu"ti, svayam aharahattho kakudho tassa mayham kassapa etadahosi "kimhi nu kho aham pamsukulam vissajjeyyan"ti, atha kho kassapa sakko devanamindo mama cetasa cetoparivitakkamannaya mahatim silam upanikkhipi "idha bhante bhagava pamsukulam vissajjetu"ti, sayam kassapa amanussena upanikkhitta silati. Atha kho uruvelakassapassa etadahosi "mahiddhiko mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama sakkopi devanamindo veyyavaccam karissati, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavato kalam arocesi. "kalo mahasamana nitthitam bhattan"ti. "gaccha tvam kassapa ayamahan"ti uruvelakassapam jatilam uyyojetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page347.

Yaya jambuya jambudipo pannayati, tato phalam gahetva pathamataram agantva agyagare nisidi. Addasa kho uruvelakassapo jatilo bhagavantam agyagare nisinnam, disvana bhagavantam etadavoca "katamena tvam mahasamana maggena agato, aham taya pathamataram pakkanto, so tvam pathamataram agantva agyagare nisinno"ti. Idhaham kassapa tam uyyojetva yaya jambuya jambudipo pannayati, tato phalam gahetva pathamataram agantva agyagare nisinno, idam kho kassapa jambuphalam vannasampannam gandhasampannam rasasampannam, sace akankhasi paribhunjati. Alam mahasamana tvamyeva tam arahasi, tvamyeva tam paribhunjati. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama mam pathamataram uyyojetva yaya jambuya jambudipo pannayati, tato phalam gahetva pathamataram agantva agyagare nisidissati, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavato kalam arocesi "kalo mahasamana nitthitam bhattan"ti. "gaccha tvam kassapa ayamahan"ti uruvelakassapam jatilam uyyojetva yaya jambuya jambudipo pannayati, tassa avidure ambo .pe. Tassa avidure amalaki .pe. Tassa avidure haritaki .pe. Tavatimsam gantva paricchattakapuppham gahetva pathamataram agantva agyagare nisidi. Addasa kho uruvelakassapo jatilo bhagavantam agyagare nisinnam, disvana bhagavantam etadavoca "katamena tvam mahasamana maggena agato, aham taya pathamataram pakkanto, so tvam pathamataram agantva agyagare nisinno"ti. Idhaham kassapa tam uyyojetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page348.

Tavatimsam gantva paricchattakapuppham gahetva pathamataram agantva agyagare nisinno, idam kho kassapa paricchattakapuppham vannasampannam gandhasampannam, 1- sace akankhasi ganhati. Alam mahasamana tvamyeva tam arahasi, tvamyeva tam ganhati. 1- Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama mam pathamataram uyyojetva tavatimsam gantva paricchattakapuppham gahetva pathamataram agantva agyagare nisidissati, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Tena kho pana samayena te jatila aggim paricaritukama na sakkonti katthani phaletum. Atha kho tesam jatilanam etadahosi "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo yatha mayam na sakkoma katthani phaletun"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca "phaliyantu kassapa katthani"ti. Phaliyantu mahasamanati. Sakideva panca katthasatani phaliyimsu. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama katthanipi phaliyissanti. Na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Tena kho pana samayena te jatila aggim paricaritukama na sakkonti aggim ujjaletum. Atha kho tesam jatilanam etadahosi "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo yatha mayam na sakkoma aggim ujjaletun"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca "ujjaliyantu kassapa aggi"ti. Ujjaliyantu mahasamanati. Sakideva panca aggisatani ujjaliyimsu. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama aggipi ujjaliyissanti, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. @Footnote: 1-1 Si. ime patha na dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page349.

Tena kho pana samayena te jatila aggim paricaritva na sakkonti aggim vijjhapetum. Atha kho tesam jatilanam etadahosi "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo yatha mayam na sakkoma aggim vijjhapetun"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca "vijjhayantu kassapa aggi"ti. Vijjhayantu mahasamanati. Sakideva panca aggisatani vijjhayimsu. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama aggipi vijjhayissanti, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Tena kho pana samayena te jatila sitasu hemantikasu rattisu antaratthakasu himapatasamaye najja neranjaraya ummujjantipi nimujjantipi ummujjananimujjanampi karonti. Atha kho bhagava pancamattani mandamukhisatani abhinimmini yattha te jatila uttaritva visibbesum. Atha kho tesam jatilanam etadahosi "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo yathayima mandamukhiyo nimmita"ti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama tava bahu mandamukhiyopi abhinimminissati, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Tena kho pana samayena maha akalamegho pavassi, maha udakavahako sanjayi, yasmim padese bhagava viharati so padeso udakena na otthato 1- hoti. Atha kho bhagavato etadahosi "yannunaham samanta udakam ussaretva majjhe renuhataya bhumiya cankameyyan"ti. Atha kho bhagava samanta udakam ussaretva majjhe renuhataya bhumiya cankami. Atha kho uruvelakassapo jatilo "maheva kho mahasamano udakena vulho ahosi"ti navaya sambahulehi jatilehi @Footnote: 1 Ma. udakena otthato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page350.

Saddhim yasmim padese bhagava viharati, tam padesam agamasi. Addasa kho uruvelakassapo jatilo bhagavantam samanta udakam ussaretva majjhe renuhataya bhumiya cankamantam, disvana bhagavantam etadavoca "idam nu tvam mahasamana"ti. "ayamahamasmi kassapa"ti bhagava vehasam abbhuggantva navaya paccutthasi. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama udakampi na pavahissati, na tveva ca kho araha yatha ahan"ti. Atha kho bhagavato etadahosi "cirampi kho imassa moghapurisassa evam bhavissati `mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, na tveva ca kho araha yatha ahan'ti, yannunaham imam jatilam samvejeyyan"ti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca "neva ca kho tvam kassapa araha, napi arahattamaggasamapanno, sapi te patipada natthi, yaya tvam araha va assasi arahattamaggam va samapanno"ti. Atha kho uruvelakassapo jatilo bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam etadavoca "labheyyaham bhante bhagavato santike pabbajjam, labheyyam upasampadan"ti. Tvam khosi kassapa pancannam jatilasatanam nayako vinayako aggo pamukho pamokkho, tepi tava apalokehi, yatha te mannissanti, tatha te karissantiti. Atha kho uruvelakassapo jatilo yena te jatila tenupasankami, upasankamatva te jatile etadavoca "icchamaham bho mahasamane brahmacariyam caritum, yatha bhavanto mannanti tatha karontu"ti. Cirapatika mayam bho mahasamane abhippasanna, sace bhavam mahasamane brahmacariyam carissati, sabbeva mayam mahasamane brahmacariyam carissamati. Atha kho te jatila kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam udake pavahetva yena bhagava tenupasankamimsu, upasankamitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page351.

Bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam etadavocum "labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampadan"ti. "etha bhikkhavo"ti bhagava avoca "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi. Addasa kho nadikassapo jatilo kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam udake vuyhamane, disvanassa etadahosi "maheva me bhatuno upasaggo ahosi"ti. Jatile pahesi "gacchatha me bhataram janatha"ti, samanca tihi jatilasatehi saddhim yenayasma uruvelakassapo tenupasankami, upasankamitva ayasmantam uruvelakassapam etadavoca "idam nu kho kassapa seyyo"ti, amavuso idam seyyoti. Atha kho te jatila kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam udake pavahetva yena bhagava tenupasankamimsu. Upasankamitva bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam etadavocum "labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampadan"ti. "etha bhikkhavo"ti bhagava avoca "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi. Addasa kho gayakassapo jatilo kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam udake vuyhamane, disvanassa etadahosi "maheva me bhatunam upasaggo ahosi"ti, jatile pahesi "gacchatha me bhataro janatha"ti, samanca dvihi jatilasatehi saddhim yenayasma uruvelakassapo tenupasankami, upasankamitva ayasmantam uruvelakassapam etadavoca "idam nu kho kassapa seyyo"ti. Amavuso idam seyyoti. Atha kho te jatila kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam udake pavahetva yena bhagava tenupasankamimsu, upasankamitva bhagavato padesu sirasa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page352.

Nipatitva bhagavantam etadavocum "labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampadan"ti. "etha bhikkhavo"ti bhagava avoca "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi. Bhagavato adhitthanena panca katthasatani na phaliyimsu, phaliyimsu, aggi na ujjaliyimsu, ujjaliyimsu, na vijjhayimsu, vijjhayimsu, panca mandamukhisatani abhinimmini, etena nayena addhuddhapatihariyasahassani honti. Atha kho bhagava uruvelayam yathabhirantam viharitva yena gayasisam tena carikam pakkami mahata bhikkhusamghena saddhim sahassena sabbeheva puranajatilehi. Tatra sudam bhagava gayayam viharati gayasise saddhim bhikkhusahassena. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi:- "sabbam bhikkhave adittam, kinca bhikkhave sabbam adittam, cakkhu bhikkhave adittam, rupa aditta, cakkhuvinnanam adittam, cakkhusamphasaso aditto, yamidam cakkhusamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam, ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi adittanti vadami. Sotam adittam, sadda aditta .pe. Ghanam adittam, gandha aditta .pe. Jivha aditta, rasa aditta .pe. Kayo aditto, photthabba aditta .pe. Mano aditto, dhamma aditta, manovinnanam adittam, manosamphasso aditto, yamidam manosamphassapaccaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page353.

Uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam, ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya jaramaranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi adittan"ti vadami. Evam passam bhikkhave sutava ariyasavako cakkhusmimpi nibbindati, rupesupi nibbindati, cakkhuvinnanepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati, yamidam cakkhusamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tasmimpi nibbindati. Sotasmimpi nibbindati, saddesupi nibbindati .pe. Ghanasmimpi nibbindati, gandhesupi nibbindati .pe. Jivhayapi nibbindati, rasesupi nibbindati .pe. Kayasmimpi nibbindati, photthabbesupi nibbindati .pe. Manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manosamphassepi nibbindati, yamidam manosamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tasmimpi nibbindati. Nibbindam virajjati, viraga vimuccati, vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti, khina jati, vusitam brahmacariyam, katam karaniyam, naparam itthattayati pajanatiti. 1- Imasmim ca pana veyyakaranasmim bhannamane tassa bhikkhusahassassa anupadaya asavehi cittani vimuccimsu. @Footnote: 1 sam.sala. 18/28/17-8.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page354.

[29] Evam adittapariyayadesanam sutva saha patisambhidahi arahattam sampatto nadikassapo thero somanassajato attano pubbacaritapadanam pakasento padumuttarassa bhagavatotiadimaha. Tattha aggaphalanti uttamaphalam, attana ropitaambarukkhassa adimhi gahitaphalam va. Sesam suvinneyyamevati. Nadikassapattherapadanavannana nitthita. ------------- 555/143. 3. Gayakassapattherapadanavannana tatiyapadane ajinacammavatthohantiadikam ayasmato gayakassapattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani 1- upacinanto ito ekatimsakappe sikhissa bhagavato kale kulagehe vinnutam nibbatto patto nissaranajjhasayataya gharavasam pahaya tapasapabbajjam pabbajitva arannayatane assamam mapetva vanamulaphalaharo vasati. Tena ca samayena bhagava eko adutiyo tassa assamasamipenagacchi, so bhagavantam disva pasannamanaso upasankamitva vanditva ekamantam thito velam olokento manoharani kolaphalani satthu upanesi. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade brahmanakule nibbattitva vayappatto nissaranajjhasayataya gharavasam pahaya tapasapabbajjam pabbajitva dvihi tapasasatehi saddhim gayaya viharati. Gayaya vasanato hissa kassapagottataya ca gayakassapoti samanna ahosi. So bhagava saddhim parisaya ehibhikkhupasampadam datva nadikassapassa vuttanayena adittapariyaya desanaya ovadiyamano arahatte patitthasi. @Footnote: 1 cha.Ma. vivattupanissayam kusalam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page355.

[35] So arahattam patva somanassajato attano pubbacaritapadanam pakasento ajinacammavatthohantiadimaha. Tattha ajinacammavatthoti tapasa- pabbajitatta ajinacammanivasanapavuranoti attho. Kharibharadharoti tapasakale tapasaparikkharaparipunnakajadharoti attho. Kharikatapasaparikkhare puretva. Kolam ahasi assamanti kolaphalam assame puretva assame nisinnoti attho. Agopayinti pathe 1- kolaphalam pariyesitva assamam gopesim rakkhinti attho. Sesam sabbam uttanatthamevati. Gayakassapattherapadanavannana nitthita. ---------------- 556/144. 4. Kimilattherapadanavannana catutthapadane nibbute kakusandhamhitiadikam ayasmato kimilattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto kakusandhassa bhagavato kale kulagehe nibbatto 2- vinnutam patto parinibbute satthari tassa dhatuyo uddissa salalamalahi mandapam karetva pujam akasi. So tena punnakammena tavatimsesu uppajjitva aparaparam devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade kapilavatthunagare sakyarajakule nibbattitva kimiloti tassa namam akasi. So vayappatto bhogasampattiya pamatto viharati. Tassa nanaparipakam natva samvegajananattham anupiyayam viharanto sattha pathamayobbane thitam ramaniyam itthirupam abhinimminitva purato dassetva puna anukkamena yatha jararogavipattihi abhibhuta dissati, tatha akasi. Tam disva kimilakumaro ativiya samvegajato attano samvegam pakasento bhagavato pakatam katva laddhanusasano arahattam papuni. @Footnote: 1 i. athopayintipi patho. 2 cha.Ma. nibbattitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page356.

[42] So arahattam patva somanassajato attano pubbacaritapadanam pakasento nibbute kakusandhamhitiadimaha. Brahmanamhi vusimatiti pancahi vasitahi vasippattamhi bhagavati. Brahmanassa sabbagunaganehi manditatta abhivulhitatta brahmanamhi kakusandhe bhagavati parinibbuteti attho. Sesam sabbam uttanamevati. Kimilattherapadanavannana nitthita. ------------ 557/145. 5. Vajjiputtattherapadanavannana pancamapadane 1- sahassaramsi bhagavatiadikam ayasmato vajjiputtattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani 2- upacinanto ito catunavutikappe ekam paccekabuddham bhikkhaya carantam 3- disva pasannamanaso kadaliphalani adasi. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade vesaliyam licchavirajakumaro hutva nibbatti, vajjirajaputtatta vajjiputtotvevassa samanna. So daharo hutva hatthisippadi- sikkhanakalepi hetusampannataya nissaranajjhasayova hutva vicaranto satthu dhammadesanam sutva patiladdhasaddho satthu santike pabbajitva vipassanaya kammam katva nacirasseva chalabhinno ahosi. Chalabhinno pana hutva aparabhage aciraparinibbute satthari dhammam sangayitum sanketam katva mahatheresu tattha tattha viharantesu ekadivasam ayasmantam anandam sekhamyeva samanam mahatiya parisaya parivutam dhammam desentam disva tassa uparimaggadhigamaya ussaham janento:- @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati. 2 cha.Ma. vivattupanissayam punnam. 3 cha.Ma. gacchantam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page357.

"rukkhamulagahanam pasakkiya nibbanam hadayasmim opiya jhaya gotama ma ca pamado kim te bilibilika karissati"ti. 1- Gatham abhasi. Tattha rukkhamulagahananti rukkhamulabhutam gahanam, gahananhi atthi, na rukkhamulam, rukkhamulanca atthi, na gahanam, 2- tesu rukkhamulaggahanena thanassa chayaya sampannataya vatatapaparissayabhavam dipeti, gahanaggahanena nivatabhavena vataparissayabhavam janasambadhabhavanca dasseti, tadubhayena ca bhavanayogyatam. Pasakkiyati upagantva. Nibbanam hadayasmim opiyati "evam maya patipajjitva nibbanam adhigantabban"ti nibbutim hadaye thapetva citte katva. Jhayati tilakkhanupanijjhanena jhaya, vipassanabhavanasahitam maggabhavanam bhavehi. Gotamati dhammabhandagarikam gottenalapati. Ma ca pamadoti adhikusalesu dhammesu ma pamadam apajji. Idani yadiso therassa pamado, tam patikkhepavasena dassento "kim te bilibilika karissati"ti aha. Bilibilikati bilibilikiriya, bilibilitisaddapavatti yatha niratthaka, evam bilibilikasadisa janapannatti. Kim te karissatiti kidisam attham tuyham sadhessati, tasma janapannattim pahaya sadatthapasuto hohiti ovadam adasi. Tam sutva annehi vuttena vissagandhavayanavacanena samvegajato, bahudeva rattim cankamena vitinamento vipassanam ussukkapetva senasanam pavisitva mancake nisinnamattova "kinci sayami"ti sisam bimbohanamasampattam padam bhumito uggatam sarirassa akasagatakkhaneyeva arahattam papuni. @Footnote: 1 khu.thera. 26/119/287. 2 Ma. gahananhi atthi rukkhamulam na rukkhamulanca atthi gahanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page358.

[49] Vajjiputtatthero aparabhage somanassajato attano pubba- caritapadanam pakasento sahassaramsi bhagavatiadimaha. Tattha sahassaramsiti ettha "anekasatasahassaramsi"ti vattabbe gathabandhasukhattham "sahassaramsi"ti vuttanti veditabbam. Sesam suvinneyyamevati. Vajjiputtattherapadanavannana nitthita. -------------- 558/146. 6. Uttarattherapadanavannana chatthapadane sumedho nama sambuddhotiadikam ayasmato uttara- samanerassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto sumedhassa bhagavato kale vijjadharo hutva akasena vicarati. Tena ca samayena sattha tasseva anugganhanattham vanantare annatarasmim rukkhamule nisidi chabbannabuddharamsiyo vissajjento. So antalikkhena gacchanto bhagavantam disva pasannamanaso akasato oruyha suvisuddhehi vipulehi kanikarapupphehi bhagavantam pujesi, pupphani buddhanubhavena satthu upari chattakarena atthamsu, so tena bhiyyoso mattaya pasannacitto hutva aparabhage kalam katva tavatimsesu nibbattitva dibbasampattim anubhavanto yavatayukam tattha thatva tato cuto devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade rajagahe brahmanamahasalassa putto hutva nibbatti, uttarotissa namam ahosi. So vinnutam patto brahmanavijjasu nipphattim gantva jatiya rupena vijjaya vayena silacarena ca lokassa sambhavaniyo jato. Tassa tam sampattim disva vassakaro magadhamahamatto attano dhitaram datukamo hutva attano adhippayam pavedesi. So nissaranajjhasayataya tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page359.

Patikkhipitva kalena kalam dhammasenapatim payirupasanto tassa santike dhammam sutva patiladdhasaddho pabbajitva vattasampanno hutva theram upatthahati. Tena ca samayena therassa annataro abadho uppanno, tassa bhesajjatthaya uttaro samanero patova pattacivaramadaya viharato nikkhanto antaramagge talakassa samipe 1- pattam thapetva udakasamipam gantva mukham dhovati. Atha annataro umangacoro katakammo arakkhapurisehi anubaddho aggamaggena 2- nagarato nikkhamitva palayanto attana gahitam ratanabhandikam samanerassa patte pakkhipitva palayi. Samaneropi pattasamipam upagato. Coram anubandhanta rajapurisa samanerassa patte bhandikam disva "ayam coro, imina coriyam katan"ti samaneram pacchabaham bandhitva vassakarassa brahmanassa dassesum. Vassakaro ca tada ranno vinicchaye niyutto hutva chejjabhejjam anusasati, so "pubbe mama vacanam nadiyi, suddhapasandiyesu pabbaji"ti 3- kammam asodhetva ghatukamattava jivantameva tam sule uttasesi. Athassa bhagava nanaparipakam oloketva tam thanam gantva vipphurantahatthanakhamanimayukhasambhinnasitabhataya paggharantajatihingulakasuvannarasadharam viya jalagunthitamudutalunadighangulihattham uttarassa sise thapetva "uttara idam te purimakammassa phalam uppannam, tattha taya paccavekkhanabalena adhivasana katabba"ti vatva ajjhasayanurupam dhammam desesi. Uttaro amatabhisekasadisena satthu hatthasamphassena sanjatappasadasomanassataya ularapitipamojjam patilabhitva yathaparicitam vipassanamaggam samarulho nanassa paripakam gatatta satthu ca desanavilasena tavadeva maggapatipatiya sabbe kilese khepetva chalabhinno @Footnote: 1 Ma. tire. 2 Ma. aggadvarena. 3 thera.A. 1/372.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page360.

Ahosi. Chalabhinno pana hutva sulato utthahitva paranuddayaya akase thatva patihariyam dassesi. Mahajano acchariyabbhutacittajato ahosi. Tavadevassa vano samrulhi, so bhikkhuhi "avuso tadisadukkham anubhavanto katham tvam vipassanam anuyunjitum asakkhi"ti puttho "pageva me avuso samsare adinavo, sankharananca sabhavo sudittho, evaham tadisam dukkham anubhavantopi asakkhim vipassanam vaddhetva visesam adhigantun"ti aha. "pubbajatiya daharakale makkhikam gahetva nimbasulakam gahetva sularopanakilam paticca evam anekajatisatesu sularopanadukkhamanubhavitva imaya pariyosanajatiya evarupam dukkhamanubhutan"ti aha. [55] Atha aparabhage pubbakammam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento sumedho nama sambuddhotiadimaha. Tattha anuttanapadavannanameva karissama. [57] Vijjadharo tada asinti bahirakamantadivijjasiddhiya akasa- gamisamattho hutva caranavasena tam vijjam rakkhitva avinasetva pariharanavasena vijjadharayoni asim ahosinti attho. Antalikkhacaro ahanti antam pariyosanam kotim likhate sankarissatiti antalikkham. Atha va antam pariyosanam likhyate olokiyate etenati antalikkham, tasmim antalikkhe, akase caranasilo ahanti attho. Tisulam sukatam gayhati tikhinam sulam, aggam avudham. Tisulam sundaram katam, kottanaghamsanamaddanapaharanavasena sutthu katam sulavudham gayha gahetva ambarato gacchamiti attho. Sesam sabbam hettha vuttanayattava nayanuyogena suvinneyyamevati. Uttarattherapadanavannana nitthita. ---------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page361.

559/147. 7. Aparauttarattherapadanavannana sattamapadane nibbute lokanathamhitiadikam ayasmato aparassa uttarattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto ito catunnavutikappe siddhatthassa bhagavato kale kulagehe nibbattitva vayappatto vinnutam patva sasane laddhappasado hutva upasakattam nivedesi. So satthari parinibbute attano natake sannipatetva bahupujasakkaram samharitva dhatupujam akasi. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade sakete brahmanakule nibbattitva uttaroti laddhanamo vayappatto kenacideva karaniyena savatthim gato gandambamule katam yamakapatihariyam disva pasiditva puna kalakaramasutta- desanaya 1- abhivaddhamanasaddho pabbajitva satthara saddhim rajagaham gantva upasampadam labhitva tatheva caranto vipassanam patthapetva nacirasseva chalabhinno ahosi. Chalabhinno pana hutva satthari savatthiyam viharante buddhupatthanattham rajagahato savatthim upagato bhikkhuhi "kim avuso pabbajjakiccam taya matthakam papitan"ti puttho annam byakasi. [93] Arahattam pana patva somanassajato attano pubbacaritapadanam pakasento nibbute lokanathamhitiadimaha. Tam sabbam hettha vuttanayatta uttanatthamevati. Aparauttarattherapadanavannana nitthita. -------------- @Footnote: 1 i. kalakaraMa... (an. catukka. 21/24-29-30).

--------------------------------------------------------------------------------------------- page362.

560/148. 8. Bhaddajittherapadanavannana atthamapadane ogayhaham pokkharanintiadikam ayasmato bhaddajittherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato kale brahmanakule nibbattitva vinnutam patto brahmananam vijjasippesu param gantva kame pahaya tapasapabbajjam pabbajitva arannayatane assamam karetva vasanto ekadivasam sattharam akasena gacchantam disva pasannamanaso anjalim paggayha atthasi. Sattha tassa ajjhasayam disva akasato otari. Otinnassa pana bhagavato madhunca bhisamulalanca sappikhiranca upanamesi, tassa tam bhagava anukampam upadaya patiggahetva anumodanam katva pakkami. So tena punnakammena tusitesu nibbatto tattha yavatayukam thatva tato cuto aparaparam sugatisuyeva samsaranto vipassissa bhagavato kale mahaddhano setthi hutva atthasatthibhikkhusata- sahassam bhojetva ticivarena acchadesi. Evam bahum kusalam katva devaloke nibbatti. Tattha yavatayukam thatva tato cavitva manussalokesu uppanno buddhasunne loke panca paccekabuddhasatati catuhi paccayehi upatthahitva tato cuto rajakule nibbattitva rajjam anusasanto attano puttam paccekabodhim adhigantva thitam upatthahitva tassa parinibbutassa dhatuyo gahetva cetiyam katva pujesi. Evam tattha tattha tani tani punnani katva imasmim buddhuppade bhaddiyanagare asitikotivibhavassa bhaddiyasetthissa ekaputtako hutva nibbatti, bhaddajitissa namam ahosi. Tassa kira issariyabhogaparivarasampatti carimabhave bodhisattassa viya ahosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page363.

Tada sattha savatthiyam vasitva bhaddajikumaram sanganhanatthaya mahata bhikkhusamghena saddhim bhaddiyanagaram gantva jatiyavane vasi tassa nanaparipakam agamayamano. Sopi uparipasade nisinno sihapanjaram vivaritva olokento bhagavato santike dhammam sotum gacchantam mahajanam disva "katthayam mahajano gacchati"ti pucchitva tam karanam sutva sayampi mahata parivarena satthu santikam gantva dhammam sunanto sabbabharanapatimanditova sabbakilese khepetva arahattam papuni. Arahatte pana tena adhigate sattha bhaddiyasetthim amantesi "tava putto alankatapatiyatto dhammam sunanto arahatte patitthasi, tenassa idaneva pabbajitum yuttam, no ce pabbajissati, parinibbayissati"ti. Setthi "na mayham puttassa daharasseva sato parinibbanena kiccam atthi, pabbajetha nan"ti aha. Tam sattha pabbajetva upasampadetva tattha sattaham vasitva kotigamam papuni, so ca gamo gangatire ahosi. Kotigamavasino ca buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam pavattesum. Bhaddajitthero satthara anumodanaya araddhamattaya bahigamam gantva "gangatire maggasamipe satthu agatakale vutthahissami"ti kalaparicchedam katva annatarasmim rukkhamule samapattim samapajjitva nisidi. Mahatheresu agacchantesupi avutthahitva satthu agatakaleyeva vutthasi. Puthujjana bhikkhu "ayam adhuna pabbajito, mahatheresu agacchantesu manathaddho hutva na vutthasi"ti ujjhayimsu. Kotigamavasino satthu bhikkhusamghassa ca bahu navasamghate bandhimsu. Sattha "bhaddajissanubhavam pakasemi"ti navaya thatva "kaham bhaddaji"ti pucchi. Bhaddajitthero "soham bhante"ti 1- sattharam upasankamitva anjalim katva atthasi. @Footnote: 1 cha.Ma. "esaham bhante"ti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page364.

Sattha "ehi bhaddaji, amhehi saddhim ekanavam abhiruha"ti. So uppatitva satthu thitanavayam atthasi. Sattha gangaya majjhe gatakale "bhaddaji taya mahapanadakale ajjhavuttharatanapasado kahan"ti aha. Imasmim thane nimuggo bhanteti. Tena hi bhaddaji sabrahmacarinam kankham chindati. Tasmim khane thero sattharam vanditva iddhibalena gantva pasadathupikam padangulantarena sannirujjitva 1- pancavisatiyojanam pasadam gahetva akase uppati, uppatanto ca pannasayojanani ukkhipi. Athassa purimabhave nataka pasadagatena lobhena macchakacchapamanduka hutva nibbatta tasmim pasade utthahante parivattitva patimsu. Sattha te sampatante disva "nataka te bhaddaji kilamanti"ti aha. Thero satthu vacanena pasadam vissajjesi. Pasado yathathaneyeva patitthahi. Sattha param gato bhikkhuhi "kada bhante bhaddajittherena ayam pasado ajjhavuttho"ti puttho mahapanadajatakam 2- kathetva bahujanam dhammamatam payesi. [98] Thero pana arahattam patto pubbasambharam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento 3- ogayhaham pokkharanintiadimaha. Tattha ogayhaham pokkharaninti puthunanaanekamahoghehi khanitatta "pokkharani"ti laddhanamam jalasayam ogayha ogahetva pavisitva ajjhogahetva ghasahetukhadanatthaya tattha pokkharaniyam pavisitva bhisam padumapundarikamulam uddharamiti attho. Sesam hettha vuttanayatta uttanapadatthatta ca nayanusarena suvinneyyamevati. Bhaddajittherapadanavannana nitthita. ---------------- @Footnote: 1 Ma. sannirumbhitva. @2 khu.ja. 27/40/79-80. 3 cha.Ma. pakasetum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page365.

561/149. 9. Sivakattherapadanavannana navamapadane esanaya carantassatiadikam ayasmato sivakattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto vipassissa bhagavato kale kulagehe nibbattitva vinnutam patto ekadivasam bhagavantam pindaya carantam disva pasannamanaso pattam adaya kummasassa puretva adasi. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade rajagahe brahmanakulagehe nibbattitva sivakotissa namam ahosi. So vayappatto vijjasippesu nipphattim gato nekkhammajjhasayataya kame pahaya tapasapabbajjam pabbajitva vicaranto sattharam upasankamitva dhammam sutva patiladdhasaddho pabbajitva vipassanaya kammam karonto nacirasseva arahattam papuni. [117] Arahattam patva somanassajato attano pubbacaritapadanam pakasento esanaya carantassatiadimaha. Tam sabbam suvinneyyamevati. Sivakattherapadanavannana nitthita. ----------- 562/150. 10. Upavanattherapadanavannana dasamapadane padumuttaro nama jinotiadikam ayasmato upavanattherassa apadanam. Ayam kira purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto kenaci kammacchiddena padumuttarassa bhagavato kale daliddakule nibbattitva vinnutam patto bhagavati parinibbute tassa dhatum gahetva manussadevanagagarulayakkhakumbhandagandhabbehi sattaratanamaye sattayojanike thupe kate tattha sudhotam attano uttarasangam velagge abandhitva dhajam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page366.

Katva pujam akasi. Tam gahetva abhisammatako nama yakkhasenapati devehi cetiyapujarakkhanattham thapito adissamanakayo akase dharento cetiyam tikkhattum padakkhinam akasi. Tam disva bhiyyoso mattaya pasannamanaso ahosi. So tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade savatthiyam brahmanakule nibbattitva upavanoti laddhanamo vayappatto jetavana- patiggahane buddhanubhavam disva patiladdhasaddho pabbajitva vipassanaya kammam karonto chalabhinno ahosi. Athayasma upavano bhagavato upatthako ahosi. Tena ca samayena bhagavato vatabadho uppajji. Therassa gihisahayo devahito 1- nama brahmano savatthiyam pativasati. So theram catuhi paccayehi pavaresi. Athayasma upavano nivasetva pattacivaram gahetva tassa brahmanassa nivesanam upaganchi. Brahmano "kenaci manne 2- payojanena thero agato bhavissati"ti natva "vadeyyatha bhante kenattho"ti aha. Thero tassa brahmanassa payojanam acikkhanto:- "araham sugato loke vatehabadhiko muni sace unhodakam atthi munino dehi brahmana. Pujito pujaneyyanam sakkareyyana sakkato apacito paceyyanam tassa icchami hatave"ti 3- gathadvayam abhasi. Tassattho:- yo imasmim loke pujaneyyanam pujetabbehi sakkadihi devehi mahabrahmadihi ca brahmehi pujito, sakkareyyanam sakkatabbehi bimbisarakosalarajadihi sakkato, apaceyyanam apacayitabbehi mahesihi khinasavehi @Footnote: 1 i.,Ma. devasito. 2 Ma. annena. 3 khu.thera. 26/185-6/299-30.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page367.

Apacito, kilesehi arakattadina araham, sobhanagamanadina sugato sabbannu muni mayham sattha devadevo sakkanam atisakko brahmanam atibrahma, so dani vatehi vatahetu vatakkhobhanimittam abadhiko jato. Sace brahmana unhodakam atthi, tassa vatabadhavupasamanattham tam hatave upanetum icchamiti. Tam sutva brahmano unhodakam tadanurupam vataharanca bhesajjam bhagavato upanamesi. Tena ca satthu rogo vupasami. Tassa bhagava anumodanam akasi. [122] Athayasma upavano aparabhage attano pubbakammam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento padumuttaro nama jinotiadimaha. Tattha padumuttarotiadini pubbe vuttatthaneva. [123] Mahajana samagammati sakalajambudipavasino rasibhutati attho. Citakam katvati yojanubbedham candanarasicitakam katva bhagavato sariram tattha abhiropayimsuti sambandho. [124] Sarirakiccam katvanati adahanati aggina dahanakiccam katvati attho. [127-28] Jangha manimaya asiti manussehi katathupe jangha pupphavahattham caritatthanam manimaya indanilamanina katati attho. Mayampiti sabbe deva thupam karissamati attho. [129] Dhatu avenika natthiti devamanussehi visum visum cetiyam katum avenika visum dhatu natthi, tam dassento sariram ekapinditanti aha. Adhitthanabalena sakalasariradhatu ekaghanasilamayapatima viya ekameva ahositi attho. Imamhi buddhathupamhiti sakalajambudipavasihi katamhi imamhi suvannathupamhi mayam sabbe samagantva kancukathupam karissamati attho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

[133] Indanilam mahanilanti indivarapupphavannabham mani indanilamani. Tato adhikavannata mahamani indanilamanayo ca mahanilamanayo ca jotirasamani- jatirangamanayo ca ekato sannipatetva rasi katva suvannathupe kancukathupam katva achadayunti sambandho. [144] Paccekam buddhasetthassati buddhuttamassa pati ekam visum uparichadanena thupam akamsuti attho. [147] Kumbhanda guyhaka tathati kumbhamattani andani yesam devanam te kumbhanda, paticchadetva niguhitva paticchadanato garula guyhaka nama jata, te kumbhanda guyhakapi thupam akamsuti attho. [151] Atibhonti na tassabhati tassa cetiyassa pabham candasuriyatarakanam pabha na atibhonti, na ajjhottharantiti attho. [158] Ahampi karam kassamiti tadino lokanathassa thupasmim ahampi karam punnakiriyam kusalakammam dhajapatakapujam karissamiti attho. Upavanattherapadanavannana nitthita. --------------- 563/151. 11. Ratthapalattherapadanavannana ekadasamapadane padumuttarassa bhagavatotiadikam ayasmato ratthapalat- therassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato kale tassa uppattito puretarameva hamsavatinagare gahapatimahasalakule nibbattitva vayappatto pitu accayena gharavase patitthito ratanakotthagarakammikena dassitam aparimanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Kulavamsanugatam dhanam disva "imam ettakam dhanarasim mayham ayyakapayyakadayo attana saddhim gahetva gantum nasakkhimsu, maya pana gahetva gantum vattati"ti cintetva kapanaddhikadinam mahadanam deti. So abhinnalabhim ekam tapasam upatthahanto tena devalokadhipacce uyyojito yavajivam punnani katva tato cuto devo hutva nibbatti. So tattha devaloke devarajjam karonto yavatayukam thatva tato cuto manussaloke bhinnam rattham sandharetum samatthassa kulassa ekaputto hutva nibbatti. Tena ca samayena padumuttaro nama bhagava loke uppajjitva pavattitavaradhammacakko veneyyasattam nibbanamahanagarasankhata- khemantabhumim sampapesi. Atha so kulaputto anukkamena vinnutam patto ekadivasam upasakehi saddhim viharam gato sattharam dhammam desentam disva pasannacitto parisapariyante nisidi. Tena ca samayena sattha ekam bhikkhum saddhapabbajitanam aggatthane thapesi, tam disva pasannamanaso tadatthaya cittam thapetva satasahassabhikkhu- parivarassa bhagavato mahata sakkarena sattaham mahadanam pavattetva panidhanam akasi. Sattha tassa anantarayena ijjhanabhavam disva "anagate gotamassa nama sammasambuddhassa sasane saddhapabbajitanam aggo bhavissati"ti byakasi. So sattharam bhikkhusamghanca vanditva utthayasana pakkami. So tattha yavatayukam punnani katva tato cavitva devamanussesu samsaranto ito dvanavutikappe phussassa bhagavato kale satthu vematikabhatikesu tisu rajaputtesu sattharam upatthahantesu tesam punnakiriyaya sahayakiccam akasi. Evam tattha tattha bhave tam tam bahum kusalam upacinitva sugatisuyeva samsaranto imasmim buddhuppade kururatthe thullakotthikanigame ratthapalasetthigehe nibbatti, tassa bhinnam rattham sandharetum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Samatthe kule nibbattatta ratthapaloti vamsanugatameva namam ahosi. So mahata parivarena vaddhanto anukkamena yobbanam patto matapituhi patirupena darena samyojetva mahante ca yase patitthapito dibbasampattisadisam sampattim paccanubhoti. Atha bhagava kururatthe janapadacarikam caranto thullakotthikam 1- anupapuni. Tam sutva ratthapalo kulaputto sattharam upasankamitva satthu santike dhammam sutva patiladdhasaddho sattavare bhattacchede katva kicchena kasirena matapitaro anujanapetva sattharam upasankamitva pabbajjam yacitva satthu anattiya annatarassa therassa santike pabbajitva yonisomanasikarena kammam karonto vipassanam vaddhetva arahattam papuni. [179-80] Athayasma aparabhage attano pubbakammam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento padumuttarassa bhagavatotiadimaha. Tattha 2- sunago so maya dinnoti tada mahadhanasetthi hutva sabbam sapateyyam danamukhe vissajjanasamaye sattappatittho sundaro nago hatthiraja maya dinno ahosi. Tam dassento isadantotiadimaha. Isadanto rathaisappamanadanto, so maya dinno hatthinago. Urulhavati rajavahanayoggasamattho, rajaraho va. Setacchattoti alankaratthaya upatthahanasetacchattasahitoti attho. Pasobhitoti arohaparinahava rupasobhahi sampannoti attho. Sakappano sahatthipoti hatthialankarasahito hatthigopakasahitoti attho. Itthambhuto hatthinago padumuttarassa bhagavato maya dinnoti attho. [181] Maya bhattam karetvanati maya karapitavihare vasantanam kotisankhanam bhikkhunam niccabhattam patthapetva mahesino niyyadesinti sambandho. @Footnote: 1 Si.,Ma. thullakotathitam. 2 cha.Ma. ayam patho na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

[183] Jalajuttamanamakoti jalato jato jalajo. Kim tam? padumam, padumena samananamatta uttamatta ca padumuttaro nama bhagavati attho. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Ratthapalattherapadanavannana nitthita. Chappannasamamahavaggavannana nitthita. Iti visuddhajanavilasiniya apadanatthakathaya ettavata buddhapaccekabuddhasavakattherapadanatthakatha samatta. ---------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

Nigamanakatha sihaladipake appicchatadigunavantanam theravamsappadipanam anandattheradinam sabbasattanam tanhamanaditthadayo chedananiggahavivecanadyattham sattahi masehi ativiya aradhanena laddhakosallena bodhisambharam gavesantena satidhitigativiriya- parakkamantena mahasamantagunasobhanena tipitakadharena panditena abhatam imam apadanatthakatham sabbo sadevaloko janatuti. Anena lobhadimala pajanam cakkhadiroga vividha ca dukkha kalahadibhaya dukkhita jata 1- coradayonatthakara ca loke. Nassantu me panca vera ca papa nassantu gimhe yatha vutthivata atthangikamaggavarena patva nibbanapuram patipadayami. Sabbaditthinca maddanto ragadosadipapake samsaravattam chinditva upemi saggamokkhake. Anakhettamhi sabbattha avicimhi bhavaggato sabbe dhammanuyayantu tayo loka utupi cati. Apadanatthakatha samatta. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 331-372. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=50&A=7129&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=50&A=7129&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=140              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=4042              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=4921              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=4921              Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]