บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๐

หน้าที่ ๒๓๖.

อตฺตโน อตฺตโน สนฺติกํ อาคตกาเล ทานกถเมวสฺส กเถนฺติ. เตเนวาห น โข คหปติ คิหีนํ โอทาตวสนานํ เอวรูปี ธมฺมีกถา ปฏิภาตีติ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- คหปติ คิหีนํ นาม เขตฺตวตฺถุหิรญฺญทาสีทาสปุตฺตภริยาทีสุ ติพฺโพ อาลโย ติพฺพํ นิกนฺติปริยุฏฺฐานํ, เตสํ "เอตฺถ อาลโย น กาตพฺโพ, นิกนฺติ น กาตพฺพา"ติ กถา น ปฏิภาติ น รุจฺจตีติ. เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ กสฺมา อุปสงฺกมิ? ตุสิตภวเน กิรสฺส นิพฺพตฺตมตฺตกสฺเสว ติคาวุตปฺปมาณํ สุวณฺณกฺขนฺธํ วิย วิชฺโชตมานํ อตฺตภาวํ อุยฺยานวิมานาทิสมฺปตฺตึ จ ทิสฺวา "มหตี อยํ มยฺหํ สมฺปตฺติ, กึ นุ โข เม มนุสฺสปเถ กมฺมํ กตนฺ"ติ โอโลเกนฺโต ตีสุ รตเนสุ อธิการํ ทิสฺวา จินฺเตสิ "ปมาทฏฺฐานมิทํ เทวตฺตํ นาม, อิมาย หิ เม สมฺปตฺติยา โมทมานสฺส สติสมฺโมโสปิ สิยา, หนฺทาหํ คนฺตฺวา มม เชตวนสฺส เจว ภิกฺขุสํฆสฺส จ ตถาคตสฺส จ อริยมคฺคสฺส จ สาริปุตฺตตฺเถรสฺส จ วณฺณํ กเถตฺวา ตโต อาคนฺตฺวา สมฺปตฺตึ อนุภวิสฺสามี"ติ. โส ตถา อกาสิ. ตํ ทสฺเสตุํ อถ โข อนาถปิณฺฑิโกติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ อิสิสํฆนิเสวิตนฺติ ภิกฺขุสํฆนิเสวิตํ. เอวํ ปฐมคาถาย เชตวนสฺส วณฺณํ กเถตฺวา อิทานิ อริยมคฺคสฺส วณฺณํ กเถนฺโต กมฺมํ วิชฺชา จาติอาทิมาห. ตตฺถ กมฺมนฺติ มคฺคเจตนา. วิชฺชาติ มคฺคปญฺญา. ธมฺโมติ สมาธิปกฺขิโก ธมฺโม. สีลํ ชีวิตมุตฺตมนฺติ สีเล ปติฏฺฐิตสฺส ชีวิตํ อุตฺตมนฺติ ทสฺเสติ. อถ วา วิชฺชาติ ทิฏฺฐิสงฺกปฺโป. ธมฺโมติ วายามสติสมาธโย. สีลนฺติ วาจากมฺมนฺตาชีวา. ชีวิตมุตฺตมนฺติ เอตสฺมึ สีเล ปติฏฺฐิตสฺส ชีวิตํ นาม อุตฺตมํ. เอเตน มจฺจา สุชฺฌนฺตีติ เอเตน อฏฺฐงฺคิเกน มคฺเคน สตฺตา วิสุชฺฌนฺติ. ตสฺมาติ ยสฺมา มคฺเคน สุชฺฌนฺติ, น โคตฺตธเนหิ, ตสฺมา. โยนิโส วิจิเน ธมฺมนฺติ อุปาเยน สมาธิปกฺขิยธมฺมํ วิจิเนยฺย. เอวํ ตตฺถ วิสุชฺฌตีติ เอวํ ตสฺมึ อริยมคฺเค วิสุชฺฌติ. อถ วา โยนิโส วิจิเน ธมฺมนฺติ อุปาเยน ปญฺจกฺขนฺธธมฺมํ วิจิเนยฺย. เอวํ ตตฺถ วิสุชฺฌตีติ เอวํ เตสุ จตูสุ สจฺเจสุ วิสุชฺฌติ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๗.

อิทานิ สาริปุตฺตตฺเถรสฺส วณฺณํ กเถนฺโต สาริปุตฺโตวาติอาทิมาห. ตตฺถ สาริปุตฺโตวาติ อวธารณวจนํ. เอเตหิ ปญฺญาทีหิ สาริปุตฺโตว เสยฺโยติ วทติ. อุปสเมนาติ กิเลสอุปสเมน. ปารงฺคโตติ นิพฺพานํ คโต. โย โกจิ นิพฺพานํ ปตฺโต ภิกฺขุ, โส เอตาวปรโม สิยา, น เถเรน อุตฺตริตโร นาม อตฺถีติ วทติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย อนาถปิณฺฑิโกวาทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๒๓๖-๒๓๗. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=6003&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=6003&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=720 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=9311 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=9280 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=9280 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_14