บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒๖

หน้าที่ ๓๓๕.

อปริหีนปทพฺยญฺชนาติ อตฺโถ. ตถา หิ นํ ภควา "เอตทคฺคํ ภิกฺขเว มม สาวกานํ ภิกฺขูนํ กลฺยาณวากฺกรณานํ ยทิทํ โสโณ กุฏิกณฺโณ"ติ ^๑- เอตทคฺเค ฐเปสิ. อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยาติ ยถาธิปฺเปตํ อตฺถํ วิญฺญาเปตุํ สมตฺถาย. กติวสฺโสติ โส กิร มชฺฌิมวยสฺส ตติยโกฏฺฐาเส ฐิโต อากปฺปสมฺปนฺโน จ ปเรสํ จิรตรปพฺพชิโต วิย ขายติ. ตํ สนฺธาย ภควา ปุจฺฉตีติ เกจิ, ตํ อการณํ. เอวํ สนฺเต ^๒- สมาธิสุขํ อนุภวิตุํ ยุตฺโต, เอตฺตกํ กาลํ กสฺมา ปมาทํ อาปนฺโนติ ปุน อนุยุญฺชิตุํ สตฺถา "กตวสฺโสสี"ติ ตํ ปุจฺฉติ. เตเนวาห "กิสฺส ปน ตฺวํ ภิกฺขุ เอวํ จิรํ อกาสี"ติ. ตตฺถ กิสฺสาติ กึ การณา. เอวํ จิรํ อกาสีติ เอวํ จิรายิ. เกน การเณน เอวํ จิรกาลํ ปพฺพชฺชํ อนุปคนฺตฺวา อคารมชฺเฌ วสีติ อตฺโถ. จิรํ ทิฏฺโฐ เมติ จิเรน จิรกาเลน มยา ทิฏฺโฐ. กาเมสูติ กิเลสกาเมสุ จ วตฺถุกาเมสุ จ. อาทีนโวติ โทโส. อปิจาติ กาเมสุ อาทีนเว เกนจิ ปกาเรน ทิฏฺเฐปิ น ตาวาหํ ฆราวาสโต นิกฺขิมิตุํ อสกฺขึ. กสฺมา? สมฺพาโธ ฆราวาโส อุจฺจาวเจหิ กิจฺจกรณีเยหิ สมุปพฺยูโฬฺห อคาริยภาโว. เตเนวาห "พหุกิจฺโจ พหุกรณีโย"ติ. เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ กาเมสุ ยถาภูตํ อาทีนวทสฺสิโน จิตฺตํ จิรายิตฺวาปิ น ปติฏฺฐาติ, อญฺญทตฺถุํ ปทุมปลาเส อุทกพินฺทุ วิย วินิวตฺตติเยวาติ เอตมตฺถํ สพฺพาการโต วิทิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ ปวตฺติญฺจ นิวตฺติญฺจ สมฺมเทว ชานนฺโต ปวตฺติยํ ตนฺนิมิตฺเต จ น กทาจิปิ รมตีติ อิทมตฺถทีปกํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ. ตตฺถ ทิสฺวา อาทีนวํ โลเกติ สพฺพสฺมิมฺปิ ^๓- สงฺขารโลเก "อนิจฺโจ ทุกฺโข วิปริณามธมฺโม"ติอาทินา อาทีนวํ โทสํ ปญฺญาจกฺขุนา ^๔- ปสฺสิตฺวา. เอเตน @เชิงอรรถ: ^๑ องฺ. เอกก. ๒๐/๒๐๖/๒๔ ^๒ ม. เอวํ สนฺตํ @^๓ ฉ.ม. สพฺพสฺมึ ^๔ ฉ.ม. ปญฺญาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๖.

วิปสฺสนาวาโร กถิโต. ญตฺวา ธมฺมํ นิรุปธินฺติ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺคตฺตา นิรุปธึ นิพฺพานธมฺมํ ยถาภูตํ ญตฺวา นิสฺสรณวิเวกาสงฺขตามตสภาวโต ^๑- มคฺคญาเณน ปฏิวิชฺฌิตฺวา. "ทิสฺวา ญตฺวา"ติ อิเมสํ ปทานํ "ฆตํ ^๒- ปิวิตฺวา พลํ โหติ, สีหํ ทิสฺวา ภยํ โหติ, ปญฺญาย ทิสฺวา อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺตี"ติอาทีสุ ^๓- วิย เหตุอตฺถตา ทฏฺฐพฺพา. อริโย น รมตี ปาเปติ กิเลเสหิ อารกตฺตา อริโย สปฺปุริโส อณุมตฺเตปิ ปาเป น รมติ กสฺมา? ปาเป น รมตี สุจีติ สุวิสุทฺธกายสมาจาราทิตาย ^๔- วิสุทฺธปุคฺคโล ราชหํโส วิย อุกฺการฏฺฐาเน ปาเป สงฺกิลิฏฺฐธมฺเม น รมติ นาภินนฺทติ. "ปาโป น รมตี สุจินฺ"ติปิ ปาโฐ. ตสฺสตฺโถ:- ปาโป ปาปปุคฺคโล สุจึ อนวชฺชํ โวทานธมฺมํ น รมติ, อญฺญทตฺถุ คามสูกราทโย วิย อุกฺการฏฺฐานํ อสุจึ สงฺกิเลสธมฺมํเยว รมตีติ ปฏิปกฺขโต เทสนํ ปริวตฺเตติ. เอวํ ภควตา อุทาเน อุทานิเต อายสฺมา โสโณ อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา อตฺตโน อุปชฺฌายสฺส วจเนน ปจฺจนฺตเทเส ปญฺจวคฺเคน อุปสมฺปทาทีนิ ปญฺจ วตฺถูนิ ยาจิ. ภควาปิ ตานิ อนุชานีติ สพฺพํ ขนฺธเก ^๕- อาคตนเยน เวทิตพฺพํ. ฉฏฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๓๓๕-๓๓๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=7502&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=7502&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=119 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3145 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3279 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3279 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25