บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๔๗

หน้าที่ ๒๘๐.

อธิปญฺญาวิปสฺสนาติ ยา จ อารมฺมณปฏิสงฺขา, ยา จ ภงฺคานุปสฺสนา, ยญฺจ สุญฺญโต อุปฏฺฐานํ, อยํ อธิปญฺญา วิปสฺสนา นามาติ วุตฺตํ โหติ. กุสโล ตีสุ อนุปสฺสนาสูติ อนิจฺจานุปสฺสนาทีสุ ตีสุ เฉโก ภิกฺขุ. จตูสุ จ ^๑- วิปสฺสนาสูติ นิพฺพิทาทีสุ จ จตูสุ วิปสฺสนาสุ. ตโย อุปฏฺฐาเน กุสลตาติ ขยโต วยโต สุญฺญโตติ อิมสฺมึ จ ติวิเธ อุปฏฺฐาเน กุสลตาย. นานาทิฏฺฐีสุ น กมฺปตีติ สสฺสตทิฏฺฐิอาทีสุ นานปฺปการาสุ ทิฏฺฐีสุ น เวธติ. โส เอวํ อเวธมาโน "อนิรุทฺธเมว นิรุชฺฌติ, อภินฺนเมว ภิชฺชตี"ติ ปวตฺตมนสิกาโร ทุพฺพลภาชนสฺส วิย ภิชฺชมานสฺส, สุขุมรชสฺเสว วิปฺปกิริยมานสฺส, ติลานํ วิย ภชฺชิยมานานํ สพฺพ- สงฺขารานํ อุปฺปาทฏฺฐิติปวตฺตนิมิตฺตํ วิสฺสชฺเชตฺวา เภทเมว ปสฺสติ. โส ยถา นาม จกฺขุมา ปุริโส โปกฺขรณีตีเร วา นทีตีเร วา ฐิโต ถูลผุสิตเก เทเว วสฺสนฺเต อุทกปิฏฺเฐ มหนฺตานิ มหนฺตานิ อุทกปุพฺพุฬานิ อุปฺปชฺชิตฺวา อุปฺปชฺชิตฺวา สีฆํ สีฆํ ภิชฺชมานา ปสฺเสยฺย, เอวเมว สพฺเพ สงฺขารา ภิชฺชนฺติ ภิชฺชนฺตีติ ปสฺสติ. เอวรูปํ หิ โยคาวจรํ สนฺธาย วุตฺตํ ภควตา:- "ยถา ปุพฺพุฬกํ ปสฺเส ยถา ปสฺเส มรีจิกํ เอวํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสตี"ติ. ^๒- ตสฺเสวํ "สพฺเพ สงฺขาเร ภิชฺชนฺติ ภิชฺชนฺตี"ติ อภิณฺหํ ปสฺสโต อฏฺฐานิสํสปริวารํ ภงฺคานุปสฺสนาญาณํ พลปฺปตฺตํ โหติ. ตตฺริเม อฏฺฐานิสํสา:- ภวทิฏฺฐิปฺปหานํ ชีวิตนิกนฺติปริจฺจาโค สทายุตฺตปยุตฺตตา วิสุทฺธาชีวิกา อุสฺสุกฺกปฺปหานํ วิคตภยตา ขนฺติโสรจฺจปฺปฏิลาโภ อรติสหนตาติ. เตนาหุ โปราณา:- อิมานิ อฏฺฐคฺคุณมุตฺตมานิ ทิสฺวา ตหึ สมฺมสตี ปุนปฺปุนํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. จตสฺโส ^๒ ขุ.ธ. ๒๕/๑๗๐/๔๗

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๑.

อาทิตฺตเจลสฺสสิรสูปโม มุนิ ภงฺคานุปสฺสี อมตสฺส ปตฺติยาติ. ภงฺคานุปสฺสนาญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๒๘๐-๒๘๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=6255&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=6255&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=112 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=1360 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=1634 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=1634 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_31