|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
สุวณฺณมญฺชุสาย ฐปิตสมุชฺชลิตกาญฺจนปิณฺฑสสฺสิริกาติ สุภกิณฺหา. อิเมปิ ตโย ชนา ตติยชฺฌานภูมิยํ เอกตเล วสนฺติ, อายุอนฺตรํ ปน เนสํ นานา. [๑๐๒๗] อารมฺมณนานตฺตตาติ อารมฺมณสฺส นานตฺตภาโว. มนสิการนานตฺตตาทีสุปิ เอเสว นโย. เอตฺถ เอกสฺส ปฐวีกสิณํ อารมฺมณํ โหติ ฯเปฯ เอกสฺส โอทาตกสิณนฺติ อิทํ อารมฺมณนานตฺตํ. เอโก ปฐวีกสิณํ มนสิกโรติ ฯเปฯ เอโก โอทาตกสิณนฺติ อิทํ มนสิการนานตฺตํ. เอกสฺส ปฐวีกสิเณ ฉนฺโท โหติ ฯเปฯ เอกสฺส โอทาตกสิเณติ อิทํ ฉนฺทนานตฺตํ. เอโก ปฐวีกสิเณ ปตฺถนํ กโรติ ฯเปฯ เอโก โอทาตกสิเณติ อิทํ ปณิธินานตฺตํ. เอโก ปฐวีกสิณวเสน อธิมุจฺจติ ฯเปฯ เอโก โอทาตกสิณวเสนาติ อิทํ อธิโมกฺขนานตฺตํ. เอโก ปฐวีกสิณวเสน จิตฺตํ อภินีหรติ ฯเปฯ เอโก โอทาตกสิณวเสนาติ อิทํ อภินีหารนานตฺตํ. เอกสฺส ปฐวีกสิณปริจฺฉินฺทนกปญฺญา โหติ ฯเปฯ เอกสฺส โอทาตกสิณปริจฺฉินฺทนกปญฺญาติ อิทํ ปญฺญานานตฺตํ. ตตฺถ อารมฺมณมนสิการา ปุพฺพภาเคน กถิตา. ฉนฺทปณิธิอธิโมกฺขาภินีหารา อปฺปนายปิ วตฺตนฺติ อุปจาเรปิ, ปญฺญา ปน โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกา กถิตา. อสญฺญสตฺตานนฺติ สญฺญาวิรหิตสตฺตานํ. เอกจฺเจ หิ ติตฺถายตเน ปพฺพชิตฺวา "จิตฺตํ นิสฺสาย รชฺชนทุสฺสนมุยฺหนานิ นาม โหนฺตี"ติ จิตฺเต โทสํ ทิสฺวา "อจิตฺตกภาโว นาม โสภโณ, ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานเมตนฺ"ติ สญฺญาวิราคํ ชเนตฺวา ตตฺรุปคํ สมาปตฺตึ ภาเวตฺวา ตตฺถ นิพฺพตฺตนฺติ, เตสํ อุปปตฺติกฺขเณ เอโก รูปกฺขนฺโธเยว นิพฺพตฺตติ. ฐตฺวา นิพฺพตฺโต ฐิตโกว โหติ, นิสีทิตฺวา นิพฺพตฺโต นิสินฺโนว, นิปชฺชิตฺวา นิพฺพตฺโต นิปนฺโนว. จิตฺตกมฺมรูปกสทิสา หุตฺวา ปญฺจ กปฺปสตานิ ติฏฺฐนฺติ. เตสํ ปริโยสาเน โส รูปกาโย อนฺตรธายติ, กามาวจรสญฺญา--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๖๘.
อุปฺปชฺชติ, เตน อิธ สญฺญุปฺปาเทน เต เทวา ตมฺหา กายา จุตาติ ปญฺญายนฺติ. วิปุลา ผลา เอเตสนฺติ เวหปฺผลา. อตฺตโน สมฺปตฺติยา น วิหายนฺตีติ อวิหา. น กญฺจิ สตฺตํ ตปฺปนฺตีติ อตปฺปา. สุนฺทรา ทสฺสนา อภิรูปา ปาสาทิกาติ สุทสฺสา. สุฏฺฐุ ปสฺสนฺติ สุนฺทรเมเตสํ วา ทสฺสนนฺติ สุทสฺสี. สพฺเพหิเยว คุเณหิ จ ภวสมฺปตฺติยา จ เชฏฺฐา นตฺเถตฺถ กนิฏฺฐาติ อกนิฏฺฐา. [๑๐๒๘] อากาสานญฺจายตนํ อุปคตาติ อากาสานญฺจายตนูปคา. อิตเรสุปิ เอเสว นโย. อิติ ฉ กามาวจรา นว พฺรหฺมโลกา ปญฺจ สุทฺธาวาสา จตฺตาโร อรูปา อสญฺญสตฺตเวหปฺผเลหิ สทฺธึ ฉพฺพีสติ เทวโลกา, มนุสฺสโลเกน สทฺธึ สตฺตวีสติ. ตตฺถ สมฺมาสมฺพุทฺเธน มนุสฺสานํ เทวานญฺจ อายุํ ปริจฺฉินฺทมาเนน จตูสุ อปาเยสุ ภุมฺมเทเวสุ จ อายุ น ปริจฺฉินฺทิตํ, ๑- ตํ กสฺมาติ? นิรเย ตาว กมฺมเมว ปมาณํ. ยาว กมฺมํ น ขียติ, น ตาว จวนฺติ. ตถา เสสอปาเยสุ. ภุมฺมเทวานมฺปิ กมฺมเมว ปมาณํ. ตตฺถ นิพฺพตฺตา หิ เกจิ สตฺตาหมตฺตํ ติฏฺฐนฺติ, เกจิ อฑฺฒมาสํ, เกจิ มาสํ, กปฺปํ ติฏฺฐมานาปิ อตฺถิเยว. ตตฺถ มนุสฺเสสุ คิหิภาเว ฐิตาเยว โสตาปนฺนาปิ โหนฺติ, สกทาคามิผลมฺปิ อนาคามิผลมฺปิ อรหตฺตผลมฺปิ ปาปุณนฺติ. เตสุ โสตาปนฺนาทโย ยาวชีวํ ติฏฺฐนฺติ, ขีณาสวา ปน ปรินิพฺพายนฺติ วา ปพฺพชนฺติ วา. กสฺมา? อรหตฺตํ นาม เสฏฺฐคุโณ, คิหิลิงฺคํ หีนํ, ตํ หีนตาย อุตฺตมคุณํ ธาเรตุํ น สกฺโกติ. ตสฺมา เต ปรินิพฺพายิตุกามา วา ปพฺพชิตุกามา วา โหนฺติ. @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อปริจฺฉินฺนํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๖๙.
ภุมฺมเทวา ปน อรหตฺตํ ปตฺวาปิ ยาวชีวํ ติฏฺฐนฺติ, ฉสุ กามาวจรเทเวสุ โสตาปนฺนสกทาคามิโนว ยาวชีวํ ติฏฺฐนฺติ, อนาคามินา รูปภวํ คนฺตุํ วฏฺฏติ, ขีณาสเวน ปรินิพฺพายิตุํ. ๑- กสฺมา? นิลียโนกาสสฺส อภาวา. รูปาวจรารูปาวจเรสุ สพฺเพปิ ยาวชีวํ ติฏฺฐนฺติ, ตตฺถ รูปาวจเร นิพฺพตฺตา โสตาปนฺนสกทาคามิโน น ปุน อิธาคจฺฉนฺติ, ตตฺเถว ปรินิพฺพายนฺติ. เอเต หิ ฌานลาภีอนาคามิโน ๒- นาม. อฏฺฐสมาปตฺติลาภีนํ ปน กึ นิยเมติ? ปคุณชฺฌานํ. ยเทวสฺส ปคุณํ โหติ, เตน อุปปชฺชติ. สพฺเพสุ ปน ปคุเณสุ กึ นิยเมติ? ปตฺถนา. ยตฺถ อุปปตฺตึ ปตฺเถติ, ตตฺเถว อุปปชฺชติ. ปตฺถนาย อสติ กึ นิยาเมติ? มรณสมเย สมาปนฺนสมาปตฺติ. มรณสมเย สมาปนฺนา นตฺถิ, กึ นิยเมติ? เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติ. เอกํเสน หิ โส เนวสญฺญานาสญฺญายตเน อุปปชฺชติ. นวสุ พฺรหฺมโลเกสุ นิพฺพตฺตอริยสาวกานํ ตตฺรูปปตฺติเยว โหติ อุปรูปปตฺติปิ, น เหฏฺฐูปปตฺติ. ปุถุชฺชนานํ ปน ตตฺรูปปตฺติปิ โหติ อุปรูปปตฺติปิ เหฏฺฐูปปตฺติปิ. ปญฺจสุ สุทฺธาวาเสสุ จตูสุ จ อารุปฺเปสุ อริยสาวกานํ ตตฺรูปปตฺติปิ โหติ อุปรูปปตฺติปิ. ปฐมชฺฌานภูมิยํ นิพฺพตฺโต อนาคามี นว พฺรหฺมโลเก โสเธตฺวา มตฺถเก ฐิโต ปรินิพฺพาติ. เวหปฺผลา อกนิฏฺฐา เนวสญฺญานาสญฺญายตนนฺติ อิเม ตโย เทวโลกา เสฏฺฐภวา นาม. อิเมสุ ตีสุ ฐาเนสุ นิพฺพตฺตอนาคามิโน เนว อุทฺธํ คจฺฉนฺติ, น อโธ, ตตฺถ ตตฺเถว ปรินิพฺพายนฺตีติ อิทเมตฺถ ปกิณฺณกํ. ๗. อภิญฺเญยฺยาทิวารวณฺณนา [๑๐๓๐] สตฺตมวาเร สลกฺขณปริคฺคาหิกาย อภิญฺญาย วเสน อภิญฺเญยฺยตา เวทิตพฺพา, ญาตตีรณปหานปริญฺญานํ วเสน ปริญฺเญยฺยตา. สา จ รูปกฺขนฺโธ @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ปรินิพฺพาตุํ ๒ ฉ.ม. ฌานอนาคามิโน--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๐.
อภิญฺเญยฺโย ปริญฺเญยฺโย น ปหาตพฺโพติอาทีสุ ญาตตีรณปริญฺญานํ วเสเนว เวทิตพฺพา, สมุทยสจฺจํ อภิญฺเญยฺยํ ปริญฺเญยฺยํ ปหาตพฺพนฺติอาทีสุ ปหานปริญฺญาวเสนาติ. อฏฺฐมวาเร รูปาทิอารมฺมณานํ จกฺขุวิญฺญาณาทีนํ วเสน สารมฺมณานารมฺมณตา เวทิตพฺพา. นวมวาโร อุตฺตานตฺโถเยว. ทสมวาเรปิ ยํ วตฺตพฺพํ สิยา, ตํ สพฺพํ ตตฺถ ตตฺถ ปญฺหาปุจฺฉกวาเร วุตฺตเมวาติ. สมฺโมหวิโนทนิยา วิภงฺคฏฺฐกถาย ธมฺมหทยวิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------------------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๑.
นิคมนกถา เอตฺตาวตา จ:- อภิธมฺมํ เทเสนฺโต ธมฺมครุธมฺมคารวยุตฺตานํ เทวานํ เทวปุเร เทวคณสหสฺสปริวาโร. ทุติยํ อทุติยปุริโส ยํ อาห วิภงฺคปฺปกรณํ นาโถ อฏฺฐารสหิ วิภงฺเคหิ มณฺฑิตมณฺฑเปยฺยคุโณ. อตฺถปฺปกาสนตฺถํ ตสฺสาหํ ยาจิโต ฐิตคุเณน ยตินา อทนฺธคตินา สุพุทฺธินา พุทฺธโฆเสน. ยํ อารภึ รจยิตุํ อฏฺฐกถํ สุนิปุเณสุ อตฺเถสุ สมฺโมหวิโนทนโต สมฺโมหวิโนทนึ นาม. โปราณฏฺฐกถานํ สารํ อาทาย สา อยํ นิฏฺฐํ ปตฺตา อนนฺตราเยน ปาลิยา ภาณวาเรหิ. จตฺตาฬีสาย ยถา เอเกน จ เอวเมว สพฺเพปิ นิฏฺฐํ วชนฺตุ วิมลา มโนรถา สพฺพสตฺตานํ. สทฺธมฺมสฺส ฐิตตฺถํ ยญฺจ อิมํ รจยตา มยา ปุญฺญํ ปตฺตํ เตน สมตฺตํ ปาปุณตุ สเทวโก โลโก. สุจิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม ๑- ธมฺมาภิรโต สทา ภวตุ โลโก นิจฺจํ เขมสุภิกฺขาทิ- สมฺปทา ชนปทา โหนฺตูติ. ปรมวิสุทฺธสทฺธาพุทฺธิวิริยปฏิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชวมทฺทวาทิคุณสมุทยสมุทิเตน สกสมยสมยนฺตรคหนชฺโฌคาหณสมตฺเถน ปญฺญาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฏกปริยตฺติปฺปเภเท สาฏฺฐกเถ สตฺถุ สาสเน อปฺปฏิหตญฺญาณปฺปภาเวน @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ธมฺโม--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗๒.
มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรฬารวจนเนลวณฺณยุตฺเตน ๑- ยุตฺตมุตฺตวาทินา วาทิวเรน มหากวินา ปภินฺนปฏิสมฺภิทาปริวาเร ฉฬภิญฺญาทิปฺปเภทคุณปฏิมณฺฑิเต ๒- อุตฺตริมนุสฺสธมฺเม สุปฺปติฏฺฐิตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน วิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธยฺเยน เถเรน กตา อยํ สมฺโมหวิโนทนี นาม วิภงฺคฏฺฐกถา:- ตาว ติฏฺฐตุ โลกสฺมึ โลกนิตฺถรเณสินํ ทสฺเสนฺตี กุลปุตฺตานํ นยํ ปญฺญาวิสุทฺธิยา. ยาว พุทฺโธติ นามมฺปิ สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน โลกมฺหิ โลกเชฏฺฐสฺส ปวตฺตติ มเหสิโนติ. --------------- ๓- ยาว ติฏฺฐติ เสเลนฺโท ยาว จนฺโท วิโรจติ ตาว ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม โคตมสฺส ยสสฺสิโนติ. ๓- สมฺโมหวิโนทนิยา นาม อภิธมฺมฏฺฐกถาย วิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.....มธุโรทารวจนลาวณฺณยุตฺเตน ๒ ฉ.ม. ฉฬภิญฺญาปฏิสมฺภิทาทิ....อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้า ๕๖๗-๕๗๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=13285&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=13285&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=1073 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=13904 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=10937 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=10937 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_35
![อ่านหน้า[ต่าง] แรก](go1.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้ว](go2.gif)   ![อ่านหน้า[ต่าง] ถัดไป](go3.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย](go4.gif)   |
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]