บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๘

หน้าที่ ๓๒๒.

ภเวยฺย, สตฺถา ตํ ตมํ วิโนเทสิ, ตสฺมา อนฺตรธายิตุํ นาสกฺขิ. โส อสกฺโกนฺโต วิมาเน นิลียติ, กปฺปรุกฺเข นิลียติ, อุกฺกุฏิโก นิสีทติ. พฺรหฺมคโณ เกฬิมกาสิ "เอส โข พโก พฺรหฺมา วิมาเน นิลียติ, กปฺปรุกฺเข นิลียติ, อุกฺกุฏิโก นิสีทติ, พฺรเหฺม ตฺวํ อนฺตรหิโตมฺหี"ติ สญฺญํ อุปฺปาเทสิ นามาติ. โส พฺรหฺมคเณน อุปฺปณฺฑิโต มงฺกุ อโหสิ. เอวํ วุตฺเต อหํ ภิกฺขเวติ ภิกฺขเว เอเตน พฺรหฺมุนา "หนฺท จรหิ เต มาริส อนฺตรธายามี"ติ เอวํ วุตฺเต ตํ อนฺตรธายิตุํ อสกฺโกนฺตํ ทิสฺวา อหํ เอตทโวจํ. อิทํ คาถมภาสินฺติ กสฺมา ภควา คาถมภาสีติ? สมณสฺส โคตมสฺส อิมสฺมึ ฐาเน อตฺถิภาโว วา นตฺถิภาโว วา กถํ สกฺกา ชานิตุนฺติ เอวํ พฺรหฺมคณสฺส วจโนกาโส มา โหตูติ อนฺตรหิโตว คาถมภาสิ. ตตฺถ ภเววาหํ ภยํ ทิสฺวาติ อหํ ภเว ภยํ ทิสฺวาเยว. ภวญฺจ วิภเวสินนฺติ อิมญฺจ กามภวาทิติวิธํปิ สตฺตภวํ วิภเวสินํ วิภวํ คเวสมานํ ปริเยสมานํปิ ปุนปฺปุนํ ภเวเยว ทิสฺวา. ภวํ นาภิวทินฺติ ตณฺหาทิฏฺฐิวเสน กิญฺจิ ภวํ น อภิวทึ, น คเวสินฺติ อตฺโถ. นนฺทิญฺจ น อุปาทิยินฺติ ภวตณฺหํ น อุปคญฺฉึ, น อคฺคเหสินฺติ อตฺโถ. อิติ จตฺตาริ สจฺจานิ ปกาเสนฺโต สตฺถา ธมฺมํ เทเสสิ. เทสนาปริโยสาเน เทสนานุสาเรน วิปสฺสนาคพฺภํ คาหาเปตฺวา ทสมตฺตานิ พฺรหฺมสหสฺสานิ มคฺคผลามตปานํ ปิวึสุํ. อจฺฉริยพฺภุตจิตฺตชาตาติ อจฺฉริยชาตา อพฺภุตชาตา ตุฏฺฐิชาตา จ อเหสุํ. สมูลํ ภวํ อุทพฺพหีติ โพธิมณฺเฑ อตฺตโน ตาย ตาย เทสนาย อญฺเญสํปิ พหูนํ เทวมนุสฺสานํ สมูลกํ ภวํ อุทพฺพหิ, อุทฺธริ อุปฺปาเฏสีติ อตฺโถ. [๕๐๕] ตสฺมึ ปน สมเย มาโร ปาปิมา โกธาภิภูโต หุตฺวา "มยิ วิจรนฺเตเยว สมเณน โคตเมน ธมฺมํ กถยิตฺวา ^๑- ทสมตฺตานิ พฺรหฺมสหสฺสานิ มม วสํ อติวตฺติตานี"ติ โกธาภิภูตตาย อญฺญตรสฺส พฺรหฺมปาริสชฺชสฺส สรีเร อธิมุจฺจิ, ตํ ทสฺเสตุํ อถโข ภิกฺขเวติอาทิมาห. ตตฺถ สเจ ตฺวํ เอวํ อนุพุทฺโธติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ธมฺมกถํ กเถตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๓.

สเจ ตฺวํ เอวํ อตฺตนาว จตฺตาริ สจฺจานิ อนุพุทฺโธ. มา สาวเก อุปเนสีติ คิหิสาวเก วา ปพฺพชิตสาวเก วา ตํ ธมฺมํ มา อุปนยสิ. หีเน กาเย ปติฏฺฐิตาติ จตูสุ อปาเยสุ ปติฏฺฐิตา. ปณีเต กาเย ปติฏฺฐิตาติ พฺรหฺมโลเก ปติฏฺฐิตา. อิทํ เก สนฺธาย วทติ? พาหิรปพฺพชฺชํ ปพฺพชิเต ตาปสปริพฺพาชเก. อนุปฺปนฺเน หิ พุทฺธุปฺปาเท กุลปุตฺตา ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา กสฺสจิ กิญฺจิ อวิจาเรตฺวา ^๑- เอกจรา หุตฺวา สมาปตฺติโย นิพฺพตฺเตตฺวา พฺรหฺมโลเก อุปฺปชฺชึสุ, เต สนฺธาย เอวมาห. อนกฺขาตํ กุสลญฺหิ มาริสาติ ปเรสํ อนกฺขาตํ อโนวทนํ ธมฺมกถาย อกถนํ กุสลํ เอตํ เสยฺโย. มา ปรํ โอวทาหีติ กาเลน มนุสฺสโลกํ, กาเลน เทวโลกํ, กาเลน พฺรหฺมโลกํ, กาเลน นาคโลกํ อาหิณฺฑนฺโต มา วิจริ, เอกสฺมึ ฐาเน นิสินฺโน ฌานมคฺคผลสุเขน วีตินาเมหีติ. อนาลปนตายาติ อนุลฺลปนตาย. พฺรหฺมุโน จ อภินิมนฺตนตายาติ พกพฺรหฺมุโน จ อิทญฺหิ มาริส นิจฺจนฺติอาทินา นเยน สโหกาสเกน ^๒- พฺรหฺมฏฺฐาเนน นิมนฺตนวจเนน. ตสฺมาติ เตน การเณน. อิมสฺส เวยฺยากรณสฺส พฺรหฺมนิมนฺตนิกํเตฺวว อธิวจนํ สงฺขา สมญฺญา ปณฺณตฺติ ^๓- ชาตา. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ^๔- ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย พฺรหฺมนิมนฺตนิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อวิตริตฺวา ^๒ ฉ.ม. สห กายเกน ^๓ ฉ.ม. ปญฺญตฺติ @^๔ ฉ.ม. อุตฺตานตฺถเมวาติ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้า ๓๒๒-๓๒๓. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=8243&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=8243&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=551 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=10134 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=11936 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=11936 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_12