บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๙

หน้าที่ ๗๔.

ภูริปญฺญสฺสาติ ภูริ วุจฺจติ ปฐวี, ตาย ปฐวีสมาย ปญฺญาย วิปุลาย มหนฺตาย วิตฺถตาย สมนฺนาคตสฺสาติ อตฺโถ. มหาปญฺญสฺสาติ มหาปญฺญาย สมนฺนาคตสฺส. อนุปลิตฺตสฺสาติ ตณฺหาทิฏฺฐิเลเปหิ ^๑- อลิตตฺตสฺส. อาหุเนยฺยสฺสาติ อาหุตึ ปฏิคฺคเหตุํ ยุตฺตสฺส. ยกฺขสฺสาติ อานุภาวทสฺสนฏฺเฐน วา อทิสฺสมานกฏฺเฐน ^๒- วา ภควา ยกฺโข นาม. เตนาห "ยกฺขสฺสา"ติ. มหโตติ มหนฺตสฺส. ตสฺส สาวโกหมสฺมีติ ตสฺส เอวํวิธคุณสฺส ^๓- สตฺถุโน อหํ สาวโกติ. อุปาสกสฺส โสตาปตฺติมคฺเคเนว ปฏิสมฺภิทา อาคตา. อิติ ปฏิสมฺภิทาวิสเย ฐตฺวา ปทสเตน ทสพลสฺส กิเลสปฺปหาเน วณฺณํ ^๔- กเถนฺโต "กสฺส ตํ คหปติ สาวกํ ธาเรมา"ติ ปญฺหสฺส อตฺถํ วิสฺสชฺเชสิ. [๗๗] กทา สญฺญูฬฺหาติ กทา สมฺปิณฺฑิตา. เอวํ กิรสฺส อโหสิ "อยํ อิทาเนว สมณสฺส โคตมสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อาคโต, กทาเนน เอเต วณฺณา สมฺปิณฺฑิตา"ติ. ตสฺมา เอวมาห. วิจิตฺตํ มาลํ คนฺเถยฺยาติ สยํปิ ทกฺขตาย ปุปฺผานํปิ นานาวณฺณตาย เอกโต วณฺฏิกาทิเภทํ วิจิตฺรมาลํ คนฺเถยฺย. เอวเมว โข ภนฺเตติ เอตฺถ นานาปุปฺผานํ นานาปุปฺผราสิ วิย นานาวิธานํ วณฺณานํ ภควโต สิเนรุมตฺโต วณฺณราสิ ทฏฺฐพฺโพ. เฉโก มาลากาโร วิย อุปาลิ คหปติ. มาลาการสฺส วิจิตฺรมาลาคนฺถนํ วิย คหปติโน ตถาคตสฺส วิจตฺรวณฺณคนฺถนํ. อุณฺหํ โลหิตํ มุขโต อุคฺคญฺฉีติ ^๕- ตสฺส หิ ภควโต สกฺการํ อสหมานสฺส เอตทโหสิ "อนตฺถิโก ทานิ อยํ คหปติ อเมฺหหิ, เสฺว ปฏฺฐาย ปณฺณาสสฏฺฐีชเน คเหตฺวา เอตสฺส ฆรํ ปวิสิตฺวา ภุญฺชิตุํ น ลภิสฺสามิ, ภินฺนา เม ภุตฺตกุมฺภี"ติ. อถสฺส อุปฏฺฐากวิปริณาเมน พลวโสโก อุปฺปชฺชิ. อิเม หิ สตฺตา อตฺตโน อตฺตโนว จินฺตยนฺติ. ตสฺส ตสฺมึ โสเก อุปฺปนฺเน อพฺภนฺตรํ อุณฺหํ อโหสิ, โลหิตํ วิลียิตฺถ, ตํ มหาวาเตน สมุทฺธริตํ กุเฏ ปกฺขิตฺตรชนํ วิย ปตฺตมตฺตํ มุขโต อุคฺคญฺฉิ. นิธานคตํ โลหิตํ วมิตฺวา ปน อปฺปกา สตฺตา ชีวิตุํ สกฺโกนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ตณฺหาทิฏฺฐิกิเลเสหิ ^๒ ฉ.ม. อาทิสฺสมานกฏฺเฐน ^๓ ฉ.ม. เอวํวิธิธคุณสฺส @^๔ ฉ.ม. กิเลสปฺปหานวณฺณํ ^๕ ฉ.ม. อุคฺคจฺฉีติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๕.

นิคณฺโฐ ตตฺเถว ชานุนา ปติโต, อถ นํ ปาฏงฺกิยา พหินครํ หริตฺวา ^๑- ปญฺจกสีวิกาย คเหตฺวา ปาวํ อาคมึสุ, ^๒- โส น จิรสฺเสว ปาวายํ กาลมกาสิ. อิมสฺมึ ปน สุตฺเต อุคฺคฏิตญฺญุปุคฺคลสฺส วเสน ธมฺมเทสนา ปรินิฏฺฐิตาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย อุปาลิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ฉฏฺฐํ. ---------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้า ๗๔-๗๕. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=1858&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=1858&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=62 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=1044 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=1082 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=1082 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_13