บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
TIPITAKA Volume 18 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 10 : Sutta. Saṃ. Saḷa.
Paṭhamakasagāthavaggo 1- paṭhamo [359] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso . Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā kho bhikkhave tisso vedanā 2-. [360] Samāhito sampajāno sato buddhassa sāvako vedanā ca pajānāti vedanānañca sambhavaṃ. Yattha cetā nirujjhanti maggañca khayagāminaṃ vedanānaṃ khayā bhikkhu nicchāto parinibbutoti. Paṭhamaṃ. [361] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso . Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā kho bhikkhave tisso vedanā 2-. [362] Sukhaṃ vā yadi vā dukkhaṃ adukkhamasukhaṃ saha ajjhattañca bahiddhā ca yaṅkiñci atthi veditaṃ. Etaṃ dukkhanti ñatvāna mosadhammaṃ palokinaṃ phussa phussa vayaṃ phussaṃ 3- evaṃ tattha virajjatīti. Dutiyaṃ. [363] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso. Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . sukhāya bhikkhave vedanāya rāgānusayo pahātabbo dukkhāya vedanāya paṭighānusayo pahātabbo adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo pahātabbo . @Footnote: 1 Ma. sagāthāvaggo . 2 Ma. itisaddo atthi . 3 Ma. Yu. passaṃ. Yato kho bhikkhave bhikkhuno sukhāya vedanāya rāgānusayo pahīno hoti dukkhāya vedanāya paṭighānusayo pahīno hoti adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo pahīno hoti . ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu nirāgānusayo 1- sammaddaso acchejji taṇhaṃ vivattayi saññojanaṃ sammāmānābhisamayā antamakāsi dukkhassāti. [364] Sukhaṃ vedayamānassa vedanaṃ appajānato so rāgānusayo hoti anissaraṇadassino. Dukkhaṃ vedayamānassa vedanaṃ appajānato paṭighānusayo hoti anissaraṇadassino. Adukkhamasukhaṃ santaṃ bhūripaññaṃ na desitaṃ taṃ vāpi 2- abhinandati neva dukkhā pamuccati. Yato ca bhikkhu ātāpī sampajaññaṃ na riñcati tato so vedanā sabbā parijānāti paṇḍito. So vedanā pariññāya diṭṭhe dhamme anāsavo kāyassa bhedā dhammaṭṭho saṅkhyaṃ nūpeti 3- vedagūti. Tatiyaṃ. [365] Assutavā bhikkhave puthujjano evaṃ 4- vācaṃ bhāsati atthi mahāsamudde pātāloti . taṃ kho panetaṃ bhikkhave assutavā puthujjano asantaṃ asaṃvijjamānaṃ evaṃ vācaṃ bhāsati atthi mahāsamudde pātāloti. Sārīrikānaṃ kho etaṃ bhikkhave dukkhānaṃ vedanānaṃ adhivacanaṃ yadidaṃ pātāloti . assutavā bhikkhave puthujjano sārīrikāya dukkhāya @Footnote: 1 Ma. niranusayo . 2 Ma. Yu. tañcāpi . 3 Yu. saṅkhaṃ no peti. evamuparipi. @4 Ma. Yu. yaṃ. Vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷī 1- kandati sammohaṃ āpajjati . ayaṃ vuccati bhikkhave assutavā puthujjano pātāle 2- na paccuṭṭhāsi gādhañca najjhagā 3-. Sutavā ca kho bhikkhave ariyasāvako sārīrikāya dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na 4- socati na kilamati na paridevati na urattāḷī kandati sammohaṃ nāpajjati . ayaṃ vuccati bhikkhave sutavā ariyasāvako pātāle paccuṭṭhāsi gādhañca ajjhagāti. [366] Yo etā nādhivāseti uppannā vedanā dukkhā sārīrikā pāṇaharā yāhi phuṭṭho pavedhati. Akkandati parodati dubbalo appathāmako na so pātāle paccuṭṭhāsi atho gādhampi najjhagā 3-. Yo cetā adhivāseti uppannā vedanā dukkhā sārīrikā pāṇaharā yāhi phuṭṭho na vedhati sace pātāle paccuṭṭhāsi atho gādhampi ajjhagāti. Catutthaṃ. [367] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso. Sukhā vedanā dukkhā venadā adukkhamasukhā vedanā . sukhā bhikkhave vedanā dukkhato daṭṭhabbā dukkhā vedanā sallato daṭṭhabbā adukkhamasukhā vedanā aniccato daṭṭhabbā . yato kho bhikkhave bhikkhuno sukhā vedanā dukkhato diṭṭhā hoti dukkhā vedanā sallato diṭṭhā hoti adukkhamasukhā vedanā aniccato diṭṭhā @Footnote: 1 Ma. uttāḷiṃ. evamuparipi . 2 Yu. pātālena. evamuparipi . 3 Ma. nājjhagā. @4 Ma. neva. Hoti . ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu sammaddaso acchejji taṇhaṃ vivattayi saññojanaṃ sammāmānābhisamayā antamakāsi dukkhassāti. [368] Yo sukhaṃ dukkhato adda dukkhamadakkhi 1- sallato adukkhamasukhaṃ santaṃ adakkhi naṃ aniccato. Save sammaddaso bhikkhu parijānāti vedanā so vedanā pariññāya diṭṭhe dhamme anāsavo kāyassa bhedā dhammaṭṭho saṅkhyaṃ nūpeti vedagūti. Pañcamaṃ. [369] Assutavā bhikkhave puthujjano sukhampi vedanaṃ vedayati 2- dukkhampi vedanaṃ vedayati adukkhamasukhampi vedanaṃ vedayati . sutavā bhikkhave ariyasāvako sukhampi vedanaṃ vedayati dukkhampi vedanaṃ vedayati adukkhamasukhampi vedanaṃ vedayati . tatra bhikkhave ko viseso ko adhippāyaso 3- kiṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanenāti . bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā .pe. Assutavā bhikkhave puthujjano dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷa kandati sammohaṃ āpajjati so dve vedanā vedayati kāyikañca cetasikañca. [370] Seyyathāpi bhikkhave purisaṃ sallena vijjheyyuṃ 4- tamenaṃ dutiyena sallena anuvedhaṃ vijjheyyuṃ 4- evaṃ hi so bhikkhave puriso dve sallena 5- vedanā vedayati kāyikañca cetasikañca. Evameva kho bhikkhave assutavā puthujjano dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati @Footnote: 1 Ma. Yu. dukkhamaddakkhi . 2 Yu. vediyati. evamuparipi . 3 Ma. adhippayāso. @Yu. adhippāyoso . 4 Ma. vijjheyya . 5 Ma. dvisallena vedanaṃ. Yu. dve @salle vedanā. Kilamati paridevati urattāḷī kandati sammohaṃ āpajjati so dve vedanā vedayati kāyikañca cetasikañca . tassāyeva kho pana dukkhāya vedanāya [1]- paṭighavā hoti tamenaṃ dukkhāya vedanāya paṭighavantaṃ yo dukkhāya vedanāya paṭighānusayo so anuseti so dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno kāmasukhaṃ abhinandati. {370.1} Taṃ kissa hetu. Na hi [2]- bhikkhave pajānāti assutavā puthujjano aññatra kāmasukhā dukkhāya vedanāya nissaraṇaṃ . tassa kāmasukhaṃ abhinandato yo sukhāya vedanāya rāgānusayo so anuseti so tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti . tassa tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ appajānato yo adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo so anuseti so sukhañce vedanaṃ vedayati saññutto naṃ vedayati dukkhañce vedanaṃ vedayati saññutto naṃ vedayati adukkhamasukhañce vedanaṃ vedayati saññutto naṃ vedayati . ayaṃ vuccati bhikkhave assutavā puthujjano saññutto jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi saññutto dukkhasmāti vadāmi. [371] Sutavā ca kho bhikkhave ariyasāvako dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷī kandati na sammohaṃ āpajjati so ekaṃ vedanaṃ vedayati kāyikaṃ na cetasikaṃ. @Footnote: 1 Ma. phuṭṭho samāno. evamuparipi. 2 Ma. so. [372] Seyyathāpi bhikkhave purisaṃ sallena vijjheyyuṃ 1- na tamenaṃ dutiyena sallena anuvedhaṃ vijjheyyuṃ . evaṃ hi so bhikkhave puriso ekasallena vedanaṃ vedayati . evameva kho bhikkhave sutavā ariyasāvako dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷī kandati na sammohaṃ āpajjati so ekaṃ vedanaṃ vedayati kāyikaṃ na cetasikaṃ tassāyeva kho pana dukkhāya vedanāya [2]- paṭighavā na hoti tamenaṃ dukkhāya vedanāya paṭighavantaṃ yo dukkhāya vedanāya paṭighānusayo so nānuseti so dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno kāmasukhaṃ nābhinandati. {372.1} Taṃ kissa hetu . pajānāti [3]- so bhikkhave sutavā ariyasāvako aññatra kāmasukhā dukkhāya vedanāya nissaraṇaṃ . tassa kāmasukhaṃ nābhinandato yo sukhāya vedanāya rāgānusayo so nānuseti so tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti . tassa tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānato yo adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo so nānuseti so sukhañce vedanaṃ vedayati visaññutto naṃ vedayati dukkhañce vedanaṃ vedayati visaññutto naṃ vedayati adukkhamasukhañce vedanaṃ vedayati visaññutto naṃ vedayati . ayaṃ vuccati bhikkhave sutavā ariyasāvako visaññutto jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi @Footnote: 1 Ma. vijjheyya . 2 Ma. phuṭṭho samāno . 3 Ma. hi. Upāyāsehi visaññutto dukkhasmāti vadāmi . ayaṃ kho bhikkhave viseso ayaṃ adhippāyaso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanenāti. [373] Na so 1- vedanaṃ vedayati sapañño sukhampi dukkhampi bahussutopi ayaṃ ca dhīrassa puthujjanena ayaṃ viseso 2- kusalassa hoti. Saṅkhātadhammassa bahussutassa vipassato 3- lokamimaṃ parañca iṭṭhassa dhammā na mathenti cittaṃ aniṭṭhato no paṭighātameti. Tassānurodhā atha vā virodhā vidhamikā 4- atthagatā na santi padañca ñatvā virajaṃ asokaṃ sammā pajānāti bhavassa pāragūti. Chaṭṭhaṃ. [374] Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ . atha kho bhagavā sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena gilānasālā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi sato bhikkhave bhikkhu sampajāno kālaṃ āgameyya ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī. [375] Kathañca bhikkhave bhikkhu sato hoti . idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . vedanāsu .pe. citte . dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . @Footnote: 1 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi . 2 Ma. Yu. mahāviseso . 3 Yu. sampassato. @4 Ma. Yu. vidhūpitā. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti. [376] Kathañca bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti . idha bhikkhave bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti . evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sampajānakārī hoti . sato bhikkhave bhikkhu sampajāno kālaṃ āgameyya ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī. [377] Tassa ce bhikkhave bhikkhuno evaṃ satassa sampajānassa appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati sukhā vedanā so evaṃ pajānāti uppannā kho me ayaṃ sukhā vedanā sā ca kho paṭicca no appaṭicca kiṃ paṭicca imameva kāyaṃ paṭicca ayaṃ kho pana kāyo anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno aniccaṃ kho pana saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ kāyaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā kuto niccā bhavissatīti . so kāye ca sukhāya ca vedanāya aniccānupassī viharati vayānupassī viharati virāgānupassī viharati nirodhānupassī viharati paṭinissaggānupassī viharati . tassa kāye ca sukhāya ca vedanāya aniccānupassino viharato vayānupassino viharato .pe. @Footnote: 1 Yu. sampajāno. Paṭinissaggānupassino viharato yo kāye ca sukhāya ca vedanāya rāgānusayo so pahiyyati. [378] Tassa ce bhikkhave bhikkhuno evaṃ satassa sampajānassa appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati dukkhā vedanā so evaṃ pajānāti uppannā kho myāyaṃ dukkhā vedanā sā ca kho paṭicca no appaṭicca kiṃ paṭicca imameva kāyaṃ paṭicca ayaṃ kho pana kāyo anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno aniccaṃ kho pana saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ kāyaṃ paṭicca uppannā dukkhā vedanā kuto niccā bhavissatīti . so kāye ca dukkhāya ca vedanāya aniccānupassī viharati vayānupassī viharati virāgānupassī viharati nirodhānupassī viharati paṭinissaggānupassī viharati . tassa kāye ca dukkhāya ca vedanāya aniccānupassino viharato .pe. Paṭinissaggānupassino viharato yo kāye ca dukkhāya ca vedanāya paṭighānusayo so pahiyyati. [379] Tassa ce bhikkhave bhikkhuno evaṃ satassa sampajānassa appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati adukkhamasukhā vedanā so evaṃ pajānāti uppannā kho myāyaṃ adukkhamasukhā vedanā sā ca kho paṭicca no appaṭicca kiṃ paṭicca imameva kāyaṃ paṭicca ayaṃ kho pana kāyo anicco saṅkhato paṭicca- samuppanno aniccaṃ kho pana saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ kāyaṃ paṭicca Uppannā adukkhamasukhā vedanā kuto niccā bhavissatīti . so kāye ca adukkhamasukhāya ca vedanāya aniccānupassī viharati vayānupassī viharati virāgānupassī viharati nirodhānupassī viharati paṭinissaggānupassī viharati . tassa kāye ca adukkhamasukhāya ca vedanāya aniccānupassino viharato .pe. paṭinissaggānupassino viharato yo kāye ca adukkhamasukhāya ca vedanāya avijjānusayo so pahiyyati. [380] So sukhañce vedanaṃ vedayati sā aniccāti pajānāti anajjhositāti pajānāti anabhinanditāti pajānāti dukkhañce vedanaṃ vedayati .pe. adukkhamasukhañce vedanaṃ vedayati sā aniccāti pajānāti anajjhositāti pajānāti anabhinanditāti pajānāti . So sukhañce vedanaṃ vedayati visaññutto naṃ vedayati dukkhañce vedanaṃ vedayati visaññutto naṃ vedayati adukkhamasukhañce vedanaṃ vedayati visaññutto naṃ vedayati . so kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantīti pajānāti. [381] Seyyathāpi bhikkhave 1- telañca [2]- vaṭṭiñca paṭicca telappadīpo jhāyeyya tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā anāhāro nibbāyeyya . evameva kho bhikkhave bhikkhu ce 3- kāyapariyantikaṃ vedanaṃ @Footnote: 1 Yu. bhikkhu. 2 Ma. telañca paṭicca vaṭṭiṃ ca paṭicca. Yu. telañca paṭicca @vaṭṭiñca. evamuparipi . 3 Ma. Yu. cesaddo natthi. Vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti . Jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti . Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantīti pajānātīti. Sattamaṃ. [382] Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ . atha kho bhagavā sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena gilānasālā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi sato bhikkhave bhikkhu sampajāno kālaṃ āgameyya ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī. [383] Kathañca bhikkhave bhikkhu sato hoti . idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . vedanāsu .pe. citte . dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti. [384] Kathañca bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti . idha bhikkhave bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti .pe. bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti . evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti . sato [1]- bhikkhave bhikkhu sampajāno kālaṃ āgameyya ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī. [385] Tassa ce bhikkhave bhikkhuno evaṃ satassa sampajānassa @Footnote: 1 Yu. kho. Appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati sukhā vedanā so evaṃ pajānāti uppannā kho myāyaṃ sukhā vedanā sā ca kho paṭicca no appaṭicca kiṃ paṭicca imameva phassaṃ paṭicca ayaṃ kho pana phasso anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno aniccaṃ kho pana saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ phassaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā kuto niccā bhavissatīti . so phasse ca sukhāya ca vedanāya aniccānupassī viharati vayānupassī virāgānupassī nirodhānupassī paṭinissaggānupassī viharati . tassa phasse ca sukhāya ca vedanāya aniccānupassino viharato vayānupassino virāgānupassino nirodhānupassino paṭinissaggānupassino viharato yo phasse ca sukhāya ca vedanāya rāgānusayo so pahiyyati. [386] Tassa ce bhikkhave bhikkhuno evaṃ satassa .pe. Viharato uppajjati dukkhā vedanā .pe. uppajjati adukkhamasukhā vedanā so evaṃ pajānāti uppannā kho myāyaṃ adukkhamasukhā vedanā sā ca kho paṭicca no appaṭicca kiṃ paṭicca imameva phassaṃ paṭicca ayaṃ kho pana phasso anicco saṅkhato paṭiccasamuppanno .pe. (yathā purimasutte vitthāro tathā vitthāretabbo) kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantīti pajānāti. [387] Seyyathāpi bhikkhave telañca vaṭṭiñca paṭicca telappadīpo Jhāyeyya tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā anāhāro nibbāyeyya . evameva kho bhikkhave bhikkhu kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti . Jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti . kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantīti pajānātīti. Aṭṭhamaṃ. [388] Tisso imā bhikkhave vedanā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā . Katamā tisso . sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā. Imā kho bhikkhave tisso vedanā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammāti. Navamaṃ. [389] Tisso imā bhikkhave vedanā phassajā phassamūlakā phassanidānā phassapaccayā . katamā tisso . sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . sukhavedaniyaṃ bhikkhave phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā sā nirujjhati sā vūpasamati 1- . dukkhavedaniyaṃ bhikkhave phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā dukkhā vedanā sā nirujjhati sā vūpasamati . adukkhamasukhavedaniyaṃ bhikkhave phassaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. vūpasammati. evamuparipi. Paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ adukkhamasukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā adukkhamasukhā vedanā sā nirujjhati sā vūpasamati. [390] Seyyathāpi bhikkhave dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ saṅghaṭṭā 1- tassa samodhānā usmā jāyati tejo abhinibbattati tesaṃyeva dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ nānābhāvā vinikkhepā yā tajjā usmā sā nirujjhati sā vūpasamati . evameva kho bhikkhave imā tisso vedanā phassajā phassamūlakā phassanidānā phassapaccayā tajjaṃ phassaṃ paṭicca tajjā 2- vedanā uppajjati tajjassa 3- phassassa nirodhā tajjā 2- vedanā nirujjhatīti. Dasamaṃ. Vedanāsaṃyuttassa paṭhamakasagāthavaggo. Tassuddānaṃ samādhisukhāya 4- pahānena pātālaṃ daṭṭhabbena ca 5- sallatthena [6]- gelaññaṃ 7- aniccaphassamūlakāti. ------------ @Footnote: 1 Ma. Yu. saṅghaṭṭanasamodhānā. 2-3 Yu. āmeṇḍitaṃ . 4 Ma. samādhisukhaṃ. @5 Yu. casaddo natthi. 6 Yu. ca . 7 Ma. sallena ceva gelaññā. Rahogatavaggo dutiyo [391] Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca idha mayhaṃ bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi tisso vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā imā tisso vedanā vuttā bhagavatā . vuttaṃ kho panetaṃ bhagavatā yaṅkiñci vedayitaṃ taṃ dukkhasminti kiṃ nu kho etaṃ bhagavatā sandhāya bhāsitaṃ yaṅkiñci vedayitaṃ taṃ dukkhasminti. {391.1} Sādhu sādhu bhikkhu tisso imā bhikkhu vedanā vuttā mayā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā imā tisso vedanā vuttā mayā . vuttaṃ kho panetaṃ bhikkhu mayā yaṅkiñci vedayitaṃ taṃ dukkhasminti taṃ kho panetaṃ bhikkhu mayā saṅkhārānaṃyeva aniccataṃ sandhāya bhāsitaṃ yaṅkiñci vedayitaṃ taṃ dukkhasminti . taṃ kho panetaṃ bhikkhu mayā saṅkhārānaṃyeva khayadhammataṃ vayadhammataṃ virāgadhammataṃ nirodhadhammataṃ vipariṇāmadhammataṃ sandhāya bhāsitaṃ yaṅkiñci vedayitaṃ taṃ dukkhasminti. [392] Atha kho pana bhikkhu mayā anupubbasaṅkhārānaṃ nirodho akkhāto paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā niruddhā hoti dutiyajjhānaṃ Samāpannassa vitakkavicārā niruddhā honti tatiyajjhānaṃ samāpannassa pīti niruddhā hoti catutthajjhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā niruddhā honti ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññā niruddhā hoti viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññā niruddhā hoti ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññā niruddhā hoti nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññā niruddhā hoti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca niruddhā honti. Khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo niruddho hoti doso niruddho hoti moho niruddho hoti. [393] Atha kho bhikkhu mayā anupubbasaṅkhārānaṃ vūpasamo akkhāto paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā vūpasantā hoti dutiyajjhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā vūpasantā honti .pe. saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca vūpasantā honti. Khīṇāsavassa bhikkhu rāgo vūpasanto hoti doso vūpasanto hoti moho vūpasanto hoti. [394] Chayimā bhikkhu passaddhiyo paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā paṭippassaddhā hoti dutiyajjhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā paṭippassaddhā honti tatiyajjhānaṃ samāpannassa pīti paṭippassaddhā hoti catutthajjhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā Paṭippassaddhā honti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca paṭippassaddhā honti . khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo paṭippassaddho hoti doso paṭippassaddho hoti moho paṭippassaddho hotīti. Paṭhamaṃ. [395] Seyyathāpi bhikkhave ākāsepi 1- vividhā vātā vāyanti puratthimāpi vātā vāyanti pacchimāpi vātā vāyanti uttarāpi vātā vāyanti dakkhiṇāpi vātā vāyanti sarajāpi vātā vāyanti arajāpi vātā vāyanti sītāpi vātā vāyanti uṇhāpi vātā vāyanti parittāpi vātā vāyanti adhimattāpi vātā vāyanti . evameva kho bhikkhave imasmiṃ kāyasmiṃ vividhā vedanā uppajjanti sukhāpi vedanā uppajjati dukkhāpi vedanā uppajjati adukkhamasukhāpi vedanā uppajjatīti. [396] Yathāpi vātā ākāse vāyanti vividhā puthū 2- puratthimā pacchimā cāpi uttarā atha dakkhiṇā. Sarajā arajā cāpi 3- sītā uṇhā ca ekadā adhimattā parittā ca puthū 2- vāyanti mālutā. Tathevimasmiṃ 4- kāyasmiṃ samuppajjanti vedanā sukhadukkhasamuppatti adukkhamasukhā ca yā. Yatova 5- bhikkhu ātāpī sampajāno nirujjhati 6- tato so vedanā sabbā parijānāti paṇḍito. @Footnote: 1 Ma. Yu. ākāse . 2 Yu. puthu . 3 Ma. capi. Yu. vāpi. 4 Yu. tathevimasmiṃpi. @5 Ma. Yu. yato ca . 6 Ma. sampajaññaṃ na riñcati. Yu. sampajāno nirūpadhi. So vedanā pariññāya diṭṭhe dhamme anāsavo kāyassa bhedā dhammaṭṭho saṅkhaṃ nūpeti 1- vedagūti. Dutiyaṃ. [397] Seyyathāpi bhikkhave ākāse vividhā vātā vāyanti puratthimāpi vātā vāyanti .pe. adhimattāpi vātā vāyanti . Evameva kho bhikkhave imasmiṃ kāyasmiṃ vividhā vedanā uppajjanti sukhāpi vedanā uppajjati dukkhāpi vedanā uppajjati adukkhamasukhāpi vedanā uppajjatīti. Tatiyaṃ. [398] Seyyathāpi bhikkhave āgantukāgāraṃ tattha puratthimāyapi disāya āgantvā vāsaṃ kappenti pacchimāyapi disāya āgantvā vāsaṃ kappenti uttarāyapi disāya āgantvā vāsaṃ kappenti dakkhiṇāyapi disāya āgantvā vāsaṃ kappenti khattiyāpi āgantvā vāsaṃ kappenti brāhmaṇāpi āgantvā vāsaṃ kappenti vessāpi āgantvā vāsaṃ kappenti suddāpi āgantvā vāsaṃ kappenti . Evameva kho bhikkhave imasmiṃ kāyasmiṃ vividhā vedanā uppajjanti sukhāpi vedanā uppajjati dukkhāpi vedanā uppajjati adukkhamasukhāpi vedanā uppajjati sāmisāpi sukhā vedanā uppajjati sāmisāpi dukkhā vedanā uppajjati sāmisāpi adukkhamasukhā vedanā uppajjati nirāmisāpi sukhā vedanā uppajjati nirāmisāpi dukkhā vedanā uppajjati nirāmisāpi adukkhamasukhā vedanā uppajjatīti. Catutthaṃ. @Footnote: 1 Ma. Yu. saṅkhyaṃ nopeti. [399] Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā .pe. ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca katamā nu kho bhante vedanā katamo vedanāsamudayo katamo vedanānirodho katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā ko vedanāya assādo ko vedanāya 1- ādīnavo kiṃ vedanāya 1- nissaraṇanti . tisso imā ānanda vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccati ānanda vedanā phassasamudayā vedanāsamudayo phassanirodhā vedanānirodho ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā . seyyathīdaṃ . Sammādiṭṭhi .pe. sammāsamādhi . yaṃ vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vedanāya assādo . yā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā ayaṃ vedanāya ādīnavo . yo vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanāya nissaraṇaṃ. [400] Atha kho panānanda mayā anupubbasaṅkhārānaṃ nirodho akkhāto paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā niruddhā hoti .pe. Saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca niruddhā honti . khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo niruddho hoti doso niruddho hoti moho niruddho hoti. [401] Atha kho panānanda mayā anupubbasaṅkhārānaṃ vūpasamo akkhāto paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā vūpasantā hoti .pe. @Footnote: 1 Ma. Yu. ime pāṭhā na dissanti. evamuparipi. Saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca vūpasantā honti . khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo vūpasanto hoti doso vūpasanto hoti moho vūpasanto hoti. [402] Atha kho panānanda mayā anupubbasaṅkhārānaṃ paṭippassaddhi 1- akkhātā paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā paṭippassaddhā hoti .pe. ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññā paṭippassaddhā hoti viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññā paṭippassaddhā hoti ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññā paṭippassaddhā hoti nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññā paṭippassaddhā hoti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca paṭippassaddhā honti . khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo paṭippassaddho hoti doso paṭippassaddho hoti moho paṭippassaddho hotīti. Pañcamaṃ. [403] Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca katamā nu kho ānanda vedanā katamo vedanāsamudayo katamo vedanānirodho katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā ko vedanāya assādo ko vedanāya ādīnavo kiṃ vedanāya nissaraṇanti . bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā sādhu bhante bhagavantaññeva paṭibhātu @Footnote: 1 Yu. passaddhi. Etassa bhāsitassa attho bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti . Tenahi ānanda suṇohi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . Evaṃ bhanteti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi . Bhagavā etadavoca tisso imā ānanda vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti ānanda vedanā .pe. phassasamudayā .pe. khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo paṭippassaddho hoti doso paṭippassaddho hoti moho paṭippassaddho hotīti. Chaṭṭhaṃ. [404] Atha kho sabbahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ katamā nu kho bhante vedanā katamo vedanāsamudayo katamo vedanānirodho katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā ko vedanāya assādo ko vedanāya ādīnavo kiṃ vedanāya nissaraṇanti . tisso imā bhikkhave vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti bhikkhave vedanā . phassasamudayā vedanāsamudayo phassanirodhā vedanānirodho ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā . Seyyathīdaṃ . sammādiṭṭhi .pe. sammāsamādhi . yaṃ vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vedanāya assādo . yā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā ayaṃ vedanāya ādīnavo . yo Vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanāya nissaraṇaṃ. [405] Atha kho pana bhikkhave mayā anupubbasaṅkhārānaṃ nirodho akkhāto paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā niruddhā hoti .pe. Khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo niruddho hoti doso niruddho hoti moho niruddho hoti. [406] Atha kho pana bhikkhave mayā anupubbasaṅkhārānaṃ vūpasamo akkhāto paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā vūpasantā hoti .pe. Khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo vūpasanto hoti doso vūpasanto hoti moho vūpasanto hoti. [407] Chayimā bhikkhave passaddhiyo . paṭhamajjhānaṃ samāpannassa vācā paṭippassaddhā hoti dutiyajjhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā paṭippassaddhā honti tatiyajjhānaṃ samāpannassa pīti paṭippassaddhā hoti catutthajjhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā paṭippassaddhā honti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca paṭippassaddhā honti . khīṇāsavassa bhikkhuno rāgo paṭippassaddho hoti doso paṭippassaddho hoti moho paṭippassaddho hotīti . Sattamaṃ. [408] Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā .pe. ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca katamā nu kho bhakkhave vedanā katamo vedanāsamudayo Katamo vedanānirodho katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā ko vedanāya assādo ko vedanāya ādīnavo kiṃ vedanāya nissaraṇanti. Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā .pe. tisso imā bhikkhave vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti bhikkhave vedanā . phassasamudayā (yathā purimasuttanto vitthārito tathā vitthāretabbo 1-). Aṭṭhamaṃ. [409] Atha kho pañcakaṅgo ṭhapati yenāyasmā udāyi tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmantaṃ udāyiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho pañcakaṅgo ṭhapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca kati nu kho bhante udāyi vedanā vuttā bhagavatāti . Tisso kho gahapati 2- vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā imā kho gahapati 2- tisso vedanā vuttā bhagavatāti. [410] Evaṃ vutte pañcakaṅgo ṭhapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca na kho bhante udāyi tisso vedanā vuttā bhagavatā dve vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā . yāyaṃ bhante adukkhamasukhā vedanā santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatāti. Dutiyampi kho āyasmā udāyi pañcakaṅgaṃ ṭhapatiṃ etadavoca na kho gahapati dve vedanā vuttā bhagavatā tisso vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā imā tisso @Footnote: 1 Ma. Yu. yathā purimasuttante tathā vitthāretabbo . 2 Ma. Yu. ṭhapati. evamuparipi. Vedanā vuttā bhagavatāti. {410.1} Dutiyampi kho pañcakaṅgo ṭhapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca na kho bhante udāyi tisso vedanā vuttā bhagavatā dve vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā yāyaṃ bhante adukkhamasukhā vedanā santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatāti. Tatiyampi kho āyasmā udāyi pañcakaṅgaṃ ṭhapatiṃ etadavoca na kho gahapati dve vedanā vuttā bhagavatā tisso vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā imā tisso vedanā vuttā bhagavatāti . tatiyampi kho pañcakaṅgo ṭhapati āyasmantaṃ udāyī etadavoca na kho bhante udāyi tisso vedanā vuttā bhagavatā dve vedanā vuttā bhagavatā sukhā vedanā dukkhā vedanā yāyaṃ bhante adukkhamasukhā vedanā santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatāti . neva [1]- asakkhi 2- āyasmā udāyi pañcakaṅgaṃ ṭhapatiṃ saññāpetuṃ na panāsakkhi pañcakaṅgo ṭhapati āyasmantaṃ udāyiṃ saññāpetuṃ. [411] Assosi kho āyasmā ānando āyasmato udāyissa pañcakaṅgena ṭhapatinā saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando yāvatako āyasmato udāyissa pañcakaṅgena ṭhapatinā saddhiṃ ahosi kathāsallāpo tampi 3- sabbaṃ bhagavato ārocesi . santameva kho ānanda pariyāyaṃ @Footnote: 1 Yu. kho . 2 Ma. sakkhi . 3 Ma. taṃ. Pañcakaṅgo ṭhapati udāyissa bhikkhuno nābbhanumodi . santaṃ ca panānanda pariyāyaṃ udāyi bhikkhu pañcakaṅgassa ṭhapatino nābbhanumodi. [412] Dvepi mayā ānanda vedanā vuttā pariyāyena tisso 1- mayā vedanā vuttā pariyāyena pañcapi mayā vedanā vuttā pariyāyena chapi mayā vedanā vuttā pariyāyena aṭṭhārasāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena chattiṃsāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena aṭṭhasataṃpi mayā vedanā vuttā pariyāyena . evaṃ pariyāyena desito ānanda mayā dhammo . evaṃ pariyāyena desite kho ānanda mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ na samanumaññissanti na samanujānissanti na samanumodissanti . tesaṃ etaṃ pāṭikaṅkhaṃ bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharissanti 2- . evaṃ pariyāyadesito kho 3- ānanda mayā dhammo . evaṃ pariyāyadesite kho 3- ānanda mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ samanumaññissanti samanujānissanti samanumodissanti . tesaṃ etaṃ pāṭikaṅkhaṃ samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharissanti 2-. [413] Pañcime ānanda kāmaguṇā . katame pañca . Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā .pe. kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā . ime kho ānanda pañca @Footnote: 1 Ma. Yu. tissopi . 2 Ma. itisaddo atthi . 3 Yu. khosaddo natthi. Kāmaguṇā . yaṃ kho ānanda ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ. [414] Ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ 1- sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [415] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ 1- sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [416] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . @Footnote: 1 Yu. sattā. evamuparipi. Idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [417] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyajjhānaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [418] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthajjhānaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [419] Ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [420] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti. Idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [421] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu. Atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [422] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati . Idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca Paṇītatarañca . ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [423] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati . idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . Ye kho ānanda evaṃ vadeyyuṃ etaṃ paramaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentīti . idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . taṃ kissa hetu . atthānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. [424] Katamañcānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . idhānanda bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati . Idaṃ kho ānanda etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ṭhānaṃ kho panetaṃ ānanda vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ saññāvedayitanirodhaṃ samaṇo gotamo āha tañca sukhasmiṃ paññapeti tayidaṃ kiṃsu tayidaṃ kathaṃsūti . evaṃvādino ānanda aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā na kho Āvuso bhagavā sukhaññeva vedanaṃ sandhāya sukhasmiṃ paññapeti yattha yatthāvuso sukhaṃ upalabbhati yahiṃ yahiṃ 1- taṃ taṃ tathāgato sukhasmiṃ paññapetīti. Navamaṃ. [425] Dvepi mayā bhikkhave vedanā vuttā pariyāyena tissopi mayā vedanā vuttā pariyāyena pañcapi mayā vedanā vuttā pariyāyena chapi mayā vedanā vuttā pariyāyena aṭṭhārasāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena chattiṃsāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena aṭṭhasataṃpi mayā vedanā vuttā pariyāyena . evaṃ pariyāyadesito bhikkhave mayā dhammo evaṃ pariyāyadesite kho bhikkhave mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ na samanumaññissanti na samanujānissanti na samanumodissanti . tesaṃ etaṃ pāṭikaṅkhaṃ bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharissantīti . evaṃ pariyāyadesito bhikkhave mayā dhammo evaṃ pariyāyadesite kho bhikkhave mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ samanumaññissanti samanujānissanti samanumodissanti . tesaṃ etaṃ pāṭikaṅkhaṃ samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharissantīti. [426] Pañcime bhikkhave kāmaguṇā .pe. Ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ saññāvedayitanirodhaṃ @Footnote: 1 Yu. yamhi sukhaṃ. evamuparipi. Samaṇo gotamo āha tañca sukhasmiṃ paññapeti tayidaṃ kiṃsu tayidaṃ kathaṃsūti . evaṃvādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā na kho āvuso bhagavā sukhaññeva vedanaṃ sandhāya sukhasmiṃ paññapeti yattha yattha āvuso sukhaṃ upalabbhati yahiṃ yahiṃ taṃ taṃ tathāgato sukhasmiṃ paññapetīti. Dasamaṃ. Rahogatavaggo dutiyo. Tassuddānaṃ rahogatā 1- dve vātā ca nivāsā dve ānandakā sambahulā ca dve vuttā pañcakaṅgo ca bhikkhunāti. ----------- @Footnote: 1 Ma. rahogataṃ dve ākāsaṃ agāraṃ dve ca ānandā. @ sambahulā duve vuttā pañcakaṅgo ca bhikkhunāti. @ Yu. rahogataṃ dve ākāsaṃ agāraṃ dve ca santakaṃ. @ aṭṭhaṅgena ca dve vuttā pañcakaṅgo ca bhikkhunāti. Aṭṭhasatapariyāyavaggo tatiyo [427] Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho moḷiyasivako 1- paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho moḷiyasivako paribbājako bhagavantaṃ etadavoca santi bho gotama eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbekatahetūti. Idha pana 2- bhavaṃ gotamo kimāhāti. {427.1} Pittasamuṭṭhānānipi kho sivaka idhekaccāni vedayitāni uppajjanti . sāmaṃpi kho etaṃ sivaka evaṃ veditabbaṃ yathā pittasamuṭṭhānānipi idhekaccāni vedayitāni uppajjanti . Lokassapi kho etaṃ sivaka saccasammataṃ yathā pittasamuṭṭhānānipi idhekaccāni vedayitāni uppajjanti . tatra sivaka ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedayati 3- sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbekatahetūti . yañca sāmaṃ ñātaṃ tañca atidhāvanti yaṃ 4- loke saccasammataṃ tañca atidhāvanti . Tasmā tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ micchāti vadāmi. {427.2} Semhasamuṭṭhānānipi kho sivaka .pe. Vātasamuṭṭhānānipi kho sivaka .pe. @Footnote: 1 Ma. moḷiyasīvako. Yu. moliyasīvako . 2 Ma. panasaddo natthi. @3 Ma. Yu. paṭisaṃvedeti. 4 Ma. yañca. Yu. yaṃ ca. Sannipātasamuṭṭhānānipi 1- kho sivaka .pe. utupariṇāmajānipi kho sivaka . visamaparihārajānipi kho sivaka . opakkamikānipi kho sivaka .pe. kammavipākajānipi kho sivaka idhekaccāni vedayitāni uppajjanti . sāmaṃpi kho etaṃ sivaka evaṃ veditabbaṃ yathā kammavipākajānipi idhekaccāni vedayitāni uppajjanti lokassapi kho etaṃ sivaka saccasammataṃ yathā kammavipākajānipi idhekaccāni vedayitāni uppajjanti . tattha sivaka ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedayati sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbekatahetūti . Yañca sāmaṃ ñātaṃ tañca atidhāvanti yaṃ loke saccasammataṃ tañca atidhāvanti tasmā tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ micchāti vadāmīti. [428] Evaṃ vutte moḷiyasivako paribbājako bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgatanti. [429] Pittaṃ semhañca vāto ca sannipātā utūni ca visamaṃ opakkamikañca 2- kammavipākena aṭṭhamīti. Paṭhamaṃ. [430] Aṭṭhasatapariyāyaṃ vo bhikkhave dhammapariyāyaṃ desissāmi taṃ suṇātha . katamo ca bhikkhave aṭṭhasatapariyāyo dhammapariyāyo . Dvepi mayā bhikkhave vedanā vuttā pariyāyena tissopi mayā vedanā vuttā pariyāyena pañcapi mayā vedanā vuttā pariyāyena @Footnote: 1 Ma. Yu. sannipātikānipi. 2 Ma. Yu. casaddo natthi. Chapi mayā vedanā vuttā pariyāyena aṭṭhārasāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena chattiṃsāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena aṭṭhasataṃpi mayā vedanā vuttā pariyāyena. [431] Katamā ca bhikkhave dve vedanā kāyikā ca cetasikā ca. Imā vuccanti bhikkhave dve vedanā. [432] Katamā ca bhikkhave tisso vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti bhikkhave tisso vedanā. [433] Katamā ca bhikkhave pañca vedanā sukhindriyaṃ dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ . imā vuccanti bhikkhave pañca vedanā. [434] Katamā ca bhikkhave cha vedanā cakkhusamphassajā vedanā .pe. manosamphassajā vedanā . imā vuccanti bhikkhave cha vedanā. [435] Katamā ca bhikkhave aṭṭhārasa vedanā cha somanassūpavicārā cha domanassūpavicārā cha upekkhūpavicārā . imā vuccanti bhikkhave aṭṭhārasa vedanā. [436] Katamā ca bhikkhave chattiṃsa vedanā cha gehasitāni somanassāni cha nekkhammasitāni somanassāni cha gehasitāni domanassāni cha nekkhammasitāni domanassāni cha gehasitā Upekkhā cha nekkhammasitā upekkhā . imā vuccanti bhikkhave chattiṃsa vedanā. [437] Katamā ca bhikkhave aṭṭhasataṃ vedanā atītā chattiṃsa vedanā anāgatā chattiṃsa vedanā paccuppannā chattiṃsa vedanā . Imā vuccanti bhikkhave aṭṭhasataṃ vedanā . ayaṃpi kho bhikkhave aṭṭhasatapariyāyo dhammapariyāyoti. Dutiyaṃ. [438] Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami .pe. ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca katamā nu kho bhante vedanā katamo vedanāsamudayo katamā vedanāsamudayagāminī paṭipadā katamo vedanānirodho katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā ko vedanāya assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇanti . Tisso imā bhikkhu vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti bhikkhu vedanā . phassasamudayā vedanāsamudayo taṇhā vedanāsamudayagāminī paṭipadā phassanirodhā vedanānirodho ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā . seyyathīdaṃ . sammādiṭṭhi .pe. sammāsamādhi . yaṃ vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vedanāya assādo . Yā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā ayaṃ vedanāya ādīnavo. Yo vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanāya nissaraṇanti. Tatiyaṃ. [439] Pubbe me bhikkhave sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi katamā nu kho vedanā katamo vedanāsamudayo katamā vedanāsamudayagāminī paṭipadā katamo vedanānirodho katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā ko vedanāya assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇanti . tassa mayhaṃ bhikkhave etadahosi tisso imā vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti vedanā . phassasamudayā vedanāsamudayo taṇhāvedanāsamudayagāminī paṭipadā .pe. yo vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanāya nissaraṇanti. Catutthaṃ. [440] Imā vedanāti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi . ayaṃ vedanāsamudayoti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi . ayaṃ vedanāsamudayagāminī paṭipadāti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi .pe. āloko udapādi . ayaṃ vedanānirodhoti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi .pe. Āloko udapādi . ayaṃ vedanānirodhagāminī paṭipadāti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi .pe. āloko udapādi . ayaṃ vedanāya assādoti me bhikkhave pubbe ananussutesu Dhammesu .pe. ayaṃ vedanāya ādīnavoti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu .pe. idaṃ vedanāya nissaraṇanti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādīti. Pañcamaṃ. [441] Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu .pe. ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ katamā nu kho bhante vedanā katamo vedanāsamudayo katamā vedanāsamudayagāminī paṭipadā .pe. ko vedanāya assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇanti . tisso imā bhikkhave vedanā sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā vuccanti bhikkhave vedanā . phassasamudayā vedanāsamudayo taṇhāvedanāsamudayagāminī paṭipadā phassanirodhā .pe. yo vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanāya nissaraṇanti. Chaṭṭhaṃ. [442] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso . Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ tissannaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti . na teme bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṃ vā brāhmaññatthaṃ vā Diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti . Ye ca kho keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ tissannaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānanti te kho me bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā . te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brāhmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti. Sattamaṃ. [443] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso . Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ tissannaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti .pe. pajānanti .pe. sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti. Aṭṭhamaṃ. [444] Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā vedanaṃ nappajānanti vedanāsamudayaṃ nappajānanti vedanānirodhaṃ nappajānanti vedanānirodhagāminīpaṭipadaṃ nappajānanti .pe. pajānanti .pe. Sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti. Navamaṃ. [445] Tisso imā bhikkhave vedanā . katamā tisso. Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā . imā kho bhikkhave Tisso vedanāti. Dasamaṃ. [446] Atthi bhikkhave sāmisā pīti atthi nirāmisā pīti . Atthi bhikkhave 1- nirāmisā nirāmisatarā pīti . atthi sāmisaṃ sukhaṃ atthi nirāmisaṃ sukhaṃ atthi nirāmisā nirāmisataraṃ sukhaṃ atthi sāmisā upekkhā atthi nirāmisā upekkhā atthi nirāmisā nirāmisatarā upekkhā atthi sāmiso vimokkho atthi nirāmiso vimokkho atthi nirāmisā nirāmisataro vimokkho. [447] Katamā ca bhikkhave sāmisā pīti . pañcime bhikkhave kāmaguṇā . katame pañca . cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā .pe. kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā . Ime kho bhikkhave pañca kāmaguṇā . yā kho bhikkhave ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati pīti ayaṃ vuccati bhikkhave sāmisā pīti. [448] Katamā ca bhikkhave nirāmisā pīti . idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati . ayaṃ vuccati bhikkhave nirāmisā pīti. @Footnote: 1 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. [449] Katamā ca bhikkhave nirāmisā nirāmisatarā pīti. Yā kho bhikkhave khīṇāsavassa bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato dosā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato mohā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato uppajjati pīti ayaṃ vuccati bhikkhave nirāmisā nirāmisatarā pīti. [450] Katamañca bhikkhave sāmisaṃ sukhaṃ . pañcime bhikkhave kāmaguṇā . katame pañca . cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā .pe. kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā . Ime kho bhikkhave pañca kāmaguṇā . yaṃ kho bhikkhave ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati bhikkhave sāmisaṃ sukhaṃ. [451] Katamañca bhikkhave nirāmisaṃ sukhaṃ . idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati .pe. pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyajjhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati bhikkhave nirāmisaṃ sukhaṃ. [452] Katamañca bhikkhave nirāmisā nirāmisataraṃ sukhaṃ . yaṃ kho bhikkhave khīṇāsavassa bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato dosā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato mohā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato Uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati bhikkhave nirāmisā nirāmisataraṃ sukhaṃ. [453] Katamā ca bhikkhave sāmisā upekkhā. Pañcime bhikkhave kāmaguṇā . katame pañca . cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā .pe. kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā . Ime kho bhikkhave pañca kāmaguṇā . yā kho bhikkhave ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati upekkhā ayaṃ vuccati bhikkhave sāmisā upekkhā. [454] Katamā ca bhikkhave nirāmisā upekkhā. Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthajjhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave nirāmisā upekkhā. [455] Katamā ca bhikkhave nirāmisā nirāmisatarā upekkhā. Yā kho bhikkhave khīṇāsavassa bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato dosā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato mohā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato uppajjati upekkhā ayaṃ vuccati bhikkhave nirāmisā nirāmisatarā upekkhā. [456] Katamo ca bhikkhave sāmiso vimokkho . rūpapaṭisaṃyutto vimokkho sāmiso katamo ca bhikkhave nirāmiso vimokkho arūpapaṭisaṃyutto vimokkho nirāmiso. [457] Katamo ca bhikkhave nirāmisā nirāmisataro vimokkho. Yo kho bhikkhave khīṇāsavassa bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato dosā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato mohā cittaṃ vimuttaṃ paccavekkhato uppajjati vimokkho ayaṃ vuccati bhikkhave nirāmisā nirāmisataro vimokkhoti. Ekādasamaṃ. Aṭṭhasatapariyāyavaggo tatiyo. Tassuddānaṃ sivakaaṭṭhasataṃ bhikkhu pubbe ñāṇañca bhikkhunā samaṇabrāhmaṇā tīṇi suddhikaṃ ca nirāmisanti. Vedanāsaṃyuttaṃ niṭṭhitaṃ 1-. --------- @Footnote: 1 Ma. samattaṃ.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 18 page 254-295. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=18&item=359&items=99 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=18&item=359&items=99&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=18&item=359&items=99 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=18&item=359&items=99 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=359 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=2962 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=2962 Contents of The Tipitaka Volume 18 http://84000.org/tipitaka/read/?index_18
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]