Sāmaññaphalasuttaṃ dutiyaṃ
[91] Evamme sutaṃ . Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati jīvakassa
komārabhaccassa ambavane mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi
bhikkhusatehi . tena kho pana samayena rājā māgadho ajātasattu
vedehiputto tadahuposathe paṇṇarase komudiyā cātummāsiniyā
puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā rājāmaccaparivuto uparipāsādavaragato
nisinno hoti . athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
udānaṃ udānesi ramaṇīyā vata bho dosinā ratti abhirūpā vata
bho dosinā ratti dassanīyā vata bho dosinā ratti pāsādikā
vata bho dosinā ratti lakkhaññā vata bho dosinā ratti kaṃ nu
khvajja samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā payirupāseyyāma 1- yanno
payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti.
{91.1} Evaṃ vutte aññataro rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ
ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva pūraṇo kassapo saṃghī
ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato
bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ
devo pūraṇaṃ kassapaṃ payirupāsatu appevanāma devassa pūraṇaṃ kassapaṃ
payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho
ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi . aññataropi kho rājāmacco
@Footnote: 1 Yu. payirūpāseyyāma.
Rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva
makkhali gosālo saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto
yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito
addhagato vayoanuppatto taṃ devo makkhaliṃ gosālaṃ payirupāsatu
appevanāma devassa makkhaliṃ gosālaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti.
Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
{91.2} Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ
vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva ajito kesakambalo saṃghī ceva gaṇī ca
gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa
rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo ajitaṃ
kesakambalaṃ payirupāsatu appevanāma devassa ajitaṃ kesakambalaṃ
payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho
ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
{91.3} Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ
ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva pakudho kaccāyano
saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato
bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo
pakudhaṃ kaccāyanaṃ payirupāsatu appevanāma devassa pakudhaṃ kaccāyanaṃ
payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu
vedehiputto tuṇhī ahosi . aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ
Ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva sañjayo velaṭṭhaputto 1-
saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato
bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo
sañjayaṃ velaṭṭhaputtaṃ payirupāsatu appevanāma devassa sañjayaṃ
velaṭṭhaputtaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā
māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
{91.4} Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ
vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva nigaṇṭho nāṭaputto saṃghī ceva gaṇī ca
gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa
rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo nigaṇṭhaṃ
nāṭaputtaṃ payirupāsatu appevanāma devassa nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ
payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho
ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
[92] Tena kho pana samayena jīvako komārabhacco rañño māgadhassa
ajātasattussa vedehiputtassa avidūre tuṇhībhūto nisinno hoti .
Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto jīvakaṃ komārabhaccaṃ
etadavoca tvaṃ pana samma jīvaka kiṃ tuṇhīti . ayaṃ deva bhagavā
arahaṃ sammāsambuddho amhākaṃ ambavane viharati mahatā bhikkhusaṃghena
saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi taṃ kho pana bhagavantaṃ evaṃ kalyāṇo
@Footnote: 1 Sī. velaṭṭhiputto.
Kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho
vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi
satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti taṃ devo bhagavantaṃ payirupāsatu
appevanāma devassa bhagavantaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti.
{92.1} Tenahi samma jīvaka hatthiyānāni kappāpehīti . evaṃ
devāti kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa ajātasattussa
vedehiputtassa paṭisuṇitvā 1- pañcamattāni hatthiniyāsatāni 2-
kappāpetvā rañño ca ārohaṇīyaṃ 3- nāgaṃ rañño māgadhassa
ajātasattussa vedehiputtassa paṭivedesi kappitāni kho te deva
hatthiyānāni yassadāni kālaṃ maññasīti.
{92.2} Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcasu
hatthiniyāsatesu paccekā itthiyo āropetvā ārohaṇīyaṃ nāgaṃ
abhirūhitvā ukkāsu dhāriyamānāsu rājagahamhā niyyāsi
mahaccarājānubhāvena yena jīvakassa komārabhaccassa ambavanaṃ tena
pāyāsi . athakho rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa
avidūre ambavanassa ahudeva bhayaṃ ahu chambhitattaṃ ahu lomahaṃso. Athakho
rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto
jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca kacci maṃ samma jīvaka na vañcesi
kacci maṃ samma jīvaka na palambhesi kacci maṃ samma jīvaka na paccatthikānaṃ
@Footnote: 1 Sī. Yu. paṭissutvā. 2 Sī. Yu. hatthinikāsatāni. 3 Sī. ārohiniyaṃ
@ārohaniyaṃ.
Desi kathaṃ hi nāma tāvamahato bhikkhusaṃghassa aḍḍhateḷasānaṃ bhikkhusatānaṃ
neva khipitasaddo bhavissati na ukkāsitasaddo na nigghosoti .
Mā bhāyi mahārāja mā bhāyi mahārāja na taṃ deva vañcemi na
taṃ deva palambhāmi na taṃ deva paccatthikānaṃ demi abhikkama mahārāja
abhikkama mahārāja ete maṇḍalamāḷe padīpā jhāyantīti.
{92.3} Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto yāvatikā
nāgassa bhūmi nāgena gantvā nāgā paccorohitvā padiko va 1- yena
maṇḍalamāḷassa dvāraṃ tenupasaṅkami upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ
etadavoca kahaṃ pana samma jīvaka bhagavāti . eso mahārāja bhagavā
majjhimaṃ thambhaṃ nissāya puratthābhimukho nisinno purakkhato bhikkhusaṃghassāti.
Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto yena bhagavā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . ekamantaṃ ṭhito kho rājā māgadho
ajātasattu vedehiputto tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṃghaṃ anuviloketvā
rahadamiva vippasannaṃ udānaṃ udānesi iminā me upasamena udayabhaddo 2-
kumāro samannāgato hotu yenetarahi upasamena bhikkhusaṃgho samannāgatoti.
Āgamā kho tvaṃ mahārāja yathāpemanti . piyo me bhante udayabhaddo
kumāro iminā me bhante upasamena udayabhaddo kumāro samannāgato
hotu yenetarahi upasamena bhikkhusaṃgho samannāgatoti.
@Footnote: 1 Sī. pattiko va. 2 Sī. udāyibhaddo.
[93] Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ
abhivādetvā bhikkhusaṃghassa añjaliṃ upanāmetvā 1- ekamantaṃ nisīdi .
Ekamantaṃ nisinno kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ
etadavoca puccheyyāmahaṃ bhante bhagavantaṃ kiñcideva desaṃ lesamattaṃ 2-
sace me bhagavā okāsaṃ koroti paṇhassa veyyākaraṇāyāti .
Puccha mahārāja yadākaṃkhasīti.
{93.1} Yathā nu kho imāni bhante puthusippāyatanāni seyyathīdaṃ
hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā 3- celakā calakā
piṇḍadāyikā 4- uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā
surā cammayodhino dāsakaputtā āḷārikā kappakā nhāpikā 5- sūdā
mālākārā rajakā pesakārā nalakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā
yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni te diṭṭhe va
dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti te tena attānaṃ sukhenti
piṇenti 6- mātāpitaro sukhenti piṇenti puttadāraṃ sukhenti piṇenti
mittāmacce sukhenti piṇenti samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ
patiṭṭhapenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ sakkā nu kho bhante
evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti .
Abhijānāsi no tvaṃ mahārāja imaṃ paṇhaṃ aññepi samaṇabrāhmaṇe
@Footnote: 1 Sī. panāmetvā. Yu. paṇāmetvā. 2 Sī. kañcideva desaṃ.
@lesamattanti pāṭho na dissati. 3 Sī. dhanuggāhā. 4 Sī. piṇḍadāvikā.
@5 Sī. nahāpikā. 6 Sī. pīnenti. A. pīṇenti.
Pucchitāti . abhijānāmahaṃ bhante imaṃ paṇhaṃ aññe samaṇabrāhmaṇe
pucchitāti. Yathā kathaṃ pana te mahārāja byākariṃsu sace te agaru bhāsassūti.
Na kho me bhante garu yatthassa bhagavā nisinno bhagavantarūpo vāti. Tenahi
mahārāja bhāsassūti.
[94] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena pūraṇo kassapo tenupasaṅkamiṃ
upasaṅkamitvā pūraṇena kassapena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ
sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ
bhante pūraṇaṃ kassapaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho kassapa
puthusippāyatanāni seyyathīdaṃ hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā
celakā calakā piṇḍadāyikā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā
surā cammayodhino dāsakaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā
sūdā mālākārā rajakā pesakārā nalakārā kumbhakārā gaṇakā
muddikā yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni te
diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti te 1- tena
attānaṃ sukhenti piṇenti mātāpitaro sukhenti piṇenti puttadāraṃ
sukhenti piṇenti mittāmacce sukhenti piṇenti samaṇabrāhmaṇesu 2-
uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhapenti 3- sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ
sakkā nu kho bho kassapa evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ
@Footnote: 1 sīhalapotthake teti pāṭho na hoti. 2 samaṇabrāhmaṇesu
@vāti pāṭho dissati. 3 Sī. patiṭṭhāpenti.
Sāmaññaphalaṃ paññapetunti
{94.1} evaṃ vutte bhante pūraṇo kassapo maṃ etadavoca karoto
kho mahārāja kārayato chindato chedāpayato pacato pacāpayato
socayato socāpayato kilamayato kilamāpayato phandato phandāpayato
pāṇamatipāpayato 1- adinnaṃ ādiyato sandhiṃ chindato nillopaṃ harato
ekāgārikaṃ karoto paripanthe tiṭṭhato paradāraṃ gacchato musā bhaṇato
karato na kariyati 2- pāpaṃ khurapariyantena cepi cakkena yo imissā paṭhaviyā
pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya natthi tatonidānaṃ pāpaṃ natthi
pāpassa āgamo dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ 3- gaccheyya 4- hananto
ghātento chindanto chedāpento pacanto pacāpento 5- natthi
tatonidānaṃ pāpaṃ natthi pāpassa āgamo uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ 6-
gaccheyya dadanto dadāpento 7- yajanto yajāpento 8- natthi
tatonidānaṃ puññaṃ natthi puññassa āgamo dānena damena saṃyamena
saccavācena 9- natthi tatonidānaṃ puññaṃ natthi puññassa āgamoti
itthaṃ kho me bhante pūraṇo kassapo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho
samāno akiriyaṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ
@Footnote: 1 sīhalapotthake pacato pācayato socayato kilamayato phandāpayato
@pāṇamatimāpayatoti pāṭho dissati. 2 Sī. karīyati. 3 Sī. gaṅgātīraṃ.
@4 Sī. āgaccheyya. 5 Sī. pācanto. 6 Sī. gaṅgātīraṃ.
@7 Sī. dāpento. 8 Sī. yājento. 9 Sī. saccavajjena.
Byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho
me bhante pūraṇo kassapo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno
akiriyaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma
mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ
maññeyyāti so kho ahaṃ bhante pūraṇassa kassapassa bhāsitaṃ
neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano
anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto
anikkujjento 1- uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ.
[95] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena makkhali gosālo tenupasaṅkamiṃ
upasaṅkamitvā makkhalinā gosālena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ
kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno
kho ahaṃ bhante makkhaliṃ gosālaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni
bho gosāla puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho gosāla
evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti
{95.1} evaṃ vutte bhante makkhali gosālo maṃ etadavoca natthi
mahārāja hetu natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya ahetū appaccayā
sattā saṃkilissanti natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā
ahetū appaccayā sattā visujjhanti natthi attakāre natthi parakāre
natthi purisakāre natthi balaṃ natthi viriyaṃ natthi purisathāmo natthi
@Footnote: 1 Sī. anikkujjanto.
Purisaparakkamo sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe
jīvā avasā abalā aviriyā niyatisaṅgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu
sukhañca dukkhañca paṭisaṃvedenti cuddasa kho panimāni mahārāja 1-
yonipamukhasatasahassāni saṭṭhī ca 2- satāni cha satāni pañca ca kammuno
satāni pañca ca kammāni tīṇi ca kammāni kamme ca upaḍḍhakamme 3-
ca dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā 4- chaḷābhijātiyo aṭṭhapurisabhūmiyo
ekūnapaññāsa ājīvakasate ekūnapaññāsa paribbājakasate ekūnapaññāsa
nāgavāsasate 5- vīse indriyasate tiṃse nirayasate chattiṃsarajodhātuyo
sattasaññīgabbhā sattaasaññīgabbhā sattanigaṇṭhigabbhā
sattadevā sattamanussā 6- sattapisācā 7- sattasarā sattapavuṭā
sattapapātā sattapapātasatāni sattasupinā sattasupinasatāni
cullāsītimahākappino 8- satasahassāni yāni bāle ca paṇḍite ca
sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti tattha natthi imināhaṃ
sīlena vā vattena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ
vā kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussā phussā
byantikarissāmīti 9- hevaṃ natthi doṇamite sukhadukkhe pariyantakate
@Footnote: 1 Sī. mahārājāti pāṭho na dissati. 2 Sī. saṭṭhiñca. 3 Sī. aḍḍhakamme
@ca. 4 Sī. vaṭṭhipaṭipadā vaṭṭhantarakappā. 5 Sī. nāgāvasasate.
@Yu. nāgāvāsasate. 6 Sī. mānusā. 7 Sī. pesācā.
@8 Sī. mahākappuno. 9 Sī. phussa phussa byantikarissāmīti.
Saṃsāre natthi hānavaḍḍhane 1- natthi ukkaṃsāvakkaṃse seyyathāpi nāma
suttagule khitte nibbeṭhiyamānameva paleti 2- evameva bāle ca
paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissantīti
{95.2} itthaṃ kho me bhante makkhali gosālo sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno saṃsārasuddhiṃ byākāsi seyyathāpi
bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ
byākareyya evameva kho me bhante makkhali gosālo sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno saṃsārasuddhiṃ byākāsi tassa mayhaṃ
bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite
vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho ahaṃ bhante makkhalissa
gosālassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā
appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva
vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ.
[96] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena ajito kesakambalo 3-
tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā ajitena kesakambalena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ
kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno
kho ahaṃ bhante ajitaṃ kesakambalaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni
bho ajita puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho ajita
evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti
@Footnote: 1 Sī. hāyanavaddhane. 2 Sī. phaleti. 3 Sī. ajito kesakambali.
{96.1} Evaṃ vutte bhante ajito kesakambalo maṃ etadavoca natthi
mahārāja dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi huttaṃ natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ
phalaṃ vipāko natthi ayaṃ loko natthi paraloko 1- natthi mātā natthi
pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā
samaggagatā 2- sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ
sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedenti cātummahābhūtiko ayaṃ puriso
yadā kālaṃ karoti paṭhavī paṭhavikāyaṃ anupeti anupagacchati 3- āpo
āpokāyaṃ anupeti anupagacchati tejo tejokāyaṃ anupeti anupagacchati
vāyo vāyokāyaṃ anupeti anupagacchati ākāsaṃ indriyāni saṃkamanti
āsandipañcamā purisā taṃ 4- ādāya gacchanti yāva āḷāhanā
padāni paññāyanti 5- kāpotakāni aṭṭhīni bhavanti bhassantā hutiyo
dattupaññattamidaṃ 6- dānaṃ tesaṃ tucchaṃ musā vilāpo 7- ye keci
atthikavādaṃ vadanti bāle ca paṇḍite ca kāyassa bhedā ucchijjanti
vinassanti na honti paraṃ maraṇāti
{96.2} itthaṃ kho me bhante ajito kesakambalo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho
samāno ucchedaṃ 8- byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya
@Footnote: 1 Sī. paro loko. 2 samaggatā sammaggatātipi dve pāṭhā
@dissanti. 3 Sī. anupigacchati. 4 Sī. mataṃ. 5 Sī. ālāhanā
@padāni paññāpentīti pāṭho dissati. 6 Sī. dattupaññattaṃ
@yadidaṃ. 7 Sī. musāvilopo. 8 Sī. ucchedavādaṃ.
Labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho me bhante ajito
kesakambalo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno ucchedaṃ
byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso
samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti
so kho ahaṃ bhante ajitassa kesakambalassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ
nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ
anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā
pakkāmiṃ.
[97] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena pakudho kaccāyano tenupasaṅkamiṃ
upasaṅkamitvā pakudhena kaccāyanena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ
sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ
bhante pakudhaṃ kaccāyanaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho kaccāyana
puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho kaccāyana evameva
diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti
{97.1} evaṃ vutte bhante pakudho kaccāyano maṃ etadavoca sattime
mahārāja kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā
esikaṭṭhāyiṭṭhitā 1- te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ
byābādhenti nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya
vā katame satta paṭhavikāyo āpokāyo tejokāyo vāyokāyo sukhe dukkhe jīve
@Footnote: 1 esikaṭṭhāyiṭṭhikātipi pāṭho.
Sattame ime sattakāyā 1- akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā
vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā te na iñjanti na vipariṇamanti
na aññamaññaṃ byābādhenti nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā
dukkhāya vā sukhadukkhāya vā tattha natthi hantā vā ghātetā vā
sotā vā sāvetā vā 2- viññātā vā viññāpetā vā so hi 3-
tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci kañci jīvitā 4- voropeti
sattannaṃyeva kāyānaṃ antarena satthamanupattatīti 5-
{97.2} itthaṃ kho me bhante pakudho kaccāyano sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
puṭṭho samāno aññena aññaṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā
puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva
kho me bhante pakudho kaccāyano sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno
aññena aññaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma
mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti
so kho ahaṃ bhante pakudhassa kaccāyanassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ
anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā
tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ.
[98] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena nigaṇṭho nāṭaputto
@Footnote: 1 Sī. santime sattakāyā. 2 Sī. sovetā vā. 3 Sī. sopi.
@4 Sī. kāci jīvitā. 5 Sī. satthavivaramanupatanti.
Tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā nigaṇṭhena nāṭaputtena saddhiṃ sammodiṃ
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ
nisinno kho ahaṃ bhante nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ yathā nu kho
imāni bho aggivessana puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho
bho aggivessana evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
paññapetunti
{98.1} evaṃ vutte bhante nigaṇṭho nāṭaputto maṃ etadavoca idha
mahārāja nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti kathañca kho 1-
mahārāja nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti idha mahārāja nigaṇṭho
sabbavārivārito ca hoti sabbavāriyutto ca sabbavāridhuto ca
sabbavāriphuṭo 2- ca evaṃ kho 3- mahārāja nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto
hoti yato kho mahārāja nigaṇṭho evaṃ cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti ayaṃ vuccati
mahārāja nigaṇṭho nāṭaputto 4- gatatto ca yatatto ca ṭhitatto cāti
{98.2} itthaṃ kho me bhante nigaṇṭho nāṭaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
puṭṭho samāno cātuyāmasaṃvaraṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā
puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho
bhante nigaṇṭho nāṭaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno
cātuyāmasaṃvaraṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma
mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ
@Footnote: 1 Sī. khosaddo natthi. 2 Sī. sabbavāripuṭṭho. 3 Sī. khosaddo
@natthi. 4 Yu. -phuṭṭho. Sī. nāṭaputtoti pāṭho natthi.
Maññeyyāti so kho ahaṃ bhante nigaṇṭhassa nāṭaputtassa bhāsitaṃ neva
abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano
anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento
uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ.
[99] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena sañjayo velaṭṭhaputto 1-
tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā sañjayena velaṭṭhaputtena saddhiṃ sammodiṃ
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ
nisinno kho ahaṃ bhante sañjayaṃ velaṭṭhaputtaṃ etadavocaṃ yathā nu kho
imāni bho sañjaya puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho sañjaya
evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti
{99.1} evaṃ vutte bhante sañjayo velaṭṭhaputto maṃ etadavoca
atthi paro lokoti iti ce maṃ pucchasi atthi paro lokoti iti ce me
assa atthi paro lokoti iti tena 2- byākareyyaṃ evantipi me no
tathātipi me no aññathātipi me no notipi me no no notipi me no
natthi paro loko atthi ca natthi ca paro loko neva atthi na natthi
paro loko atthi sattā opapātikā natthi sattā opapātikā
atthi ca natthi ca sattā opapātikā neva atthi na natthi sattā
opapātikā atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko iti ce
maṃ pucchasi atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko iti ce
@Footnote: 1 Sī. velaṭṭhiputto. 2 te naṃ.
Me assa atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko iti tena
byākareyyaṃ natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko atthi ca
natthi ca sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko neva atthi na natthi
sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko hoti tathāgato parammaraṇā
na hoti tathāgato parammaraṇā hoti ca na ca hoti tathāgato
parammaraṇā neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti ce
maṃ pucchasi neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti ce me
assa neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti tena byākareyyaṃ
evantipi me no tathātipi me no aññathātipi me no notipi
me no no notipi me noti
{99.2} itthaṃ kho me bhante sañjayo velaṭṭhaputto sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākāsi seyyathāpi bhante
ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya
evameva kho bhante sañjayo velaṭṭhaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi
ayañca imesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sabbabālo sabbamūḷho kathaṃ hi
nāma sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākarissatīti
tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā
brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho
ahaṃ bhante sañjayassa velaṭṭhaputtassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ
anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ
Anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā
pakkāmiṃ.
[100] Sohaṃ bhante bhagavantampi pucchāmi yathā nu kho imāni bhante
puthusippāyatanāni seyyathīdaṃ hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā
celakā calakā piṇḍadāyikā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā
surā cammayodhino dāsakaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā sūdā
mālākārā rajakā pesakārā nalakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā
yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni te diṭṭhe va
dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti te tena attānaṃ sukhenti
piṇenti mātāpitaro sukhenti piṇenti puttadāraṃ sukhenti piṇenti
mittāmacce sukhenti piṇenti samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ
patiṭṭhāpenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ sakkā nu kho bhante
evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti.
{100.1} Sakkā mahārāja tenahi mahārāja taññevettha
paṭipucchissāmi yathā te khameyya tathā taṃ byākareyyāsi taṃ kiṃ
maññasi mahārāja idha te assa puriso dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī
pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokiko 1-
tassa evamassa acchariyaṃ vata bho abbhūtaṃ vata bho puññānaṃ gati
puññānaṃ vipāko ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
@Footnote: 1 Sī. mukhullokako.
Manusso ahaṃpi manusso ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti devo maññe
ahaṃ panamhissa 1- dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī
kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokiko so vatassāhaṃ puññāni
kareyyaṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni
acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti . so aparena
samayena kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā
agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya . so evaṃ pabbajito samāno
kāyena saṃvuto vihareyya vācāya saṃvuto vihareyya manasā saṃvuto
vihareyya ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho 2- abhirato paviveke.
{100.2} Tañceke 3- purisā evamāroceyyuṃ yagghe deva
jāneyyāsi yo te so puriso dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī
pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokiko
so deva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā
agārasmā anagāriyaṃ pabbajito so evaṃ pabbajito samāno kāyena
saṃvuto viharati vācāya saṃvuto viharati manasā saṃvuto viharati ghāsacchādana-
paramatāya santuṭṭho abhirato paviveketi. Apinu tvaṃ evaṃ vadeyyāsi etu
me bho so puriso punadeva hotu dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī
kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokikoti . nohetaṃ bhante
@Footnote: 1 ahaṃ panamhassātipi pāṭho. 2 Sī. saṇṭhito. 3 Sī. tañce te.
Athakho naṃ mayameva abhivādeyyāmapi paccuṭṭheyyāmapi āsanenapi
nimanteyyāma abhinimanteyyāmapi naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārehi dhammikaṃpissa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāmāti .
Taṃ kiṃ maññasi mahārāja yadi evaṃ sante hoti vā sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
no vāti . Addhā kho bhante evaṃ sante hoti sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalanti.
Idaṃ kho te mahārāja mayā paṭhamaṃ diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
paññattanti.
[101] Sakkā pana bhante aññaṃpi evameva diṭṭhe va dhamme
sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti . sakkā mahārāja tenahi
mahārāja taññevettha paṭipucchissāmi yathā te khameyya tathā
naṃ byākareyyāsi . taṃ kiṃ maññasi mahārāja idha te assa
puriso kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhako . tassa
evamassa acchariyaṃ vata bho abbhūtaṃ vata bho puññānaṃ gati puññānaṃ
vipāko ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto manusso
ahampi manusso ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti devo maññe
ahaṃ panamhissa kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhako so
vatassāhaṃ puññāni kareyyaṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā
kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti.
{101.1} So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya
Mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya
mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni
vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya . so
evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto vihareyya vācāya saṃvuto
vihareyya manasā saṃvuto vihareyya ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho
abhirato paviveke . tañceke purisā evamāroceyyuṃ yagghe deva
jāneyyāsi yo te so puriso kassako gahapatiko kārakārako
rāsivaḍḍhako so deva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni
acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito so evaṃ pabbajito
samāno kāyena saṃvuto viharati vācāya saṃvuto viharati manasā
saṃvuto viharati ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho abhirato paviveketi .
Apinu tvaṃ evaṃ vadeyyāsi etu me bho so puriso punadeva
hotu kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhakoti.
{101.2} No hetaṃ bhante athakho naṃ mayameva abhivādeyyāmapi
paccuṭṭheyyāmapi āsanenapi nimanteyyāma abhinimanteyyāmapi naṃ
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi dhammikaṃpissa
rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāmāti . taṃ kiṃ maññasi mahārāja yadi evaṃ
sante hoti vā sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ no vāti . Addhā kho bhante
evaṃ sante hoti sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalanti . idaṃ kho te mahārāja
mayā dutiyaṃ diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññattanti.
[102] Sakkā pana bhante aññaṃpi diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ paññapetuṃ imehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi
abhikkantatarañca paṇītatarañcāti . sakkā mahārāja tenahi mahārāja
suṇāhi 1- sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . evaṃ bhanteti kho
rājā 2- māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato paccassosi.
{102.1} Bhagavā etadavoca idha mahārāja tathāgato loke uppajjati
arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro
purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti 3- so imaṃ
lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ
sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti . so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ
majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti.
{102.2} Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ
vā kule pacchā 4- jāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So
tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati sambādho gharāvāso
rajāpatho 5- abbhokāso pabbajjā nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā
ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṃkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ yannūnāhaṃ
kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā
@Footnote: 1 Sī. suṇohīti vā pāṭho. 2 Sī. mahārājā. 3 Sī. bhagavā.
@4 Sī. paccā. 5 Sī. rajopatho.
Anagāriyaṃ pabbajeyyanti.
{102.3} So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya
mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ
vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni
acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati . so evaṃ pabbajito
samāno pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu
vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu kāyakammavacīkammena 1-
samannāgato kusalena parisuddhājīvo sīlasampanno indriyesu guttadvāro
satisampajaññena samannāgato santuṭṭho.
[103] Kathañca mahārāja bhikkhu sīlasampanno hoti idha mahārāja
bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo
nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati . idaṃpissa
hoti sīlasmiṃ.
{103.1} Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti
dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharati. Idaṃpissa
hoti sīlasmiṃ.
{103.2} Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato
methunā gāmadhammā. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
{103.3} Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī
saccasandho ṭheto 2- paccayiko avisaṃvādako lokassa . Idaṃpissa hoti
sīlasmiṃ.
{103.4} Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya
paṭivirato hoti ito sutvā na amutra akkhātā
@Footnote: 1 Sī. kāyavacīkammena. 2 Sī. theto.
Imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya
iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo
samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti . idaṃpissa
hoti sīlasmiṃ.
{103.5} Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā
sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā
bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
{103.6} Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti
kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ
bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ . idaṃpissa
hoti sīlasmiṃ.
{103.7} Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Ekabhattiko
hoti rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato
hoti . mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti .
Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Jātarūparajaṭapaṭiggahaṇā 1- paṭivirato
hoti . āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . āmakamaṃsapaṭiggahaṇā
paṭivirato hoti . itthīkumārikapaṭiggahaṇā 2- paṭivirato hoti .
Dāsīdāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato
hoti . kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . hatthigavāssavaḷavā-
paṭiggahaṇā paṭivirato hoti . khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato
@Footnote: 1 Sī. jātarūparajatapaṭiggahaṇā. 2 Sī. itthīkumārīpaṭiggahaṇā.
Hoti . dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti . kayavikkayā
paṭivirato hoti . tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti .
Ukkoṭanavañcananikatisāviyogā paṭivirato hoti . chedanavadhabandhana-
viparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
Cullasīlaṃ niṭṭhitaṃ 1-.
[104] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ bījagāmabhūtagāmasamārambhaṃ anuyuttā
viharanti . seyyathīdaṃ . mūlabījaṃ khandhabījaṃ phalabījaṃ aggabījaṃ bījabījameva
pañcamaṃ iti vā . iti evarūpā bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato
hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[105] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ sannidhikāraparibhogaṃ anuyuttā
viharanti . seyyathīdaṃ . annasannidhi 2- pānasannidhi vatthasannidhi
yānasannidhi sayanasannidhi gandhasannidhi āmisasannidhi iti vā . iti
evarūpā sannidhikāraparibhogā paṭivirato hoti . idaṃpissa hoti
sīlasmiṃ.
[106] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti .
@Footnote: 1 Sī. cullasīlaṃ niṭṭhitanti idaṃ natthi. 2 annasannidhintipi annasannadhitipi
@pāṭho dissati.
Seyyathīdaṃ . naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ
kumbhathūnaṃ sobhanagarakaṃ caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ
mahisayuddhaṃ usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ
daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ
anīkadassanaṃ iti vā . iti evarūpā visūkadassanā paṭivirato
hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[107] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ jūtappamādaṭṭhānānuyogamanuyuttā
viharanti . seyyathīdaṃ . aṭṭhapadaṃ dasapadaṃ ākāsaṃ parihārapathaṃ
santikaṃ khalikaṃ ghaṭikaṃ salākahatthaṃ akkhaṃ paṅkacīraṃ vaṅkakaṃ mokkhacikaṃ
ciṅgulakaṃ pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ akkharikaṃ mānesikaṃ 1- yathāvajjaṃ iti
vā . iti evarūpā jūtappamādaṭṭhānānuyogā paṭivirato hoti .
Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[108] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ anuyuttā
viharanti . seyyathīdaṃ . āsandiṃ pallaṅkaṃ goṇakaṃ cittakaṃ paṭikaṃ paṭalikaṃ
tūlikaṃ vikatikaṃ uddhalomiṃ 2- ekantalomiṃ kaṭissaṃ koseyyaṃ kuttakaṃ hatthattharaṃ
assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ
ubhatolohitakūpadhānaṃ iti vā . iti evarūpā uccāsayanamahāsayanā
@Footnote: 1 Sī. manosikaṃ. (manesikanti pāṭhena bhavitabbaṃ). 2 Sī. uddalomiṃ.
Paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[109] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā
viharanti . seyyathīdaṃ . ucchādanaṃ parimaddanaṃ nhāpanaṃ sambāhanaṃ
ādāsaṃ añjanaṃ mālāgandhavilepanaṃ mukhacuṇṇaṃ mukhavilepanaṃ hatthabandhaṃ 1-
sikhābandhaṃ daṇḍaṃ nālikaṃ asiṃ khaggaṃ chattaṃ citrupāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ
vālavījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā . iti evarūpā
maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[110] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti .
Seyyathīdaṃ . rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ
annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ
yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthīkathaṃ purisakathaṃ 2-
sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ
samuddakkhāyikaṃ iti bhavābhavakathaṃ iti vā . Iti evarūpāya tiracchānakathāya
paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[111] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ viggāhikakathaṃ anuyuttā viharanti .
@Footnote: 1 Sī. mālāvilepanaṃ mukhacuṇṇakaṃ mukhālepaṃ hatthabandhanaṃ. 2 Sī.
@purisakathanti pāṭho na dissati.
Seyyathīdaṃ . tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ
ājānāmi kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi micchāpaṭipanno
tvamasi ahamasmi sammāpaṭipanno sahitaṃ me asahitante pure
vacanīyaṃ pacchā avaca pacchā vacanīyaṃ pure avaca adhiciṇṇante
viparāvattaṃ āropito te vādo niggahitosi caravādappamokkhāya
nibbeṭhehi vā sace pahosīti iti vā. Iti evarūpāya viggāhikakathāya
paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[112] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ dūteyyapahiṇagamanānuyogamanuyuttā
viharanti . seyyathīdaṃ . raññaṃ rājamahāmattānaṃ khattiyānaṃ brāhmaṇānaṃ
gahapatikānaṃ kumārānaṃ idha gaccha amutra gaccha idaṃ hara amutra idaṃ āharāti
iti vā . iti evarūpā dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti.
Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[113] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te kuhakā ca honti lapakā ca nemittikā ca nipphesikā
ca 1- lābhena ca lābhaṃ nijigiṃsitāro iti vā 2-. Iti evarūpā kuhanalapanā
paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
Majjhimasīlaṃ niṭṭhitaṃ 3-.
@Footnote: 1 Sī. nimittakā ca nippesikā ca. 2 Sī. iti vāti idaṃ natthi.
@3 Sī. majjhimasīlaṃ niṭṭhitanti idaṃpi natthi.
[114] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . aṅgaṃ nimittaṃ uppāṭaṃ 1- supinaṃ
lakkhaṇaṃ mūsikacchinnaṃ aggihomaṃ dabbihomaṃ thusahomaṃ kaṇahomaṃ
taṇḍulahomaṃ sappihomaṃ telahomaṃ mukhahomaṃ lohitahomaṃ aṅgavijjā
vatthuvijjā khettavijjā sivavijjā bhūtavijjā bhūrivijjā ahivijjā
visavijjā vicchikavijjā mūsikavijjā sakuṇavijjā vāyasavijjā pakkajjhānaṃ
saraparittānaṃ migapakkaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya
micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[115] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . maṇilakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ
satthalakkhaṇaṃ asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ 2- itthīlakkhaṇaṃ
purisalakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ kumārīlakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ dāsīlakkhaṇaṃ
hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahisalakkhaṇaṃ usabhalakkhaṇaṃ golakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ
meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭakalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikalakkhaṇaṃ
kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya
micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
@Footnote: 1 Sī. uppādaṃ. 2 sī āyudhalakkhaṇaṃ.
[116] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . raññaṃ niyyānaṃ bhavissati raññaṃ
aniyyānaṃ bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati bāhirānaṃ
raññaṃ apayānaṃ bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati
abbhantarānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ jayo
bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ
jayo bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati iti imassa
jayo bhavissati 1- imassa parājayo bhavissati iti vā . iti
evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti . idaṃpissa
hoti sīlasmiṃ.
[117] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . candaggāho bhavissati suriyaggāho
bhavissati nakkhattaggāho bhavissati candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati
candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati
nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati ukkāpāto bhavissati disāḍāho
bhavissati bhūmicālo bhavissati devadundubhi bhavissati candimasuriyanakkhattānaṃ
uggamanaṃ oggamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati evaṃvipāko
@Footnote: 1 Sī. bhavissatīti pāṭho na dissati.
Candaggāho bhavissati evaṃvipāko suriyaggāho bhavissati
evaṃvipāko nakkhattaggāho bhavissati evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ
pathagamanaṃ bhavissati evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati
evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ
uppathagamanaṃ bhavissati evaṃvipāko ukkāpāto bhavissati evaṃvipāko
disāḍāho bhavissati evaṃvipāko bhūmicālo bhavissati evaṃvipāko
devadundubhi bhavissati evaṃvipākaṃ candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ
oggamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati iti vā . iti evarūpāya
tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[118] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . suvuṭṭhikā bhavissati dubbuṭṭhikā bhavissati
subhikkhaṃ bhavissati dubbhikkhaṃ bhavissati khemaṃ bhavissati bhayaṃ bhavissati rogo
bhavissati ārogyaṃ bhavissati muddā gaṇanā saṃkhānaṃ kāveyyaṃ lokāyataṃ
iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti.
Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[119] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . āvāhanaṃ vivāhanaṃ saṃvadanaṃ vivadanaṃ
Saṃkiraṇaṃ vikiraṇaṃ subhatakaraṇaṃ dubbhatakaraṇaṃ viruddhagabbhakaraṇaṃ jivhānibandhanaṃ
hanusaṃhananaṃ hatthābhijappanaṃ kaṇṇajappanaṃ ādāsapañhaṃ kumārīpañhaṃ
devapañhaṃ ādiccupaṭṭhānaṃ mahatupaṭṭhānaṃ abbhujjalanaṃ sirivhāyanaṃ iti
vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti.
Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[120] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni
bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena
jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūmikammaṃ
bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikiraṇaṃ ācamanaṃ
nhāpanaṃ juhanaṃ 1- vamanaṃ virecanaṃ uddhavirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ
kaṇṇatelaṃ nettappānaṃ 2- natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ
sallakattiyaṃ dārakatikicchaṃ 3- mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ osadhīnaṃ
paṭimokkho iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā
paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ.
[121] Sa kho so mahārāja bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci
bhayaṃ samanupassati yadidaṃ sīlasaṃvarato . seyyathāpi mahārāja khattiyo
muddhāvasitto nihatapaccāmitto na kutoci bhayaṃ samanupassati yadidaṃ
paccatthikato evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ sīlasampanno
@Footnote: 1 Sī. nahāpanaṃ duhanaṃ. 2 Sī. nettatappanaṃ. 3 Sī. sallakattikaṃ
@dārakatikicchā.
Na kutoci bhayaṃ samanupassati yadidaṃ sīlasaṃvarato . so iminā ariyena
sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti .
Evaṃ kho mahārāja bhikkhu sīlasampanno hoti.
Mahāsīlaṃ niṭṭhitaṃ.
[122] Kathañca mahārāja bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti.
Idha mahārāja bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti
nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ
abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa
saṃvarāya paṭipajjati rakkhati cakkhundriyaṃ cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati .
Sotena saddaṃ sutvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī
yatvādhikaraṇamenaṃ sotindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā
pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati
rakkhati sotindriyaṃ sotindriye saṃvaraṃ āpajjati . ghānena gandhaṃ
ghāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ
ghānindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā
dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati ghānindriyaṃ
ghānindriye saṃvaraṃ āpajjati . jivhāya rasaṃ sāyitvā na nimittaggāhī
hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ jivhindriyaṃ
asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā
anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati jivhindriyaṃ
Jivhindriye saṃvaraṃ āpajjati . kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā na
nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ kāyindriyaṃ
asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā
anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati kāyindriyaṃ kāyindriye
saṃvaraṃ āpajjati . manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti
nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ
abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa
saṃvarāya paṭipajjati rakkhati manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjati .
So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ
paṭisaṃvedeti evaṃ kho mahārāja bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti.
[123] Kathañca mahārāja bhikkhu satisampajaññena samannāgato
hoti idha mahārāja bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī
hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti sammiñjite pasārite
sampajānakārī hoti saṃghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti asite
pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti uccārapassāvakamme
sampajānakārī hoti gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite
tuṇhībhāve sampajānakārī hoti . evaṃ kho mahārāja bhikkhu
satisampajaññena samannāgato hoti.
[124] Kathañca mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti idha mahārāja
bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena
Piṇḍapātena so yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati .
Seyyathāpi mahārāja pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhāro va
ḍeti evameva kho mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena
cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena so yena yeneva pakkamati
samādāyeva pakkamati. Evaṃ kho mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti.
[125] So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā
ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena
satisampajaññena samannāgato imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā
samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ
kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ . so
pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā
ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
{125.1} So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati
abhijjhāya cittaṃ parisodheti byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto
viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti
thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno
thīnamiddhā cittaṃ parisodheti uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati
ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti vicikicchaṃ
pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṅkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya
cittaṃ parisodheti.
[126] Seyyathāpi mahārāja puriso iṇaṃ ādāya kammante payojeyya
tassa te kammantā 1- samijjheyyuṃ so yāni ca porāṇāni iṇamūlāni
tāni ca byantīkareyya siyā cassa 2- uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāya
tassa evamassa ahaṃ kho pubbe iṇamādāya kammante payojesiṃ
tassa me te kammantā samijjhiṃsu sohaṃ yāni ca porāṇāni iṇamūlāni
tāni ca byantīakāsiṃ atthi ca me uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāyāti.
So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya 3- somanassaṃ.
{126.1} Seyyathāpi mahārāja puriso ābādhiko assa dukkhito
bāḷhagilāno bhattañcassa nacchādeyya na cassa kāye balamattā .
So aparena samayena tamhā ābādhā mucceyya bhattañcassa chādeyya
siyā cassa kāye balamattā tassa evamassa ahaṃ kho pubbe ābādhiko
ahosiṃ dukkhito bāḷhagilāno bhattañca me na chādesi na ca me āsi
kāye balamattā somhi etarahi tamhā ābādhā mutto kattañca me
chādeti atthi ca me kāye balamattāti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ
adhigaccheyya somanassaṃ.
{126.2} Seyyathāpi mahārāja puriso bandhanāgāre bandho assa
so aparena samayena tamhā bandhanā mucceyya sotthinā abbhayena na
cassa kiñci bhogānaṃ vayo tassa evamassa ahaṃ kho pubbe bandhanāgāre
bandho ahosiṃ somhi etarahi tamhā bandhanā mutto sotthinā abbhayena
@Footnote: 1 kammantotipi pāṭho. 2 Sī. siyā tassa. 3 adhigacchepiti pāṭho.
Natthi ca me kiñci bhogānaṃ vayoti . so tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ
adhigaccheyya somanassaṃ.
{126.3} Seyyathāpi mahārāja puriso dāso assa anattādhīno
parādhīno na yenakāmaṃgamo so aparena samayena tamhā dāsabyā mucceyya
attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo tassa evamassa ahaṃ kho
pubbe dāso ahosiṃ anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo somhi
etarahi tamhā dāsabyā mutto attādhīno aparādhīno bhujisso
yenakāmaṃgamoti so tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya somanassaṃ.
{126.4} Seyyathāpi mahārāja puriso sadhano sabhogo kantāraṃ
addhānamaggaṃ paṭipajjeyya dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ so aparena samayena
taṃ kantāraṃ nitthareyya sotthinā gāmantaṃ anupāpuṇeyya khemaṃ appaṭibhayaṃ
tassa evamassa ahaṃ kho pubbe sadhano sabhogo kantāraṃ addhānamaggaṃ
paṭipajjiṃ dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ somhi etarahi taṃ kantāraṃ nitthiṇṇo
sotthinā gāmantaṃ anuppatto khemaṃ appaṭibhayanti so tatonidānaṃ
labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya somanassaṃ . evameva kho mahārāja bhikkhu
yathāiṇaṃ yathārogaṃ yathābandhanāgāraṃ yathādāsabyaṃ yathākantāraddhānamaggaṃ
evaṃ ime pañca nīvaraṇe appahīne attani samanupassati.
{126.5} Seyyathāpi mahārāja yathāānaṇyaṃ yathāārogyaṃ
yathābandhanāmokkhaṃ yathābhujissaṃ yathākhemantabhūmiṃ evameva kho
mahārāja bhikkhu ime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassati.
[127] Tassime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassato
pāmojjaṃ jāyati pamuditassa pīti jāyati pītimanassa kāyo passambhati
passaddhakāyo sukhaṃ paṭisaṃvedeti sukhino cittaṃ samādhiyati.
{127.1} So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ
savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva
kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati
nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
Seyyathāpi mahārāja dakkho nhāpako vā nhāpakantevāsī vā
kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni ākiritvā udakena paripphosakaṃ sanneyya
sāyaṃ nhānīyapiṇḍisnehānugatā snehaparetā 1- santarabāhirā phuṭṭhā
snehena na ca paggharati 2- evameva kho mahārāja bhikkhu imameva
kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati
nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
Idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi
sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[128] Puna caparaṃ mahārāja bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā
ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ
pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva kāyaṃ
samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati
@Footnote: 1 Sī. yāssa nahānīyapiṇḍisinehānusenaparetā. 2 Sī. paggharaṇī.
Nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ
hoti.
{128.1} Seyyathāpi mahārāja udakarahado gambhīro ubbhitodako
tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ na dakkhiṇāya
disāya udakassa āyamukhaṃ na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ
na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ devo vā naṃ kālena kālaṃ
sammādhāraṃ anuppaveccheyya athakho tamhā vā udakarahadā sītā
vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya
parisandeyya paripūreyya paripphareyya nāssa kiñci sabbāvato
udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa evameva kho mahārāja
bhikkhu imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti
paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena
pītisukhena apphuṭaṃ hoti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[129] Puna caparaṃ mahārāja bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca
viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā
ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyajjhānaṃ upasampajja
viharati . so imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti
paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena
sukhena apphuṭaṃ hoti.
{129.1} Seyyathāpi mahārāja uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā
puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni
Vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānugatāni antonimuggaposīni
tāni yāva ca aggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni
paripūrāni paripphaṭāni nāssa kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā
padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa evameva
kho mahārāja bhikkhu imeva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti
parisandeti paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa
nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca
paṇītatarañca.
[130] Puna caparaṃ mahārāja bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa
ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva
kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti nāssa
kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ
hoti.
{130.1} Seyyathāpi mahārāja puriso odātena vatthena sasīsaṃ
pārupitvā nisinno assa nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena
vatthena apphuṭaṃ assa evameva kho mahārāja bhikkhu imameva kāyaṃ
parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti nāssa
kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ
hoti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi
Sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[131] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya
cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so evaṃ pajānāti ayaṃ kho me kāyo
rūpī cātummahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsupacayo
aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo idañca pana me viññāṇaṃ
ettha nissitaṃ ettha paṭibaddhanti.
{131.1} Seyyathāpi mahārāja maṇiveḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso
suparikammakato accho vippasanno sabbākārasampanno tatrassa suttaṃ
āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍarasuttaṃ 1- vā tamenaṃ
cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya ayaṃ kho maṇiveḷuriyo subho
jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno sabbākārasampanno
tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍarasuttaṃ
vāti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte
anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte
ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so evaṃ pajānāti
ayaṃ kho me kāyo rūpī cātummahābhūtiko mātāpettikasambhavo
odanakummāsupacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo
idañca pana me viññāṇaṃ ettha nissitaṃ ettha paṭibaddhanti. Idaṃpi kho
@Footnote: 1 Sī. paṇḍusuttaṃ.
Mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi
abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[132] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ
abhinimminanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so imamhā kāyā
aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ
{132.1} seyyathāpi mahārāja puriso muñjamhā isikaṃ pabbāheyya
tassa evamassa ayaṃ muñjo ayaṃ isikā añño muñjo aññā isikā
muñjamhā tveva isikā pabāḷhāti 1- seyyathā vā pana mahārāja
puriso asiṃ kosiyā pabāheyya tassa evamassa ayaṃ asi ayaṃ kosi añño
asi aññā kosi kosiyā tveva asi pabbāḷhāti seyyathā vā pana
mahārāja puriso ahiṃ karaṇḍā uddhareyya tassa evamassa ayaṃ ahi ayaṃ
karaṇḍo añño ahi añño karaṇḍo karaṇḍā tveva ahi uddharitoti
evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte
anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte
manomayaṃ abhinimminanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so imamhā
kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ.
Idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi
@Footnote: 1 Sī. pavālhāti.
Abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[133] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte iddhividhāya
cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti
ekopi hutvā bahudhā hoti bahudhāpi hutvā eko hoti āvibhāvaṃ
tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati
seyyathāpi ākāse paṭhaviyāpi ummujjanimmujjaṃ karoti seyyathāpi
udake udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ ākāsepi
pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhīsakuṇo imepi candimasuriye
evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati yāva
brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti
{133.1} seyyathāpi mahārāja dakkho kumbhakāro vā kumbhakārantevāsī
vā suparikammakatāya mattikāya yaṃ yadeva bhājanavikatiṃ ākaṅkheyya tantadeva
kareyya abhinipphādeyya seyyathā vā pana mahārāja dakkho dantakāro vā
dantakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ dantasmiṃ yaṃ yadeva dantavikatiṃ
ākaṅkheyya tantadeva kareyya abhinipphādeyya seyyathā vā pana mahārāja
dakkho suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ
suvaṇṇasmiṃ yaṃ yadeva suvaṇṇavikatiṃ ākaṅkheyya tantadeva kareyya abhinipphādeyya
evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte
anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte
Iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so anekavihitaṃ iddhividhaṃ
paccanubhoti ekopi hutvā bahudhā hoti bahudhāpi hutvā eko hoti
āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno
gacchati seyyathāpi ākāse paṭhaviyāpi ummujjanimmujjaṃ karoti
seyyathāpi udake udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ
ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhīsakuṇo imepi candimasuriye
evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati yāva
brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca
paṇītatarañca.
[134] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte dibbāya
sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so dibbāya sotadhātuyā
visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca
ye dūre santike ca
{134.1} seyyathāpi mahārāja puriso addhānamaggapaṭipanno
so suṇeyya bherisaddaṃpi mudiṅgasaddaṃpi saṃkhasaddaṃpi paṇavasaddaṃpi
deṇḍimasaddaṃpi tassa evamassa bherisaddo itipi mudiṅgasaddo itipi
saṃkhasaddo itipi paṇavasaddo itipi deṇḍimasaddo itipi evameva kho
mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte dibbāya
Sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so dibbāya sotadhātuyā
visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse
ca ye dūre santike ca . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[135] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte
anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte
cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so parasattānaṃ
parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti sarāgaṃ vā cittaṃ
sarāgaṃ cittanti pajānāti vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti
pajānāti sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti vītadosaṃ
vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ
cittanti pajānāti vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti
saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajānāti vikkhittaṃ vā cittaṃ
vikkhittaṃ cittanti pajānāti mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti
pajānāti amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti sauttaraṃ
vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ
cittanti pajānāti samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti
asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti vimuttaṃ vā cittaṃ
vimuttaṃ cittanti pajānāti avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti
pajānāti.
{135.1} Seyyathāpi mahārāja itthī vā puriso vā daharo
Vā yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche
vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sakaṇikaṃ vā sakaṇikanti
jāneyya akaṇikaṃ vā akaṇikanti jāneyya evameva kho mahārāja bhikkhu
evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese
mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ
abhinīharati abhininnāmeti so parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto
paricca pajānāti sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti vītarāgaṃ
vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ
cittanti pajānāti vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti
samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti vītamohaṃ vā cittaṃ
vītamohaṃ cittanti pajānāti saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti
pajānāti vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti mahaggataṃ
vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ
cittanti pajānāti sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti
anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti samāhitaṃ vā cittaṃ
samāhitaṃ cittanti pajānāti asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti
pajānāti vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti avimuttaṃ vā
cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca
paṇītatarañca.
[136] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte
pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so
anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekaṃpi jātiṃ dvepi
jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi
jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsaṃpi jātiyo paññāsaṃpi
jātiyo sataṃpi jātiyo sahassaṃpi jātiyo satasahassampi jātiyo 1-
anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkha-
paṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ
evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī
evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . iti sākāraṃ
sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
{136.1} Seyyathāpi mahārāja puriso sakamhā gāmā aññaṃ gāmaṃ
gaccheyya tamhāpi gāmā aññaṃpi gāmaṃ gaccheyya so tamhā gāmā
sakaṃyeva gāmaṃ paccāgaccheyya tassa evamassa ahaṃ kho sakamhā gāmā amuṃ
gāmaṃ agañchiṃ tatrāhaṃ evaṃ aṭṭhāsiṃ evaṃ nisīdiṃ evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ
tamhāpi gāmā amuṃ gāmaṃ agañchiṃ tatrāpāhaṃ evaṃ aṭṭhāsiṃ 2- evaṃ nisīdiṃ
@Footnote: 1 Sī. jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi. 2 Sī. āgacchiṃ
@tatrāpāsiṃ evaṃ aṭṭhāsiṃ.
Evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ somhi tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ
paccāgatoti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte
parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye
ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati
abhininnāmeti so anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekaṃpi
jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi
jātiyo dasapi jātiyo vīsaṃpi jātiyo tiṃsaṃpi jātiyo cattāḷīsaṃpi
jātiyo paññāsaṃpi jātiyo sataṃpi jātiyo sahassaṃpi jātiyo satasahassaṃpi
jātiyo anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi
saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo
evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto
amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo
evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto
idhūpapannoti iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
Idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi
sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
[137] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ
cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so dibbena
cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne
Upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate
yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena
samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā
ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te
kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā
ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena
samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā
sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā
parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti iti dibbena cakkhunā visuddhena
atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne
paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte
pajānāti.
{137.1} Seyyathāpi mahārāja majjhe siṅghāṭake pāsādo
tatra cakkhumā puriso ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi
nikkhamantepi rathiyāya vithiṃ sañcarantepi majjhe siṅghāṭake nisinnepi
tassa evamassa ete manussā gehaṃ pavisanti ete nikkhamanti
ete rathiyāya vithiṃ sañcaranti ete majjhe siṅghāṭake nisinnāti
evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte
anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte
sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti
so dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte
Passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe
sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto
sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā
manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā
micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ
duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā ime vā pana bhonto sattā
kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena
samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā
te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti iti
dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati
cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate
duggate yathākammūpage satte pajānāti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ
sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca
paṇītatarañca.
[138] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ
khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so idaṃ dukkhanti
yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ
dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti
yathābhūtaṃ pajānāti ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavasamudayoti
Yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti
ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti . tassa evaṃ
jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati bhavāsavāpi
cittaṃ vimuccati avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati . vimuttasmiṃ vimuttamiti
ñāṇaṃ hoti . khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ
itthattāyāti pajānāti.
{138.1} Seyyathāpi mahārāja pabbatasaṃkhepe udakarahado
accho vippasanno anāvilo tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya
sippikasambukaṃpi sakkharakaṭhalaṃpi macchagumbaṃpi carantaṃpi tiṭṭhantaṃpi
tassa evamassa ayaṃ kho udakarahado accho vippasanno anāvilo
tatthime sippikasambukāpi sakkharakaṭhalaṃpi 1- macchagumbāpi carantipi
tiṭṭhantipīti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte
parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye
ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati
abhininnāti so idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayoti
yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ
dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti ime āsavāti
yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ
āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti
yathābhūtaṃ pajānāti . tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi
@Footnote: 1 Sī. sakkharakaṭhalāpi.
Cittaṃ vimuccati bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati avijjāsavāpi cittaṃ
vimuccati . vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti . khīṇā jāti vusitaṃ
brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāti . idaṃpi
kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi
sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca . imasmā ca pana 1-
mahārāja sandiṭṭhikā sāmaññaphalā aññaṃ sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ
uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā natthīti.
[139] Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bhante abhikkantaṃ bhante seyyathāpi
bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa
vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto
rūpāni dakkhantīti evameva bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito
esāhaṃ bhante bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca
upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgataṃ accayo
maṃ bhante accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ yohaṃ bhante 2-
pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ issariyassa kāraṇā jīvitā voropesiṃ
tassa me bhante bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ
saṃvarāyāti . taggha tvaṃ mahārāja accayo accagamā yathābālaṃ
@Footnote: 1 sīhalapotthake idaṃ nipātadvayaṃ taṃ dissati. 2 Sī. bhanteti
@pāṭho na dissati.
Yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ yo 1- tvaṃ pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ issariyassa
kāraṇā jīvitā voropesi yato ca kho tvaṃ mahārāja accayaṃ
accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi tante mayaṃ paṭiggaṇhāma
vuḍḍhi hesā mahārāja ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā
yathādhammaṃ paṭikaroti āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatīti.
[140] Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
bhagavantaṃ etadavoca handa cadāni mayaṃ bhante gacchāma bahukiccā
mayaṃ bahukaraṇīyāti . yassadāni tvaṃ mahārāja kālaṃ maññasīti .
Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato bhāsitaṃ
abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā
padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi . athakho bhagavā acirapakkantassa rañño
māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa bhikkhū āmantesi khatāyaṃ
bhikkhave rājā upahatāyaṃ bhikkhave rājā sacāyaṃ bhikkhave rājā
pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ jīvitā na voropessatha imasmiṃyevassa
āsane vīrajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ uppajjissathāti . idamavoca
bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
Sāmaññaphalasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
------------
@Footnote: 1 Sī. yaṃ.
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 9 page 61-113.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=9&item=91&items=50
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=9&item=91&items=50&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=9&item=91&items=50
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=9&item=91&items=50
Study Atthakatha :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=91
The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=3185
The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=3185
Contents of The Tipitaka Volume 9
http://84000.org/tipitaka/read/?index_9
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ DhammaPerfect@yahoo.com