พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗  พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๔
กถาวัตถุปกรณ์

             [๑๘๙๐] ส. พระโพธิสัตว์ ได้ทำทุกกรกิริยา เหตุกระทำความใคร่ในความเป็นใหญ่
หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. คำว่า พระโพธิสัตว์ ได้ทำทุกกรกิริยา เหตุกระทำความใคร่ในความ
ใหญ่ ดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่จริง หรือ?
             ป. ไม่มี
             ส. หากว่า คำว่า พระโพธิสัตว์ ได้ทำทุกกรกิริยา เหตุกระทำความใคร่ใน
ความเป็นใหญ่ ไม่เป็นสูตรมีอยู่จริง ก็ต้องไม่กล่าวว่า พระโพธิสัตว์
ได้ทำทุกกรกิริยา เหตุกระทำความใคร่ในความเป็นใหญ่
             [๑๘๙๑] ส. พระโพธิสัตว์ได้ทำความเพียรอย่างอื่นอีก อุทิศศาสดาอื่น เหตุกระทำ
ความใคร่ในความเป็นใหญ่ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. พระโพธิสัตว์กลับมาสู่ความเห็นว่า โลกเที่ยง ฯลฯ ว่าสัตว์เบื้องหน้าแต่
มรณะเกิดอีกก็ไม่ใช่ ไม่เกิดอีกก็ไม่ใช่ ดังนี้ เหตุกระทำความใคร่ใน
ความเป็นใหญ่ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. พระโพธิสัตว์ อุทิศศาสดาอื่น เหตุกระทำความใคร่ในความเป็นใหญ่
หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. คำว่า พระโพธิสัตว์อุทิศศาสดาอื่น เหตุกระทำความใคร่ในความเป็น
ใหญ่ ดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่จริง หรือ?
             ป. ไม่มี
             ส. หากว่า คำว่า พระโพธิสัตว์อุทิศศาสดาอื่น เหตุกระทำความใคร่ในความ
เป็นใหญ่ ดังนี้ ไม่เป็นสูตรมีอยู่จริง ก็ต้องไม่กล่าวว่า พระโพธิสัตว์
อุทิศศาสดาอื่น เหตุกระทำความใคร่ในความเป็นใหญ่
อิสสริยกามการิกากถา จบ.
-----------------------------------------------------
ราคปฏิรูปกาทิกถา
             [๑๘๙๒] สกวาที ธรรมมิใช่ราคะ แต่เทียบด้วยราคะ มีอยู่หรือ?
             ปรวาที ถูกแล้ว
             ส. ธรรมมิใช่ผัสสะ แต่เทียบด้วยผัสสะ มีอยู่หรือ ธรรมมิใช่เวทนา แต่
เทียบด้วยเวทนา มีอยู่หรือ ธรรมมิใช่สัญญา แต่เทียบด้วยสัญญา มีอยู่
หรือ ธรรมมิใช่เจตนา แต่เทียบด้วยเจตนามีอยู่หรือ ธรรมมิใช่จิต แต่
เทียบด้วยจิตมีอยู่หรือ ธรรมมิใช่ศรัทธาแต่เทียบด้วยศรัทธามีอยู่หรือ
ธรรมมิใช่วิริยะแต่เทียบด้วยวิริยะมีอยู่หรือ ธรรมมิใช่สติแต่เทียบด้วย
สติมีอยู่หรือ ธรรมมิใช่สมาธิแต่เทียบด้วยสมาธิมีอยู่หรือ ธรรมมิใช่
ปัญญาแต่เทียบด้วยปัญญา มีอยู่หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. ธรรมมิใช่โทสะแต่เทียบด้วยโทสะมีอยู่หรือ ธรรมมิใช่โมหะแต่เทียบด้วย
โมหะมีอยู่หรือ ธรรมมิใช่กิเลส แต่เทียบด้วยกิเลสมีอยู่หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. ธรรมมิใช่ผัสสะ แต่เทียบด้วยผัสสะ มีอยู่หรือ ฯลฯ ธรรมมิใช่
ปัญญา แต่เทียบด้วยปัญญา มีอยู่หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ราคปฏิรูปกาทิกถา จบ.
-----------------------------------------------------
อปรินิปผันนกถา
             [๑๘๙๓] สกวาที รูปเป็นอปรินิปผันนะ หรือ
             ปรวาที ถูกแล้ว
             ส. รูปมิใช่ของไม่เที่ยง มิใช่สังขตะ มิใช่ธรรมชาติที่อิงอาศัยเกิดขึ้น มิใช่
ธรรมชาติมีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มิใช่ธรรมชาติที่มีความเสื่อมไปเป็น
ธรรมดา มิใช่ธรรมชาติที่มีความคลายไปเป็นธรรมดา มิใช่ธรรมชาติที่มี
ความดับไปเป็นธรรมดา มิใช่ธรรมชาติที่มีความแปรไปเป็นธรรมดา หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. รูปเป็นของไม่เที่ยง เป็นสังขตะ อิงอาศัยเกิดขึ้น มีความเสื่อมไปเป็น
ธรรมดา มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความคลายไปเป็นธรรมดา มีความ
ดับไปเป็นธรรมดา มีความแปรไปเป็นธรรมดา มิใช่หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า รูปเป็นของไม่เที่ยง เป็นสังขตะ ฯลฯ มีความแปรไปเป็น
ธรรมดา ก็ต้องไม่กล่าวว่า รูปเป็นอปรินิปผันนะ ดังนี้
             [๑๘๙๔] ส. ทุกข์เท่านั้น เป็นปรินิปผันนะ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นพระผู้มีพระภาคตรัสว่าเป็นทุกข์ (และ) รูปก็ไม่
เที่ยง มิใช่หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นพระผู้มีพระภาคตรัสว่าเป็นทุกข์ (และ)
รูปก็ไม่เที่ยง ก็ต้องไม่กล่าวว่า ทุกข์เท่านั้นเป็นปรินิปผันนะ
             [๑๘๙๕] ส. เวทนา ฯลฯ สัญญา สังขาร วิญญาณ ฯลฯ จักขายตนะ ฯลฯ
ธัมมายตนะ ฯลฯ จักขุธาตุ ฯลฯ ธัมมธาตุ ฯลฯ จักขุนทรีย์ ฯลฯ
             [๑๘๙๖] ส. อัญญาตาวินทรีย์ เป็นอปรินิปผันนะ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. อัญญาตาวินทรีย์ มิใช่ธรรมชาติที่ไม่เที่ยง ฯลฯ มิใช่ธรรมชาติที่มีความ
แปรไปเป็นธรรมดา หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. อัญญาตาวินทรีย์ เป็นธรรมชาติไม่เที่ยง เป็นสังขตะ ฯลฯ มีความแปร
ไปเป็นธรรมดา มิใช่หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า อัญญาตาวินทรีย์เป็นธรรมชาติไม่เที่ยง เป็นสังขตะ อิงอาศัย
เกิดขึ้น มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา มีความ
คลายไปเป็นธรรมดา มีความดับไปเป็นธรรมดา มีความแปรไปเป็น
ธรรมดา ก็ต้องไม่กล่าวว่า อัญญาตาวินทรีย์ เป็นอปรินิปผันนะ
             [๑๘๙๗] ส. ทุกข์เท่านั้น เป็นปรินิปผันนะ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นพระผู้มีพระภาคตรัสว่าเป็นทุกข์ (และ) อัญญา-
ตาวินทรีย์ก็ไม่เที่ยง มิใช่หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นพระผู้มีพระภาคตรัสว่าเป็นทุกข์ (และ)
อัญญาตาวินทรีย์ก็ไม่เที่ยง ก็ต้องไม่กล่าวว่า ทุกข์เท่านั้นเป็นปรินิปผันนะ
อปรินิปผันนกถา จบ
วรรคที่ ๒๓ จบ
ขุททกปัณณาสก์ จบ
-----------------------------------------------------
อุทาน
                                       มหา นิยาโม อนุสยา         	นิคฺคโห ขุทฺทกปณฺจมา
                                       ปรปฺปวาทมทฺทนา      	สุตฺตมูลสมาหิตา
                                       อุชฺโชตนา สตฺถุสมเย     	กถาวตฺถุปฺปกรเณ
             กถาวัตถุปกรณ์ มี ๕ ปัณณาสก์ คือ
                          (๑) มหาปัณณาสก์
                          (๒) นิยามปัณณาสก์
                          (๓) อนุสยปัณณาสก์
                          (๔) นิคคหปัณณาสก์
                          (๕) ขุททกปัณณาสก์
             อันพระโมคคัลลีบุตรติสสเถระทำพระสูตรให้เป็นมูลตั้งไว้ ให้เป็นเครื่องย่ำยี
             ปรัปวาท พรุ่งโพรงอยู่ในพระพุทธศาสนา
กถาวัตถุปกรณ์ ๓๕ ภาณวาร จบ
-----------------------------------------------------
             เนื้อความพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗ บรรทัดที่ ๒๐๑๕๘-๒๐๒๖๓ หน้าที่ ๘๓๘-๘๔๒.
https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=37&A=20158&Z=20263&pagebreak=0
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=37&item=1890&items=8
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็น เกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=37&item=1890&items=8&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item.php?book=37&item=1890&items=8
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=37&item=1890&items=8
             ศึกษาอรรถกถานี้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1890
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗
https://84000.org/tipitaka/read/?index_37
https://84000.org/tipitaka/english/?index_37