พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๒ -พุทธวังสะ-จริยาปิฎก

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๑. สุเมธาวรรค]
                                                                 ๑. สุเมธาเถริยาปทาน
พระสุตตันตปิฎก
ขุททกนิกาย เถรีอปทาน
__________________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
๑. สุเมธาวรรค
หมวดว่าด้วยพระเถรีชื่อสุเมธาเป็นต้น
๑. สุเมธาเถริยาปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระสุเมธาเถรี
             ลำดับต่อไปนี้ จงสดับอปทานของพระเถรีต่อไป
             (พระสุเมธาเถรี เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
             [๑]              เมื่อพระผู้มีพระภาคพระนามว่าโกนาคมนะ
                      ประทับอยู่ที่สังฆาราม
                      หม่อมฉันเป็นหญิงสหายกัน ๓ คน ได้ถวายวิหารทาน
             [๒]              หม่อมฉันทั้งหลายเกิดในเทวโลก ๑๐ ครั้ง ๑๐๐ ครั้ง
                      ๑๐๐,๐๐๐ ครั้ง ในมนุษยโลก ไม่จำต้องพูดถึง
             [๓]              ในเทวโลกหม่อมฉันเป็นผู้มีฤทธิ์มาก
                      ในมนุษยโลกไม่จำต้องพูดถึง
                      ได้เป็นนางแก้ว๑- เป็นพระมเหสีของพระเจ้าจักรพรรดิ
@เชิงอรรถ :
@๑ นางแก้ว ในที่นี้หมายถึงหญิงดีที่มีคุณสมบัติ คือ เว้นโทษ ๖ ประการ มีความงาม ๕ ประการ มีความ
@งามกว่ามนุษย์ทั่วไป ฯลฯ (ขุ.เถรี.อ. ๓/๓๖๔)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๖๕}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๑. สุเมธาวรรค]
                                                                 ๑. สุเมธาเถริยาปทาน
             [๔]              ชน ๓ คน คือ นางธนัญชานีพราหมณี
                      พระนางเขมาเถรี และหม่อมฉัน ได้สั่งสมกุศลไว้ในชาตินั้น
                      เกิดในตระกูลที่เพียบพร้อมทุกอย่าง
             [๕]              ได้สร้างอารามอย่างสวยงาม
                      ประดับด้วยเครื่องตกแต่งทุกอย่างเสร็จแล้ว
                      มอบถวายพระสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข
                      เป็นผู้เพลิดเพลินแล้ว
             [๖]              เพราะอำนาจแห่งกรรมนั้น
                      หม่อมฉันเกิดในที่ไหนๆ
                      ในเทวโลกก็ตาม ในมนุษยโลกก็ตาม
                      ก็ถึงความเป็นผู้เลิศ
             [๗]              ในกัปนี้เอง พระพุทธเจ้าผู้เป็นเผ่าพันธุ์ของพราหมณ์
                      มีพระยศยิ่งใหญ่ พระนามว่ากัสสปะ ตามพระโคตร
                      ประเสริฐกว่าเจ้าลัทธิทั้งหลาย เสด็จอุบัติขึ้นแล้ว
             [๘]              ครั้งนั้น พระเจ้ากาสีพระนามว่ากิกี
                      ทรงเป็นใหญ่กว่านรชนในกรุงพาราณสีที่อุดม
                      ทรงเป็นอุปัฏฐากของพระพุทธเจ้าผู้แสวงหาพระคุณอันยิ่งใหญ่
             [๙]              ท้าวเธอมีพระราชธิดา ๗ พระองค์
                      พระราชกัญญาเหล่านั้นดำรงอยู่ในความสุข
                      ทรงพอพระทัยในการอุปัฏฐากพระพุทธเจ้า
                      และประพฤติพรหมจรรย์๑-
             [๑๐]            หม่อมฉันเป็นพระสหายของพระราชธิดาเหล่านั้น
                      เป็นสตรีผู้มั่นคงในศีล ได้ถวายทานโดยเคารพ
                      ประพฤติวัตรอยู่ในเรือนนั่นเอง
@เชิงอรรถ :
@๑ พรหมจรรย์ ในที่นี้หมายถึงความประพฤติประเสริฐ มี ๑๐ ประการ คือ (๑) ทาน (๒) เวยยาวัจจะ
@(๓) เบญจศีล (๔) อัปปมัญญา (๕) เมถุนวิรัติ (๖) สทารสันโดษ (๗) วิริยะ (๘) อุโปสถังคะ
@(๙) อริยมรรค (๑๐) ศาสนา (ที.สี.อ. ๑/๑๙๐/๑๖๐-๑๖๒)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๖๖}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๑. สุเมธาวรรค]
                                                                 ๑. สุเมธาเถริยาปทาน
             [๑๑]            ด้วยกรรมที่หม่อมฉันได้ทำไว้ดีแล้วนั้น
                      และด้วยเจตนาที่ตั้งไว้มั่น
                      หม่อมฉันละกายมนุษย์แล้ว
                      จึงได้ไปเกิดในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
             [๑๒]            หม่อมฉันจุติจากสวรรคชั้นดาวดึงส์นั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นยามา
                      จุติจากสวรรค์ชั้นยามานั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต
                      จุติจากสวรรค์ชั้นดุสิตนั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นนิมมานรดี
                      จุติจากสวรรค์ชั้นนิมมานรดีนั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์
                      ชั้นปรนิมมิตวสวัตดี
             [๑๓]            หม่อมฉันประกอบบุญกรรมไว้
                      เกิดในภพใดๆ ในภพนั้นๆ
                      ก็ได้เป็นพระมเหสีของพระราชา
             [๑๔]            หม่อมฉันจุติจากสวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัตดีนั้นแล้ว
                      มาเกิดในหมู่มนุษย์ ได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าจักรพรรดิ
                      และได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าแผ่นดิน
             [๑๕]            เสวยสมบัติทั้งในเทวโลกและมนุษยโลก
                      มีความสุขทุกชาติ เวียนว่ายตายเกิดอยู่หลายชาติ
             [๑๖]            นั้นเป็นเหตุ เป็นแดนเกิด และมูลเหตุ
                      คือเป็นความสมควรในพระศาสนา
                      นั่นเป็นสโมธานข้อที่ ๑
                      ข้อนั้นเป็นความดับของหม่อมฉันผู้ยินดีในธรรม
             [๑๗]            กิเลสทั้งหลายหม่อมฉันก็เผาได้แล้ว
                      ภพทั้งปวงหม่อมฉันก็ถอนได้แล้ว
                      หม่อมฉันตัดกิเลสเครื่องผูกพันได้แล้วอยู่อย่างผู้ไม่มีอาสวะ
                      ดุจพญาช้างตัดเครื่องพันธนาการได้แล้วอยู่อย่างอิสระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๖๗}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๑. สุเมธาวรรค]
                                                                 ๒. เมขลทายิกาเถริยาปทาน
             [๑๘]            การที่หม่อมฉันมาในสำนักของพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
                      เป็นการมาดีแล้วโดยแท้
                      วิชชา ๓ หม่อมฉันได้บรรลุแล้วโดยลำดับ
                      คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า หม่อมฉันก็ได้ทำสำเร็จแล้ว
             [๑๙]            คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
                      และอภิญญา ๖ หม่อมฉันก็ได้ทำให้แจ้งแล้ว
                      คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า หม่อมฉันก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
             ได้ทราบว่า พระสุเมธาภิกษุณีได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
สุเมธาเถริยาปทานที่ ๑ จบ

                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๓๖๕-๓๖๘.
http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=33&siri=152
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=33&A=4057&Z=4098
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=141
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=33&item=141&items=1
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=33&item=141&items=1
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu33
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/thi-ap1/en/walters