พระไตรปิฎกเล่มที่ ๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑ สุตฺต. ที. สีลกฺขนฺธวคฺโค

หน้าที่ ๑๙๒.
                       มหาลิสุตฺตํ ฉฏฺฐํ
     [๒๓๙]  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  เวสาลิยํ  วิหรติ
มหาวเน   กูฏาคารสาลายํ   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  สมฺพหุลา
โกสลกา   จ   พฺราหฺมณทูตา   มาคธกา   จ   พฺราหฺมณทูตา  เวสาลิยํ
ปฏิวิสนฺติ   เกนจิเทว   กรณีเยน   ฯ  อสฺโสสุํ  โข  เต  โกสลกา  จ
พฺราหฺมณทูตา    มาคธกา    จ    พฺราหฺมณทูตา    สมโณ   ขลุ   โภ
โคตโม   สกฺยปุตฺโต   สกฺยกุลา   ปพฺพชิโต  เวสาลิยํ  วิหรติ  มหาวเน
กูฏาคารสาลายํ   ตํ  โข  ปน  ภวนฺตํ  โคตมํ  เอวํกลฺยาโณ  กิตฺติสทฺโท
อพฺภุคฺคโต   อิติปิ  โส  ภควา  ฯเปฯ  พุทฺโธ  ภควาติ  โส  อิมํ  โลกํ
สเทวกํ   สมารกํ  ฯเปฯ  ตถารูปานํ  อรหตํ  ทสฺสนํ  โหตีติ  ฯ  อถโข
เต   โกสลกา   จ   พฺราหฺมณทูตา   มาคธกา  จ  พฺราหฺมณทูตา  เยน
มหาวนํ กูฏาคารสาลา เตนุปสงฺกมึสุ ฯ
     [๒๔๐]  เตน  โข ปน สมเยน อายสฺมา นาคิโต ภควโต อุปฏฺฐาโก
โหติ   ฯ   อถโข   เต   โกสลกา   จ   พฺราหฺมณทูตา  มาคธกา  จ
พฺราหฺมณทูตา    เยนายสฺมา    นาคิโต    เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ  นาคิตํ  เอตทโวจุํ  กหํ  นุ  โข  โภ  นาคิต เอตรหิ โส ภวํ
โคตโม  วิหรติ  ทสฺสนกามา  หิ  มยํ  ตํ  ภวนฺตํ  โคตมนฺติ  ฯ  อกาโล
โข   อาวุโส   ภควนฺตํ  ทสฺสนาย  ปฏิสลฺลีโน  ภควาติ  ฯ  อถโข  เต
โกสลกา   จ   พฺราหฺมณทูตา   มาคธกา   จ   พฺราหฺมณทูตา   ตตฺเถว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๓.
เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ทิสฺวา ว มยํ ตํ ภวนฺตํ โคตมํ คจฺฉิสฺสามาติ ฯ
     [๒๔๑]   โอฏฺฐทฺโธปิ   โข  ลิจฺฉวิ  มหติยา  ลิจฺฉวิปริสาย  สทฺธึ
เยน    มหาวนํ   กูฏาคารสาลา   เยนายสฺมา   นาคิโต   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   นาคิตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ
เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข  โอฏฺฐทฺโธปิ  ลิจฺฉวิ  อายสฺมนฺตํ  นาคิตํ  เอตทโวจ
กหนฺนุ   โข   ภนฺเต   นาคิต   เอตรหิ   โส   ภควา   วิหรติ  อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ    ทสฺสนกามา    หิ    มยํ    ตํ    ภควนฺตํ   อรหนฺตํ
สมฺมาสมฺพุทฺธนฺติ    ฯ    อกาโล    โข   มหาลิ   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย
ปฏิสลฺลีโน    ภควาติ   ฯ   โอฏฺฐทฺโธปิ   ลิจฺฉวิ   ตตฺเถว   เอกมนฺตํ
นิสีทิ ทิสฺวา วาหํ ตํ ภควนฺตํ คมิสฺสามิ อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธนฺติ ฯ
     [๒๔๒]  อถโข  สีโห  สมณุทฺเทโส เยนายสฺมา นาคิโต เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   นาคิตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ
เอกมนฺตํ   ฐิโต  โข  สีโห  สมณุทฺเทโส  อายสฺมนฺตํ  นาคิตํ  เอตทโวจ
เอเต   ภนฺเต  กสฺสป  สมฺพหุลา  โกสลกา  จ  พฺราหฺมณทูตา  มาคธกา
จ    พฺราหฺมณทูตา    อิธูปสงฺกนฺตา   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย   โอฏฺฐทฺโธปิ
ลิจฺฉวิ   มหติยา   ลิจฺฉวิปริสาย  สทฺธึ  อิธูปสงฺกนฺโต  ภควนฺตํ  ทสฺสนาย
สาธุ   ภนฺเต   กสฺสป   ลภตํ  เอสา  ชนตา  ภควนฺตํ  ทสฺสนายาติ  ฯ
เตนหิ   สีห   ตฺวญฺเญว   ภควโต  อาโรเจหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข
สีโห   สมณุทฺเทโส   อายสฺมโต   นาคิตสฺส   ปฏิสฺสุตฺวา   เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๔.
เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข  สีโห  สมณุทฺเทโส  ภควนฺตํ เอตทโวจ เอเต ภนฺเต
สมฺพหุลา   โกสลกา   จ   พฺราหฺมณทูตา   มาคธกา   จ  พฺราหฺมณทูตา
อิธูปสงฺกนฺตา    ภควนฺตํ    ทสฺสนาย    โอฏฺฐทฺโธปิ   ลิจฺฉวิ   มหติยา
ลิจฺฉวิปริสาย   สทฺธึ   อิธูปสงฺกนฺโต   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย  สาธุ  ภนฺเต
ลภตํ  เอสา  ชนตา  ภควนฺตํ  ทสฺสนายาติ  ฯ เตนหิ สีห วิหารปจฺฉายายํ
อาสนํ    ปญฺญเปหีติ   ฯ   เอวํ   ภนฺเตติ   โข   สีโห   สมณุทฺเทโส
ภควโต   ปฏิสฺสุตฺวา   วิหารปจฺฉายายํ   อาสนํ   ปญฺญเปสิ   ฯ  อถโข
ภควา   วิหารา   นิกฺขมฺม   วิหารปจฺฉายายํ   ปญฺญตฺตาสเน   นิสีทิ  ฯ
อถโข   เต   โกสลกา   จ  พฺราหฺมณทูตา  มาคธกา  จ  พฺราหฺมณทูตา
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา  สทฺธึ  สมฺโมทึสุ
สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ
     [๒๔๓]   โอฏฺฐทฺโธปิ  ลิจฺฉวิ  มหติยา  ลิจฺฉวิปริสาย  สทฺธึ  เยน
ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ
นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   โอฏฺฐทฺโธปิ   ลิจฺฉวิ   ภควนฺตํ
เอตทโวจ  ปุริมานิ  ภนฺเต  ทิวสานิ  ปุริมตรานิ  สุนกฺขตฺโต  ลิจฺฉวิปุตฺโต
เยนาหํ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   มํ   เอตทโวจ   ยทคฺเค   อหํ
มหาลิ  ภควนฺตํ  อุปนิสฺสาย  วิหรามิ  น  จิรํ  ตีณิ  วสฺสานิ  ทิพฺพานิ  หิ
โข   รูปานิ   ปสฺสามิ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ  โน  จ
โข   ทิพฺพานิ   สทฺทานิ   สุณามิ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ  รชนิยานิ
สนฺตาเนว   นุ   โข  ภนฺเต  สุนกฺขตฺโต  ลิจฺฉวิปุตฺโต  ทิพฺพานิ  สทฺทานิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๕.
นาสฺโสสิ    ปิยรูปานิ    กามูปสญฺหิตานิ    รชนิยานิ    ตานิ    อุทาหุ
อสนฺตานีติ ฯ
     {๒๔๓.๑}  สนฺตาเนว  โข  มหาลิ  สุนกฺขตฺโต ลิจฺฉวิปุตฺโต ทิพฺพานิ
สทฺทานิ    นาสฺโสสิ    ปิยรูปานิ    กามูปสญฺหิตานิ    รชนิยานิ    โน
อสนฺตานีติ  ฯ  โก  นุ  โข  ภนฺเต  เหตุ  โก  ปจฺจโย เยน สุนกฺขตฺโต
ลิจฺฉวิปุตฺโต   สนฺตาเนว   ทิพฺพานิ   สทฺทานิ   น   อสฺโสสิ   ปิยรูปานิ
กามูปสญฺหิตานิ รชนิยานิ โน อสนฺตานีติ ฯ
     [๒๔๔]   อิธ   มหาลิ  ภิกฺขุโน  ปุรตฺถิมาย  ทิสาย  เอกํสภาวิโต
สมาธิ   โหติ   ทิพฺพานํ   รูปานํ   ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ  กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    โน    จ   โข   ทิพฺพานํ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    โส   ปุรตฺถิมาย   ทิสาย   เอกํสภาวิเต
สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานํ    รูปานํ    ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    โน    จ   โข   ทิพฺพานํ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    ปุรตฺถิมาย    ทิสาย    ทิพฺพานิ   รูปานิ
ปสฺสติ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   โน   จ  โข  ทิพฺพานิ
สทฺทานิ    สุณาติ    ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   ตํ   กิสฺส
เหตุ  เอวํ  เหตํ  มหาลิ  โหติ  ภิกฺขุโน  ปุรตฺถิมาย ทิสาย เอกํสภาวิเต
สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานํ    รูปานํ    ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    โน    จ   โข   ทิพฺพานํ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ รชนิยานํ ฯ
     [๒๔๕]   ปุน   จปรํ   มหาลิ  ภิกฺขุโน  ทกฺขิณาย  ทิสาย  ฯเปฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๖.
ปจฺฉิมาย    ทิสาย    ฯเปฯ    อุตฺตราย   ทิสาย   ฯเปฯ   อุทฺธมโธ
ติริยํ   เอกํสภาวิโต  สมาธิ  โหติ  ทิพฺพานํ  รูปานํ  ทสฺสนาย  ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    โน    จ    โข    ทิพฺพานํ    สทฺทานํ
สวนาย    ปิยรูปานํ    กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    โส    อุทฺธมโธ
ติริยํ   เอกํสภาวิเต   สมาธิมฺหิ   ทิพฺพานํ   รูปานํ  ทสฺสนาย  ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ   รชนิยานํ   โน   จ   โข   ทิพฺพานํ  สทฺทานํ  สวนาย
ปิยรูปานํ    กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    อุทฺธมโธ    ติริยํ   ทิพฺพานิ
รูปานิ   ปสฺสติ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   โน   จ  โข
ทิพฺพานิ    สทฺทานิ    สุณาติ    ปิยรูปานิ    กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ
ตํ   กิสฺส   เหตุ   เอวํ  เหตํ  มหาลิ  โหติ  ภิกฺขุโน  อุทฺธมโธ  ติริยํ
เอกํสภาวิเต    สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานํ    รูปานํ    ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ   รชนิยานํ   โน   จ   โข   ทิพฺพานํ  สทฺทานํ  สวนาย
ปิยรูปานํ กามูปสญฺหิตานํ รชนิยานํ ฯ
     [๒๔๖]   อิธ   มหาลิ  ภิกฺขุโน  ปุรตฺถิมาย  ทิสาย  เอกํสภาวิโต
สมาธิ   โหติ   ทิพฺพานํ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ  กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    โน    จ   โข   ทิพฺพานํ   รูปานํ   ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    โส   ปุรตฺถิมาย   ทิสาย   เอกํสภาวิเต
สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานํ    สทฺทานํ    สวนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    โน    จ   โข   ทิพฺพานํ   รูปานํ   ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    ปุรตฺถิมาย    ทิสาย   ทิพฺพานิ   สทฺทานิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๗.
สุณาติ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   โน   จ  โข  ทิพฺพานิ
รูปานิ    ปสฺสติ    ปิยรูปานิ    กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   ตํ   กิสฺส
เหตุ  เอวํ  เหตํ  มหาลิ  โหติ  ภิกฺขุโน  ปุรตฺถิมาย ทิสาย เอกํสภาวิเต
สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานํ    สทฺทานํ    สวนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ  โน  จ  โข  ทิพฺพานํ  รูปานํ ทสฺสนาย ปิยรูปานํ กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ ฯ
     [๒๔๗]   ปุน   จปรํ   มหาลิ  ภิกฺขุโน  ทกฺขิณาย  ทิสาย  ฯเปฯ
ปจฺฉิมาย    ทิสาย    ฯเปฯ   อุตฺตราย   ทิสาย   ฯเปฯ    อุทฺธมโธ
ติริยํ   เอกํสภาวิโต  สมาธิ  โหติ  ทิพฺพานํ  สทฺทานํ  สวนาย  ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ   รชนิยานํ   โน   จ   โข   ทิพฺพานํ  รูปานํ  ทสฺสนาย
ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ  รชนิยานํ  โส  อุทฺธมโธ  ติริยํ  เอกํสภาวิเต
สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานํ    สทฺทานํ    สวนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    โน    จ   โข   ทิพฺพานํ   รูปานํ   ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ   รชนิยานํ   อุทฺธมโธ   ติริยํ   ทิพฺพานิ  สทฺทานิ  สุณาติ
ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   โน   จ   โข  ทิพฺพานิ  รูปานิ
ปสฺสติ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   ตํ   กิสฺส  เหตุ  เอวํ
เหตํ   มหาลิ   โหติ  ภิกฺขุโน  อุทฺธมโธ  ติริยํ  เอกํสภาวิเต  สมาธิมฺหิ
ทิพฺพานํ   สทฺทานํ  สวนาย  ปิยรูปานํ  กามูปสญฺหิตานํ  รชนิยานํ  โน  จ
โข ทิพฺพานํ รูปานํ ทสฺสนาย ปิยรูปานํ กามูปสญฺหิตานํ รชนิยานํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๘.
     [๒๔๘]   อิธ   มหาลิ  ภิกฺขุโน  ปุรตฺถิมาย  ทิสาย  อุภยํสภาวิโต
สมาธิ   โหติ   ทิพฺพานญฺจ   รูปานํ  ทสฺสนาย  ปิยรูปานํ  กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    ทิพฺพานญฺจ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ   โส   ปุรตฺถิมาย  ทิสาย  อุภยํสภาวิเต  สมาธิมฺหิ  ทิพฺพานญฺจ
รูปานํ    ทสฺสนาย    ฯเปฯ   ทิพฺพานญฺจ   สทฺทานํ   สวนาย   ฯเปฯ
ปุรตฺถิมาย  ทิสาย  ทิพฺพานิ  จ  รูปานิ  ปสฺสติ  ปิยรูปานิ  กามูปสญฺหิตานิ
รชนิยานิ   ทิพฺพานิ   จ   สทฺทานิ   สุณาติ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ
รชนิยานิ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  เอวํ  เหตํ  มหาลิ  โหติ  ภิกฺขุโน ปุรตฺถิมาย
ทิสาย   อุภยํสภาวิเต   สมาธิมฺหิ   ทิพฺพานญฺจ  รูปานํ  ทสฺสนาย  ฯเปฯ
ทิพฺพานญฺจ สทฺทานํ สวนาย ปิยรูปานํ กามูปสญฺหิตานํ รชนิยานํ ฯ
     [๒๔๙]   ปุน   จปรํ   มหาลิ  ภิกฺขุโน  ทกฺขิณาย  ทิสาย  ฯเปฯ
ปจฺฉิมาย   ทิสาย   ฯเปฯ   อุตฺตราย   ทิสาย  ฯเปฯ  อุทฺธมโธ  ติริยํ
อุภยํสภาวิโต   สมาธิ   โหติ   ทิพฺพานญฺจ   รูปานํ  ทสฺสนาย  ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ   ทิพฺพานญฺจ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ
กามูปสญฺหิตานํ    รชนิยานํ    โส    อุทฺธมโธ    ติริยํ   อุภยํสภาวิเต
สมาธิมฺหิ    ทิพฺพานญฺจ   รูปานํ   ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    ทิพฺพานญฺจ   สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ
รชนิยานํ    อุทฺธมโธ    ติริยํ    ทิพฺพานิ   รูปานิ   ปสฺสติ   ปิยรูปานิ
กามูปสญฺหิตานิ     รชนิยานิ     ทิพฺพานิ     จ     สทฺทานิ    สุณาติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๙.
ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ   รชนิยานิ   ตํ   กิสฺส   เหตุ   เอวํ  เหตํ
มหาลิ    โหติ   ภิกฺขุโน   อุทฺธมโธ   ติริยํ   อุภยํสภาวิเต   สมาธิมฺหิ
ทิพฺพานญฺจ    รูปานํ   ทสฺสนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ   รชนิยานํ
ทิพฺพานญฺจ    สทฺทานํ   สวนาย   ปิยรูปานํ   กามูปสญฺหิตานํ   รชนิยานํ
อยํ  โข  มหาลิ  เหตุ อยํ ปจฺจโย เยน สนฺตาเนว สุนกฺขตฺโต ลิจฺฉวิปุตฺโต
ทิพฺพานิ   สทฺทานิ   น   อสฺโสสิ   ปิยรูปานิ   กามูปสญฺหิตานิ  รชนิยานิ
โน อสนฺตานีติ ฯ
     [๒๕๐]  เอตาสํ  นูน  ภนฺเต  สมาธิภาวนานํ  สจฺฉิกิริยาเหตุ ภิกฺขู
ภควติ  พฺรหฺมจริยํ  จรนฺตีติ  ฯ  น  โข  มหาลิ  เอตาสํ  สมาธิภาวนานํ
สจฺฉิกิริยาเหตุ   ภิกฺขู   มยิ   พฺรหฺมจริยํ   จรนฺติ   อตฺถิ   โข  มหาลิ
อญฺเญ   ธมฺมา   อุตฺตริตรา   จ   ปณีตตรา   จ  เยสํ  สจฺฉิกิริยาเหตุ
ภิกฺขู มยิ พฺรหฺมจริยํ จรนฺตีติ ฯ
     {๒๕๐.๑}  กตเม  ปน  ภนฺเต  ธมฺมา  อุตฺตริตรา  จ ปณีตตรา จ
เยสํ  สจฺฉิกิริยาเหตุ  ภิกฺขู  ภควติ  พฺรหฺมจริยํ  จรนฺตีติ  ฯ  อิธ  มหาลิ
ภิกฺขุ   ติณฺณํ   สญฺโญชนานํ  ปริกฺขยา  โสตาปนฺโน  โหติ  อวินิปาตธมฺโม
นิยโต  สมฺโพธิปรายโน  อยํ  โข  มหาลิ  ธมฺโม  อุตฺตริตโร จ ปณีตตโร
จ ยสฺส สจฺฉิกิริยาเหตุ ภิกฺขู มยิ พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ ฯ
     [๒๕๑]   ปุน   จปรํ  มหาลิ  ภิกฺขุ  ติณฺณํ  สญฺโญชนานํ  ปริกฺขยา
ราคโทสโมหานํ    ตนุตฺตา   สกทาคามี   โหติ   สกิเทว   อิมํ   โลกํ
อาคนฺตฺวา   ทุกฺขสฺสนฺตํ  กโรติ  อยํ  โข  มหาลิ  ธมฺโม  อุตฺตริตโร  จ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๐.
ปณีตตโร จ ยสฺส สจฺฉิกิริยาเหตุ ภิกฺขู มยิ พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ ฯ
     [๒๕๒]   ปุน   จปรํ   มหาลิ   ภิกฺขุ   ปญฺจนฺนํ   โอรมฺภาคิยานํ
สญฺโญชนานํ    ปริกฺขยา    โอปปาติโก    โหติ    ตตฺถ    ปรินิพฺพายี
อนาวตฺติธมฺโม   ตสฺมา  โลกา  อยํ  โข  มหาลิ  ธมฺโม  อุตฺตริตโร  จ
ปณีตตโร จ ยสฺส สจฺฉิกิริยาเหตุ ภิกฺขู มยิ พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ ฯ
     [๒๕๓]   ปุน   จปรํ   มหาลิ   ภิกฺขุ   อาสวานํ  ขยา  อนาสวํ
เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ทิฏฺเฐ    ว    ธมฺเม    สยํ   อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํปิ  โข  มหาลิ  ธมฺโม  อุตฺตริตโร
จ    ปณีตตโร   จ   ยสฺส   สจฺฉิกิริยาเหตุ   ภิกฺขู   มยิ   พฺรหฺมจริยํ
จรนฺติ   อิเม   โข   เต  มหาลิ  ธมฺมา  อุตฺตริตรา  จ  ปณีตตรา  จ
เยสํ สจฺฉิกิริยาเหตุ ภิกฺขู มยิ พฺรหฺมจริยํ จรนฺตีติ ฯ
     [๒๕๔]   อตฺถิ   นุ  โข  ภนฺเต  มคฺโค  อตฺถิ  ปฏิปทา  เอเตสํ
ธมฺมานํ   สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ  อตฺถิ  โข  มหาลิ  มคฺโค  อตฺถิ  ปฏิปทา
เอเตสํ   ธมฺมานํ   สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ   กตโม   ปน   ภนฺเต  มคฺโค
กตมา    ปฏิปทา    เอเตสํ   ธมฺมานํ   สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ   อยเมว
อริโย    อฏฺฐงฺคิโก    มคฺโค   เสยฺยถีทํ   สมฺมาทิฏฺฐิ   สมฺมาสงฺกปฺโป
สมฺมาวาจา      สมฺมากมฺมนฺโต      สมฺมาอาชีโว      สมฺมาวายาโม
สมฺมาสติ    สมฺมาสมาธิ   อยํ   โข   มหาลิ   มคฺโค   อยํ   ปฏิปทา
เอเตสํ ธมฺมานํ สจฺฉิกิริยาย ฯ
     [๒๕๕]  เอกมิทาหํ  มหาลิ  สมยํ โกสมฺพิยํ วิหรามิ โฆสิตาราเม ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๑.
อถโข    เทฺว    ปพฺพชิตา    มณฺฑิโย    จ    ปริพฺพาชโก   ชาลิโย
จ   ทารุปตฺติกนฺเตวาสี   เยนาหํ   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   มยา
สทฺธึ   สมฺโมทึสุ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา  เอกมนฺตํ
อฏฺฐํสุ   ฯ   เอกมนฺตํ  ฐิตา  โข  เต  เทฺว  ปพฺพชิตา  มํ  เอตทโวจุํ
กินฺนุ  โข  อาวุโส  โคตม  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรํ  อุทาหุ  อญฺญํ  ชีวํ  อญฺญํ
สรีรนฺติ ฯ
     {๒๕๕.๑}  เตนหาวุโส  สุณาถ  สาธุกํ  มนสิกโรถ  ภาสิสฺสามิ  ฯ
อิธาวุโส  ตถาคโต  โลเก  อุปฺปชฺชติ  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฯเปฯ (ยถา
สามญฺญผเล   เอวํ   วิตฺถาเรตพฺพํ)   ฯเปฯ  เอวํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สีลสมฺปนฺโน โหติ ฯเปฯ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ
     {๒๕๕.๒}  โย  นุ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ ชานาติ เอวํ ปสฺสติ
กลฺลนฺนุ   โข   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ  ชีวํ
อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  โย  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ
ปสฺสติ   น   กลฺลํ   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ
ชีวํ   อญฺญํ  สรีรนฺติ  วา  ฯ  อหํ  โข  ปเนตํ  อาวุโส  เอวํ  ชานามิ
เอวํ  ปสฺสามิ  อถ  จ  ปนาหํ  น  วทามิ  ตํ  ชีวํ  ตํ สรีรนฺติ วา อญฺญํ
ชีวํ   อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  ทุติยํ  ฌานํ  ฯ  ตติยํ  ฌานํ  ฯ  จตุตฺถํ
ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ  โย  นุ โข อาวุโส ภิกฺขุ เอวํ ชานาติ เอวํ
ปสฺสติ  กลฺลนฺนุ  โข  ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ
ชีวํ  อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  โย  โส  อาวุโส ภิกฺขุ เอวํ ชานาติ เอวํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๒.
ปสฺสติ   น   กลฺลํ   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ
ชีวํ   อญฺญํ   สรีรนฺติ   วาติ   ฯ   อหํ   โข   ปเนตํ  อาวุโส  เอวํ
ชานามิ  เอวํ  ปสฺสามิ  อถ  จ  ปนาหํ  น  วทามิ  ตํ  ชีวํ  ตํ สรีรนฺติ
วา   อญฺญํ   ชีวํ   อญฺญํ   สรีรนฺติ   วาติ   ฯ   ญาณทสฺสนาย   จิตฺตํ
อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โย  นุ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  ฯเปฯ  นาปรํ
อิตฺถตฺตายาติ ปชานาติ ฯ
     {๒๕๕.๓}  โย  นุ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ ชานาติ เอวํ ปสฺสติ
กลฺลํ   นุ  โข  ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ  ชีวํ
อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  โย  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ
ปสฺสติ   น   กลฺลํ   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ
ชีวํ  อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  อหํ  โข  ปเนตํ  อาวุโส  เอวํ  ชานามิ
เอวํ  ปสฺสามิ  อถ  จ  ปนาหํ  น  วทามิ  ตํ  ชีวํ  ตํ สรีรนฺติ วา อญฺญํ
ชีวํ   อญฺญํ   สรีรนฺติ   วาติ   ฯ   อิทมโวจ   ภควา   ฯ   อตฺตมโน
โอฏฺฐทฺโธ ลิจฺฉวิ ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทีติ ฯ
                   มหาลิสุตฺตํ ฉฏฺฐํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                           --------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๓.
                        ชาลิยสุตฺตํ สตฺตมํ
     [๒๕๖]  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  โกสมฺพิยํ  วิหรติ
โฆสิตาราเม   ฯ   อถโข   เทฺว   ปพฺพชิตา  มณฺฑิโย  จ  ปริพฺพาชโก
ชาลิโย  จ  ทารุปตฺติกนฺเตวาสี  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา
ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทึสุ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา
เอกมนฺตํ   อฏฺฐํสุ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิตา   โข   เต  เทฺว  ปพฺพชิตา
ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ   กินฺนุ   โข   อาวุโส   โภ  โคตม  ตํ  ชีวํ  ตํ
สรีรํ อุทาหุ อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีรนฺติ ฯ
     {๒๕๖.๑}  เตนหาวุโส  สุณาถ  สาธุกํ  มนสิกโรถ  ภาสิสฺสามีติ ฯ
เอวมาวุโสติ  โข  เต  เทฺว  ปพฺพชิตา  ภควโต  ปจฺจสฺโสสุํ  ฯ  ภควา
เอตทโวจ  อิธ  อาวุโส  ตถาคโต  โลเก  อุปฺปชฺชติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ
ฯเปฯ  (ยถา  สามญฺญผเล  เอวํ  วิตฺถาเรตพฺพํ) ฯเปฯ เอวํ โข อาวุโส
ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติ ฯ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ
     [๒๕๗]  โย  นุ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ ปสฺสติ
กลฺลนฺนุ   โข   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ  ชีวํ
อญฺญํ   สรีรนฺติ   วาติ   ฯ   โย   โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ
เอวํ   ปสฺสติ   น   กลฺลํ   ตสฺเสตํ  วจนาย  ฯเปฯ  อหํ  โข  ปเนตํ
อาวุโส   เอวํ   ชานามิ   เอวํ   ปสฺสามิ  อถ  จ  ปนาหํ  น  วทามิ
ตํ   ชีวํ   ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ  ชีวํ  อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  ทุติยํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๔.
ฌานํ ฯ ตติยํ ฌานํ ฯ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ
     [๒๕๘]  โย  นุ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ ปสฺสติ
กลฺลํ   นุ  โข  ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ  ชีวํ
อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  โย  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ
ปสฺสติ   น   กลฺลํ   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ
ชีวํ   อญฺญํ  สรีรนฺติ  วา  ฯ  อหํ  โข  ปเนตํ  อาวุโส  เอวํ  ชานามิ
เอวํ   ปสฺสามิ   อถ   จ   ปนาหํ   น   วทามิ  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ
วา   อญฺญํ   ชีวํ   อญฺญํ   สรีรนฺติ   วาติ   ฯ   ญาณทสฺสนาย   จิตฺตํ
อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   ฯ   โย   นุ   โข   อาวุโส  ภิกฺขุ  ฯเปฯ
นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาติ ฯ
     [๒๕๙]  โย  นุ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ ปสฺสติ
กลฺลํ   นุ  โข  ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ  ชีวํ
อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  โย  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  เอวํ  ชานาติ  เอวํ
ปสฺสติ   น   กลฺลํ   ตสฺเสตํ  วจนาย  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา  อญฺญํ
ชีวํ  อญฺญํ  สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  อหํ  โข  ปเนตํ  อาวุโส  เอวํ  ชานามิ
เอวํ   ปสฺสามิ   อถ  จ  ปนาหํ  น  วทามิ  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ  วา
อญฺญํ   ชีวํ   อญฺญํ   สรีรนฺติ  วาติ  ฯ  อิทมโวจ  ภควา  ฯ  อตฺตมนา
เต เทฺว ปพฺพชิตา ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุนฺติ ฯ
                  ชาลิยสุตฺตํ สตฺตมํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                        ---------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๕.
                   มหาสีหนาทสุตฺตํ อฏฺฐมํ
     [๒๖๐]  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  อุชุญฺญายํ  วิหรติ
กณฺณกถเล   มิคทาเย   ฯ   อถโข   อเจโล   กสฺสโป   เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทิ  สมฺโมทนียํ  กถํ
สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ  ฯ  เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข
อเจโล   กสฺสโป   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   สุตเมตํ  โภ  โคตม  สมโณ
โคตโม   สพฺพนฺตปํ   ครหติ  สพฺพนฺตปสฺสึ  ลูขาชีวึ  เอกํเสน  อุปกฺโกสติ
อุปวทตีติ    เย    เต   โภ   โคตม   เอวมาหํสุ   สมโณ   โคตโม
สพฺพนฺตปํ    ครหติ    สพฺพนฺตปสฺสึ    ลูขาชีวึ    เอกํเสน   อุปกฺโกสติ
อุปวทตีติ   กจฺจิ   เต   โภโต   โคตมสฺส  วุตฺตวาทิโน  น  จ  ภวนฺตํ
โคตมํ   อภูเตน   อพฺภาจิกฺขนฺติ   ธมฺมสฺส   จ   อนุธมฺมํ   พฺยากโรนฺติ
น   จ   โกจิ   สหธมฺมิโก   วาทานุวาโท   คารยฺหํ   ฐานํ  อาคจฺฉติ
อนพฺภกฺขาตุกามา หิ มยํ ภวนฺตํ โคตมนฺติ ฯ
     {๒๖๐.๑}  เย  เต  กสฺสป  เอวมาหํสุ  สมโณ  โคตโม สพฺพนฺตปํ
ครหติ   สพฺพนฺตปสฺสึ   ลูขาชีวึ  เอกํเสน  อุปกฺโกสติ  อุปวทตีติ  น  เม
เต  วุตฺตวาทิโน  อพฺภาจิกฺขนฺติ น จ มํ เต อสตา อภูเตน ฯ อิธาหํ กสฺสป
เอกจฺจํ ตปสฺสึ ลูขาชีวึ ปสฺสามิ ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน
กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ  วินิปาตํ  นิรยํ  อุปปนฺนํ อิธ
ปนาหํ   กสฺสป   เอกจฺจํ   ตปสฺสึ   ลูขาชีวึ  ปสฺสามิ  ทิพฺเพน  จกฺขุนา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๖.
วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน   กายสฺส   เภทา   ปรํ   มรณา   สุคตึ
สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนํ ฯ
     {๒๖๐.๒}   อิธ   ปนาหํ  กสฺสป  เอกจฺจํ  ตปสฺสึ  อปฺปทุกฺขวิหารึ
ปสฺสามิ    ทิพฺเพน   จกฺขุนา   วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน   กายสฺส
เภทา  ปรํ  มรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ  วินิปาตํ  นิรยํ  อุปปนฺนํ ฯ อิธ ปนาหํ
กสฺสป   เอกจฺจํ   ตปสฺสึ   อปฺปทุกฺขวิหารึ   ปสฺสามิ   ทิพฺเพน  จกฺขุนา
วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน   กายสฺส   เภทา   ปรํ   มรณา   สุคตึ
สคฺคํ  โลกํ  อุปปนฺนํ  ฯ  โสหํ  กสฺสป  อิเมสํ  ตปสฺสีนํ  เอวํ  อาคติญฺจ
คติญฺจ   จุติญฺจ   อุปปตฺติญฺจ   ยถาภูตํ   ปชานามิ   โสหํ  กึ  สพฺพนฺตปํ
ครหิสฺสามิ     สพฺพนฺตปสฺสึ     ลูขาชีวึ     เอกํเสน    อุปกฺโกสิสฺสามิ
อุปวทิสฺสามิ ฯ
     [๒๖๑]   สนฺติ   กสฺสป   เอเก  สมณพฺราหฺมณา  ปณฺฑิตา  นิปุณา
กตปรปฺปวาทา  วาลเวธิรูปา  เต  ภินฺทนฺตา  มญฺเญ  จรนฺติ  ปญฺญาคเตน
ทิฏฺฐิคตานิ    ฯ    เตหิปิเม    สทฺธึ   เอกจฺเจสุ   ฐาเนสุ   สเมนฺติ
เอถจฺเจสุ  ฐาเนสุ  น  สเมนฺติ  ฯ  ยนฺเต  เอกจฺจํ  ๑- วเทนฺติ สาธูติ
มยํปิ   ตํ   เอกจฺจํ   วเทม   สาธูติ  ฯ  ยนฺเต  เอกจฺจํ  วเทนฺติ  น
สาธูติ   มยํปิ   ตํ   เอกจฺจํ   วเทม   น  สาธูติ  ฯ  ยนฺเต  เอกจฺจํ
วเทนฺติ  สาธูติ  มยํ  ตํ  เอกจฺจํ  วเทม  น  สาธูติ  ฯ  ยนฺเต เอกจฺจํ
วเทนฺติ   น   สาธูติ   มยํ   ตํ   เอกจฺจํ  วเทม  สาธูติ  ฯ  ยํ  มยํ
เอกจฺจํ   วเทม   สาธูติ   ปเรปิ  ตํ  เอกจฺจํ  วเทนฺติ  สาธูติ  ฯ  ยํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยนฺเตกจฺเจ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๗.
มยํ   เอกจฺจํ   วเทม   น   สาธูติ   ปเรปิ  ตํ  เอกจฺจํ  วเทนฺติ  น
สาธูติ   ฯ   ยํ   มยํ   เอกจฺจํ   วเทม   สาธูติ  ปเรปิ  ตํ  เอกจฺจํ
วเทนฺติ   น   สาธูติ   ฯ  ยํ  มยํ  เอกจฺจํ  วเทม  น  สาธูติ  ปเรปิ
ตํ เอกจฺจํ วเทนฺติ สาธูติ ฯ
     {๒๖๑.๑}  ตฺยาหํ  อุปสงฺกมิตฺวา  เอวํ  วทามิ  เยสุ  โน อาวุโส
ฐาเนสุ   น   สเมนฺติ  ติฏฺฐนฺตุ  ตานิ  ฐานานิ  เยสุ  ฐาเนสุ  สเมนฺติ
ตตฺถ      วิญฺญู      สมนุยุญฺชนฺตํ      สมนุคฺคาหนฺตํ      สมนุภาสนฺตํ
สตฺถารา   วา   สตฺถารํ   สํเฆน  วา  สํฆํ  เย  อิเมสํ  ภวตํ  ธมฺมา
อกุสลา     อกุสลสํขาตา    สาวชฺชา    สาวชฺชสํขาตา    อเสวิตพฺพา
อเสวิตพฺพสํขาตา    นอลมริยา   นอลมริยสํขาตา   กณฺหา   กณฺหสํขาตา
โก   อิเม   ธมฺเม   อนวเสสํ   ปหาย  วตฺตติ  สมโณ  โคตโม  ปเร
วา ปน โภนฺโต คณาจริยาติ ฯ
     [๒๖๒]  ฐานํ  โข  ปเนตํ  กสฺสป  วิชฺชติ  ยํ  วิญฺญู สมนุยุญฺชนฺตา
สมนุคฺคาหนฺตา    สมนุภาสนฺตา   เอวํ   วเทยฺยุํ   เย   อิเมสํ   ภวตํ
ธมฺมา   อกุสลา   อกุสลสํขาตา   สาวชฺชา  สาวชฺชสํขาตา  อเสวิตพฺพา
อเสวิตพฺพสํขาตา    นอลมริยา   นอลมริยสํขาตา   กณฺหา   กณฺหสํขาตา
สมโณ   โคตโม   อิเม  ธมฺเม  อนวเสสํ  ปหาย  วตฺตติ  ยํ  วา  ปน
โภนฺโต   ปเร   คณาจริยาติ   ฯ   อิติห   กสฺสป  วิญฺญู  สมนุยุญฺชนฺตา
สมนุคฺคาหนฺตา สมนุภาสนฺตา อเมฺห ว ตตฺถ เยภุยฺเยน ปสํเสยฺยุํ ฯ
     [๒๖๓]   อปรํปิ   โน   กสฺสป  วิญฺญู  สมนุยุญฺชนฺตํ  สมนุคฺคาหนฺตํ
สมนุภาสนฺตํ   สตฺถารา   วา   สตฺถารํ   สํเฆน  วา  สํฆํ  เย  อิเมสํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๘.
ภวตํ    ธมฺมา    กุสลา    กุสลสํขาตา    อนวชฺชสํขาตา   เสวิตพฺพา
เสวิตพฺพสํขาตา    อลมริยา    อลมริยสํขาตา    สุกฺกา    สุกฺกสํขาตา
โก  อิเม  ธมฺเม  อนวเสสํ  โภนฺโต  สมาทาย  วตฺตติ  สมโณ  โคตโม
ปเร วา ปน โภนฺโต คณาจริยาติ ฯ
     {๒๖๓.๑}  ฐานํ  โข  ปเนตํ  กสฺสป  วิชฺชติ ยํ วิญฺญู สมนุยุญฺชนฺตา
สมนุคฺคาหนฺตา  สมนุภาสนฺตา  เอวํ  วเทยฺยุํ เย อิเมสํ ภวตํ ธมฺมา กุสลา
กุสลสํขาตา    อนวชฺชา   อนวชฺชสํขาตา   เสวิตพฺพา   เสวิตพฺพสํขาตา
อลมริยา    อลมริยสํขาตา    สุกฺกา    สุกฺกสํขาตา   สมโณ   โคตโม
อิเม   ธมฺเม  อนวเสสํ  สมาทาย  วตฺตติ  ยํ  วา  ปน  โภนฺโต  ปเร
คณาจริยาติ   ฯ   อิติห   กสฺสป   วิญฺญู   สมนุยุญฺชนฺตา  สมนุคฺคาหนฺตา
สมนุภาสนฺตา อเมฺห ว ตตฺถ เยภุยฺเยน ปสํเสยฺยุํ ฯ
     [๒๖๔]   อปรํปิ   โน   กสฺสป  วิญฺญู  สมนุยุญฺชนฺตํ  สมนุคฺคาหนฺตํ
สมนุภาสนฺตํ   สตฺถารา   วา   สตฺถารํ   สํเฆน  วา  สํฆํ  เย  อิเมสํ
ภวตํ    ธมฺมา    กุสลา    กุสลสํขาตา    สาวชฺชา    สาวชฺชสํขาตา
อเสวิตพฺพา      อเสวิตพฺพสํขาตา      นอลมริยา     นอลมริยสํขาตา
กณฺหา   กณฺหสํขาตา   โก   อิเม   ธมฺเม   อนวเสสํ   ปหาย  วตฺตติ
โคตมสาวกสํโฆ   วา  ปเร  วา  ปน  โภนฺโต  คณาจริยสาวกสํฆาติ  ฯ
ฐานํ  โข  ปเนตํ  กสฺสป  วิชฺชติ  ยํ  วิญฺญู  สมนุยุญฺชนฺตา สมนุคฺคาหนฺตา
สมนุภาสนฺตา   เอวํ   วเทยฺยุํ   เย   อิเมสํ   ภวตํ   ธมฺมา  อกุสลา
อกุสลสํขาตา        สาวชฺชา       สาวชฺชสํขาตา       อเสวิตพฺพา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๙.
อเสวิตพฺพสํขาตา    นอลมริยา   นอลมริยสํขาตา   กณฺหา   กณฺหสํขาตา
โคตมสาวกสํโฆ   อิเม   ธมฺเม   อนวเสสํ   ปหาย   วตฺตติ   ยํ  วา
ปน   โภนฺโต   ปเร   คณาจริยสาวกสํฆาติ   ฯ   อิติห   กสฺสป  วิญฺญู
สมนุยุญฺชนฺตา    สมนุคฺคาหนฺตา    สมนุภาสนฺตา    อเมฺห    ว   ตตฺถ
เยภุยฺเยน ปสํเสยฺยุํ ฯ
     [๒๖๕]   อปรํปิ   โน   กสฺสป  วิญฺญู  สมนุยุญฺชนฺตํ  สมนุคฺคาหนฺตํ
สมนุภาสนฺตํ  สตฺถารา  วา  สตฺถารํ  สํเฆน  วา  สํฆํ  เย  อิเมสํ ภวตํ
ธมฺมา    กุสลา   กุสลสํขาตา   อนวชฺชา   อนวชฺชสํขาตา   เสวิตพฺพา
เสวิตพฺพสํขาตา   อลมริยา   อลมริยสํขาตา   สุกฺกา   สุกฺกสํขาตา  โก
อิเม  ธมฺเม  อนวเสสํ  สมาทาย  วตฺตติ  โคตมสาวกสํโฆ  วา ปเร วา
ปน โภนฺโต คณาจริยสาวกสํฆาติ ฯ
     {๒๖๕.๑}  ฐานํ  โข  ปเนตํ  กสฺสป  วิชฺชติ ยํ วิญฺญู สมนุยุญฺชนฺตา
สมนุคฺคาหนฺตา   สมนุภาสนฺตา  เอวํ  วเทยฺยุํ  เย  อิเมสํ  ภวตํ  ธมฺมา
กุสลา  กุสลสํขาตา  อนวชฺชา  อนวชฺชสํขาตา  เสวิตพฺพา เสวิตพฺพสํขาตา
อลมริยา    อลมริยสํขาตา    สุกฺกา    สุกฺกสํขาตา    โคตมสาวกสํโฆ
อิเม   ธมฺเม  อนวเสสํ  สมาทาย  วตฺตติ  ยํ  วา  ปน  โภนฺโต  ปเร
คณาจริยสาวกสํฆาติ     ฯ    อิติห    กสฺสป    วิญฺญู    สมนุยุญฺชนฺตา
สมนุคฺคาหนฺตา สมนุภาสนฺตา อเมฺห ว ตตฺถ เยภุยฺเยน ปสํเสยฺยุํ ฯ
     {๒๖๕.๒}   อตฺถิ   กสฺสป   มคฺโค  อตฺถิ  ปฏิปทา  ยถาปฏิปนฺโน
สามญฺเญว      ญสฺสติ      สามํ      ทกฺขติ     สมโณ     โคตโม
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๐.
กาลวาที   ภูตวาที   อตฺถวาที   ธมฺมวาที   วินยวาทีติ   ฯ  กตโม  จ
กสฺสป    มคฺโค    กตมา    จ   ปฏิปทา   ยถาปฏิปนฺโน   สามญฺเญว
ญสฺสติ   สามํ   ทกฺขติ   สมโณ   โคตโม  กาลวาที  ภูตวาที  อตฺถวาที
ธมฺมวาที   วินยวาทีติ  ฯ  อยเมว  อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค  เสยฺยถีทํ
สมฺมาทิฏฺฐิ   สมฺมาสงฺกปฺโป   สมฺมาวาจา   สมฺมากมฺมนฺโต  สมฺมาอาชีโว
สมฺมาวายาโม   สมฺมาสติ   สมฺมาสมาธิ   ฯ   อยํ  โข  กสฺสป  มคฺโค
อยํ    ปฏิปทา    ยถาปฏิปนฺโน    สามญฺเญว   ญสฺสติ   สามํ   ทกฺขติ
สมโณ โคตโม กาลวาที ภูตวาที อตฺถวาที ธมฺมวาที วินยวาทีติ ฯ
     [๒๖๖]  เอวํ  วุตฺเต  อเจโล  กสฺสโป  ภควนฺตํ เอตทโวจ อิเมปิ
โข  อาวุโส  โคตม  ตโปปกฺกมา  เอเตสํ สมณพฺราหฺมณานํ สามญฺญสํขาตา
จ  พฺรหฺมญฺญสํขาตา  จ  อเจลโก  จ  โหติ มุตฺตาจาโร หตฺถาวเลขโน น
เอหิภทนฺติโก   น  ติฏฺฐภทนฺติโก  นาภิหตํ  น  อุทฺทิสฺส  กตํ  น  นิมนฺตนํ
สาทิยติ   โส   น   กุมฺภิมุขา  ปฏิคฺคณฺหาติ  น  กโลปิมุขา  ปฏิคฺคณฺหาติ
น  เอฬกมนฺตรํ  น  ทณฺฑกมนฺตรํ  น  มุสลมนฺตรํ  น  ทฺวินฺนํ  ภุญฺชมานานํ
น  คพฺภินิยา  น  ปายมานาย  น  ปุริสนฺตรคตาย  น สํกิตฺตีสุ น ยตฺถ สา
อุปฏฺฐิโต  โหติ  น  ยตฺถ  มกฺขิกา  สณฺฑสณฺฑจารินี  น มจฺฉํ น มํสํ น สุรํ
น  เมรยํ  น  ถุโสทกํ  ปิวติ  ฯ โส เอกาคาริโก วา โหติ เอกาโลปิโก
ทฺวาคาริโก  วา  โหติ  ทฺวาโลปิโก  สตฺตาคาริโก วา โหติ สตฺตาโลปิโก
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๑.
เอกิสฺสาปิ    ทตฺติยา    ยาเปติ   ทฺวีหิปิ   ทตฺตีหิ   ยาเปติ   สตฺตหิปิ
ทตฺตีหิ   ยาเปติ   เอกาหิกํปิ   อาหารํ   อาหาเรติ   ทฺวีหิกํปิ  อาหารํ
อาหาเรติ  สตฺตาหิกํปิ  อาหารํ  อาหาเรติ  ฯ  อิติ  เอวรูปํ อทฺธมาสิกํปิ
ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต   วิหรติ   อิเมปิ   โข  อาวุโส  โคตม
ตโปปกฺกมา     เอเตสํ     สมณพฺราหฺมณานํ     สามญฺญสํขาตา     จ
พฺรหฺมญฺญสํขาตา   จ   สากภกฺโข   วา  โหติ  สามากภกฺโข  วา  โหติ
นิวารภกฺโข  วา  โหติ  ททฺทุลภกฺโข  วา  โหติ  นิยาสภกฺโข  วา  โหติ
หตภกฺโข   วา   โหติ  กณฺณภกฺโข  วา  โหติ  อาจามภกฺโข  วา  โหติ
ปิญฺญากภกฺโข   วา  โหติ  ติณภกฺโข  วา  โหติ  โคมยภกฺโข  วา  โหติ
วนมูลผลาหาโร ยาเปติ ปวตฺตผลโภชี ฯ
     {๒๖๖.๑}   อิเม   โข   อาวุโส   โคตม  ตโปปกฺกมา  เอเตสํ
สมณพฺราหฺมณานํ      สามญฺญสํขาตา     จ     พฺรหฺมญฺญสํขาตา     จ
สาณานิปิ    ธาเรติ    มสาณานิปิ    ธาเรติ    ฉวทุสฺสานิปิ   ธาเรติ
ปํสุกูลานิปิ     ธาเรติ    ติริฏานิปิ    ธาเรติ    อชินานิปิ    ธาเรติ
อชินกฺขิปํปิ   ธาเรติ   กุสจีรํปิ   ธาเรติ   วากจีรํปิ  ธาเรติ  ผลกจีรํปิ
ธาเรติ    เกสกมฺพลํปิ    ธาเรติ   วาลกมฺพลํปิ   ธาเรติ   อุลูกปกฺขํปิ
ธาเรติ     เกสมสฺสุโลจโกปิ     โหติ    เกสมสฺสุโลจนานุโยคมนุยุตฺโต
อุพฺภฏฺฐโกปิ    โหติ   อาสนปฏิกฺขิตฺโต   อุกฺกุฏิโกปิ   โหติ   อุกฺกุฏิกปฺ-
ปธานมนุยุตฺโต       กณฺฏกปสฺสยิโกปิ       โหติ       กณฺฏกปสฺสเย
เสยฺยํ    กปฺเปติ    ผลกเสยฺยํปิ    กปฺเปติ    ตณฺฑิลเสยฺยํปิ   กปฺเปติ
เอกปสฺสยิโกปิ   โหติ   รโชชลฺลธโร  อพฺโภกาสิโก  โหติ  ยถาสนฺถติโก
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๒.
เวกฏิโกปิ    โหติ    วิกฏโภชนานุโยคมนุยุตฺโต    อาปานโกปิ    โหติ
อาปานกมนุยุตฺโต      สายํ     ตติยกํปิ     อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต
วิหรตีติ ฯ
     [๒๖๗]  อเจลโก  เจปิ  กสฺสป  โหติ  มุตฺตาจาโร หตฺถาวเลขโน
ฯเปฯ    อิติ   เอวรูปํ   อทฺธมาสิกํปิ   ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต
วิหรติ    ฯ    ตสฺส   วายํ   สีลสมฺปทา   จิตฺตสมฺปทา   ปญฺญาสมฺปทา
อภาวิตา   โหติ   อสจฺฉิกตา   ฯ   อถโข  โส  อารกา  จ  สามญฺญา
อารกา  จ  พฺรหฺมญฺญา  ฯ  ยโต  โข  กสฺสป  ภิกฺขุ  อเวรํ  อพฺยาปชฺฌํ
เมตฺตจิตฺตํ     ภาเวติ     อาสวานญฺจ    ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ ฯ อยํ วุจฺจติ กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปิ ฯ
     {๒๖๗.๑}   สากภกฺโข  เจปิ  กสฺสป  โหติ  สามากภกฺโข  ฯเปฯ
วนมูลผลาหาโร   ยาเปติ   ปวตฺตผลโภชี   ฯ   ตสฺส  วายํ  สีลสมฺปทา
จิตฺตสมฺปทา   ปญฺญาสมฺปทา   อภาวิตา   โหติ   อสจฺฉิกตา   ฯ  อถโข
โส   อารกา   จ   สามญฺญา   อารกา  จ  พฺรหฺมญฺญา  ฯ  ยโต  โข
กสฺสป   ภิกฺขุ   อเวรํ   อพฺยาปชฺฌํ   เมตฺตจิตฺตํ   ภาเวติ  อาสวานญฺจ
ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ
อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   ฯ   อยํ   วุจฺจติ   กสฺสป
ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปิ ฯ
     {๒๖๗.๒}    สาณานิ    เจปิ    กสฺสป    ธาเรติ   มสาณานิปิ
ธาเรติ     ฯเปฯ     สายํ     ตติยกํปิ    อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๓.
วิหรติ    ฯ    ตสฺส   วายํ   สีลสมฺปทา   จิตฺตสมฺปทา   ปญฺญาสมฺปทา
อภาวิตา   โหติ   อสจฺฉิกตา   ฯ   อถโข  โส  อารกา  จ  สามญฺญา
อารกา  จ  พฺรหฺมญฺญา  ฯ  ยโต  โข  กสฺสป ภิกฺขุ *- อเวรํ อพฺยาปชฺฌํ
เมตฺตจิตฺตํ     ภาเวติ     อาสวานญฺจ    ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ ฯ อยํ วุจฺจติ กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปีติ ฯ
     [๒๖๘]   เอวํ   วุตฺเต   อเจโล   กสฺสโป  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
ทุกฺกรํ   โภ   โคตม   สามญฺญํ   ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   ฯ  ปกติ  โข
เอสา   กสฺสป   โลกสฺมึ   ทุกฺกรํ   สามญฺญํ   ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ  ฯ
อเจลโก   เจปิ   กสฺสป   โหติ   มุตฺตาจาโร   หตฺถาวเลขโน  ฯเปฯ
อิติ   เอวรูปํ   อทฺธมาสิกํปิ  ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต  วิหรติ  ฯ
อิมาย   จ   กสฺสป   มตฺตาย   อิมินา  จ  ตโปปกฺกเมน  สามญฺญํ  วา
อภวิสฺส    พฺรหฺมญฺญํ   วา   ทุกฺกรํ   สุทุกฺกรํ   เนตํ   อภวิสฺส   กลฺลํ
วจนาย   ทุกฺกรํ   สามญฺญํ   ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   สกฺกา   จ  ปเนตํ
อภวิสฺส    กาตุํ    คหปตินา    วา    คหปติปุตฺเตน   วา   อนฺตมโส
กุมฺภทาสิยาปิ   หนฺทาหํ   อเจลโก   โหมิ   มุตฺตาจาโร  หตฺถาวเลขโน
ฯเปฯ    อิติ   เอวรูปํ   อทฺธมาสิกํปิ   ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต
วิหรามีติ ฯ
     {๒๖๘.๑}  ยสฺมา  จ  โข  กสฺสป  อญฺญเตฺรว  อิมาย  จ มตฺตาย
อญฺญตฺร   อิมินา   จ   ตโปปกฺกเมน   สามญฺญํ   วา   โหติ  พฺรหฺมญฺญํ
@เชิงอรรถ: * มีการแก้ไขคำ ภกฺขุ  เป็น ภิกฺขุ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๔.
วา   ทุกฺกรํ   สุทุกฺกรํ   ตสฺมา   เอตํ  กลฺลํ  วจนาย  ทุกฺกรํ  สามญฺญํ
ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   ฯ   ยโต  โข  กสฺสป  ภิกฺขุ  อเวรํ  อพฺยาปชฺฌํ
เมตฺตจิตฺตํ     ภาเวติ     อาสวานญฺจ    ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ ฯ อยํ วุจฺจติ กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปิ ฯ
     {๒๖๘.๒}   สากภกฺโข  เจปิ  กสฺสป  โหติ  สามากภกฺโข  ฯเปฯ
วนมูลผลาหาโร   ยาเปติ  ปวตฺตผลโภชี  ฯ  อิมาย  จ  กสฺสป  มตฺตาย
อิมินา   จ   ตโปปกฺกเมน   สามญฺญํ   วา   อภวิสฺส   พฺรหฺมญฺญํ   วา
ทุกฺกรํ   สุทุกฺกรํ   เนตํ   อภวิสฺส   กลฺลํ   วจนาย   ทุกฺกรํ   สามญฺญํ
ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   ฯ   สกฺกา  จ  ปเนตํ  อภวิสฺส  กาตุํ  คหปตินา
วา   คหปติปุตฺเตน   วา   อนฺตมโส  กุมฺภทาสิยาปิ  หนฺทาหํ  สากภกฺโข
โหมิ สามากภกฺโข วา ฯเปฯ วนมูลผลาหาโร ยาเปมิ ปวตฺตผลโภชีติ ฯ
     {๒๖๘.๓}   ยสฺมา   จ  โข  กสฺสป  อญฺญเตฺรว  อิมาย  มตฺตาย
อญฺญตฺร   อิมินา   จ   ตโปปกฺกเมน   สามญฺญํ   วา   โหติ  พฺรหฺมญฺญํ
วา   ทุกฺกรํ   สุทุกฺกรํ   ตสฺมา   เอตํ  กลฺลํ  วจนาย  ทุกฺกรํ  สามญฺญํ
ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   ฯ   ยโต  โข  กสฺสป  ภิกฺขุ  อเวรํ  อพฺยาปชฺฌํ
เมตฺตจิตฺตํ     ภาเวติ     อาสวานญฺจ    ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ ฯ อยํ วุจฺจติ กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปิ ฯ
     {๒๖๘.๔}  สาณานิ  เจปิ  กสฺสป ธาเรติ มสาณานิปิ ธาเรติ ฯเปฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๕.
สายํ   ตติยกํปิ   อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต   วิหรติ   ฯ   อิมาย   จ
กสฺสป   มตฺตาย   อิมินา   จ   ตโปปกฺกเมน   สามญฺญํ   วา  อภวิสฺส
พฺรหฺมญฺญํ   วา   ทุกฺกรํ  สุทุกฺกรํ  เนตํ  อภวิสฺส  กลฺลํ  วจนาย  ทุกฺกรํ
สามญฺญํ   ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   ฯ   สกฺกา  จ  ปเนตํ  อภวิสฺส  กาตุํ
คหปตินา   วา   คหปติปุตฺเตน   วา   อนฺตมโส  กุมฺภทาสิยาปิ  หนฺทาหํ
สาณานิปิ    ธาเรมิ    มสาณานิปิ   ธาเรมิ   ฯเปฯ   สายํ   ตติยกํปิ
อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต วิหรามีติ ฯ
     {๒๖๘.๕}  ยสฺมา  จ  โข  กสฺสป  อญฺญเตฺรว  อิมาย  จ มตฺตาย
อญฺญตฺร   อิมินา   จ   ตโปปกฺกเมน   สามญฺญํ   วา   โหติ  พฺรหฺมญฺญํ
วา   ทุกฺกรํ   สุทุกฺกรํ   ตสฺมา   เอตํ  กลฺลํ  วจนาย  ทุกฺกรํ  สามญฺญํ
ทุกฺกรํ   พฺรหฺมญฺญนฺติ   ฯ   ยโต  โข  กสฺสป  ภิกฺขุ  อเวรํ  อพฺยาปชฺฌํ
เมตฺตจิตฺตํ     ภาเวติ     อาสวานญฺจ    ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ ฯ อยํ วุจฺจติ กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปีติ ฯ
     [๒๖๙]   เอวํ   วุตฺเต   อเจโล   กสฺสโป  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
ทุชฺชาโน   โภ   โคตม   สมโณ  ทุชฺชาโน  พฺราหฺมโณติ  ฯ  ปกติ  โข
เอสา   กสฺสป   โลกสฺมึ   ทุชฺชาโน  สมโณ  ทุชฺชาโน  พฺราหฺมโณติ  ฯ
อเจลโก   เจปิ   กสฺสป   โหติ   มุตฺตาจาโร   หตฺถาวเลขโน  ฯเปฯ
อิติ    เอวรูปํ   อทฺธมาสิกํปิ   ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต   วิหรติ
อิมาย   จ   กสฺสป   มตฺตาย   อิมินา   จ  ตโปปกฺกเมน  สมโณ  วา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๖.
อภวิสฺส   พฺราหฺมโณ   วา   ทุชฺชาโน  สุทุชฺชาโน  เนตํ  อภวิสฺส  กลฺลํ
วจนาย   ทุชฺชาโน   สมโณ   ทุชฺชาโน   พฺราหฺมโณติ   ฯ   สกฺกา  จ
ปเนตํ   อภวิสฺส   ญาตุํ   คหปตินา   วา  คหปติปุตฺเตน  วา  อนฺตมโส
กุมฺภทาสิยาปิ   อยํปิ   อเจโล  มุตฺตาจาโร  หตฺถาวเลขโน  ฯเปฯ  อิติ
เอวรูปํ อทฺธมาสิกํปิ ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต วิหรตีติ ฯ
     {๒๖๙.๑}  ยสฺมา จ โข กสฺสป อญฺญเตฺรว อิมาย จ มตฺตาย อญฺญตฺร
อิมินา   จ  ตโปปกฺกเมน  สมโณ  วา  โหติ  พฺราหฺมโณ  วา  ทุชฺชาโน
สุทุชฺชาโน   ตสฺมา   เอตํ   กลฺลํ  วจนาย  ทุชฺชาโน  สมโณ  ทุชฺชาโน
พฺราหฺมโณติ  ฯ  ยโต  โข  กสฺสป  ภิกฺขุ  อเวรํ  อพฺยาปชฺฌํ  เมตฺตจิตฺตํ
ภาเวติ   อาสวานญฺจ   ขยา   อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ทิฏฺเฐ
ว  ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ  อยํ  วุจฺจติ
กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปิ ฯ
     {๒๖๙.๒}   สากภกฺโข  เจปิ  กสฺสป  โหติ  สามากภกฺโข  ฯเปฯ
วนมูลผลาหาโร   ยาเปติ  ปวตฺตผลโภชี  ฯ  อิมาย  จ  กสฺสป  มตฺตาย
อิมินา  จ  ตโปปกฺกเมน  สมโณ  วา  อภวิสฺส  พฺราหฺมโณ  วา ทุชฺชาโน
สุทุชฺชาโน   เนตํ   อภวิสฺส  กลฺลํ  วจนาย  ทุชฺชาโน  สมโณ  ทุชฺชาโน
พฺราหฺมโณติ   ฯ   สกฺกา   จ   ปเนโส  อภวิสฺส  ญาตุํ  คหปตินา  วา
คหปติปุตฺเตน   วา  อนฺตมโส  กุมฺภทาสิยาปิ  อยํ  สากภกฺโข  วา  โหติ
สามากภกฺโข   ฯเปฯ   วนมูลผลาหาโร   ยาเปติ   ปวตฺตผลโภชีติ   ฯ
ยสฺมา  จ  โข  กสฺสป  อญฺญเตฺรว   อิมาย  จ มตฺตาย อญฺญตฺร อิมินา จ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๗.
ตโปปกฺกเมน    สมโณ    วา    โหติ    พฺราหฺมโณ   วา   ทุชฺชาโน
สุทุชฺชาโน    ตสฺมา    เอตํ    กลฺลํ    วจนาย    ทุชฺชาโน   สมโณ
ทุชฺชาโน   พฺราหฺมโณติ   ฯ   ยโต   จ   โข   กสฺสป   ภิกฺขุ  อเวรํ
อพฺยาปชฺฌํ       เมตฺตจิตฺตํ      ภาเวติ      อาสวานญฺจ      ขยา
อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ     ปญฺญาวิมุตฺตึ     ทิฏฺเฐ    ว    ธมฺเม    สยํ
อภิญฺญา     สจฺฉิกตฺวา    อุปสมฺปชฺช    วิหรติ    ฯ    อยํ    วุจฺจติ
กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปิ ฯ
     {๒๖๙.๓}  สาณานิ  เจปิ  กสฺสป ธาเรติ มสาณานิปิ ธาเรติ ฯเปฯ
สายํ   ตติยกํปิ   อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต   วิหรติ   ฯ   อิมาย   จ
กสฺสป   มตฺตาย   อิมินา   จ   ตโปปกฺกเมน   สมโณ   วา   อภวิสฺส
พฺราหฺมโณ   วา   ทุชฺชาโน   สุทุชฺชาโน  เนตํ  อภวิสฺส  กลฺลํ  วจนาย
ทุชฺชาโน   สมโณ   ทุชฺชาโน   พฺราหฺมโณติ   ฯ   สกฺกา   จ  ปเนโส
อภวิสฺส    ญาตุํ    คหปตินา    วา    คหปติปุตฺเตน   วา   อนฺตมโส
กุมฺภทาสิยาปิ   อยํ   สาณานิปิ   ธาเรติ   มสาณานิปิ   ธาเรติ  ฯเปฯ
สายํ ตติยกํปิ อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต วิหรตีติ ฯ
     {๒๖๙.๔}  ยสฺมา จ โข กสฺสป อญฺญเตฺรว อิมาย จ มตฺตาย อญฺญตฺร
อิมินา   จ  ตโปปกฺกเมน  สมโณ  วา  โหติ  พฺราหฺมโณ  วา  ทุชฺชาโน
สุทุชฺชาโน   ตสฺมา   เอตํ   กลฺลํ  วจนาย  ทุชฺชาโน  สมโณ  ทุชฺชาโน
พฺราหฺมโณติ  ยโต  จ  โข  กสฺสป  ภิกฺขุ  อเวรํ  อพฺยาปชฺฌํ  เมตฺตจิตฺตํ
ภาเวติ   อาสวานญฺจ   ขยา   อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ทิฏฺเฐ
ว  ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ  อยํ  วุจฺจติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๘.
กสฺสป ภิกฺขุ สมโณ อิติปิ พฺราหฺมโณ อิติปีติ ฯ
     [๒๗๐]  เอวํ  วุตฺเต  อเจโล  กสฺสโป  ภควนฺตํ เอตทโวจ กตมา
ปน    สา   โภ   โคตม   สีลสมฺปทา   กตมา   จิตฺตสมฺปทา   กตมา
ปญฺญาสมฺปทาติ   ฯ   อิธ   กสฺสป   ตถาคโต   โลเก  อุปฺปชฺชติ  อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฯเปฯ วิตฺถาเรตพฺโพ ฯ
     {๒๗๐.๑}   กถญฺจ  กสฺสป  ภิกฺขุ  สีลสมฺปนฺโน  โหติ  อิธ  กสฺสป
ภิกฺขุ   ปาณาติปาตํ   ปหาย   ปาณาติปาตา  ปฏิวิรโต  โหติ  นิหิตทณฺโฑ
นิหิตสตฺโถ   ลชฺชี   ทยาปนฺโน   สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี   วิหรติ  อิทํปิสฺส
โหติ  สีลสมฺปทาย  ฯเปฯ  โส  อิมินา  อริเยน  สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต
อชฺฌตฺตํ   อนวชฺชสุขํ   ปฏิสํเวเทติ   เอวํ   กสฺสป   ภิกฺขุ  สีลสมฺปนฺโน
โหติ  อยํ  โข  สา  กสฺสป  สีลสมฺปทา  ฯเปฯ  ปฐมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ   อิทํปิสฺส   โหติ   จิตฺตสมฺปทาย   อยํ  โข  กสฺสป  จิตฺตสมฺปทา
ฯเปฯ    ญาณทสฺสนาย    จิตฺตํ    อภินีหรติ    อภินินฺนาเมติ   อิทํปิสฺส
โหติ    ปญฺญาสมฺปทาย    ฯเปฯ    นาปรํ    อิตฺถตฺตายาติ   ปชานาติ
อิทํปิสฺส   โหติ   ปญฺญาสมฺปทา   อยํ   โข   กสฺสป   ญาณสมฺปทา   ฯ
อิมาย    จ    กสฺสป    สีลสมฺปทาย    จิตฺตสมฺปทาย   ปญฺญาสมฺปทาย
อญฺญา    สีลสมฺปทา    จิตฺตสมฺปทา    ปญฺญาสมฺปทา   อุตฺตริตรา   วา
ปณีตตรา วา นตฺถิ ฯ
     [๒๗๑]   สนฺติ   กสฺสป   เอเก   สมณพฺราหฺมณา  สีลวาทา  เต
อเนกปริยาเยน   สีลวณฺณํ   ภาสนฺติ   ฯ   ยาวตา  กสฺสป  อริยํ  ปรมํ
สีลํ   นาหํ   ตตฺถ   อตฺตโน  สมสมํ  สมนุปสฺสามิ  กุโต  ภิยฺโย  อถโข
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๙.
อหเมว   ตตฺถ   ภิยฺโย   ยทิทํ   อธิสีลํ   ฯ   สนฺติ   กสฺสป   เอเก
สมณพฺราหฺมณา   ตโปชิคุจฺฉวาทา   เต   อเนกปริยาเยน   ตโปชิคุจฺฉาย
วณฺณํ   ภาสนฺติ   ฯ   ยาวตา   กสฺสป   อริยา   ปรมา   ตโปชิคุจฺฉา
นาหํ   ตตฺถ   อตฺตโน   สมสมํ   สมนุปสฺสามิ   กุโต   ภิยฺโย   อถโข
อหเมว   ตตฺถ   ภิยฺโย   ยทิทํ   อธิเชคุจฺฉํ   ฯ  สนฺติ  กสฺสป  เอเก
สมณพฺราหฺมณา     ปญฺญาวาทา     เต     อเนกปริยาเยน    ปญฺญาย
วณฺณํ   ภาสนฺติ  ฯ  ยาวตา  กสฺสป  อริยา  ปรมา  ปญฺญา  นาหํ  ตตฺถ
อตฺตโน   สมสมํ   สมนุปสฺสามิ   กุโต   ภิยฺโย   อถโข  อหเมว  ตตฺถ
ภิยฺโย   ยทิทํ   อธิปญฺญํ   ฯ   สนฺติ   กสฺสป   เอเก   สมณพฺราหฺมณา
วิมุตฺติวาทา    เต   อเนกปริยาเยน   วิมุตฺติยา   วณฺณํ   ภาสนฺติ   ฯ
ยาวตา   กสฺสป   อริยา   ปรมา  วิมุตฺติ  นาหํ  ตตฺถ  อตฺตโน  สมสมํ
สมนุปสฺสามิ กุโต ภิยฺโย อถโข อหเมว ตตฺถ ภิยฺโย ยทิทํ อธิวิมุตฺติ ฯ
     [๒๗๒]   ฐานํ   โข   ปเนตํ   กสฺสป   วิชฺชติ  ยํ  อญฺญติตฺถิยา
ปริพฺพาชกา   เอวํ   วเทยฺยุํ   สีหนาทํ   โข   สมโณ   โคตโม  นทติ
ตญฺจ   โข   สุญฺญาคาเร   นทติ   โน   จ   ปริสาสูติ   ฯ  เต  มา
เหวนฺติสฺสุ   วจนียา   ฯ   สีหนาทญฺจ   สมโณ  โคตโม  นทติ  ปริสาสุ
จ   นทติ   โน  จ  สุญฺญาคาเร  นทตีติ  เอวมสฺสุ  กสฺสป  วจนียา  ฯ
ฐานํ   โข   ปเนตํ   กสฺสป   วิชฺชติ   ยํ   อญฺญติตฺถิยา   ปริพฺพาชกา
เอวํ   วเทยฺยุํ   สีหนาทํ   สมโณ   โคตโม   นทติ  ปริสาสุ  จ  นทติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๐.
โน   จ   โข  วิสารโท  นทตีติ  ฯ  เต  มา  เหวนฺติสฺสุ  วจนียา  ฯ
สีหนาทญฺจ   สมโณ   โคตโม   นทติ   ปริสาสุ  จ  นทติ  วิสารโท  จ
นทตีติ เอวมสฺสุ กสฺสป วจนียา ฯ
     {๒๗๒.๑}   ฐานํ   โข   ปเนตํ  กสฺสป  วิชฺชติ  ยํ  อญฺญติตฺถิยา
ปริพฺพาชกา    เอวํ    วเทยฺยุํ   สีหนาทญฺจ   สมโณ   โคตโม   นทติ
ปริสาสุ  จ  นทติ  วิสารโท  จ  นทติ  โน  จ  โข  นํ  ปญฺหํ  ปุจฺฉนฺติ
ปญฺหญฺจ   นํ   ปุจฺฉนฺติ   โน   จ  โข  เนสํ  ปญฺหํ  ปุฏฺโฐ  พฺยากโรติ
ปญฺหญฺจ   เนสํ   ปุฏฺโฐ   พฺยากโรติ   โน   จ   ปญฺหสฺส  พฺยากรเณน
จิตฺตํ   อาราเธติ   ปญฺหสฺส  จ  พฺยากรเณน  จิตฺตํ  อาราเธติ  โน  จ
โข   โสตพฺพํ   มญฺญนฺติ   โสตพฺพญฺจสฺส   มญฺญนฺติ  โน  จ  โข  สุตฺวา
ปสีทนฺติ   สุตฺวา   จสฺส   ปสีทนฺติ   โน  จ  โข  ปสนฺนา  ปสนฺนาการํ
กโรนฺติ   ปสนฺนา   จ   ปสนฺนาการํ   กโรนฺติ  โน  จ  โข  ตถตฺตาย
ปฏิปชฺชนฺติ    ตถตฺตาย    จ   ปฏิปชฺชนฺติ   โน   จ   โข   ปฏิปนฺนา
อาราเธนฺตีติ   ฯ  เต  มา  เหวนฺติสฺสุ  วจนียา  ฯ  สีหนาทญฺจ  สมโณ
โคตโม   นทติ   ปริสาสุ   จ   นทติ  วิสารโท  จ  นทติ  ปญฺหญฺจ  นํ
ปุจฺฉนฺติ   ปญฺหญฺจ  เนสํ  ปุฏฺโฐ  พฺยากโรติ  ปญฺหสฺส  จ  เวยฺยากรเณน
จิตฺตํ    อาราเธติ   โสตพฺพญฺจสฺส   มญฺญนฺติ   สุตฺวา   จสฺส   ปสีทนฺติ
ปสนฺนา   จ   ปสนฺนาการํ   กโรนฺติ   ตถตฺตาย   ปฏิปชฺชนฺติ  ปฏิปนฺนา
จ อาราเธนฺตีติ เอวมสฺสุ กสฺสป วจนียา ฯ
     {๒๗๒.๒} เอกมิทาหํ กสฺสป สมยํ ราชคเห วิหรามิ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต ฯ
ตตฺร   มํ   อญฺญตโร   เต   สพฺรหฺมจารี  นิโคฺรโธ  นาม  ปริพฺพาชโก
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๑.
อธิเชคุจฺเฉ   ปญฺหํ  ปุจฺฉิ  ตสฺสาหํ  อธิเชคุจฺเฉ  ปญฺหํ  ปุฏฺโฐ  พฺยากาสึ
พฺยากเต จ ปน เม อตฺตมโน อโหสิ ปรํ วิย มตฺตายาติ ฯ
     [๒๗๓]  โก  หิ  ภนฺเต  ภควโต  ธมฺมํ  สุตฺวา  น อตฺตมโน อสฺส
ปรํ   วิย   มตฺตาย   อหํปิ   ภนฺเต   ภควโต  ธมฺมํ  สุตฺวา  อตฺตมโน
ปรํ   วิย   มตฺตาย   อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต  เสยฺยถาปิ
ภนฺเต   นิกฺกุชฺชิตํ   วา  อุกฺกุชฺเชยฺย  ปฏิจฺฉนฺนํ  วา  วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส
วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย  อนฺธกาเร  วา  เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต
รูปานิ   ทกฺขนฺตีติ   เอวเมว  ภควตา  อเนกปริยาเยน  ธมฺโม  เทสิโต
เอสาหํ    ภนฺเต    ภควนฺตํ    สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสํฆญฺจ
ลเภยฺยาหํ ภนฺเต ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยํ อุปสมฺปทนฺติ ฯ
     [๒๗๔]   โย   โข   กสฺสป  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย
อากงฺขติ    ปพฺพชฺชํ    อากงฺขติ   อุปสมฺปทํ   โส   จตฺตาโร   มาเส
ปริวสติ   จตุนฺนํ   มาสานํ   อจฺจเยน  อารทฺธจิตฺตา  ภิกฺขู  ปพฺพาเชนฺติ
อุปสมฺปาเทนฺติ   ภิกฺขุภาวาย  อปิจ  เมตฺถ  ปุคฺคลเวมตฺตตา  วิทิตาติ  ฯ
สเจ   ภนฺเต   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย  อากงฺขติ  ปพฺพชฺชํ
อากงฺขติ  อุปสมฺปทํ  จตฺตาโร  มาเส  ปริวสติ  จตุนฺนํ  มาสานํ อจฺจเยน
อารทฺธจิตฺตา   ภิกฺขู   ปพฺพาเชนฺติ   อุปสมฺปาเทนฺติ   ภิกฺขุภาวาย   อหํ
จตฺตาริ   วสฺสานิ  ปริวสิสฺสามิ  จตุนฺนํ  วสฺสานํ  อจฺจเยน  อารทฺธจิตฺตา
ภิกฺขู   ปพฺพาเชนฺติ   อุปสมฺปาเทนฺติ   ภิกฺขุภาวายาติ   ฯ   อลตฺถ  โข
อเจโล   กสฺสโป   ภควโต   สนฺติเก   ปพฺพชฺชํ   อลตฺถ  อุปสมฺปทํ  ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๒.
อจิรูปสมฺปนฺโน   โข   ปนายสฺมา  กสฺสโป  เอโก  วูปกฏฺโฐ  อปฺปมตฺโต
อาตาปี  ปหิตตฺโต  วิหรนฺโต  นจิรสฺเสว  ยสฺสตฺถาย  กุลปุตฺตา  สมฺมเทว
อคารสฺมา    อนคาริยํ    ปพฺพชนฺติ    ตทนุตฺตรํ    พฺรหฺมจริยปริโยสานํ
ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ
ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ  อิตฺถตฺตายาติ
อพฺภญฺญาสิ ฯ อญฺญตโร โข ปนายสฺมา กสฺสโป อรหตํ อโหสีติ ฯ
                มหาสีหนาทสุตฺตํ อฏฺฐมํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                         ---------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๓.
                    โปฏฺฐปาทสุตฺตํ นวมํ
     [๒๗๕]  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน  อนาถปิณฺฑิกสฺสาราเม  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน โปฏฺฐปาโท
ปริพฺพาชโก   สมยปฺปวาทเก   ติณฺฑุกาจิเร   เอกสาริเก   มลฺลิการาเม
ปฏิวสติ  มหติยา  ปริพฺพาชกปริสาย  สทฺธึ  ตึสมตฺเตหิ  ปริพฺพาชกสเตหิ ฯ
อถโข   ภควา   ปุพฺพณฺหสมยํ   นิวาเสตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย  สาวตฺถิยํ
ปิณฺฑาย   ปาวิสิ   ฯ  อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  อติปฺปโค  โข  ตาว
สาวตฺถิยํ   ปิณฺฑาย   จริตุํ  ยนฺนูนาหํ  เยน  สมยปฺปวาทโก  ติณฺฑุกาจิโร
เอกสาลิโก มลฺลิการาโม เยน โปฏฺฐปาโท ปริพฺพาชโก เตนุปสงฺกเมยฺยนฺติ ฯ
อถโข  ภควา  เยน  สมยปฺปวาทโก ติณฺฑุกาจิโร เอกสาลิโก มลฺลิการาโม
เตนุปสงฺกมิ ฯ
     [๒๗๖]  เตน  โข  ปน  สมเยน  โปฏฺฐปาโท ปริพฺพาชโก มหติยา
ปริพฺพาชกปริสาย  สทฺธึ  นิสินฺโน  โหติ  อุนฺนาทินิยา อุจฺจาสทฺทมหาสทฺทาย
อเนกวิหิตํ   ติรจฺฉานกถํ  กเถนฺติยา  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  ราชกถํ  โจรกถํ
มหามตฺตกถํ     เสนากถํ     ภยกถํ    ยุทฺธกถํ    อนฺนกถํ    ปานกถํ
วตฺถกถํ    สยนกถํ   มาลากถํ   คนฺธกถํ   ญาติกถํ   ยานกถํ   คามกถํ
นิคมกถํ   นครกถํ   ชนปทกถํ   อิตฺถีกถํ   ปุริสกถํ   สุรากถํ   วิสิขากถํ
กุมฺภฏฺฐานกถํ    ปุพฺพเปตกถํ    นานตฺตกถํ   โลกกฺขายิกํ   สมุทฺทกฺขายิกํ
อิติภวาภวกถํ   อิติ   วา   ฯ   อทฺทสา  โข  โปฏฺฐปาโท  ปริพฺพาชโก
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๔.
ภควนฺตํ    ทูรโต    ว    อาคจฺฉนฺตํ    ทิสฺวาน   สกปริสํ   สณฺฐเปสิ
อปฺปสทฺทา   โภนฺโต   โหนฺตุ   มา   โภนฺโต   สทฺทมกตฺถ  อยํ  สมโณ
โคตโม   อาคจฺฉติ   อปฺปสทฺทกาโม   โข  ปนายสฺมา  โส  อปฺปสทฺทสฺส
วณฺณวาที    อปฺเปวนาม    อปฺปสทฺทํ    ปริสํ   วิทิตฺวา   อุปสงฺกมิตพฺพํ
มญฺเญยฺยาติ ฯ เอวํ วุตฺเต เต ปริพฺพาชกา ตุณฺหี อเหสุํ ฯ
     [๒๗๗]  อถโข  ภควา เยน โปฏฺฐปาโท ปริพฺพาชโก เตนุปสงฺกมิ ฯ
อถโข  โปฏฺฐปาโท  ปริพฺพาชโก  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  เอตุ  โข  ภนฺเต
ภควา   สฺวาคตํ   ภนฺเต   ภควโต   จิรสฺสํ   โข  ภนฺเต  ภควา  อิมํ
ปริยายมกาสิ   ยทิทํ   อิธาคมนาย   นิสีทตุ   ภนฺเต   ภควา  อิทมาสนํ
ปญฺญตฺตนฺติ   ฯ   นิสีทิ   ภควา   ปญฺญตฺเต   อาสเน  ฯ  โปฏฺฐปาโทปิ
โข   ปริพฺพาชโก   อญฺญตรํ  นีจํ  อาสนํ  คเหตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   โปฏฺฐปาทํ   ปริพฺพาชกํ   ภควา   เอตทโวจ
กาย   โนตฺถ   โปฏฺฐปาท   เอตรหิ   กถาย  สนฺนิสินฺนา  กา  จ  ปน
โว อนฺตรากถา วิปฺปกตาติ ฯ
     [๒๗๘]  เอวํ  วุตฺเต  โปฏฺฐปาโท  ปริพฺพาชโก ภควนฺตํ เอตทโวจ
ติฏฺฐเตสา   ภนฺเต   กถา   ยาย   มยํ   เอตรหิ   กถาย  สนฺนิสินฺนา
เนสา   ภนฺเต   กถา   ภควโต   ทุลฺลภา   ภวิสฺสติ  ปจฺฉาปิ  สวนาย
ปุริมานิ   ภนฺเต   ทิวสานิ   ปุริมตรานิ  นานาติตฺถิยานํ  สมณพฺราหฺมณานํ
โกตุหลสาลาย    สนฺนิสินฺนานํ    สนฺนิปติตานํ    อภิสญฺญานิโรเธ   กถา
อุทปาทิ   กถํ   นุ   โข   โภ   อภิสญฺญานิโรโธ   โหตีติ  ตเตฺรกจฺเจ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๕.
เอวมาหํสุ   อเหตุ   อปฺปจฺจยา   ปุริสสฺส  สญฺญา  อุปฺปชฺชติปิ  นิรุชฺฌติปิ
ยสฺมึ   สมเย   อุปฺปชฺชติ   สญฺญี   ตสฺมึ   สมเย   โหติ  ยสฺมึ  สมเย
นิรุชฺฌติ    อสญฺญี   ตสฺมึ   สมเย   โหตีติ   อิตฺเถเก   อภิสญฺญานิโรธํ
ปญฺญเปนฺติ   ตมญฺโญ  เอวมาห  น  โข  ปน  เมตํ  โภ  เอวํ  ภวิสฺสติ
สญฺญา   หิ   โภ   ปุริสสฺส   อตฺตา   โส   จ  โข  อุเปติปิ  อเปติปิ
ยสฺมึ   สมเย   อุเปติ  สญฺญี  ตสฺมึ  สมเย  โหติ  ยสฺมึ  สมเย  อเปติ
อสญฺญี ตสฺมึ สมเย โหตีติ อิตฺเถเก อภิสญฺญานิโรธํ ปญฺญเปนฺติ
     {๒๗๘.๑}  ตมญฺโญ  เอวมาห  น  โข  ปน เมตํ โภ เอวํ ภวิสฺสติ
สนฺติ   หิ   โภ   สมณพฺราหฺมณา   มหิทฺธิกา   มหานุภาวา  เต  อิมสฺส
ปุริสสฺส     สญฺญํ     อุปกฑฺฒนฺติปิ     อปกฑฺฒนฺติปิ     ยสฺมึ    สมเย
อุปกฑฺฒนฺติ   สญฺญี   ตสฺมึ   สมเย   โหติ   ยสฺมึ   สมเย   อปกฑฺฒนฺติ
อสญฺญี   ตสฺมึ   สมเย   โหตีติ   อิตฺเถเก   อภิสญฺญานิโรธํ  ปญฺญเปนฺติ
ตมญฺโญ  เอวมาห  น  โข  ปน เมตํ โภ เอวํ ภวิสฺสติ สนฺติ หิ โภ เทวา
มหิทฺธิกา   มหานุภาวา   เต   อิมสฺส   ปุริสสฺส   สญฺญํ   อุปกฺกฑฺฒนฺติปิ
อปกฺกฑฺฒนฺติปิ    ยสฺมึ    สมเย    อุปกฺกฑฺฒนฺติ   สญฺญี   ตสฺมึ   สมเย
โหติ    ยสฺมึ   สมเย   อปกฺกฑฺฒนฺติ   อสญฺญี   ตสฺมึ   สมเย   โหตีติ
อิตฺเถเก   อภิสญฺญานิโรธํ   ปญฺญเปนฺติ  ตสฺส  มยฺหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํเยว
อารพฺภ  สติ  อุทปาทิ  อโห  นูน  ภควา  อโห  นูน  สุคโต  โย อิเมสํ
ธมฺมานํ    สุกุสโลติ    ภควา    ภนฺเต    กุสโล    ภควา   ปกตญฺญู
อภิสญฺญานิโรธสฺส กถนฺนุ โข ภนฺเต อภิสญฺญานิโรโธ โหตีติ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๙๒-๒๒๕.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=9&item=239&items=40&pagebreak=1&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=9&item=239&items=40&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=9&item=239&items=40&pagebreak=1&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=9&item=239&items=40&pagebreak=1&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=239
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙
https://84000.org/tipitaka/read/?index_9
https://84000.org/tipitaka/english/?index_9