[1191] |1191.1| Ahaṃ patiñca putte ca ācariyamiva māṇavo
anuṭṭhitā divārattiṃ jaṭinī brahmacārinī.
|1191.2| Ajināni paridahitvā vanamūlaphalahāriyā
vicarāmi divārattiṃ tumhaṃ kāmā hi puttakā.
|1191.3| Idaṃ suvaṇṇahāliddaṃ ābhataṃ paṇḍuveluvaṃ
rukkhapakkāni cāhāsiṃ ime vo puttakīḷanā.
|1191.4| Idaṃ mūḷālivattakaṃ sālukaṃ jiñjarodakaṃ 1-
bhuñja khuddena saṃyuttaṃ saha puttehi khattiya.
|1191.5| Padumaṃ jālino dehi kumudaṃ pana kumāriyā
māline passa naccante siviputtāni avhaya.
|1191.6| Tato kaṇhājinā yāti nisāmehi rathesabha
mañjussarāya vagguyā assamaṃ upagacchantiyā 2-.
|1191.7| Samānasukhadukkhamhā raṭṭhā pabbājitā ubho
@Footnote: 1 Ma. ciñcabhedakaṃ . 2 Ma. upayantiyā.
Api siviputte passesi jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.
|1191.8| Samaṇe brāhmaṇe nūna brahmacariyaparāyane
ahaṃ loke abhisasiṃ 1- sīlavante bahussute
tyajja putte na passāmi jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.
[1192] |1192.1| Ime te jambukā rukkhā vedisā sindhuvāritā
vividhāni rukkhajātāni te kumārā na dissare.
|1192.2| Assatthā panasā ceme nigrodhā ca kapitthanā
vividhāni phalajātāni te kumārā na dissare.
|1192.3| Ime tiṭṭhanti ārāme ayaṃ sītūdakā nadī
yatthassu pubbe kīḷiṃsu te kumārā na dissare.
|1192.4| Vividhāni pupphajātāni asmiṃ upari pabbate
yānassu pubbe dhāriṃsu te kumārā na dissare.
|1192.5| Vividhāni phalajātāni asmiṃ upari pabbate
yānassu pubbe bhuñjiṃsu te kumārā na dissare.
|1192.6| Ime te hatthikā assā balibaddhā ca no ime
yehissu pubbe kīḷiṃsu te kumārā na dissare.
[1193] |1193.1| Ime sāmā sasolūkā bahukā kadalīmigā
yehissu pubbe kīḷiṃsu te kumārā na dissare.
|1193.2| Ime haṃsā ca koñcā ca mayurā citrapekhuṇā
yehissu pubbe kīḷiṃsu te kumārā na dissare.
@Footnote: 1 Ma. abhissapiṃ.
[1194] |1194.1| Imā tā vanagumbāyo pupphitā sabbakālikā
yatthassu pubbe kīḷiṃsu te kumārā na dissare.
|1194.2| Imā tā pokkharaṇī rammā cakkavākūpakūjitā
maṇḍālakehi sañchannā padumuppalakehi ca
yatthassu pubbe kīḷiṃsu te kumārā na dissare.
[1195] |1195.1| Na te kaṭṭhāni bhinnāni na te udakamābhataṃ
aggipi te na hāpito kinnu mandova jhāyasi.
|1195.2| Piyo piyena saṅgamma samohaṃ 1- byapahaññati
tyajja putte na passāmi jāliṃ kaṇhājinaṃ cubho.
[1196] |1196.1| Na kho no deva passāmi yena te nīhaṭā matā
kākolāpi na vassanti matā me nūna dārakā.
|1196.2| Na kho no deva passāmi yena te nīhaṭā matā
sakuṇāpi na vassanti matā me nūna dārakā.
[1197] |1197.1| Sā tattha paridevitvā pabbatāni vanāni ca
punadevassamaṃ gantvā sāmikassanti rodati 2-.
|1197.2| Na kho no deva passāmi yena te nīhaṭā matā
kākolāpi na vassanti matā me nūna dārakā.
|1197.3| Na kho no deva passāmi yena te nīhaṭā matā
sakuṇāpi na vassanti matā me nūna dārakā.
|1197.4| Na kho no deva passāmi yena te nīhaṭā matā
@Footnote: 1 Ma. samo me . 2 Ma. rodi sāmikasantike. sāmikasantike rodi itipi.
Vicarantī rukkhamūlesu pabbatesu guhāsu ca.
|1197.5| Iti maddī varārohā rājaputtī yasassinī
bāhā paggayha kanditvā tattheva patitā chamā.
[1198] |1198.1| Tamajjhapattaṃ rājaputtiṃ udakenābhisiñcatha
assatthaṃ naṃ viditvāna atha naṃ etadabravi.
|1198.2| Ādiyeneva te maddi dukkhaṃ nakkhātumicchisaṃ
daliddo yācako vuḍḍho brāhmaṇo gharamāgato.
|1198.3| Tassa dinnā mayā puttā maddi mā bhāyi assasa
maṃ passa maddi mā putte mā bāḷhaṃ paridevayi
lacchāma putte jīvantā arogā ca bhavāmase.
|1198.4| Putte pasuñca dhaññañca yañca aññaṃ ghare dhanaṃ
dajjā sappuriso dānaṃ disvā yācakamāgate
anumodāhi me maddi puttake dānamuttamaṃ.
[1199] |1199.1| Anumodāmi te deva puttake dānamuttamaṃ
datvā cittaṃ pasādehi bhiyyo dānaṃ dado bhava.
|1199.2| Yo tvaṃ maccherabhūtesu manussesu janādhipa
brāhmaṇassa adā dānaṃ sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano.
[1200] Ninnāditā te paṭhavī saddo te tidivaṅgato
samantā vijjutā āgū 2- girīnaṃva paṭissutā.
[1201] |1201.1| Tassa te anumodanti ubho nāradapabbatā
@Footnote: 1 Ma. paridevasi . 2 Ma. āguṃ.
Indo ca brahmā ca pajāpatī ca
somo yamo vessavaṇo ca rājā
sabbe devānumodanti tāvatiṃsā saindakā.
|1201.2| Iti maddī varārohā rājaputtī yasassinī
vessantarassa anumodi puttake dānamuttamaṃ.
Maddīpabbaṃ nāma.
[1202] Tato ratyā vivasane 1- suriyassuggamanaṃ pati
sakko brāhmaṇavaṇṇena pāto nesaṃ adissatha.
[1203] |1203.1| Kacci nu bhoto kusalaṃ kacci bhoto anāmayaṃ
kacci uñchena yāpetha kacci mūlaphalā bahū.
|1203.2| Kacci ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe kacci hiṃsā na vijjati.
[1204] |1204.1| Kusalañceva no brahme atho brahme anāmayaṃ
atho uñchena yāpema atho mūlaphalā bahū.
|1204.2| Atho ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe hiṃsā mayhaṃ na vijjati.
|1204.3| Satta no māse vasataṃ araññe jīvisokinaṃ
idaṃpi dutiyaṃ passāma brāhmaṇaṃ devavaṇṇinaṃ
ādāya veluvaṃ daṇḍaṃ dhārentaṃ ajinakkhipaṃ.
|1204.4| Svāgatante mahābrahme atho te adurāgataṃ
@Footnote: 1 Ma. vivasāne. sabbattha īdisameva.
Anto pavisa bhaddante pāde pakkhālayassu te.
|1204.5| Tiṇḍukāni piyālāni madhuke kāsamāriyo
phalāni khuddakappāni bhuñje brahme varaṃ varaṃ.
|1204.6| Idaṃpi pāniyaṃ sītaṃ ābhataṃ girigabbharā
tato piva mahābrahme sace tvaṃ abhikaṅkhasi.
|1204.7| Atha tvaṃ kena vaṇṇena kena vā pana hetunā
anuppattosi brahāraññaṃ taṃ me akkhāhi pucchito.
[1205] Yathā vārivaho pūro sabbakālaṃ na khīyati
evantaṃ yācitāgacchiṃ bhariyaṃ me dehi yācito.
[1206] Dadāmi na vikampāmi yaṃ maṃ yācasi brāhmaṇa
santaṃ nappaṭigūhāmi 1- dāne me ramate mano.
[1207] |1207.1| Maddiṃ hatthe gahetvāna udakassa kamaṇḍaluṃ
brāhmaṇassa adā dānaṃ sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano.
|1207.2| Tadāsi yaṃ bhiṃsanakaṃ tadāsi lomahaṃsanaṃ
maddiṃ pariccajantassa medanī samakampatha 2-.
|1207.3| Nevassa maddī bhakuṭī 3- na sandhīyati na rodati
pekkhatevassa tuṇhiyā 4- esa jānāti yaṃ varaṃ.
[1208] |1208.1| Jāliṃ kaṇhājinaṃ dhītaṃ maddiṃ deviṃ patibbataṃ
cajamāno na cintesiṃ bodhiyāyeva kāraṇā.
|1208.2| Na me dessā ubho puttā maddī devī na appiyā
@Footnote: 1 Ma. nappaṭiguyhāmi. 2 Ma. sampakampatha. 3 Ma. neva sā maddī bhākuṭī.
@4 Ma. tuṇhī sā.
Sabbaññutaṃ piyaṃ mayhaṃ tasmā piye adāsahaṃ 1-.
[1209] Komārī yassāhaṃ bhariyā sāmiko mama issaro
yassicche tassa maṃ dajjā vikkīṇeyya haneyya vā.
[1210] |1210.1| Tesaṃ saṅkappamaññāya devindo etadabravi
sabbe jitā te paccuhā ye dibbā ye ca mānusā
|1210.2| ninnāditā te paṭhavī saddo te tidivaṅgato
samantā vijjutā āgū girīnaṃva paṭissutā.
|1210.3| Tassa te anumodanti ubho nāradapabbatā
indo ca brahmā ca pajāpatī ca
somo yamo vessavaṇo ca rājā
sabbe devānumodanti dukkaraṃ hi karoti so.
|1210.4| Duddadaṃ dadamānānaṃ dukkaraṃ kammakubbataṃ
asanto nānukubbanti sataṃ dhammo duranvayo.
|1210.5| Tasmā satañca asatañca 2- nānā hoti ito gati
asanto nirayaṃ yanti santo saggaparāyanā.
|1210.6| Yametaṃ kumāre adadā 3- bhariyaṃ adadā 3- vane vasaṃ
brahmayānamanokkamma sagge te taṃ vipaccatu.
[1211] |1211.1| Dadāmi bhoto bhariyaṃ maddiṃ sabbaṅgasobhiniṃ
tvañceva maddiyā channo maddī ca patinā saha.
@Footnote: 1 Ma. imā dve gāthā na dissanti . 2 Ma. asataṃ . 3 adā.
|1211.2| Yathā payo ca saṅkho ca ubho samānavaṇṇino
evaṃ tuvañca maddī ca samānamanacetasā.
|1211.3| Avaruddhettha araññasmiṃ ubho sammatha assame
khattiyā gottasampannā sujātā mātupetito
yathā puññāni kayirātha dadantā aparāparaṃ.
[1212] Sakkohamasmi devindo āgatosmi tavantike
varaṃ varassu rājisi vare aṭṭha dadāmi te.
[1213] |1213.1| Varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
pitā maṃ anumodeyya ito pattaṃ sakaṃ gharaṃ
āsanena nimanteyya paṭhametaṃ varaṃ vare.
|1213.2| Purisassa vadhaṃ na roceyyaṃ api kibbisakārakaṃ
vajjhaṃ vadhamhā moceyyaṃ dutiyetaṃ varaṃ vare.
|1213.3| Ye vuḍḍhā ye ca daharā ye ca majjhimaporisā
mameva upajīveyyuṃ tatiyetaṃ varaṃ vare.
|1213.4| Paradāraṃ na gaccheyyaṃ sadārapasuto siyaṃ
thīnaṃ vasaṃ na gaccheyyaṃ catutthetaṃ varaṃ vare.
|1213.5| Putto me sakka jāyetha so ca dīghāyuko siyā
dhammena jine paṭhaviṃ pañcametaṃ varaṃ vare.
|1213.6| Tato ratyā vivasane suriyassuggamanaṃ pati
dibyā bhakkhā pātubhaveyyuṃ chaṭṭhametaṃ varaṃ vare.
|1213.7| Dadato me na khīyetha datvā nānutapeyyahaṃ
dadaṃ cittaṃ pasādeyyaṃ sattametaṃ varaṃ vare.
|1213.8| Ito vimuccamānāhaṃ saggagāmī visesagū
anibbattī 1- tato assaṃ aṭṭhametaṃ varaṃ vare.
[1214] |1214.1| Tassa taṃ vacanaṃ sutvā devindo etadabravi
aciraṃ vata te tāto pitā taṃ daṭṭhumessati.
|1214.2| Idaṃ vatvāna maghavā devarājā sujampati
vessantare varaṃ datvā saggakāyaṃ apakkami.
Sakkapabbaṃ nāma.
[1215] |1215.1| Kassetaṃ mukhamābhāti hemaṃvuttattamagginā
nikkhaṃva jātarūpassa ukkāmukhapahaṃsitaṃ.
|1215.2| Ubho sadisapaccaṅgā ubho sadisalakkhaṇā
jālissa sadiso eko ekā kaṇhājinā yathā.
|1215.3| Sīhā vilāva nikkhantā ubho sampattirūpakā
jātarūpamayāyeva ime dissanti dārakā.
[1216] Kuto nu tvaṃ bhāradvāja ime ānesi dārake
ajja raṭṭhamanuppatto kuto āgacchasi brāhmaṇa 2-.
[1217] Mayhante dārakā deva dinnā vittena sañjaya
ajja paṇṇarasā ratti yato laddhā 3- me dārakā.
@Footnote: 1 anivattītipi pāṭho . 2 kuhiṃ gacchasi brāhmaṇātipi pāṭho . 3 sī Yu. dinnā.
[1218] Kena vācāya peyyena 1- sammā ñāyena saddahe
ko te taṃ dānamadadā puttake dānamuttamaṃ.
[1219] |1219.1| Yo yācataṃ patiṭṭhāsi bhūtānaṃ dharaṇīriva
so me vessantaro rājā puttedāsi vane vasaṃ.
|1219.2| Yo yācataṃ gati āsi savantīnaṃva sāgaro
so me vessantaro rājā puttedāsi vane vasaṃ.
[1220] |1220.1| Dukkaṭaṃ vata bho raññā saddhena gharamesinā
kathaṃ nu puttake dajjā araññe avaruddhako.
|1220.2| Imaṃ bhonto nisāmetha yāvantettha samāgatā
kathaṃ vessantaro rājā puttedāsi vane vasaṃ.
|1220.3| Dāsaṃ dāsiñca so dajjā assaṃ cassatarīrathaṃ
hatthiñca kuñjaraṃ dajjā kathaṃ so dajja dārake.
[1221] Yassa nāssa ghare dāso asso cassatarīratho
hatthī ca kuñjaro nāgo kiṃ so dajjā pitāmaha.
[1222] Dānamassa pasaṃsāma nāvanindāma potaka 3-
kathaṃ nu hadayaṃ āsi tumhe datvā vanibbake.
[1223] (pitā mayhaṃ mahārāja amhe datvā vanibbake
sutvāna kalūnaṃ vācaṃ acchakaṇhāya bhāsitaṃ 4-).
[1224] Dukkhassa hadayaṃ āsi atho uṇhaṃpi assasi
@Footnote: 1 Ma. kena vā vācapeyyena . 2 Sī. Yu. natthi . 3 Ma. na ca nindāma puttakā.
@4 ayaṃ gāthā aṭṭhakathāpotthakeyeva dissati.
Rohaṇī heva tāmbakkhī pitā assūni vattayi.
[1225] |1225.1| Yantaṃ kaṇhājināvoca ayaṃ maṃ tāta brāhmaṇo
laṭṭhiyā paṭikoṭeti ghare jātaṃva dāsiyaṃ.
|1225.2| Na cāyaṃ brāhmaṇo tāta dhammikā honti brāhmaṇā
yakkho brāhmaṇavaṇṇena khādituṃ tāta neti no.
Nīyamāne pisācena kinnu tāta udikkhasi.
[1226] Rājaputtī ca vo mātā rājaputto ca vo pitā
pubbe me aṅkamāruyha kinnu tiṭṭhatha ārakā.
[1227] Rājaputtī ca no mātā rājaputto ca no pitā
dāsā mayaṃ brāhmaṇassa tasmā tiṭṭhāma ārakā.
[1228] |1228.1| Mā sammevaṃ avacuttha ḍayhate hadayaṃ mama
citakāyaṃva me kāyo āsane na sukhaṃ labhe.
|1228.2| Mā sammevaṃ avacuttha bhiyyo sokaṃ janetha maṃ
nikkīṇissāmi dabbena na vo dāsā bhavissatha.
|1228.3| Kimagghiyaṃ hi vo tāta brāhmaṇassa pitā adā
yathābhūtaṃ me akkhātha paṭipādentu brāhmaṇaṃ.
[1229] Sahassagghaṃ hi maṃ tāta brāhmaṇassa pitā adā
acchaṃ 1- kaṇhājinaṃ kañña hatthiādisatena 2- ca.
[1230] Uṭṭhehi katte taramāno brāhmaṇassa avākara
dāsīsataṃ dāsasataṃ gavaṃ hatthūsabhaṃ sataṃ
@Footnote: 1 Ma. atha . 2 Ma. hatthinā ca satena ca.
Jātarūpasahassañca potānaṃ 1- dehi nikkayaṃ.
[1231] Tato kattā taramāno brāhmaṇassa avākari
dāsīsataṃ dāsasataṃ gavaṃ hatthūsabhaṃ sataṃ
jātarūpasahassañca potānaṃdāsi nikkayaṃ.
[1232] (dāsīsataṃ dāsasataṃ gavaṃ hatthūsabhaṃ sataṃ
assatarīrathañceva sabbabhoge sataṃ sataṃ
jātarūpasahassañca brāhmaṇassa dhanesino
accāyikassa luddassa potānaṃdāsi nikkayaṃ 2-).
[1233] |1233.1| Nikkīṇitvā ca nhāpetvā bhojayitvāna dārake
samalaṅkaritvā bhaṇḍehi 3- uccaṅke upavesayuṃ.
|1233.2| Sīsaṃ nhāte sucivatthe sabbābharaṇabhūsite
rājā aṅke karitvāna ayyako paripucchatha.
|1233.3| Kuṇḍale ghusite māle sabbālaṅkārabhūsite
rājā aṅke karitvāna idaṃ vacanamabravi.
|1233.4| Kacci ubho arogā te jāli mātāpitā tava
kacci uñchena yāpenti kacci mūlaphalā bahū.
|1233.5| Kacci ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe kacci hiṃsā na vijjati.
[1234] |1234.1| Atho ubho arogā te deva mātāpitā mama
@Footnote: 1 Ma. puttānaṃ . 2 imā dve gāthā aṭṭhakathāpotthakeyeva dissanti.
@3 Ma. bhaṇḍena.
Atho uñchena yāpenti atho mūlaphalā bahū.
|1234.2| Atho ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe hiṃsā nesaṃ na vijjati.
|1234.3| Khaṇantālukalambāni viḷānitakkalāni ca
kolaṃ bhallātakaṃ belaṃ 1- sā no āhacca posati.
|1234.4| Yañceva sā āharati vanamūlaphalahāriyā
taṃ no sabbe samāgantvā rattiṃ bhuñjāma no divā.
|1234.5| Ammā ca no kīsā paṇḍu āharantī dumapphalaṃ
vātātapena sukhumālī padumaṃ hatthagataṃmiva.
|1234.6| Ammāya patanūkesā vicarantyā brahāvane
vane vāḷamigākiṇṇe khaggadīpinisevite.
|1234.7| Kesesu jaṭaṃ bandhitvā kacche jallamadhārayi
(dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ āsadañcamasañjaṭaṃ 2-)
cammavāsī chamā seti jātavedaṃ namassati.
[1235] Puttā piyā manussānaṃ lokasmiṃ upapajjisuṃ
na hi nūnamhākaṃ ayyassa putte sineho ajāyatha.
[1236] |1236.1| Dukkaṭañca hi no pota 3- bhūnahaccaṃ kataṃ mayā
yohaṃ sivīnaṃ vacanā pabbājesiṃ adūsakaṃ.
|1236.2| Yaṃ me kiñci idha atthi dhanaṃ dhaññañca vijjati
@Footnote: 1 Ma. bellaṃ . 2 idaṃ aṭṭhakathāpotthakeyeva dissati . 3 Ma. putta.
Etu vessantaro rājā siviraṭṭhe pasāsatu.
[1237] Na deva mayhaṃ vacanā ehiti sivisuttamo
sayameva devo gantvāna siñca bhogehi atrajaṃ.
[1238] |1238.1| Tato senāpatiṃ rājā sañjayo ajjhabhāsatha
atthī assā rathā patti senā sannāhayantu naṃ
negamā ca maṃ anventu brāhmaṇā ca purohitā
|1238.2| tato saṭṭhī sahassāni yodhino cārudassanā
khippamāyantu sannaddhā nānāvaṇṇehilaṅkatā.
|1238.3| Nīlavatthadharāneke 1- pītāneke nivāsitā
aññe lohitauṇhīsā suddhāneke nivāsitā
khippamāyantu sannaddhā nānāvaṇṇehilaṅkatā.
|1238.4| Himavā yathā gandharo pabbato gandhamādano
nānārukkhehi sañchanno mahābhūtagaṇālayo.
|1238.5| Osadhehi ca dibbehi disā bhāti pavāti ca
khippamāyantu sannaddhā disā bhantu pavantu ca.
|1238.6| Tato nāgasahassāni yojayantu catuddasa
suvaṇṇakacche mātaṅge hemakappanivāsase 2-.
|1238.7| Āruḷhe 3- gāmaṇīyebhi tomaraṅkusapāṇibhi
khippamāyantu sannaddhā hatthikkhandhehi dassitā.
|1238.8| Tato assasahassāni yojayantu catuddasa
@Footnote: 1 Sī. Yu. nīlavaṇṇadharāneke . 2 Ma. suvaṇṇakacchā mātaṅgā hemakappanavāsasā.
@3 Ma. āruḷhā. aparaṃpi īdisameva.
Ājāniyeva 1- jātiyā sindhave sīghavāhane 2-.
|1238.9| Āruḷhe gāmaṇīyebhi indiyācāpadhāribhi
khippamāyantu sannaddhā assapiṭṭhe alaṅkatā.
|1238.10| Tato rathasahassāni yojayantu catuddasa
ayosukatanemiyo suvaṇṇacitrapokkhare.
|1238.11| Āropentu dhaje tattha cammāni kavacāni ca
vipphālentu 3- ca cāpāni daḷhadhammā pahārino
khippamāyantu sannaddhā rathesu rathajīvino.
[1239] |1239.1| Lājā olokiyā pupphā mālāgandhavilepanā
agghiyāni ca tiṭṭhantu yena maggena ehiti.
|1239.2| Gāme gāme sataṃ kumbhā merayassa surāya ca
maggamhi patitā ṭhantu 4- yena maggena ehiti.
|1239.3| Maṃsā pūvā ca saṅkulyā 5- kummāsā macchasaṃyutā
maggamhi patitā ṭhantu yena maggena ehiti.
|1239.4| Sappi telaṃ dadhi khīraṃ kaṅgupiṭṭhā 6- bahū surā
maggamhi patitā ṭhantu yena maggena ehiti.
|1239.5| Āḷārikā ca sūdā ca naṭanaṭṭakagāyino
pāṇissarā kumbhathūniyo muddikā 7- sokajjhāyikā.
|1239.6| Āhaññantu sabbavīṇā bheriyo dindimāni ca
@Footnote: 1 Ma. ājānīyāva . 2 Ma. sindhavā sīghavāhanā . 3 Ma. vippālentu.
@4 Ma. patitiṭṭhantu. ito paraṃ īdisameva . 5 Ma. maṃsā pūvā saṅkuliyo.
@6 Ma. kaṅgubījā. 7 Ma. maṇḍakā.
Kharamukhāni dhamantu 1- nadantu ekapokkharā
|1239.7| mudiṅgā paṇḍavā saṅkhā godhā parivadantikā 2-
dindimāni ca haññantu kuṭumbā dindimāni 3- ca.
[1240] |1240.1| Sā senā mahatī āsi uyyuttā sivivāhinī
jālinā magganāyena vaṅkaṃ pāyāsi pabbataṃ.
|1240.2| Koñcaṃ nadati mātaṅgo kuñjaro saṭṭhihāyano
kacchāya bajjhamānāya koñcaṃ nadati vāraṇo.
|1240.3| Ājāniyā hasiyanti 4- nemighoso ajāyatha
nabhaṃ rajo achādesi uyyuttā sivivāhinī.
|1240.4| Sā senā mahatī āsi uyyuttā hārihāriṇī
jālinā magganāyena vaṅkaṃ pāyāsi pabbataṃ.
|1240.5| Te pāviṃsu brahāraññaṃ bahusākhaṃ mahodakaṃ 5-
puppharukkhehi sañchannaṃ phalarukkhehi cūbhayaṃ.
|1240.6| Tattha vindussarā vaggū nānāvaṇṇā bahū dijā
kūjantamupakūjanti utusaṃpupphite dume.
|1240.7| Te gantvā dīghamaddhānaṃ ahorattānamaccaye
padesantaṃ upāgañchuṃ yattha vessantaro ahu.
Mahārājapabbaṃ nāma.
[1241] |1241.1| Tesaṃ sutvāna nigghosaṃ bhīto vessantaro ahu
pabbataṃ abhirūhitvā bhīto senaṃ udikkhati.
@Footnote: 1 Ma. dhamentu. Sī.Yu. vadantu. 2 Ma. parivadentikā . 3 Ma. kutumpadindimāni ca.
@4 Sī. Yu. ahissiṃsu . 5 Yu. bahudijaṃ.
|1241.2| Iṅgha maddi nisāmehi nigghoso yādiso vane
ājāniyā hasiyanti dhajaggāneva dissare.
|1241.3| Ime nūna araññamhi migasaṅghāni luddakā
vāgurāhi parikkhippa sobbhe 1- pātetvā tāvade
vikkosamānā tippāhi hanti nesaṃ varaṃ varaṃ.
|1241.4| Tathā mayaṃ adūsakā araññe avaruddhakā
amittahatthatthagatā 2- passa dubbalaghātakaṃ.
[1242] Amittā nappasaheyyuṃ aggiva udakaṇṇave
tadeva tvaṃ vicintehi api sotthi ito siyā.
[1243] Tato vessantaro rājā orohitvāna pabbatā
nisīdi paṇṇasālāyaṃ daḷhaṃ katvāna mānasaṃ.
[1244] |1244.1| Nivattayitvāna rathaṃ vuṭṭhāpetvāna seniyo
ekaṃ araññe viharantaṃ pitā puttaṃ upāgami.
|1244.2| Hatthikkhandhato oruyha ekaṃso pañjalīkato
parikiṇṇo 3- amaccehi puttaṃ siñcitupāgami
|1244.3| tatthaddasa kumāraṃ so rammarūpaṃ samāhitaṃ
nisinnaṃ paṇṇasālāyaṃ jhāyantaṃ akutobhayaṃ.
[1245] |1245.1| Tañca disvāna āyantaṃ pitaraṃ puttagiddhinaṃ
vessantaro ca maddī ca paccuggantvā avandisuṃ.
|1245.2| Maddī ca sirasā pāde sassurassābhivādayi
@Footnote: 1 Ma. sobbhaṃ . 2 Ma. amittahatthattaṃ gatā . 3 Sī. Yu. parikhitto.
Maddī ahañhi te deva pāde vandāmi te husā 1-
tesu tattha palisajja pāṇinā parimajjatha.
[1246] |1246.1| Kacci vo kusalaṃ putta kacci putta anāmayaṃ
kacci uñchena yāpetha kacci mūlaphalā bahū.
|1246.2| Kacci ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe kacci hiṃsā na vijjati.
[1247] |1247.1| Atthi no jīvikā deva sā ca yādisikīdisā
kasirā jīvikā homa uñchācariyāya jīvitaṃ.
|1247.2| Aniddhinaṃ mahārāja dametyassaṃva 2- sārathi
tyamhā aniddhikā dantā asamiddhi dameti no.
|1247.3| Api no kīsāni maṃsāni pitu mātu adassanā
avaruddhānaṃ mahārāja araññe jīvisokinaṃ.
[1248] |1248.1| Yepi te siviseṭṭhassa dāyādappattamānasā
jālī kaṇhājinā cubho brāhmaṇassa vasānugā
accāyikassa luddassa yo ne gāvova sumbhati.
|1248.2| Te rājaputtiyā putte yadi jānātha saṃsatha
pariyāpuṇātha no khippaṃ sappadaṭṭhaṃva māṇavaṃ.
[1249] Ete 3- kumārā nikkītā jālī kaṇhājinā cubho
brāhmaṇassa dhanaṃ datvā putta mā bhāyi assasa.
[1250] Kacci nu tāta kusalaṃ kacci tāta anāmayaṃ
@Footnote: 1 Ma. suṇhā . 2 Ma. dametassaṃva . 3 Ma. ubho.
Kacci nu tāta me mātu cakkhu na parihāyati.
[1251] Kusalañceva me putta atho putta anāmayaṃ
atho ca putta te mātu cakkhu na parihāyati.
[1252] Kacci arogaṃ yoggante kacci vahati vāhanaṃ
kacci phīto janapado kacci vuṭṭhi na chijjati.
[1253] Atho arogaṃ yoggamme atho vahati vāhanaṃ
atho phīto janapado atho vuṭṭhi na chijjati.
[1254] |1254.1| Iccevaṃ mantayantānaṃ mātā nesaṃ adissatha
rājaputtī giridvāre pattikā anupāhanā.
|1254.2| Tañca disvāna āyantiṃ mātaraṃ puttagiddhiniṃ
vessantaro ca maddī ca paccuggantvā avandisuṃ.
|1254.3| Maddī ca sirasā pāde sassuyā abhivādayi
maddī ahañhi te ayye pāde vandāmi te husā.
[1255] |1255.1| Maddiñca puttakā disvā dūrato sotthimāgatā
kandantā abhidhāviṃsu vacchā bālāva mātaraṃ.
|1255.2| Maddī ca puttake disvā dūrato sotthimāgate
vāruṇīva pavedhenti thanadhārābhisiñcatha.
[1256] |1256.1| Samāgatāna ñātīnaṃ mahāghoso ajāyatha
pabbatā samanādiṃsu mahī ākampitā ahu
vuṭṭhidhāraṃ pavattento devo pāvassi tāvade.
|1256.2| Atha vessantaro rājā ñātīhi samagacchatha
nattāro suṇisā putto rājā devī ca ekato.
|1256.3| Yadā samāgatā āsuṃ tadāsi lomahaṃsanaṃ
pañjalikā tassa yācanti rodantā bherave vane.
|1256.4| Vessantarañca maddiñca sabbe raṭṭhā samāgatā
tvaṃ nosi issaro rājā rajjaṃ kāretha no ubho.
Chakkhattiyapabbaṃ nāma.
[1257] Dhammena rajjaṃ kārentaṃ raṭṭhā pabbājayittha maṃ
tvañca jānapadā ceva negamā ca samāgatā.
[1258] Dukkaṭañca hi no putta bhūnahaccaṃ kataṃ mayā
yohaṃ sivīnaṃ vacanā pabbājesiṃ adūsakaṃ.
[1259] Yenakenaci vaṇṇena pitu dukkhaṃ udabbahe
mātuyā bhaginiyāpi api pāṇehi attano.
(nhānakālo mahārāja rajojallaṃ pavāhaya 1-)
[1260] Tato vessantaro rājā rajojallaṃ pavāhayi
rajojallaṃ pavāhetvā saṅkhaṃ vaṇṇaṃ adhārayi. 2-
[1261] |1261.1| Sīsanhāto sucivattho sabbābharaṇabhūsito
paccayaṃ nāgamāruyha khaggaṃ bandhi parantapaṃ.
@Footnote: 1 katthaci potthake dissati . 3 katthaci potthake evaṃ dissati sabbaṃ vattaṃ
@cajetvāna rājavesamadhārayi.
|1261.2| Tato saṭṭhī sahassāni yodhino cārudassanā
sahajātā parikariṃsu 1- nandayantā rathesabhaṃ.
|1261.3| Tato maddiṃpi nhāpesuṃ sivikaññā samāgatā
vessantaro taṃ pāletu jālī kaṇhājinā cubho
athopi taṃ mahārājā sañjayo abhirakkhatu.
[1262] |1262.1| Idañca paccayaṃ laddhā pubbe kilesamattano 2-
ānandiyaṃ ācāriṃsu ramaṇīye giribbaje.
|1262.2| Idañca paccayaṃ laddhā pubbe kilesamattano 3-
ānandacittā sumanā putte saṅgamma lakkhaṇā.
|1262.3| Idañca paccayaṃ laddhā pubbe kilesamattano 4-
ānandacittā patītā saha puttehi lakkhaṇā.
[1263] |1263.1| Ekabhattī 5- pure āsiṃ niccaṃ thaṇḍilasāyinī
iti metaṃ vataṃ āsi tumhaṃ kāmā hi puttakā.
|1263.2| Taṃ me vataṃ samiddhajja tumhe saṅgamma puttakā
mātujaṃpi taṃ pāletu pitujaṃpi ca puttakā
athopi taṃ mahārājā sañjayo abhirakkhatu.
|1263.3| Yaṅkiñcitthi kataṃ puññaṃ mayhañceva pitucca te
sabbena tena kusalena ajaro tvaṃ 6- amaro bhava.
[1264] |1264.1| Kappāsikañca koseyyaṃ khomakodumbarāni ca
@Footnote: 1 Ma. pakiriṃsu. 2-3-4 Ma. sallekhamattano. 5 ekabhattātipi. 6 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.2| Tato khomañca kāyūraṃ gīveyyaṃ ratanāmayaṃ
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.3| Tato khomañca kāyūraṃ aṅgadaṃ maṇimekhalaṃ
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.4| Uṇṇataṃ mukhaphullañca nānāratte ca māṇiye 1-
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.5| Uggatthanaṃ giṅgamakaṃ mekhalaṃ paṭipādukaṃ 2-
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.6| Suttañca suttavajjañca upanijjhāya seyyasi
asobhatha rājaputtī devakaññāva nandane.
|1264.7| Sīsanhātā sucivatthā sabbābharaṇabhūsitā
asobhatha rājaputtī tāvatiṃsāva accharā.
|1264.8| Kadalīva vātacchupitā jātā cittalatāvane
dantāvaraṇasampannā rājaputtī asobhatha.
|1264.9| Sakuṇī mānusinīva jātā cittappattā pati
nigrodhapakkabimboṭṭhī rājaputtī asobhatha.
[1265] |1265.1| Tassā ca nāgamānesuṃ nātivuḍḍhaṃva kuñjaraṃ
sattikkhamaṃ sarakkhamaṃ īsādantaṃ uruḷhavaṃ.
|1265.2| Sā maddī nāgamāruhi nātivuḍḍhaṃva kuñjaraṃ
@Footnote: 1 Ma. māṇike . 2 Ma. paṭipādakaṃ. Yu. pālipādakaṃ.
Sattikkhamaṃ sarakkhamaṃ īsādantaṃ uruḷhavaṃ.
[1266] |1266.1| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha migā ahu
vessantarassa tejena nāññamaññaṃ viheṭhayuṃ.
|1266.2| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha dijā ahu
vessantarassa tejena nāññamaññaṃ viheṭhayuṃ.
|1266.3| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha migā ahu
ekajjhaṃ sannipātiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1266.4| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha dijā ahu
ekajjhaṃ sannipātiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1266.5| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha migā ahu
nāssa mañjūni kūjiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1266.6| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha dijā ahu
nāssa mañjūni kūjiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
[1267] |1267.1| Paṭiyatto rājamaggo vicitto pupphasanthato
vasi vessantaro rājā 1- yattha yāva 2- jetuttarā.
|1267.2| Tato saṭṭhī sahassāni yodhino cārudassanā
@Footnote: 1 Ma. yattha . 2 Ma. yāva tāva.
Samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.3| Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaṇā
samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.4| Hatthārohā anīkaṭṭhā rathikā pattikārakā
samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.5| Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā
samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.6| Karoṭiyā cammadharā indihatthā suvammikā 1-
purato paṭipajjiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
[1268] |1268.1| Te pāviṃsu 2- puraṃ rammaṃ bahupākāratoraṇaṃ 3-
upetaṃ annapānehi naccagītehi cūbhayaṃ.
|1268.2| Vittā jānapadā āsuṃ negamā ca samāgatā
anuppatte kumāramhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1268.3| Celukkhepo pavattittha 4- āgate dhanadāyake
nandippavesi 5- nagare bandhanā mokkho aghosatha.
@Footnote: 1 Ma. illīhatthā. Sī. Yu. khaggahatthā . 2 Ma. pāvisuṃ . 3 Ma. mahāpākāra-.
@4 Ma. avattittha . 5 Ma. nandiṃ pavesi.
[1269] |1269.1| Jātarūpamayaṃ vassaṃ devo pāvassi tāvade
vessantare paviṭṭhamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1269.2| Tato vessantaro rājā dānaṃ datvāna khattiyo
kāyassa bhedā sappañño saggaṃ so upapajjathāti.
Nagarakaṇḍaṃ nāma.
Mahāvessantarajātakaṃ dasamaṃ.
Mahānipātaṃ niṭṭhitaṃ
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 28 page 429-453.
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=28&item=1191&items=79&mode=bracket
Classified by content :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=28&item=1191&items=79
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=28&item=1191&items=79&mode=bracket
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=1191&items=79&mode=bracket
Study Atthakatha :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=1191
Contents of The Tipitaka Volume 28
https://84000.org/tipitaka/read/?index_28
https://84000.org/tipitaka/english/?index_28
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
