ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 21 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 13 : Sutta. Aṅ. (2): catukkanipāto
                 Suttantapitake anguttaranikayassa
                       dutiyo bhago
                        -------
                       catukkanipato
           namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                      Pathamapannasako
                    bhandagamavaggo pathamo
     [1]  Evamme  sutam. Ekam samayam bhagava vajjisu viharati bhandagame.
Tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu
bhagavato   paccassosum   .   bhagava  etadavoca  catunnam  bhikkhave  dhammanam
ananubodha    appativedha    evamidam    dighamaddhanam   sandhavitam   samsaritam
mamanceva    tumhakanca   katamesam   catunnam   ariyassa   bhikkhave   silassa
ananubodha  appativedha  evamidam  dighamaddhanam  sandhavitam  samsaritam  mamanceva
tumhakanca    ariyassa    bhikkhave   samadhissa   ananubodha   appativedha
evamidam   dighamaddhanam   sandhavitam   samsaritam  mamanceva  tumhakanca  ariyaya
bhikkhave    pannaya    ananubodha    appativedha   evamidam   dighamaddhanam
sandhavitam   samsaritam   mamanceva   tumhakanca   ariyaya  bhikkhave  vimuttiya
ananubodha  appativedha  evamidam  dighamaddhanam  sandhavitam  samsaritam  mamanceva
Tumhakanca   tayidam   bhikkhave   ariyam   silam   anubuddham   patividdham   ariyo
samadhi    anubuddho   patividdho   ariya   panna   anubuddha   patividdha
ariya    vimutti    anubuddha   patividdha   ucchinna   bhavatanha   khina
bhavanetti   natthidani   punabbhavoti   .   idamavoca  bhagava  idam  vatvana
sugato athaparam etadavoca sattha
         silasamadhipanna ca            vimutti ca anuttara
         anubuddha ime dhamma         gotamena yasassina.
         Iti buddho abhinnaya         dhammamakkhasi bhikkhunam
         dukkhassantakaro sattha     cakkhuma parinibbutoti.
     [2]    Catuhi    bhikkhave    dhammehi    asamannagato    imasma
dhammavinaya   papatitoti   vuccati  katamehi  catuhi  ariyena  bhikkhave  silena
asamannagato    imasma    dhammavinaya    papatitoti    vuccati   ariyena
bhikkhave    samadhina    asamannagato   imasma   dhammavinaya   papatitoti
vuccati   ariyaya   bhikkhave   pannaya  asamannagato  imasma  dhammavinaya
papatitoti    vuccati    ariyaya    bhikkhave    vimuttiya    asamannagato
imasma   dhammavinaya   papatitoti   vuccati    imehi  kho  bhikkhave  catuhi
dhammehi asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati.
     {2.1}  Catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  imasma  dhammavinaya
apapatitoti  1-  vuccati  katamehi  catuhi ariyena bhikkhave silena samannagato
imasma   dhammavinaya   apapatitoti   vuccati   ariyena  bhikkhave  samadhina
@Footnote: 1 Po. Ma. appapatitoti. ito param idisameva.
Samannagato    imasma    dhammavinaya    apapatitoti    vuccati   ariyaya
bhikkhave    pannaya    samannagato    imasma   dhammavinaya   apapatitoti
vuccati     ariyaya     bhikkhave    vimuttiya    samannagato    imasma
dhammavinaya   apapatitoti   vuccati   imehi   kho  bhikkhave  catuhi  dhammehi
samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti vuccatiti.
         Cuta patanti patita          giddha ca punaragata
         katakiccam ratamrammam              sukhenanvagatam sukhanti.
     [3]   Catuhi   bhikkhave   dhammehi   samannagato  balo  abyatto
asappuriso    khatam   upahatam   attanam   pariharati   savajjo   ca   hoti
sanuvajjo   [1]-   vinnunam   bahunca   apunnam   pasavati   katamehi  catuhi
ananuvicca   apariyogahetva   avannarahassa   vannam   bhasati   ananuvicca
apariyogahetva      vannarahassa     avannam     bhasati     ananuvicca
apariyogahetva   appasadaniye   thane   pasadam   upadamseti  ananuvicca
apariyogahetva   pasadaniye   thane  appasadam  upadamseti  imehi  kho
bhikkhave   catuhi  dhammehi  samannagato  balo  abyatto  asappuriso  khatam
upahatam   attanam   pariharati   savajjo   ca   hoti   sanuvajjo  vinnunam
bahunca apunnam pasavati.
     {3.1}  Catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  pandito byatto 2-
sappuriso   akkhatam   anupahatam   attanam   pariharati   anavajjo   ca  hoti
ananuvajjo     vinnunam    bahunca    punnam    pasavati    katamehi    catuhi
anuvicca         pariyogahetva         avannarahassa        avannam
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ca. ito param idisameva .  2 Ma. viyatto.
Bhasati    anuvicca    pariyogahetva    vannarahassa    vannam    bhasati
anuvicca   pariyogahetva   appasadaniye   thane   appasadam  upadamseti
anuvicca   pariyogahetva   pasadaniye  thane  pasadam  upadamseti  imehi
kho   bhikkhave   catuhi  dhammehi  samannagato  pandito  byatto  sappuriso
akkhatam   anupahatam   attanam   pariharati   anavajjo   ca  hoti  ananuvajjo
vinnunam bahunca punnam pasavatiti.
         Yo nindiyam pasamsati                    tam va nindati yo pasamsiyo
         vicinati mukhena so kalim             kalina tena sukham na vindati.
         Appamatto ayam kali                 yo akkhesu dhanaparajayo
         sabbassapi sahapi attana     ayameva mahattaro 1- kali
         yo sugatesu manam padosaye          satam sahassanam nirabbudanam
         chattimsati panca ca abbudani     yamariyam 2- garahiya nirayam upeti
         vacam mananca panidhaya papakanti.
     [4]    Catusu   bhikkhave   micchapatipajjamano   balo   abyatto
asappuriso  khatam  upahatam  attanam  pariharati  savajjo  ca  hoti sanuvajjo
vinnunam    bahunca   apunnam   pasavati   katamesu   catusu   matari   bhikkhave
micchapatipajjamano    balo    abyatto    asappuriso    khatam   upahatam
attanam   pariharati   savajjo   ca   hoti   sanuvajjo   vinnunam  bahunca
apunnam     pasavati     pitari    bhikkhave    micchapatipajjamano    .pe.
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. mahantataro .  2 Ma. Yu. yamariyagarahi.
Tathagate     bhikkhave    micchapatipajjamano    .pe.    tathagatasavake
bhikkhave   micchapatipajjamano   balo  abyatto  asappuriso  khatam  upahatam
attanam   pariharati   savajjo   ca   hoti   sanuvajjo   vinnunam  bahunca
apunnam    pasavati    imesu   kho   bhikkhave   catusu   micchapatipajjamano
balo   abyatto   asappuriso  khatam  upahatam  attanam  pariharati  savajjo
ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati.
     {4.1}  Catusu  bhikkhave  [1]-  sammapatipajjamano pandito byatto
sappuriso   akkhatam   anupahatam   attanam   pariharati   anavajjo   ca  hoti
ananuvajjo   vinnunam   bahunca   punnam   pasavati   katamesu   catusu   matari
bhikkhave    sammapatipajjamano    pandito   byatto   sappuriso   akkhatam
anupahatam   attanam   pariharati   anavajjo   ca   hoti  ananuvajjo  vinnunam
bahunca    punnam   pasavati   pitari   bhikkhave   sammapatipajjamano   .pe.
Tathagate   bhikkhave   sammapatipajjamano  .pe.  tathagatasavake  bhikkhave
sammapatipajjamano    pandito    byatto   sappuriso   akkhatam   anupahatam
attanam   pariharati  anavajjo  ca  hoti  ananuvajjo  vinnunam  bahunca  punnam
pasavati    imesu   kho   bhikkhave   catusu   sammapatipajjamano   pandito
byatto   sappuriso   akkhatam   anupahatam   attanam  pariharati  anavajjo  ca
hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavatiti.
         Matari pitari capi              yo micchapatipajjati
         tathagate ca 2- sambuddhe   athava tassa savake
@Footnote: 1 Po. dhammesu .  2 Po. Ma. Yu. va.
         Bahunca so pasavati           apunnam tadiso naro.
         Taya [1]- adhammacariyaya     matapitusu pandita
         idheva nam garahanti              peccapayanca gacchati.
         Matari pitari capi              yo sammapatipajjati
         tathagate ca 2- sambuddhe  athava tassa savake
         bahunca so pasavati           punnampi 3- tadiso naro.
         Taya [4]- dhammacariyaya      matapitusu pandita
         idheva nam pasamsanti             pecca sagge pamodatiti.
     [5]  Cattarome  bhikkhave  puggala  santo  samvijjamana  lokasmim
katame    cattaro    anusotagami    puggalo    patisotagami   puggalo
thitatto puggalo tinno paragato thale titthati brahmano.
     {5.1}   Katamo  ca  bhikkhave  anusotagami  puggalo  idha  bhikkhave
ekacco   puggalo   kame   ca  patisevati  papanca  kammam  karoti  ayam
vuccati bhikkhave anusotagami puggalo.
     {5.2}  Katamo ca bhikkhave patisotagami puggalo idha bhikkhave ekacco
puggalo  kame  ca  na  patisevati  papanca  kammam na karoti sahapi dukkhena
sahapi   domanassena  assumukhopi  rudamano  paripunnam  parisuddham  brahmacariyam
carati ayam vuccati bhikkhave patisotagami puggalo.
     {5.3}   Katamo   ca   bhikkhave   thitatto  puggalo  idha  bhikkhave
ekacco      puggalo     pancannam     orambhagiyanam     sannojananam
@Footnote: 1 Ma. nam .  2 Po. Ma. Yu. va  3 Ma. Yu. punnam etadiso naro .  4 Ma. Yu. nam.
Parikkhaya   opapatiko   hoti   tatthaparinibbayi   anavattidhammo  tasma
loka ayam vuccati bhikkhave thitatto puggalo.
     {5.4}  Katamo  ca  bhikkhave  puggalo  tinno paragato thale titthati
brahmano   idha   bhikkhave  ekacco  puggalo  asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja  viharati  ayam  vuccati  bhikkhave  puggalo  tinno  paragato thale
titthati   brahmano   .  ime  kho  bhikkhave  cattaro  puggala  santo
samvijjamana lokasminti.
               Yekeci kamesu asannata jana
               avitaraga idha kamabhogino
               punappunam jatijarupaga hi te 1-
               tanhadhipanna anusotagamino.
               Tasma hi dhiro idhupatthitasati
               kame ca pape ca asevamano
               sahapi dukkhena jaheyya kame
               patisotagamiti tamahu puggalam.
               Yo ve kilesani pahaya panca
               paripunnasekho aparihanadhammo
               cetovasippatto samahitindriyo
               sa ve thitattoti naro pavuccati.
@Footnote: 1 Ma. Yu. jatijarupagami te.
               Paropara yassa samecca dhamma
               vidhupita atthagata na santi
               sa 1- vedagu vusitabrahmacariyo
               lokantagu paragatoti vuccatiti.
     [6]  Cattarome  bhikkhave  puggala  santo  samvijjamana  lokasmim
katame   cattaro   appassuto   sutena   anupapanno  appassuto  sutena
upapanno     bahussuto     sutena    anupapanno    bahussuto    sutena
upapanno.
     {6.1}   Kathanca   bhikkhave   puggalo   appassuto   hoti  sutena
anupapanno   idha   bhikkhave   ekaccassa   puggalassa   appakam  sutam  hoti
suttam   geyyam  veyyakaranam  gatha  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam
vedallam   so   tassa   appakassa   sutassa  na  atthamannaya  dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   evam   kho   bhikkhave  puggalo  appassuto
hoti sutena anupapanno.
     {6.2}  Kathanca  bhikkhave  puggalo  appassuto hoti sutena upapanno
idha  bhikkhave  ekaccassa  puggalassa  appakam  sutam  hoti suttam geyyam .pe.
Vedallam    so   tassa   appakassa   sutassa   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   evam   kho   bhikkhave  puggalo  appassuto
hoti sutena upapanno.
     {6.3}   Kathanca   bhikkhave   puggalo   bahussuto   hoti   sutena
anupapanno   idha   bhikkhave  ekaccassa  puggalassa  bahum  sutam  hoti  suttam
geyyam   .pe.   vedallam   so  tassa  bahukassa  sutassa  na  atthamannaya
@Footnote: 1 Ma. sa ve muni.
Dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno    hoti    evam    kho    bhikkhave
puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno.
     {6.4}  Kathanca  bhikkhave  puggalo  bahussuto  hoti sutena upapanno
idha  bhikkhave  ekaccassa  puggalassa  bahum sutam hoti suttam geyyam veyyakaranam
gatha  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam  vedallam  so  tassa bahukassa
sutassa     atthamannaya     dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno    hoti
evam  kho  bhikkhave  puggalo  bahussuto  hoti sutena upapanno. Ime kho
bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti.
         Appassutopi ce hoti      silesu asamahito
         ubhayena nam garahanti           silato ca sutena ca.
         Appassutopi ce hoti      silesu susamahito
         silato nam pasamsanti           nassa sampajjate sutam.
         Bahussutopi ce hoti        silesu asamahito
         silato nam garahanti            tassa sampajjate sutam.
         Bahussutopi ce hoti         silesu susamahito
         ubhayena nam pasamsanti           silato ca sutena ca.
         Bahussutam dhammadharam             sappannam buddhasavakam
         nekkham jambonadasseva     ko tam ninditumarahati
         devapi nam pasamsanti           brahmunapi pasamsitoti.
     [7]   Cattarome  bhikkhave  viyatta  vinita  visarada  bahussuta
Dhammadhara    dhammanudhammapatipanna   sangham   sobhenti   katame   cattaro
idha   bhikkhave   bhikkhu   viyatto   vinito  visarado  bahussuto  dhammadharo
dhammanudhammapatipanno    sangham   sobheti   .   bhikkhuni   bhikkhave   .pe.
Upasako  bhikkhave  .pe.  upasika  bhikkhave  viyatta  vinita  visarada
bahussuta   dhammadhara   dhammanudhammapatipanna   sangham   sobheti   .  ime
kho   bhikkhave  cattaro  viyatta  vinita  visarada  bahussuta  dhammadhara
dhammanudhammapatipanna sangham sobhentiti.
               Yo hoti byatto ca visarado ca
               bahussuto dhammadharo ca hoti
               dhammassa hoti anudhammacari
               sa tadiso vuccati sanghasobhano.
         Bhikkhu ca silasampanno       bhikkhuni ca bahussuta
         upasako ca yo saddho      ya ca saddha upasika
         ete kho sangham sobhenti    ete hi sanghasobhanati.
     [8]   Cattarimani   bhikkhave   tathagatassa   vesarajjani   yehi
vesarajjehi     samannagato    tathagato    asabhanthanam    patijanati
parisasu    sihanadam   nadati   brahmacakkam   pavatteti   katamani   cattari
sammasambuddhassa    te    patijanato    ime   dhamma   anabhisambuddhati
tatra  vata  mam  samano va brahmano va devo va maro va brahma va
koci   va  lokasmim  sahadhammena  paticodessatiti  nimittametam  bhikkhave  na
Samanupassami   etampaham   bhikkhave   nimittam   asamanupassanto   khemappatto
abhayappatto vesarajjappatto viharami.
     {8.1}   Khinasavassa  te  patijanato  ime  asava  aparikkhinati
tatra  vata  mam  samano  va  brahmano  va devo va maro va brahma
va  koci  va  lokasmim  sahadhammena  paticodessatiti  nimittametam  bhikkhave
na   samanupassami   etampaham  bhikkhave  nimittam  asamanupassanto  khemappatto
abhayappatto vesarajjappatto viharami.
     {8.2}  Ye  kho  pana te antarayika dhamma vutta te patisevato
nalam  antarayayati  tatra  vata  mam  samano  va  brahmano  va devo
va  maro  va  brahma  va koci va lokasmim sahadhammena paticodessatiti
nimittametam    bhikkhave    na   samanupassami   etampaham   bhikkhave   nimittam
asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami.
     {8.3}  Yassa  kho  pana  te  atthaya dhammo desito so na niyyati
takkarassa   sammadukkhakkhayayati   tatra  vata  mam  samano  va  brahmano
va  devo  va  maro  va  brahma  va  koci va lokasmim sahadhammena
paticodessatiti   nimittametam   bhikkhave  na  samanupassami  etampaham  bhikkhave
nimittam    asamanupassanto   khemappatto   abhayappatto   vesarajjappatto
viharami  .  imani  kho  bhikkhave  cattari  tathagatassa vesarajjani yehi
vesarajjehi   samannagato   tathagato  asabhanthanam  patijanati  parisasu
sihanadam nadati brahmacakkam pavattetiti.
               Yekecime vadapatha puthussita
               Yannissita samanabrahmana ca
               tathagatam patva na te bhavanti
               visaradam vadapathativattam 1-
               yo dhammacakkam abhibhuyya kevalam 2-
               pavattayi sabbabhutanukampi
               tam tadisam devamanussasettham
               satta namassanti bhavassa paragunti.
     [9]   Cattarome   bhikkhave  tanhuppada  yattha  bhikkhuno  tanha
uppajjamana   uppajjati   katame   cattaro   civarahetu   va  bhikkhave
bhikkhuno   tanha   uppajjamana   uppajjati  pindapatahetu  va  bhikkhave
bhikkhuno   tanha   uppajjamana   uppajjati  senasanahetu  va  bhikkhave
bhikkhuno    tanha    uppajjamana    uppajjati    itibhavabhavahetu   va
bhikkhave   bhikkhuno   tanha  uppajjamana  uppajjati  ime  kho  bhikkhave
cattaro    tanhuppada    yattha    bhikkhuno    tanha    uppajjamana
uppajjatiti.
         Tanhadutiyo puriso         dighamaddhana samsaram
         itthabhavannathabhavam        samsaram nativattati.
         Etamadinavam natva          tanham dukkhassa sambhavam
         vitatanho anadano      sato bhikkhu paribbajeti.
@Footnote: 1 Yu. vadapathativuttam .  2 kevalitipi.
     [10]  Cattarome  bhikkhave  yoga  katame  cattaro  kamayogo
bhavayogo   ditthiyogo  avijjayogo  .  katamo  ca  bhikkhave  kamayogo
idha   bhikkhave   ekacco   kamanam   samudayanca  atthangamanca  assadanca
adinavanca    nissarananca    yathabhutam    nappajanati    tassa    kamanam
samudayanca     atthangamanca     assadanca     adinavanca     nissarananca
yathabhutam   nappajanato   yo  kamesu  kamarago  kamanandi  kamasineho
kamamuccha    kamapipasa    kamaparilaho    kamajjhosanam   kamatanha
sanuseti ayam vuccati bhikkhave kamayogo. Iti kamayogo.
     {10.1}  Bhavayogo  ca  katham  hoti  idha  bhikkhave  ekacco bhavanam
samudayanca     atthangamanca     assadanca     adinavanca     nissarananca
yathabhutam     nappajanati    tassa    bhavanam    samudayanca    atthangamanca
assadanca      adinavanca     nissarananca     yathabhutam     nappajanato
yo   bhavesu   bhavarago   bhavanandi   bhavasineho   bhavamuccha   bhavapipasa
bhavaparilaho     bhavajjhosanam    bhavatanha    sanuseti    ayam    vuccati
bhikkhave bhavayogo. Iti kamayogo bhavayogo.
     {10.2}  Ditthiyogo  ca  katham  hoti  idha  bhikkhave ekacco ditthinam
samudayanca     atthangamanca     assadanca     adinavanca     nissarananca
yathabhutam     nappajanati    tassa    ditthinam    samudayanca    atthangamanca
assadanca    adinavanca    nissarananca    yathabhutam    nappajanato   yo
ditthisu   ditthirago   ditthinandi   ditthisineho   ditthimuccha  ditthipipasa
ditthiparilaho    ditthijjhosanam    ditthitanha    sanuseti   ayam   vuccati
bhikkhave ditthiyogo. Iti kamayogo bhavayogo ditthiyogo.
     {10.3}  Avijjayogo  ca  katham  hoti  idha bhikkhave ekacco channam
phassayatananam     samudayanca     atthangamanca    assadanca    adinavanca
nissarananca    yathabhutam    nappajanati    tassa    channam    phassayatananam
samudayanca     atthangamanca     assadanca     adinavanca     nissarananca
yathabhutam    nappajanato   ya   chasu   phassayatanesu   avijja   annanam
sanuseti  ayam  vuccati  bhikkhave  avijjayogo . Iti kamayogo bhavayogo
ditthiyogo   avijjayogo   .   sampayutto   1-   papakehi  akusalehi
dhammehi     sankilesikehi    ponobbhavikehi    sadarehi    dukkhavipakehi
ayatimjatijaramaranikehi    tasma    ayogakkhemiti   vuccati   ime   kho
bhikkhave cattaro yoga.
     {10.4}   Cattarome   bhikkhave   visamyoga   katame   cattaro
kamayogavisamyogo          bhavayogavisamyogo          ditthiyogavisamyogo
avijjayogavisamyogo    .    katamo    ca   bhikkhave   kamayogavisamyogo
idha     bhikkhave     ekacco     kamanam    samudayanca    atthangamanca
assadanca      adinavanca      nissarananca      yathabhutam     pajanati
tassa    kamanam    samudayanca    atthangamanca    assadanca   adinavanca
nissarananca   yathabhutam   pajanato   yo   kamesu   kamarago  kamanandi
kamasineho    kamamuccha    kamapipasa   kamaparilaho   kamajjhosanam
kamatanha   sa   nanuseti  ayam  vuccati  bhikkhave  kamayogavisamyogo .
Iti kamayogavisamyogo.
     {10.5}    Bhavayogavisamyogo    ca   katham   hoti   idha   bhikkhave
ekacco      bhavanam      samudayanca      atthangamanca      assadanca
adinavanca     nissarananca     yathabhutam     pajanati    tassa    bhavanam
samudayanca         atthangamanca         assadanca         adinavanca
@Footnote: 1 Ma. Yu. samyutto.
Nissarananca    yathabhutam    pajanato   yo   bhavesu   bhavarago   bhavanandi
bhavasineho     bhavamuccha     bhavapipasa     bhavaparilaho    bhavajjhosanam
bhavatanha   sa   nanuseti   ayam   vuccati  bhikkhave  bhavayogavisamyogo .
Iti kamayogavisamyogo bhavayogavisamyogo.
     {10.6}  Ditthiyogavisamyogo  ca  katham  hoti  idha  bhikkhave ekacco
ditthinam      samudayanca      atthangamanca      assadanca     adinavanca
nissarananca     yathabhutam     pajanati     tassa     ditthinam    samudayanca
atthangamanca      assadanca     adinavanca     nissarananca     yathabhutam
pajanato   yo   ditthisu   ditthirago  ditthinandi  ditthisineho  ditthimuccha
ditthipipasa        ditthiparilaho       ditthijjhosanam       ditthitanha
sa   nanuseti   ayam   vuccati   bhikkhave   ditthiyogavisamyogo   .   iti
kamayogavisamyogo bhavayogavisamyogo ditthiyogavisamyogo.
     {10.7}  Avijjayogavisamyogo  ca  katham  hoti idha bhikkhave ekacco
channam      phassayatananam      samudayanca     atthangamanca     assadanca
adinavanca     nissarananca     yathabhutam     pajanati     tassa    channam
phassayatananam     samudayanca     atthangamanca    assadanca    adinavanca
nissarananca    yathabhutam   pajanato   ya   chasu   phassayatanesu   avijja
annanam   sa   nanuseti  ayam  vuccati  bhikkhave  avijjayogavisamyogo .
Iti      kamayogavisamyogo      bhavayogavisamyogo      ditthiyogavisamyogo
avijjayogavisamyogo    .    visamyutto   papakehi   akusalehi   dhammehi
sankilesikehi        ponobbhavikehi       sadarehi       dukkhavipakehi
ayatimjatijaramaranikehi   tasma   yogakkhemiti   vuccati   .   ime  kho
bhikkhave cattaro visamyogati.
         Kamayogena samyutta         bhavayogena cubhayam
         ditthiyogena samyutta         avijjaya purakkhata
         satta gacchanti samsaram      jatimaranagamino.
         Ye ca kame parinnaya        bhavayoganca sabbaso
         ditthiyogam samuhacca           avijjanca virajayam
         sabbayogavisamyutta           te ve yogatiga 1- muniti.
                    Bhandagamavaggo pathamo
                        tassuddanam
         anubuddham papatitam              dvekhatam anusotapancamam
         appassuto ca sobhenti (vesarajjam) tanhayogena te dasati.
                       ---------
                      Caravaggo dutiyo
     [11]  Carato  cepi  bhikkhave  bhikkhuno  uppajjati  kamavitakko va
byapadavitakko   va   vihimsavitakko  va  tanca  2-  bhikkhu  adhivaseti
nappajahati   na   vinodeti   na  byantikaroti  na  anabhavam  gameti  carampi
bhikkhave   bhikkhu   evambhuto   anatapi   anottappi  satatam  samitam  kusito
hinaviriyoti vuccati.
     {11.1}  Thitassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno uppajjati kamavitakko va
byapadavitakko   va  vihimsavitakko  va  tanca  2-  bhikkhu  adhivaseti
nappajahati   na   vinodeti  na  byantikaroti  na  anabhavam  gameti  thitopi
bhikkhave    bhikkhu    evambhuto    anatapi   anottappi   satatam   samitam
@Footnote: 1 Yu. yogatigaminoti .  2 Po. Ma. Yu. tance.
Kusito hinaviriyoti vuccati.
     {11.2}  Nisinnassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno  uppajjati kamavitakko
va   byapadavitakko   va  vihimsavitakko  va  tanca  bhikkhu  adhivaseti
nappajahati   na  vinodeti  na  byantikaroti  na  anabhavam  gameti  nisinnopi
bhikkhave   bhikkhu   evambhuto   anatapi   anottappi  satatam  samitam  kusito
hinaviriyoti vuccati.
     {11.3}   Sayanassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno  jagarassa  uppajjati
kamavitakko   va   byapadavitakko   va   vihimsavitakko   va   tanca
bhikkhu   adhivaseti  nappajahati  na  vinodeti  na  byantikaroti  na  anabhavam
gameti    sayanopi    bhikkhave   bhikkhu   jagaro   evambhuto   anatapi
anottappi satatam samitam kusito hinaviriyoti vuccati.
     {11.4}  Carato  cepi  bhikkhave  bhikkhuno uppajjati kamavitakko va
byapadavitakko   va   vihimsavitakko   va   tanca   bhikkhu  nadhivaseti
pajahati   vinodeti   byantikaroti  anabhavam  gameti  carampi  bhikkhave  bhikkhu
evambhuto   atapi   ottappi   satatam   samitam  araddhaviriyo  pahitattoti
vuccati.
     {11.5}  Thitassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno uppajjati kamavitakko va
byapadavitakko  va  vihimsavitakko  va  tanca  bhikkhu  nadhivaseti pajahati
vinodeti  byantikaroti  anabhavam  gameti  thitopi  bhikkhave  bhikkhu  evambhuto
atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccati.
     {11.6}  Nisinnassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno  uppajjati kamavitakko
va  byapadavitakko  va  vihimsavitakko va tanca bhikkhu nadhivaseti pajahati
Vinodeti   byantikaroti   anabhavam   gameti   nisinnopi   bhikkhave   bhikkhu
evambhuto   atapi   ottappi   satatam   samitam  araddhaviriyo  pahitattoti
vuccati.
     {11.7}   Sayanassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno  jagarassa  uppajjati
kamavitakko   va  byapadavitakko  va  vihimsavitakko  va  tanca  bhikkhu
nadhivaseti   pajahati   vinodeti  byantikaroti  anabhavam  gameti  sayanopi
bhikkhave   bhikkhu   jagaro   evambhuto   atapi   ottappi  satatam  samitam
araddhaviriyo pahitattoti vuccatiti.
         Caram va yadi va tittham          nisinno udava sayam
         yo vitakkam vitakketi         papakam gehanissitam
         kummaggam patipanno so    mohaneyyesu mucchito
         abhabbo tadiso bhikkhu     phutthum sambodhimuttamam.
         Yo caram vapi tittham va        nisinno udava sayam
         vitakkam samayitvana           vitakkupasame rato
         bhabbo so tadiso bhikkhu  phutthum sambodhimuttamanti.
     [12]    Sampannasila    bhikkhave    viharatha    sampannapatimokkha
patimokkhasamvarasamvuta   viharatha   acaragocarasampanna  anumattesu  vajjesu
bhayadassavino   samadaya  sikkhatha  sikkhapadesu  .  sampannasilanam  bhikkhave
viharatam  sampannapatimokkhanam  patimokkhasamvarasamvutanam  viharatam  acaragocara-
sampannanam    anumattesu    vajjesu   bhayadassavinam   samadaya   sikkhatam
sikkhapadesu   kimassa   uttarikaraniyam   carato   cepi   bhikkhave   bhikkhuno
Abhijja  ...  byapado  vigato  hoti thinamiddham ... Uddhaccakukkuccam ...
Vicikiccha   pahina   hoti   araddham   hoti   viriyam   asallinam  upatthita
sati   appamuttha   passaddho  kayo  asaraddho  samahitam  cittam  ekaggam
carampi  bhikkhave  bhikkhu  evambhuto  atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo
pahitattoti vuccati.
     {12.1}  Thitassa  cepi bhikkhave bhikkhuno ... Nisinnassa cepi bhikkhave
bhikkhuno  ...  sayanassa  cepi  bhikkhave  bhikkhuno  jagarassa abhijjha ...
Byapado  vigato  hoti  thinamiddham  ...  uddhaccakukkuccam  ...  vicikiccha
pahina   hoti  araddham  hoti  viriyam  asallinam  upatthita  sati  appamuttha
passaddho  kayo  asaraddho  samahitam  cittam  ekaggam  sayanopi  bhikkhave
bhikkhu   jagaro  evambhuto  atapi  ottappi  satatam  samitam  araddhaviriyo
pahitattoti vuccatiti.
         Yatancare yatam titthe           yatam acche yatam saye
         yatam samminjaye bhikkhu        yatametam pasaraye
         uddham tiriyam apacinam           yavata jagato gati
         samavekkhita ca dhammanam     khandhanam udayabbayam
         cetosamathasamicim              sikkhamanam sadasatim 1-
         satatam pahitattoti            ahu bhikkhum tathavidhanti.
     [13]   Cattarimani   bhikkhave   sammappadhanani  katamani  cattari
idha  bhikkhave  bhikkhu  anuppannanam  papakanam  akusalanam dhammanam anuppadaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. sadasatam.
Chandam   janeti   vayamati   viriyam   arabhati   cittam   pagganhati   padahati
uppannanam  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya  chandam  janeti vayamati
viriyam    arabhati    cittam   pagganhati   padahati   anuppannanam   kusalanam
dhammanam   uppadaya   chandam   janeti   vayamati   viriyam   arabhati  cittam
pagganhati   padahati   uppannanam   kusalanam  dhammanam  thitiya  asammosaya
bhiyyobhavaya   vepullaya   bhavanaya  paripuriya  chandam  janeti  vayamati
viriyam    arabhati   cittam   pagganhati   padahati   imani   kho   bhikkhave
cattari sammappadhananiti.
               Sammappadhana maradheyyabhibhuta 1-
               te asita jatimaranabhayassa paragu
               te tusita jetvana maram savahanam
     te aneja (sabbam) namucibalam upativatta (te sukhitati)
     [14]  Cattarimani  bhikkhave  padhanani katamani cattari samvarappadhanam
pahanappadhanam       bhavanappadhanam      anurakkhanappadhanam      katamanca
bhikkhave   samvarappadhanam   idha   bhikkhave   bhikkhu  cakkhuna  rupam  disva  na
nimittaggahi    hoti    nanubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam   cakkhundriyam
asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa    papaka    akusala    dhamma
anvassaveyyum  tassa  samvaraya  patipajjati  rakkhati  cakkhundriyam  cakkhundriye
samvaram  apajjati  sotena  saddam  sutva  ... Ghanena gandham ghayitva ...
Jivhaya  rasam  sayitva  ...  kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam
@Footnote: 1 Yu. maradheyyadhibhuno.
Vinnaya   na   nimittaggahi   hoti   nanubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam
manindriyam   asamvutam   viharantam  abhijjhadomanassa  papaka  akusala  dhamma
anvassaveyyum   tassa   samvaraya  patipajjati  rakkhati  manindriyam  manindriye
samvaram apajjati idam vuccati bhikkhave samvarappadhanam.
     {14.1}   Katamanca   bhikkhave   pahanappadhanam  idha  bhikkhave  bhikkhu
uppannam    kamavitakkam    nadhivaseti   pajahati   vinodeti   byantikaroti
anabhavam  gameti  uppannam  byapadavitakkam  ...  uppannam vihimsavitakkam ...
Uppannuppanne   papake  akusale  dhamme  nadhivaseti  pajahati  vinodeti
byantikaroti anabhavam gameti idam vuccati bhikkhave pahanappadhanam.
     {14.2}   Katamanca   bhikkhave  bhavanappadhanam  idha  bhikkhave  bhikkhu
satisambojjhangam    bhaveti    vivekanissitam    viraganissitam    nirodhanissitam
vossaggaparinamim   dhammavicayasambojjhangam   bhaveti   ...  viriyasambojjhangam
bhaveti  ...  pitisambojjhangam  bhaveti  ...  passaddhisambojjhangam bhaveti
...   samadhisambojjhangam   bhaveti   ...  upekkhasambojjhangam  bhaveti
vivekanissitam   viraganissitam   nirodhanissitam   vossaggaparinamim   idam  vuccati
bhikkhave bhavanappadhanam.
     {14.3}   Katamanca   bhikkhave   anurakkhanappadhanam   idha   bhikkhave
bhikkhu     uppannam     bhaddakam    samadhinimittam    anurakkhati    atthikasannam
pulavakasannam        vinilakasannam        vipubbakasannam        vicchiddakasannam
uddhumatakasannam     idam    vuccati    bhikkhave    anurakkhanappadhanam   .
Imani kho bhikkhave cattari padhananiti.
         Samvaro ca pahananca           bhavana anurakkhana
         Ete padhana cattaro       desitadiccabandhuna
         yehi bhikkhu idhatapi            khayam dukkhassa papuneti.
     [15]   Catasso   ima  bhikkhave  aggapannattiyo  katama  catasso
etadaggam    bhikkhave   attabhavinam   yadidam   rahu   asurindo   etadaggam
bhikkhave    kamabhoginam   yadidam   raja   mandhata   etadaggam   bhikkhave
adhipateyyanam   yadidam   maro   papima   sadevake   bhikkhave   loke
samarake    sabrahmake    sassamanabrahmaniya    pajaya   sadevamanussaya
tathagato   aggamakkhayati   araham   sammasambuddho   ima   kho  bhikkhave
catasso aggapannattiyoti.
         Rahuggam attabhavinam           mandhata kamabhoginam
         maro adhipateyyanam          iddhiya yasasa jalam
         uddham tiriyam apacinam             yavata jagato gati
         sadevakassa lokassa           buddho aggam 1- pavuccatiti.
     [16]  Cattarimani  *-  bhikkhave  sokhummani  katamani cattari idha
bhikkhave   bhikkhu   rupasokhummena   samannagato   hoti  paramena  tena  ca
rupasokhummena   annam   rupasokhummam   uttaritaram   va   panitataram   va  na
samanupassati   tena   ca   rupasokhummena  annam  rupasokhummam  uttaritaram  va
panitataram    va   na   pattheti   vedanasokhummena   samannagato   hoti
sannasokhummena  samannagato  hoti  sankharasokhummena  samannagato  hoti
paramena   tena   ca   sankharasokhummena  annam  sankharasokhummam  uttaritaram
@Footnote: 1 Po. Ma. aggoti.
@* mikar—kr khagoe cattaramani peDna cattarimani
Va   panitataram   va   na  samanupassati  tena  ca  sankharasokhummena  annam
sankharasokhummam   uttaritaram   va  panitataram  va  na  pattheti  imani  kho
bhikkhave cattari sokhummaniti.
         Rupasokhummatam natva          vedanananca sambhavam
         sanna yato samudeti          attham gacchati yattha ca
         sankhare parato natva       dukkhato no ca attato
         sa ve sammaddaso bhikkhu      santo santipade rato
         dhareti antimam deham            jetva maram savahananti.
     [17]   Cattarimani   bhikkhave   agatigamanani   katamani   cattari
chandagatim    gacchati    dosagatim   gacchati   mohagatim   gacchati   bhayagatim
gacchati imani kho bhikkhave cattari agatigamananiti.
         Chanda dosa bhaya moha    yo dhammam ativattati
         nihiyati tassa yaso               kalapakkheva candimati.
     [18]   Cattarimani   bhikkhave   nagatigamanani   katamani  cattari
na   chandagatim   gacchati   na   dosagatim   gacchati   na  mohagatim  gacchati
na bhayagatim gacchati imani kho bhikkhave cattari nagatigamananiti.
         Chanda dosa bhaya moha     yo dhammam nativattati
         apurati tassa yaso               sukkapakkheva candimati.
     [19]   Cattarimani   bhikkhave   agatigamanani   katamani   cattari
chandagatim    gacchati    dosagatim   gacchati   mohagatim   gacchati   bhayagatim
Gacchati imani kho bhikkhave cattari agatigamananiti.
         Chanda dosa bhaya moha     yo dhammam ativattati
         nihiyati tassa yaso                kalapakkheva candimati.
     Cattarimani    bhikkhave    nagatigamanani   katamani   cattari   na
chandagatim    gacchati    na   dosagatim   gacchati   na   mohagatim   gacchati
na bhayagatim gacchati imani kho bhikkhave cattari nagatigamananiti.
         Chanda dosa bhaya moha     yo dhammam nativattati
         apurati tassa yaso               sukkapakkheva candimati.
     [20]  Catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhattuddesako yathabhatam
nikkhitto   evam   niraye   katamehi   catuhi  chandagatim  gacchati  dosagatim
gacchati   mohagatim   gacchati   bhayagatim   gacchati   imehi   kho   bhikkhave
catuhi   dhammehi   samannagato   bhattuddesako   yathabhatam  nikkhitto  evam
niraye   .  catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhattuddesako  yathabhatam
nikkhitto   evam   sagge   katamehi   catuhi   na   chandagatim  gacchati  na
dosagatim  gacchati  na  mohagatim  gacchati  na  bhayagatim  gacchati  imehi  kho
bhikkhave    catuhi    dhammehi    samannagato    bhattuddesako    yathabhatam
nikkhitto evam saggeti.
               Yekeci kamesu asannata jana
               adhammika honti adhammagarava
               chanda ca dosa ca bhaya ca gamino
               Parisakasato 1- ca panesa vuccati
               evam hi vuttam samanena janata
               tasma hi te sappurisa pasamsiya
               dhamme thita ye na karonti papakam
               na chandadosa na bhaya ca gamino.
               Parisaya mando ca panesa vuccati
               evam hi vuttam samanena janatati.
                     Caravaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         caram silam padhanani           samvaram pannattipancamam
         sokhummam tayo agati          bhattuddesena te dasati.
                      -----------
                     Uruvelavaggo tatiyo
     [21]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame  .  tatra  kho  bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  ekamidaham  bhikkhave
samayam   uruvelayam   viharami  najja  neranjaraya  tire  ajapalanigrodhe
pathamabhisambuddho    tassa    mayham    bhikkhave   rahogatassa   patisallinassa
evam   cetaso   parivitakko   udapadi   dukkham   kho   agaravo  viharati
appatisso    kannukho   aham   samanam   va   brahmanam   va   sakkatva
@Footnote: 1 Yu. parisakkasavo.
Garum   katva   upanissaya  vihareyyanti  tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi
aparipurassa   kho   me   1-  silakkhandhassa  paripuriya  annam  samanam  va
brahmanam  va  sakkatva  garum  katva  2-  upanissaya  vihareyyam  na kho
panaham  passami  sadevake  loke  samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya
pajaya   sadevamanussaya   annam   samanam   va   brahmanam   va  attana
silasampannataram   yamaham   sakkatva   garum   katva   upanissaya   vihareyyam
aparipurassa  kho  me  1-  ...  samadhikkhandhassa ... Pannakkhandhassa ...
Vimuttikkhandhassa   paripuriya   annam  samanam  va  brahmanam  va  sakkatva
garum   katva   upanissaya  vihareyyam  na  kho  panaham  passami  sadevake
loke   samarake  sabrahmake  sassamanabrahmaniya  pajaya  sadevamanussaya
annam   samanam   va   brahmanam   va   attana   vimuttisampannataram  yamaham
sakkatva   garum   katva   upanissaya  vihareyyanti  tassa  mayham  bhikkhave
etadahosi   yannunaham   yopayam   dhammo   maya   abhisambuddho   tameva
dhammam sakkatva garum katva upanissaya vihareyyanti.
     {21.1}   Athakho   bhikkhave   brahma   sahampati   mama   cetasa
cetoparivitakkamannaya    seyyathapi   nama   balava   puriso   samminjitam
va   baham   pasareyya   pasaritam   va   baham  samminjeyya  evameva
brahmaloke   antarahito   mama   purato  paturahosi  .  athakho  bhikkhave
brahma    sahampati    ekamsam   uttarasangam   karitva   dakkhinajanumandalam
pathaviyam         nihantva        yenaham        tenanjalimpanametva
@Footnote: 1 Ma. Yu. aham .  2 garukatva. ito param idisameva.
Mam  etadavoca  evametam  bhagava  evametam  sugata  yepi te bhante ahesum
atitamaddhanam    arahanto   sammasambuddha   tepi   bhagavanto   dhammamyeva
sakkatva   garum  katva  upanissaya  viharimsu  yepi  te  bhante  bhavissanti
anagatamaddhanam   arahanto   sammasambuddha   tepi   bhagavanto  dhammamyeva
sakkatva   garum  katva  upanissaya  viharissanti  bhagavapi  bhante  etarahi
araham   sammasambuddho   dhammamyeva   sakkatva   garum   katva  upanissaya
viharatuti idamavoca brahma sahampati idam vatva athaparam etadavoca
         ye ca atita 1- sambuddha     ye ca buddha anagata
         yo cetarahi sambuddho          bahunnam sokanasano
         sabbe saddhammagaruno          viharimsu 2- vihati ca
         athapi viharissanti              esa buddhana dhammata
         tasma hi attakamena          mahattamabhikankhata
         saddhammo garukatabbo        saram buddhana sasananti.
     Idamavoca  bhikkhave  brahma  sahampati  idam  vatva  mam abhivadetva
detva  padakkhinam  katva  tatthevantaradhayi  .  idha  3-  khvaham  bhikkhave
brahmuno   ajjhesanam   viditva   attano   ca   patirupam  yopayam  dhammo
maya   abhisambuddho   tameva   dhammam   sakkatva  garum  katva  upanissaya
vihasim   yato   ca   kho  bhikkhave  sanghopi  mahattena  samannagato  atha
@Footnote: 1 Yu. yecabbhatita .  2 Ma. Yu. vihamsu viharanti ca .  3 Po. Ma. Yu. atha.
Me sanghepi garavoti.
     [22]   Ekamidaham   bhikkhave   samayam  uruvelayam  viharami  najja
neranjaraya    tire    ajapalanigrodhe   pathamabhisambuddho   .   athakho
bhikkhave     sambahula     brahmana     jinna    vuddha    mahallaka
addhagata    vayoanuppatta    yenaham    tenupasankamimsu    upasankamitva
maya    saddhim   sammodimsu   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva
ekamantam   nisidimsu   ekamantam   nisinna   kho  bhikkhave  te  brahmana
mam   etadavocum  sutam  metam  bho  gotama  na  samano  gotamo  brahmane
jinne    vuddhe    mahallake    addhagate   vayoanuppatte   abhivadeti
va  paccuttheti  va  asanena  va  nimantetiti  tayidam  bho gotama tatheva
na   hi   bhavam   gotamo  brahmane  jinne  vuddhe  mahallake  addhagate
vayoanuppatte    abhivadeti   va   paccuttheti   va   asanena   va
nimanteti tayidam bho gotama na sampannamevati.
     {22.1}   Tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi  nacayime  ayasmanto
jananti  theram  va  therakarane  va  dhammeti  1-  vuddho  cepi bhikkhave
hoti  asitiko  va  navutiko  va  vassasatiko  va  jatiya  so ca hoti
akalavadi   abhutavadi   anatthavadi   adhammavadi   avinayavadi  anidhanavatim
vacam    bhasita    akalena    anapadesam    apariyantavatim   anatthasanhitam
athakho  so  balo  therotveva  sankham  gacchati  daharo cepi bhikkhave hoti
yuva   susu   2-  kalakeso  bhadrena  yobbanena  samannagato  pathamena
@Footnote: 1 Yu. dhamme .  2 Ma. Yu. susu.
Vayasa  so  ca  hoti  kalavadi  bhutavadi  atthavadi  dhammavadi  vinayavadi
nidhanavatim   vacam   bhasita   kalena   sapadesam  pariyantavatim  atthasanhitam
athakho  so  pandito  therotveva  sankham  gacchati  .  cattarome bhikkhave
therakarana   dhamma  katame  cattaro  idha  bhikkhave  bhikkhu  silava  hoti
patimokkhasamvarasamvuto     viharati     acaragocarasampanno     anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana
pariyosanakalyana     sattham     sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti  dhata
vacasa    paricita    manasanupekkhita    ditthiya   suppatividdha   catunnam
jhananam    abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    hoti
akicchalabhi    akasiralabhi    asavanam    khaya    anasavam   cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati. Ime kho bhikkhave cattaro therakarana dhammati.
         Yo uddhatena cittena            samphanca bahubhasati
         asamahitasankappo             asaddhammarato mato 1-
         ara so thavareyyamha       papaditthi anadaro.
         Yo ca silena sampanno         sutava patibhanava
         samyutto thiradhammesu 2-        pannayattham vipassati
@Footnote: 1 Ma. Yu. mago .  2 Ma. Yu. sannato dhiro dhammesu.
         Paragu sabbadhammanam            akhilo patibhanava
         pahinajatimarano                 brahmacariyassa kevali
         tamaham vadami theroti             yassa no santi asava
         asavanam khaya bhikkhu             so 1- theroti pavuccatiti.
     [23]  Loko  bhikkhave  tathagatena  abhisambuddho lokasma tathagato
visamyutto   lokasamudayo   bhikkhave   tathagatena  abhisambuddho  lokasamudayo
tathagatassa    pahino   lokanirodho   bhikkhave   tathagatena   abhisambuddho
lokanirodho     tathagatassa     sacchikato    lokanirodhagamini    patipada
bhikkhave   tathagatena   abhisambuddha  lokanirodhagamini  patipada  tathagatassa
bhavita   .   yam  bhikkhave  sadevakassa  lokassa  samarakassa  sabrahmakassa
sassamanabrahmaniya   pajaya   sadevamanussaya   dittham   sutam  mutam  vinnatam
pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  samma  tam  2-  tathagatena abhisambuddham
tasma tathagatoti vuccati.
     {23.1}   Yanca  bhikkhave  rattim  tathagato  anuttaram  sammasambodhim
abhisambujjhati      yanca     rattim     anupadisesaya     nibbanadhatuya
parinibbayati   yam   etasmim   antare   bhasati   lapati  niddisati  sabbantam
tatheva   hoti   no   annatha  tasma  tathagatoti  vuccati  .  yathavadi
bhikkhave   tathagato   tathakari   yathakari   tathavadi   iti   yathavadi
tathakari   yathakari  tathavadi  tasma  tathagatoti  vuccati  .  sadevake
bhikkhave    loke   samarake   sabrahmake   sassamanabrahmaniya   pajaya
@Footnote: 1 Yu. soti natthi .  2 Ma. Yu. sabbam.
Sadevamanussaya    tathagato   abhibhu   anabhibhuto   annadatthudaso   vasavatti
tasma tathagatoti vuccatiti.
         Sabbalokam abhinnaya           sabbaloke yathatatham 1-
         sabbalokavisamyutto             sabbaloke anussayo
         sa ve sabbabhibhu dhiro            sabbaganthappamocano
         phutthassa parama santi           nibbanam akutobhayam
         esa khinasavo buddho          anigho chinnasamsayo
         sabbakammakkhayam patto         vimutto upadhisamkhaye.
         Evam so 2- bhagava buddho     esa siho anuttaro
         sadevakassa lokassa             brahmacakkam pavattayi.
         Iti deva manussa ca             ye buddham saranam gata
         sangamma nam namassanti          mahantam vitasaradam.
         Danto damayatam settho          santo samayatam isi
         mutto mocayatam aggo          tinno tarayatam varo
         iti hetam namassanti             mahantam vitasaradam.
         Sadevakasmim lokasmim             natthi te 3- patipuggaloti.
     [24]   Ekam   samayam  bhagava  sakete  viharati  kalakarame .
Tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu
bhagavato   paccassosum   .   bhagava   etadavoca  yam  bhikkhave  sadevakassa
@Footnote: 1 Yu. yatha tatha .  2 Ma. Yu. esa .  3 Ma. me.
Lokassa     samarakassa     sabrahmakassa    sassamanabrahmaniya    pajaya
sadevamanussaya   dittham   sutam   mutam   vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam
manasa   tamaham   janami   yam   bhikkhave  sadevakassa  lokassa  samarakassa
sabrahmakassa     sassamanabrahmaniya    pajaya    sadevamanussaya    dittham
sutam   mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tamaham  abbhannasim
tam  tathagatassa  viditam  tam  tathagate  1- na upatthasi yam bhikkhave sadevakassa
lokassa   ...   dittham   sutam   mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam
manasa   tamaham   janamiti   vadeyyam   tam   mamassa   musa   ...  tamaham
janami  ca  na  ca  janamiti  vadeyyam tam pissa tadisameva ... Tamaham neva
janami   na  na  janamiti  vadeyyam  tam  mamassa  kali  iti  kho  bhikkhave
tathagato   dittha   datthabbam   dittham   na   mannati   adittham   na  mannati
datthabbam   na  mannati  ditthanam  2-  na  mannati  suta  3-  sotabbam  sutam
na   mannati   assutam   na   mannati   sotabbam   na   mannati  sutanam  4-
na   mannati   muta   5-   motabbam   mutam  na  mannati  amutam  na  mannati
motabbam    na    mannati   mutanam   6-   na   mannati   vinnata   7-
vinnatabbam     vinnatam     na     mannati    avinnatam    na    mannati
vinnatabbam na mannati vinnatanam 8- na mannati
     {24.1}   iti   kho   bhikkhave  tathagato  ditthasutamutavinnatabbesu
dhammesu   tadisova  9-  tadi  tamha  ca  pana  tadimha  anno  tadi
uttaritaro va panitataro va natthiti vadamiti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. tathagato .  2 Ma. Yu. dattharam .  3 Ma. Yu. stva .  4 Ma. Yu. sotaram.
@5 Ma. Yu. mutva .  6 Ma. Yu. motaram .  7 Ma. Yu. vinnatva.
@8 Ma. Yu. vinnataram. 9 Ma. tadiyeva. Yu. tadiseyeva.
               Yankinci dittham ca 1- sutam mutam va
               ajjhositam saccamutam paresam
               na tesu tadi sayasamvutesu
               saccam musavapi param daheyya.
               Etanca sallam patikacca disva
               ajjhosita yattha paja visatta
               janami passami tatheva etam
               ajjhositam natthi tathagatananti.
     [25]  Nayidam  bhikkhave  brahmacariyam  vussati  janakuhanattham na janalapanattham
na   labhasakkarasilokanisamsattham   na  itivadappamokkhanisamsattham  na  iti  mam
jano  janatuti  athakho  idam  bhikkhave  brahmacariyam vussati samvarattham pahanattham
viragattham nirodhatthanti.
         Samvarattham pahanattham            brahmacariyam anitiham
         adesayi so bhagava             nibbanogadhagaminam
         esa maggo mahantehi        anuyato mahesibhi.
         Ye ca tam patipajjanti           yatha buddhena desitam
         dukkhassantam karissanti      satthusasanakarinoti.
     [26]  Ye  te  bhikkhave  bhikkhu  kuha  thaddha  lapa singi unnala
asamahita   na   me   te   bhikkhave  bhikkhu  mamaka  apagata  ca  te
@Footnote: 1 Ma. va.
Bhikkhave   bhikkhu   imasma   dhammavinaya   na  ca  te  imasmim  dhammavinaye
vuddhim  virulhim  vepullam  apajjanti  .  ye  ca  kho  te  bhikkhave  bhikkhu
nikkuha   nillapa   dhira  atthaddha  susamahita  te  kho  me  bhikkhave
bhikkhu   mamaka   anapagata  ca  te  bhikkhave  bhikkhu  imasma  dhammavinaya
te ca imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjantiti.
         Kuha thaddha lapa singi       unnala casamahita
         na te dhamme viruhanti          sammasambuddhadesite.
         Nikkuha nillapa dhira        atthaddha susamahita
         te ve dhamme viruhanti          sammasambuddhadesiteti.
     [27]   Cattarimani   bhikkhave   appani   ca  sulabhani  ca  tani
ca   anavajjani   katamani   cattari   pamsukulam  bhikkhave  civaranam  appanca
sulabhanca     tanca     anavajjam    pindiyalopo    bhikkhave    bhojananam
appanca    sulabhanca   tanca   anavajjam   rukkhamulam   bhikkhave   senasananam
appanca    sulabhanca    tanca   anavajjam   putimuttam   bhikkhave   bhesajjanam
appanca   sulabhanca   tanca   anavajjam   imani   kho   bhikkhave   cattari
appani   ca   sulabhani   ca   tani  ca  anavajjani  yato  kho  bhikkhave
bhikkhu   appena   ca   santuttho  hoti  sulabhena  ca  idamassaham  annataram
samannanganti 1- vadamiti.
         Anavajjena tutthassa           appena sulabhena ca
@Footnote: 1 Yu. samanananti.
         Na senasanamarabbha            civaram panabhojanam
         vighato hoti cittassa       disa na patihannati.
         Ye cassa dhamma akkhata     samannassanulomika
         adhiggahita tutthassa           appamattassa bhikkhunoti 1-.
     [28]   Cattarome   bhikkhave   ariyavamsa   agganna   rattanna
vamsanna    porana    asamkinna    asamkinnapubba    na   samkiyanti   na
samkiyissanti    appatikuttha    samanehi    brahmanehi    vinnuhi    katame
cattaro   idha   bhikkhave   bhikkhu   santuttho  hoti  itaritarena  civarena
itaritaracivarasantutthiya    ca    vannavadi   na   ca   civarahetu   anesanam
appatirupam   apajjati   aladdha   ca   civaram   na   paritassati  laddha  ca
civaram    agadhito    amucchito    anajjhapanno    2-    adinavadassavi
nissaranapanno    paribhunjati    taya    ca    pana   itaritaracivarasantutthiya
nevattanukkamseti   no   param   vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso
sampajano   patissato   ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  porane  agganne
ariyavamse thito.
     {28.1}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  santuttho  hoti  itaritarena
pindapatena    itaritarapindapatasantutthiya    ca    vannavadi    na    ca
pindapatahetu     anesanam     appatirupam     apajjati    aladdha    ca
pindapatam   na   paritassati   laddha   ca   pindapatam   agadhito  amucchito
anajjhapanno adinavadassavi nissaranapanno
paribhunjati       taya      ca      pana      itaritarapindapatasantutthiya
@Footnote: 1 Ma. Yu. sikkhatoti .  2 Ma. Yu. anajjhopanno. ito param idisameva.
Nevattanukkamseti   no   param   vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso
sampajano   patissato   ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  porane  agganne
ariyavamse thito.
     {28.2}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  santuttho  hoti  itaritarena
senasanena    itaritarasenasanasantutthiya    ca    vannavadi    na    ca
senasanahetu   anesanam   appatirupam   apajjati   aladdha   ca  senasanam
na   paritassati   laddha   ca  senasanam  agadhito  amucchito  anajjhapanno
adinavadassavi     nissaranapanno     paribhunjati     taya     ca    pana
itaritarasenasanasantutthiya    nevattanukkamseti    no    param    vambheti
yo   hi   tattha   dakkho   analaso   sampajano  patissato  ayam  vuccati
bhikkhave bhikkhu porane agganne ariyavamse thito.
     {28.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu bhavanaramo hoti bhavanarato
pahanaramo    hoti   pahanarato   taya   ca   pana   bhavanaramataya
bhavanaratiya     pahanaramataya     pahanaratiya     nevattanukkamseti
no  param  vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso  sampajano  patissato
ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu  porane  agganne  ariyavamse  thito .
Ime    kho    bhikkhave    cattaro   ariyavamsa   agganna   rattanna
vamsanna     porana     asamkinna     asamkinnapubba    na    samkiyanti
na samkiyissanti appatikuttha samanehi brahmanehi vinnuhi.
     {28.4}  Imehi  ca  pana  bhikkhave  catuhi  ariyavamsehi  samannagato
bhikkhu  puratthimaya  cepi  disaya  viharati  sveva  aratim  sahati  na  tam arati
sahati   pacchimaya   cepi   disaya  viharati  ...  uttaraya  cepi  disaya
Viharati   ...   dakkhinaya  cepi  disaya  viharati  sveva  aratim  sahati  na
tam    arati    sahati    tam   kissa   hetu   aratiratisaho   hi   bhikkhave
dhiroti.
         Narati sahati dhiram                  narati dhirasamhati 1-
         dhiro ca aratim sahati               dhiro hi aratimsaho 2-.
         Sabbakammavihayinam 3-        panunnam ko nivaraye
         nekkham jambonadasseva       ko tam ninditumarahati
         devapi nam pasamsanti            brahmunapi pasamsitoti.
     [29]   Cattarimani   bhikkhave  dhammapadani  aggannani  rattannani
vamsannani      poranani      asamkinnani      asamkinnapubbani      na
samkiyanti    na    samkiyissanti    appatikutthani    samanehi    brahmanehi
vinnuhi    katamani    cattari   anabhijjha   bhikkhave   dhammapadam   aggannam
rattannam    vamsannam    poranam    asamkinnam    asamkinnapubbam    na   samkiyati
na   samkiyissati   appatikuttham   samanehi   brahmanehi  vinnuhi  abyapado
bhikkhave   dhammapadam  ...  sammasati  bhikkhave  dhammapadam  ...  sammasamadhi
bhikkhave    dhammapadam    aggannam    rattannam   vamsannam   poranam   asamkinnam
asamkinnapubbam    na    samkiyati    na    samkiyissati    appatikuttham   samanehi
brahmanehi    vinnuhi    imani   kho   bhikkhave   cattari   dhammapadani
aggannani      rattannani     vamsannani     poranani     asamkinnani
asamkinnapubbani     na     samkiyanti    na    samkiyissanti    appatikutthani
@Footnote: 1 Ma. Yu. dhiram sahati .  2 Ma. aratissaho .  3 Yu. sammakammaviyakatam.
Samanehi brahmanehi vinnuhiti.
         Anabhijjhalu vihareyya           abyapannena cetasa
         sato ekaggacittassa          ajjhattam susamahitoti.
     [30]  Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati  gijjhakute pabbate.
Tena   kho  pana  samayena  sambahula  abhinnata  abhinnata  paribbajaka
sippiniya   1-  tire  paribbajakarame  pativasanti  seyyathidam  annabharo
vadharo  2-  sakuludayi  ca  paribbajako  anne  ca  abhinnata abhinnata
paribbajaka   .   athakho   bhagava   sayanhasamayam   patisallana  vutthito
yena   sippiniya   tiram   paribbajakaramo   tenupasankami   upasankamitva
pannatte  asane  nisidi  nisajja  kho  bhagava  te  paribbajake etadavoca
cattarimani     paribbajaka     dhammapadani    aggannani    rattannani
vamsannani      poranani      asamkinnani      asamkinnapubbani      na
samkiyanti    na    samkiyissanti    appatikutthani    samanehi    brahmanehi
vinnuhi     katamani     cattari    anabhijjha    paribbajaka    dhammapadam
aggannam    rattannam    vamsannam    poranam    asamkinnam   asamkinnapubbam   na
samkiyati   na   samkiyissati   appatikuttham   samanehi   brahmanehi  vinnuhi .
Abyapado   paribbajaka   dhammapadam   ...   .  sammasati  paribbajaka
dhammapadam    ...    .   sammasamadhi   paribbajaka   dhammapadam   aggannam
rattannam    vamsannam    poranam    asamkinnam    asamkinnapubbam    na   samkiyati
na   samkiyissati   appatikuttham   samanehi   brahmanehi   vinnuhi  .  imani
@Footnote: 1 Po. sappinikaya nadiya. Ma. sippinikatire .  2 Ma. Yu. varadharo.
Kho    paribbajaka    cattari    dhammapadani    aggannani   rattannani
vamsannani    poranani    asamkinnani    asamkinnapubbani    na   samkiyanti
na samkiyissanti appatikutthani samanehi brahmanehi vinnuhi.
     {30.1}  Yo  kho  paribbajaka  evam  vadeyya  ahametam  anabhijjham
dhammapadam    paccakkhaya   abhijjhalum   kamesu   tibbasaragam   samanam   va
brahmanam   va   pannapessamiti   tamaham   tattha   evam  vadeyyam  etu
vadatu    byaharatu    passamissanubhavanti    so    vata    paribbajaka
anabhijjham    dhammapadam    paccakkhaya    abhijjhalum    kamesu   tibbasaragam
samanam va brahmanam va pannapessatiti netam thanam vijjati.
     {30.2}  Yo  kho  paribbajaka  evam  vadeyya ahametam abyapadam
dhammapadam    paccakkhaya    byapannacittam    padutthamanasankappam   samanam   va
brahmanam  va  pannapessamiti  tamaham  tattha  evam  vadeyyam  etu  vadatu
byaharatu    passamissanubhavanti   so   vata   paribbajaka   abyapadam
dhammapadam    paccakkhaya    byapannacittam    padutthamanasankappam   samanam   va
brahmanam va pannapessatiti netam thanam vijjati.
     {30.3}  Yo  kho  paribbajaka  evam  vadeyya  ahametam sammasatim
dhammapadam   paccakkhaya   mutthassatim   asampajanam  samanam  va  brahmanam  va
pannapessamiti   tamaham   tattha   evam   vadeyyam  etu  vadatu  byaharatu
passamissanubhavanti    so    vata    paribbajaka   sammasatim   dhammapadam
paccakkhaya    mutthassatim    asampajanam    samanam    va   brahmanam   va
pannapessatiti netam thanam vijjati.
     {30.4}     Yo     kho     paribbajaka     evam    vadeyya
Ahametam      sammasamadhim      dhammapadam      paccakkhaya      asamahitam
vibbhantacittam     samanam     va     brahmanam    va    pannapessamiti
tamaham   tattha  evam  vadeyyam  etu  vadatu  byaharatu  passamissanubhavanti
so   vata   paribbajaka   sammasamadhim   dhammapadam   paccakkhaya  asamahitam
vibbhantacittam    samanam    va    brahmanam   va   pannapessatiti   netam
thanam vijjati.
     {30.5}   Yo   kho   paribbajaka   imani  cattari  dhammapadani
garahitabbam   patikkositabbam   manneyya   tassa   dittheva  dhamme  cattaro
sahadhammika    vadanupata    garayha    thana   agacchanti   katame
cattaro   anabhijjham   ce  bhavam  dhammapadam  garahati  patikkosati  ye  ca  hi
abhijjhalu   kamesu   tibbasaraga   samana   va  brahmana  va  te
bhoto   pujja  te  bhoto  pasamsa  .  abyapadam  ce  bhavam  dhammapadam
garahati   patikkosati   ye   ca   hi   byapannacitta   padutthamanasankappa
samana  va  brahmana  va  te  bhoto  pujja  te  bhoto pasamsa.
Sammasatim   ce  bhavam  dhammapadam  garahati  patikkosati  ye  ca  hi  mutthassati
asampajana  samana  va  brahmana  va  te  bhoto  pujja te bhoto
pasamsa   .   sammasamadhim   ce  bhavam  dhammapadam  garahati  patikkosati  ye
ca   hi   asamahita   vibbhantacitta   samana  va  brahmana  va  te
bhoto pujja te bhoto pasamsa.
     {30.6}   Yo   kho   paribbajaka   imani  cattari  dhammapadani
garahitabbam     patikkositabbam     manneyya    tassa    dittheva    dhamme
ime    cattaro    sahadhammika    vadanupata    garayha    thana
Agacchanti   .   yepi   te   paribbajaka  ahesum  ukkala  vassabhanna
ahetukavada    akiriyavada    natthikavada    tepi   imani   cattari
dhammapadani    na   garahitabbam   na   patikkositabbam   amannimsu   tam   kissa
hetu nindabyarosanauparambhabhayati.
         Abyapanno sada sato      ajjhattam susamahito
         abhijjhavinaye sikkham            appamattoti vuccatiti.
                    Uruvelavaggo tatiyo.
                        Tassuddanam
         dve uruvela loko kalako  brahmacariyapancamam
         kuham santutthi vamso ca 1-        dhammapadam paribbajakena cati.
                      -----------
                     Cakkavaggo catuttho
     [31]  Cattarimani bhikkhave cakkani yehi samannagatanam devamanussanam
catucakkam    pavattati    yehi    samannagata    devamanussa   nacirasseva
mahantattam     vepullattam    papunanti    bhogesu    katamani    cattari
patirupadesavaso    sappurisupassayo    2-   attasammapanidhi   pubbe   ca
katapunnata   imani  kho  bhikkhave  cattari  cakkani  yehi  samannagatanam
devamanussanam    catucakkam    pavattati   yehi   samannagata   devamanussa
nacirasseva mahantattam vepullattam papunanti bhogesuti.
@Footnote: 1 Yu. caddo natthi .  2 Ma. sapupurisavassayo.
         Patirupe vase dese              ariyamittakaro siya
         sammapanidhisampanno       pubbe punnakato naro.
         Dhannam dhanam yaso kitti         sukhancetamdhivattatiti.
     [32]   Cattarimani   bhikkhave   sangahavatthuni   katamani   cattari
danam  peyyavajjam  atthacariya  samanattata  imani  kho  bhikkhave  cattari
sangahavatthuniti.
         Dananca peyyavajjanca        atthacariya ca ya idha
         samanattata ca dhammesu        tattha tattha yatharaham
         ete kho sangaha loke        rathassaniva yayato.
         Ete ca sangaha nassu        na mata puttakarana
         labhetha manam pujam va              pita va puttakarana.
         Yasma ca sangaha 1- ete     samavekkhanti pandita
         tasma mahattam papponti    pasamsa ca bhavanti teti.
     [33]   Siho   bhikkhave  migaraja  sayanhasamayam  asaya  nikkhamati
asaya  nikkhamitva  vijambhati  vijambhitva  samanta  catuddisa  anuviloketi
samanta     catuddisa    anuviloketva    tikkhattum    sihanadam    nadati
tikkhattum   sihanadam   naditva   gocaraya   pakkamati   ye  kho  pana  te
bhikkhave   tiracchanagata   pana  sihassa  migaranno  nadato  saddam  sunanti
te  yebhuyyena  bhayam  samvegam  santasam  apajjati  bilam  bilasaya  pavisanti
udakam   udakasaya   pavisanti   vanam  vanasaya  pavisanti  akasam  pakkhino
@Footnote: 1 Ma. sangahe.
Bhajanti   yepi  te  bhikkhave  ranno  naga  gamanigamarajadhanisu  dalhehi
varattehi    bandhanehi   baddha   tepi   tani   bandhanani   sanchinditva
sampadaletva  bhita  muttakarisam  cajamana  yena  va  tena va palayanti
evammahiddhiko   kho   bhikkhave   siho  migaraja  tiracchanagatanam  pananam
evammahesakkho evammahanubhavo.
     {33.1}  Evameva  kho  bhikkhave  yada  tathagato loke uppajjati
araham     sammasambuddho     vijjacaranasampanno     sugato     lokavidu
anuttaro    purisadammasarathi    sattha    devamanussanam   buddho   bhagava
so   dhammam   deseti   iti   sakkayo   iti  sakkayassa  samudayo  iti
sakkayassa   nirodho   iti   sakkayassa   nirodhagamini   patipadati  yepi
te  bhikkhave  deva  dighayuka  vannavanto  sukhabahula  uccesu  vimanesu
ciratthitika  tepi  tathagatassa  dhammadesanam  sutva  yebhuyyena  bhayam  samvegam
santasam   apajjanti   anicca  vata  kira  bho  mayam  samana  niccamhati
amannimha    1-   adhuva   vata   kira   bho   mayam   samana   dhuvati
amannimha   1-   asassata   vata  kira  bho  mayam  samana  sassatamhati
amannimha    1-    mayam    kira    bho   anicca   adhuva   asassata
sakkayapariyapannati     evammahiddhiko     kho     bhikkhave    tathagato
sadevakassa lokassa evammahesakkho evammahanubhavoti.
         Yatha buddho abhinnaya         dhammacakkam pavattayi
         sadevakassa lokassa             sattha appatipuggalo
@Footnote: 1 Ma. Yu. amannimha.
         Sakkayanca nirodhanca         sakkayassa ca sambhavam
         ariyatthangikam 1- maggam           dukkhupasamagaminam
         yepi dighayuka deva            vannavanto yasassino
         bhita santasamapadum 2-     sihassevitare miga
         avitivatta sakkayam             anicca kira bho mayam
         sutva arahato vakyam          vippamuttassa tadinoti.
     [34]   Cattarome   bhikkhave   aggappasada   katame  cattaro
yavata   bhikkhave   satta   apada   va  dvipada  va  catuppada  va
bahuppada   va  rupino  va  arupino  va  sannino  va  asannino  va
nevasanninasannino    va    tathagato    tesam    aggamakkhayati   araham
sammasambuddho   ye   bhikkhave   buddhe   pasanna  agge  te  pasanna
agge  kho  pana  pasannanam  aggo  vipako  hoti  .  yavata  bhikkhave
dhamma   sankhata   ariyo   atthangiko  maggo  tesam  aggamakkhayati  ye
bhikkhave   ariye   atthangike   magge   pasanna   agge  te  pasanna
agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti.
     {34.1}   Yavata  bhikkhave  dhamma  sankhata  va  asankhata  va
virago    tesam    aggamakkhayati    yadidam    madanimmadano   pipasavinayo
alayasamugghato     vattupacchedo     tanhakkhayo    virago    nirodho
nibbanam   ye   bhikkhave   virage   3-   dhamme  pasanna  agge  te
pasanna   agge   kho   pana   pasannanam   aggo   vipako   hoti .
@Footnote: 1 Ma. Yu. ariyancatthangikam .  2 Po. santasamapajjum .  3 Ma. Yu. virageti natthi.
Yavata   bhikkhave   sangha   va   gana  va  tathagatasavakasangho  tesam
aggamakkhayati   yadidam   cattari   purisayugani   attha   purisapuggala  esa
bhagavato     savakasangho     ahuneyyo    pahuneyyo    dakkhineyyo
anjalikaraniyo     anuttaram    punnakkhettam    lokassa    ye    bhikkhave
sanghe   pasanna   agge   te   pasanna   agge  kho  pana  pasannanam
aggo vipako hoti. Ime kho bhikkhave cattaro aggappasadati.
         Aggato ve pasannanam         aggam dhammam vijanatam
         agge buddhe pasannanam       dakkhineyye anuttare
         agge dhamme pasannanam        viragupasame sukhe
         agge sanghe pasannanam       punnakkhette anuttare
         aggasmim danam dadatam            aggam punnam pavaddhati
         aggam ayu ca vanno ca         yaso kitti sukham balam.
         Aggassa data medhavi         aggadhammasamahito
         devabhuto manusso va           aggappatto pamodatiti.
     [35]  Ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape.
Athakho    vassakaro    brahmano    magadhamahamatto    yena    bhagava
tenupasankami    upasankamitva    bhagavata    saddhim   sammodi   sammodaniyam
katham   saraniyam   vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho
vassakaro    brahmano   magadhamahamatto   bhagavantam   etadavoca   catuhi
kho   mayam   bho   gotama   dhammehi   samannagatam   mahapannam   mahapurisam
Pannapema   katamehi   catuhi   idha   bho  gotama  bahussuto  hoti  tassa
tasseva   sutajatassa  tassa  tasseva  kho  pana  bhasitassa  attham  janati
ayam    imassa   bhasitassa   attho   ayam   imassa   bhasitassa   atthoti
satima   kho   pana  hoti  cirakatampi  cirabhasitampi  sarita  anussarita  yani
kho   pana   tani   gahatthakani  kimkaraniyani  tattha  dakkho  hoti  analaso
tatrupayaya   vimamsaya   samannagato   alam   katum  alam  samvidhatum  imehi
kho   mayam   bho  gotama  catuhi  dhammehi  samannagatam  mahapannam  mahapurisam
pannapema   sace   me   bho   gotama   anumoditabbam   anumodatu   me
bhavam   gotamo   sace   pana  me  bho  gotama  patikkositabbam  patikkosatu
me bhavam gotamoti.
     {35.1}  Neva  kho  tyaham  brahmana  anumodami  nappatikkosami
catuhi   kho   aham   brahmana   dhammehi  samannagatam  mahapannam  mahapurisam
pannapemi   katamehi   catuhi   idha   brahmana   bahujanahitaya   patipanno
hoti   bahujanasukhaya   bahussa   janata  ariye  naye  patitthapita  yadidam
kalyanadhammata   kusaladhammata   so   yam  vitakkam  akankhati  vitakketum  tam
vitakkam  vitakketi  yam  vitakkam  nakankhati  vitakketum  na  tam vitakkam vitakketi
yam    sankappam   akankhati   sankappetum   tam   sankappam   sankappeti   yam
sankappam   nakankhati   sankappetum   na   tam   sankappam   sankappeti   iti
cetovasippatto   hoti   vitakkapathesu   catunnam   jhananam  abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam     nikamalabhi    hoti    akicchalabhi    akasiralabhi
asavanam    khaya    anasavam    cetovimuttim    pannavimuttim    dittheva
Dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharati  neva  kho  tyaham
brahmana   anumodami   nappatikkosami  1-  imehi  kho  aham  brahmana
catuhi dhammehi samannagatam mahapannam mahapurisam pannapemiti.
     {35.2}  Acchariyam  bho  gotama  abbhutam bho gotama yava subhasitancidam
bhota  gotamena  imehi  2-  ca  pana  catuhi  dhammehi  samannagatam bhavantam
gotamam   dharemi   bhavanhi   gotamo  bahujanahitaya  patipanno  bahujanasukhaya
bahussa   3-   janata  ariye  naye  patitthapita  yadidam  kalyanadhammata
kusaladhammata  bhavanhi  gotamo  yam  vitakkam  akankhati  vitakketum  tam  vitakkam
vitakketi   yam  vitakkam  nakankhati  vitakketum  na  tam  vitakkam  vitakketi  yam
sankappam   akankhati   sankappetum   tam   sankappam  sankappeti  yam  sankappam
nakankhati   sankappetum   na   tam   sankappam   sankappeti  bhavanhi  gotamo
cetovasippatto    vitakkapathesu    bhavanhi    gotamo   catunnam   jhananam
abhicetasikanam      ditthadhammasukhaviharanam      nikamalabhi     akicchalabhi
akasiralabhi   bhavanhi   gotamo   asavanam   khaya   anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharatiti.
     {35.3}  Addha  kho  te  brahmana  asajja upaniyavaca bhasita
apica   tyaham   byakarissami   ahanhi  brahmana  bahujanahitaya  patipanno
bahujanasukhaya   bahussa   4-   janata   ariye  naye  patitthapita  yadidam
kalyanadhammata   kusaladhammata   ahanhi   brahmana  yam  vitakkam  akankhami
vitakketum  tam  vitakkam  vitakkemi  yam vitakkam nakankhami vitakketum na tam vitakkam
@Footnote: 1 Po. Ma. na pana patikkosami .  2 Ma. Yu. imehi ca mayam catuhi ... dharema.
@3 Ma. Yu. bahu te .  4 Ma. Yu. bahu me.
Vitakkemi   yam   sankappam  akankhami  sankappetum  tam  sankappam  sankappemi
yam   sankappam  nakankhami  sankappetum  na  tam  sankappam  sankappemi  ahanhi
brahmana    cetovasippatto   vitakkapathesu   ahanhi   brahmana   catunnam
jhananam   abhicetasikanam   ditthadhammasukhaviharanam   nikamalabhi   akicchalabhi
akasiralabhi   ahanhi   brahmana   asavanam   khaya  anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharamiti.
         Yo vedi sabbasattanam           maccupasa pamocanam
         hitam devamanussanam                neyyadhammam 1- pakasayi
         yanca 2- disva ca sutva ca   pasidati 3- bahujjano
         maggamaggassa kusalo           katakicco anasavo
         buddho antimasariro            mahapurisoti 4- vuccatiti.
     [36]  Ekam  samayam  bhagava  antara  ca ukkattham antara ca setabyam
addhanamaggapatipanno   hoti   .   donopi   [5]-  brahmano  antara
ca   ukkattham   antara  ca  setabyam  addhanamaggapatipanno  hoti  addasa
kho    dono   brahmano   bhagavato   padesu   cakkani   sahassarani
sanemikani    sanabhikani    sabbakaraparipurani   disvanassa   etadahosi
acchariyam   vata   bho   abbhutam  vata  bho  navatimani  manussabhutassa  padani
bhavissantiti   .   athakho  bhagava  magga  okkamma  annatarasmim  rukkhamule
@Footnote: 1 Ma. Yu. nayam dhammam .  2 Ma. Yu. yam ve .  3 Ma. pasidanti bahu jana.
@4 Po. Ma. Yu. mahapannoti .  5 Po. Ma. Yu. etthantare sudanati atthi.
Nisidi  pallankam  abhujitva  ujum  kayam  panidhaya parimukham satim upatthapetva.
Athakho   dono   brahmano   bhagavato   padani   anugacchanto   addasa
bhagavantam     annatarasmim    rukkhamule    nisinnam    pasadikam    pasadaniyam
santindriyam        santamanasam       uttamadamathasamathamanuppattam       dantam
guttam   santindriyam   1-   nagam   disva   yena   bhagava   tenupasankami
upasankamitva bhagavantam etadavoca devo no bhavam bhavissatiti.
     {36.1}  Na  kho  aham  brahmana  devo  bhavissamiti . Gandhabbo
no  bhavam  bhavissatiti  .  na  kho  aham  brahmana  gandhabbo  bhavissamiti.
Yakkho  no  bhavam  bhavissatiti  .  na  kho aham brahmana yakkho bhavissamiti.
Manusso  no  bhavam  bhavissatiti . Na kho aham brahmana manusso bhavissamiti.
Devo  no  bhavam  bhavissatiti  iti  puttho  samano  na  kho  aham brahmana
devo   bhavissamiti   vadesi  gandhabbo  no  bhavam  bhavissatiti  iti  puttho
samano   na   kho  aham  brahmana  gandhabbo  bhavissamiti  vadesi  yakkho
no   bhavam   bhavissatiti   iti   puttho   samano  na  kho  aham  brahmana
yakkho   bhavissamiti   vadesi   manusso  no  bhavam  bhavissatiti  iti  puttho
samano   na   kho   aham   brahmana   manusso  bhavissamiti  vadesi  atha
kocarahi bhavam bhavissatiti.
     {36.2}   Yesam   kho   aham   brahmana   asavanam  appahinatta
devo   bhaveyyam  te  me  asava  pahina  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavam    gata    ayatimanuppadadhamma   yesam   kho   aham   brahmana
@Footnote: 1 Ma. samyatindriyam.
Asavanam  appahinatta  gandhabbo bhaveyyam ... Yakkho bhaveyyam ... Manusso
bhaveyyam  te  me  asava  pahina  ucchinnamula  talavatthukata  anabhavam
gata   ayatimanuppadadhamma   seyyathapi   brahmana   uppalam  va  padumam
va   pundarikam  va  udake  jatam  udake  samvaddham  udakam  1-  accuggamma
titthati   anupalittam   udakena   evameva   kho   aham   brahmana  loke
jato   loke   samvaddho   lokam  abhibhuyya  viharami  anupalitto  lokena
buddhoti mam brahmana dharehiti.
         Yena devupapatyassa                gandhabbo va vihangamo
         yakkhattam yena gaccheyyam           manussattanca abbhaje
         te mayham asava khina           viddhasta vinalikata.
         Pundarikam yatha uggam 2-        toyena nupalippati
         nupalippami lokena              tasma buddhosmi brahmanati.
     [37]   Catuhi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   bhikkhu  abhabbo
parihanaya   nibbanasseva   santike  katamehi  catuhi  idha  bhikkhave  bhikkhu
silasampanno   hoti   indriyesu   guttadvaro   hoti  bhojane  mattannu
hoti jagariyam anuyutto hoti.
     {37.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  silasampanno  hoti  idha  bhikkhave
bhikkhu   silava   hoti  patimokkhasamvarasamvuto  viharati  acaragocarasampanno
anumattesu   vajjesu   bhayadassavi   samadaya  sikkhati  sikkhapadesu  evam
kho bhikkhave bhikkhu silasampanno hoti.
     {37.2}    Kathanca    bhikkhave   bhikkhu   indriyesu   guttadvaro
@Footnote: 1 Ma. udaka .  2 Ma. Yu. vaggu.
Hoti   idha  bhikkhave  bhikkhu  cakkhuna  rupam  disva  na  nimittaggahi  hoti
nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya   patipajjati   rakkhati   cakkhundriyam   cakkhundriye  samvaram  apajjati
sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ... Manasa dhammam vinnaya na
nimittaggahi    hoti    nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam   manindriyam
asamvutam  viharantam  abhijjhadomanassa  papaka  akusala dhamma anvassaveyyum
tassa   samvaraya  patipajjati  rakkhati  manindriyam  manindriye  samvaram  apajjati
evam kho bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvaro hoti.
     {37.3}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  bhojane mattannu hoti idha bhikkhave
bhikkhu  patisankha  yoniso  aharam  ahareti  neva  davaya  na madaya na
mandanaya   na   vibhusanaya   yavadeva  imassa  kayassa  thitiya  yapanaya
vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca   vedanam  patihankhami
navanca  vedanam  na  uppadessami  yatra  ca  me  bhavissati  anavajjata
ca phasu viharo cati evam kho bhikkhave bhikkhu bhojane mattannu hoti.
     {37.4}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu jagariyam anuyutto hoti idha bhikkhave
bhikkhu  divasam  cankamena  nisajjaya  avaraniyehi  dhammehi  cittam  parisodheti
rattiya   pathamam   yamam  cankamena  nisajjaya  avaraniyehi  dhammehi  cittam
parasodheti    rattiya   majjhimam   yamam   dakkhinena   passena   sihaseyyam
Kappeti  padena  1-  padam  accadhaya  2- sato sampajano utthanasannam
manasikaritva   rattiya   pacchimam   yamam   paccutthaya  cankamena  nisajjaya
avaraniyehi   dhammehi   cittam   parisodheti   evam   kho  bhikkhave  bhikkhu
jagariyam   anuyutto   hoti   .   imehi   kho  bhikkhave  catuhi  dhammehi
samannagato bhikkhu abhabbo parihanaya nibbanasseva santiketi.
         Sile patitthito bhikkhu          indriyesu ca samvuto
         bhojanamhi ca mattannu       jagariyam anuyunjati
         evam viharamatapi 3-          ahorattamatandito
         bhavayam kusalam dhammam               yogakkhemassa pattiya
         appamadarato bhikkhu          pamade bhayadassi va
         abhabbo parihanaya           nibbanasseva santiketi.
     [38]    Panunnapaccekasacco    bhikkhave   bhikkhu   samavayasatthesano
passaddhakayasankharo   patilinoti   vuccati   .   kathanca   bhikkhave   bhikkhu
panunnapaccekasacco    hoti    idha    bhikkhave   bhikkhuno   yani   tani
puthusamanabrahmananam       puthupaccekasaccani      seyyathidam      sassato
lokoti   va  asassato  lokoti  va  antava  lokoti  va  anantava
lokoti  va  tam  jivam  tam  sariranti  va  annam  jivam  annam  sariranti  va
hoti   tathagato   parammaranati   va   na  hoti  tathagato  parammaranati
va   hoti   ca  na  ca  hoti  tathagato  parammaranati  va  neva  hoti
@Footnote: 1 Ma. Yu. pade padam. 2 Po. accodhaya. 3 Po. Ma. vihari atapi.
@Yu. viharamanopi.
Na   na   hoti   tathagato   parammaranati   va  sabbani  tani  nunnani
honti   panunnani   cattani   vantani   muttani  pahinani  patinissatthani
evam kho bhikkhave bhikkhu panunnapaccekasacco hoti.
     {38.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  samavayasatthesano hoti idha bhikkhave
bhikkhuno  kamesana  pahina  hoti  bhavesana  pahina hoti brahmacariyesana
patippassaddha hoti evam kho bhikkhave bhikkhu samavayasatthesano hoti.
     {38.2}   Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  passaddhakayasankharo  hoti  idha
bhikkhave   bhikkhu   sukhassa   ca   pahana   dukkhassa  ca  pahana  pubbeva
somanassadomanassanam     atthangama    adukkhamasukham    upekkhasatiparisuddhim
catuttham    jhanam    upasampajja    viharati   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
passaddhakayasankharo hoti.
     {38.3}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  patilino hoti idha bhikkhave bhikkhuno
asmimano   pahino   hoti   ucchinnamulo  talavatthukato  anabhavam  gato
ayatimanuppadadhammo  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  patilino hoti. Evam kho
bhikkhave   bhikkhu  panunnapaccekasacco  samavayasatthesano  passaddhakayasankharo
patilinoti vuccati.
         Kamesana bhavesana           brahmacariyesana saha
         iti saccaparamaso            ditthitthana samussaya
         sabbaragavirattassa           tanhakkhayavimuttino
         esana patinissattha         ditthitthana samuhata
         sa ve santo sato bhikkhu      passaddho aparajito
         manabhisamaya buddho         patilinoti vuccatiti.
     [39]   Athakho   ujjayo   brahmano  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho ujjayo brahmano
bhagavantam   etadavoca   bhavampi   no   gotamo   yannam   vannetiti  .  na
kho   aham   brahmana   sabbam   yannam   vannemi   na   panaham  brahmana
sabbam   yannam   na   vannemi   yatharupe   kho  brahmana  yanne  gavo
hannanti     ajelaka     hannanti    kukkutasukara    hannanti    vividha
pana   sanghatam   apajjanti   evarupam   kho   aham  brahmana  sarambham
yannam    na    vannemi    tam    kissa    hetu   evarupanhi   brahmana
sarambham   yannam   na   upasankamanti   arahanto   va   arahattamaggam  va
samapanna   yatharupe  ca  kho  brahmana  yanne  neva  gavo  hannanti
na    ajelaka    hannanti    na   kukkutasukara   hannanti   na   vividha
pana   sanghatam   apajjanti   evarupam   kho  aham  brahmana  nirarambham
yannam    vannemi    yadidam    niccadanam   anukulayannam   tam   kissa   hetu
evarupanhi   brahmana   nirarambham   yannam   upasankamanti   arahanto  va
arahattamaggam va samapannati.
         Assamedham purisamedham               sammapasam vajapeyyam niraggalam
         mahayanna maharambha       na te honti mahapphala.
         Ajelaka ca gavo ca            vividha yattha hannare
         na tam sammaggata yannam       upayanti mahesino.
         Yanca yannam nirarambham 1-     yajantyanukulam sada
         najelaka ca gavo ca          vividha yattha 2- hannare
         tanca sammaggata yannam      upayanti mahesino.
         Evam 3- yajetha medhavi           eso yanno mahapphalo.
         Evam 4- hi yajamanassa         seyyo hoti na papiyo
         yanno ca vipulo hoti         pasidanti ca devatati.
     [40]   Athakho   udayi   brahmano   yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho  udayi brahmano
bhagavantam   etadavoca   bhavampi   no   gotamo   yannam   vannetiti  .  na
kho   aham   brahmana   sabbam   yannam   vannemi   na   panaham  brahmana
sabbam   yannam   na   vannemi   yatharupe   kho  brahmana  yanne  gavo
hannanti     ajelaka     hannanti    kukkutasukara    hannanti    vividha
pana   sanghatam   apajjanti   evarupam   kho   aham  brahmana  sarambham
yannam   na   vannemi   tam   kissa   hetu  evarupanhi  brahmana  sarambham
yannam   na   upasankamanti   arahanto   va  arahattamaggam  va  samapanna
yatharupe   ca   kho   brahmana   yanne   neva   gavo   hannanti  na
ajelaka   hannanti   na   kukkutasukara   hannanti   na   vividha   pana
sanghatam   apajjanti   evarupam   kho   aham   brahmana  nirarambham  yannam
@Footnote: 1 Ma. Yu. ye ca yanna nirarambha. 2 Po. yattha na hannare. Ma. Yu. nettha
@hannare. 3-4 Ma. Yu. etam.
Vannemi     yadidam     niccadanam     anukulayannam    tam    kissa    hetu
evarupanhi       brahmana      nirarambham      yannam      upasankamanti
arahanto va arahattamaggam va samapannati.
         Abhisankhatam nirarambham             yannam kalena kappiyam
         tadisam upasamyanti                sannata brahmacarayo 1-
         vivattacchada ca ye loke      vitivatta kulam gatim
         yannametam pasamsanti             buddha punnassa 2- kovida
         yanne va yadi va saddhe       hunnam 3- katva yatharaham
         pasannacitto yajati             sukhette brahmacarisu
         suhutam suyittham sampattam 4-    dakkhineyyesu yam katam
         yanno ca vipulo hoti        pasidanti ca devata.
         Evam yajitva medhavi             saddho muttena cetasa
         abyapajjham sukham lokam          pandito upapajjatiti.
                     Cakkavaggo catuttho.
                        Tassuddanam
         cakko sangaho siho pasado   vassakarena pancamam
         dono aparihani patilino       ujjayo udayena te dasati.
                   -----------------
@Footnote: 1 Yu. brahmacariya. 2 Ma. yannassa. 3 Ma. habyam. Yu. bhabyam.
@4 Ma. Yu. suppattam.
                   Rohitassavaggo pancamo
     [41]   Catasso   ima   bhikkhave  samadhibhavana  katama  catasso
atthi   bhikkhave   samadhibhavana   bhavita  bahulikata  ditthadhammasukhaviharaya
samvattati     atthi     bhikkhave    samadhibhavana    bhavita    bahulikata
nanadassanapatilabhaya     samvattati     atthi     bhikkhave    samadhibhavana
bhavita     bahulikata    satisampajannaya    samvattati    atthi    bhikkhave
samadhibhavana bhavita bahulikata asavanam khayaya samvattati.
     {41.1}   Katama   ca  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita  bahulikata
ditthadhammasukhaviharaya   samvattati   idha   bhikkhave  bhikkhu  vivicceva  kamehi
vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamam jhanam
upasampajja    viharati    vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam
cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham  dutiyam  jhanam
upasampajja  viharati  pitiya  ca  viraga  upekkhako  ca  viharati  sato  ca
sampajano   sukhanca   kayena   patisamvedeti   yantam   ariya  acikkhanti
upekkhako   satima   sukhavihariti  tatiyam  jhanam  upasampajja  viharati  sukhassa
ca    pahana   dukkhassa   ca   pahana   pubbeva   somanassadomanassanam
atthangama     adukkhamasukham     upekkhasatiparisuddhim     catuttham     jhanam
upasampajja   viharati  ayam  1-  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita  bahulikata
ditthadhammasukhaviharaya samvattati.
     {41.2}   Katama   ca  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita  bahulikata
nanadassanapatilabhaya    samvattati    idha    bhikkhave   bhikkhu   alokasannam
manasikaroti    divasannam    adhitthati    yatha    diva    tatha    rattim
@Footnote: 1 Yu. ayam vuccati. ito param idisameva.
Yatha  rattim  tatha  diva iti vivittena 1- cetasa apariyonaddhena sappabhasam
cittam  bhaveti  ayam  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita bahulikata nanadassana-
patilabhaya samvattati.
     {41.3}   Katama   ca  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita  bahulikata
satisampajannaya    samvattati   idha   bhikkhave   bhikkhuno   vidita   vedana
uppajjanti   vidita   titthanti   vidita  abbhattham  gacchanti  vidita  sanna
...  vidita  vitakka  uppajjanti  vidita  titthanti vidita abbhattham gacchanti
ayam    bhikkhave    samadhibhavana    bhavita   bahulikata   satisampajannaya
samvattati.
     {41.4}   Katama   ca  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita  bahulikata
asavanam  khayaya  samvattati  idha  bhikkhave  bhikkhu  pancasu  upadanakkhandhesu
udayabbayanupassi   viharati   iti   rupam  iti  rupassa  samudayo  iti  rupassa
atthangamo   iti   vedana   iti   vedanaya   samudayo   iti  vedanaya
atthangamo    iti    sanna   iti   sannaya   samudayo   iti   sannaya
atthangamo   iti   sankhara   iti  sankharanam  samudayo  iti  sankharanam
atthangamo     iti    vinnanam    iti    vinnanassa    samudayo    iti
vinnanassa   atthangamoti  ayam  bhikkhave  samadhibhavana  bhavita  bahulikata
asavanam  khayaya  samvattati  .  ima  kho bhikkhave catasso samadhibhavana.
Idanca pana metam bhikkhave sandhaya bhasitam parayane punnapanhe 2-
               sankhaya lokasmi paroparani
               yassinjitam natthi kuhinci loke
               santo vidhumo anigho niraso
@Footnote: 1 Ma. Yu. vivatena. 2 Ma. Yu. punnakapanhe.
               Atari so jatijaranti brumiti.
     [42]   Cattarimani   bhikkhave  panhabyakaranani  katamani  cattari
atthi    bhikkhave   panho   ekamsabyakaraniyo   atthi   bhikkhave   panho
vibhajjabyakaraniyo     atthi    bhikkhave    panho    patipucchabyakaraniyo
atthi    bhikkhave   panho   thapaniyo   imani   kho   bhikkhave   cattari
panhabyakarananiti.
         Ekamsavacanam ekam                 vibhajjavacanaparam
         tatiyam patipuccheyya             catuttham pana thapaye.
         Yo ca nesam tattha tattha        janati anudhammatam
         catupanhassa kusalo          ahu bhikkhum tathavidham.
         Durasado duppasaho         gambhiro duppadhamsiyo
         atho atthe anatthe ca        ubhayatthassa 1- kovido
         anattham parivajjeti             attham ganhati pandito
         atthabhisamaya dhiro            panditoti pavuccatiti.
     [43]  Cattarome  bhikkhave  puggala  santo  samvijjamana lokasmim
katame   cattaro   kodhagaru   na   saddhammagaru   makkhagaru  na  saddhammagaru
labhagaru   na  saddhammagaru  sakkaragaru  na  saddhammagaru  ime  kho  bhikkhave
cattaro   puggala   santo   samvijjamana   lokasmim   .   cattarome
bhikkhave   puggala   santo   samvijjamana   lokasmim   katame   cattaro
saddhammagaru   na   kodhagaru   saddhammagaru   na   makkhagaru   saddhammagaru   na
@Footnote: 1 Ma. Yu. ubhayassa hoti kovido.
Labhagaru   saddhammagaru   na   sakkaragaru   ime   kho  bhikkhave  cattaro
puggala santo samvijjamana lokasminti.
         Kodhamakkhagaru bhikkhu            labhasakkaragaravo
         na te dhamme viruhanti         sammasambuddhadesite.
         Ye ca saddhammagaruno          vihamsu 1- viharanti ca
         te ve dhamme viruhanti         sammasambuddhadesiteti.
     [44]  Cattarome  bhikkhave  asaddhamma katame cattaro kodhagaruta
na    saddhammagaruta    makkhagaruta   na   saddhammagaruta   labhagaruta   na
saddhammagaruta   sakkaragaruta   na   saddhammagaruta   ime   kho  bhikkhave
cattaro  asaddhamma  .  cattarome  bhikkhave  saddhamma katame cattaro
saddhammagaruta  na  kodhagaruta  saddhammagaruta  na  makkhagaruta  saddhammagaruta
na   labhagaruta   saddhammagaruta   na   sakkaragaruta  ime  kho  bhikkhave
cattaro saddhammati.
         Kodhamakkhagaru bhikkhu            labhasakkaragaravo
         dukkhette vuttabijamva         saddhamme na viruhati.
         Ye ca saddhammagaruno          vihamsu viharanti ca
         te ve dhamme viruhanti         snehamanvayamivosadhati.
     [45]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   athakho   rohitasso   devaputto   abhikkantaya  rattiya
abhikkantavanno      kevalakappam     jetavanam     obhasetva     yena
@Footnote: 1 Po. viharimsu viharanti ca.
Bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam
atthasi  ekamantam  thito  kho  rohitasso  devaputto  bhagavantam etadavoca
yattha  nu  kho  bhante  na  jayati  na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati
sakka  nu  kho  [1]-  bhante  gamanena  lokassa  antam  2-  natum  va
datthum  va  papunitum  vati  .  yattha  kho  avuso  na  jayati  na jiyyati
na   miyyati   na   cavati  na  upapajjati  nahantam  gamanena  lokassa  antam
natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti.
     {45.1}   Acchariyam   bhante   abbhutam   bhante  yava  subhasitancidam
bhante  bhagavata  yattha  kho  avuso  na  jayati  na  jiyyati  na miyyati na
cavati   na  upapajjati  nahantam  gamanena  lokassa  antam  natayyam  datthayyam
pattayyanti    vadamiti    bhutapubbaham   bhante   rohitasso   nama   isi
ahosim  bhojaputto  iddhima  vehasangamo  tassa  mayham  bhante  evarupo
javo  ahosi  seyyathapi  nama  dalhadhammo  dhanuggaho  susikkhito katahattho
katupasano  lahukena  asanena  appakasirena tiriyam talacchayam 3- atipateyya
evarupo  padavitiharo  ahosi  seyyathapi  nama puratthima samudda pacchimo
samuddo  tassa  mayham  bhante  evarupena  javena  samannagatassa evarupena
ca   padavitiharena   evarupam   icchagatam  uppajji  aham  gamanena  lokassa
antam  papunissamiti  so  kho  aham  bhante annatreva asitapitakhayitasayita
annatra     uccarapassavakamma     annatra     niddakilamathapativinodana
vassasatayuko      vassasatajivi      vassasatam     gantva     appatvava
@Footnote: 1 Ma. so. Yu. no. 2 Ma. anto. ito param idisameva. 3 Yu. talacchatim.
Lokassa    antam    antarayeva   kalakato   acchariyam   bhante   abbhutam
bhante   yava   subhasitancidam   bhante   bhagavata   yattha   kho   avuso
na   jayati   na   jiyyati   na  miyyati  na  cavati  na  upapajjati  nahantam
gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti.
     {45.2}  Yattha  kho  avuso  na jayati na jiyyati na miyyati na cavati
na   upapajjati   nahantam   gamanena   lokassa   antam   natayyam  datthayyam
pattayyanti   vadami   na   caham   avuso   appatvava   lokassa  antam
dukkhassa   antakiriyam   vadami   apicaham  avuso  imasmimyeva  byamamatte
kalevare   sasannamhi   1-   samanake  lokanca  pannapemi  lokasamudayanca
lokanirodhanca lokanirodhagamininca patipadanti.
         Gamanena na pattabbo          lokassanto kudacanam
         na ca appatva lokantam       dukkha atthi pamocanam.
               Tasma have lokavidu sumedho
               lokantagu vusitabrahmacariyo
               lokassa antam samitavi natva
               nasimsati lokamimam parancati.
     [46]  Athakho  bhagava  tassa  rattiya  accayena  bhikkhu amantesi
imam   bhikkhave   rattim   rohitasso   devaputto   abhikkantaya   rattiya
abhikkantavanno   kevalakappam  jetavanam  obhasetva  yenaham  tenupasankami
upasankamitva   mam   abhivadetva   ekamantam   atthasi  ekamantam  thito
@Footnote: 1 Po. Ma. sasannimhi. Yu. sannimhi.
Kho  bhikkhave  rohitasso  devaputto  mam  etadavoca  yattha  nu kho bhante
na   jayati   na  jiyyati  na  miyyati  na  cavati  na  upapajjati  sakka  nu
kho   bhante   gamanena   lokassa  antam  natum  va  datthum  va  papunitum
vati   .   evam  vutte  aham  bhikkhave  rohitassam  devaputtam  etadavocam
yattha   kho   avuso   na  jayati  na  jiyyati  na  miyyati  na  cavati  na
upapajjati    nahantam    gamanena    lokassa   antam   natayyam   datthayyam
pattayyanti vadamiti.
     {46.1}  Evam  vutte  bhikkhave rohitasso devaputto mam etadavoca
acchariyam   bhante   abbhutam   bhante   yava  subhasitancidam  bhante  bhagavata
yattha  kho  avuso  na  jayati  na  jiyyati  na miyyati na cavati na upapajjati
nahantam    gamanena    lokassa   antam   natayyam   datthayyam   pattayyanti
vadamiti  1-  bhutapubbaham  bhante  rohitasso  nama  isi ahosim bhojaputto
iddhima  vehasangamo  tassa  mayham bhante evarupo javo ahosi seyyathapi
nama   dalhadhammo   dhanuggaho   susikkhito  katahattho  katupasano  lahukena
asanena    appakasirena    tiriyam    talacchayam   atipateyya   evarupo
padavitiharo   ahosi   seyyathapi   nama   puratthima   samudda  pacchimo
samuddo    tassa    mayham   bhante   evarupena   javena   samannagatassa
evarupena   ca  padavitiharena  evarupam  icchagatam  uppajji  aham  gamanena
lokassa   antam   papunissamiti   so   kho   aham   bhante   annatreva
asitapitakhayitasayita           annatra           uccarapassavakamma
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi.
Kamma    annatra    niddakilamathapativinodana   vassasatayuko   vassasatajivi
vassasatam   gantva   appatvava   lokassa   antam  antarayeva  kalakato
acchariyam   bhante   abbhutam   bhante   yava  subhasitancidam  bhante  bhagavata
yattha  kho  avuso  na  jayati  na  jiyyati  na miyyati na cavati na upapajjati
nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti.
     {46.2} Evam vutte aham bhikkhave rohitassam devaputtam etadavocam yattha
kho  avuso  na  jayati  na  jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam
gamanena   lokassa  antam  natayyam  datthayyam  pattayyanti  vadami  na  caham
avuso   appatvava  lokassa  antam  dukkhassa  antakiriyam  vadami  apicaham
avuso   imasmimyeva   byamamatte   kalevare   sasannamhi  1-  samanake
lokanca   pannapemi   lokasamudayanca   lokanirodhanca   lokanirodhagamininca
patipadanti.
         Gamanena na pattabbo          lokassanto kudacanam
         na ca appatva lokantam       dukkha atthi pamocanam.
               Tasma have lokavidu sumedho
               lokantagu vusitabrahmacariyo
               lokassa antam samitavi natva
               nasimsati lokamimam parancati.
     [47]   Cattarimani   bhikkhave   suviduravidurani   katamani  cattari
@Footnote: 1 Ma. Yu. sannimhi.
Nabhanca  bhikkhave  pathavi  ca  idam  pathamam  suviduravidure  1- orimanca bhikkhave
tiram   samuddassa   parimanca  tiram  idam  dutiyam  suviduravidure  1-  yato  ca
bhikkhave   verocano   abbhudeti  yattha  ca  atthangameti  2-  idam  tatiyam
suviduravidure   1-  satanca  bhikkhave  dhammo  asatanca  dhammo  idam  catuttham
suviduravidure 1- imani kho bhikkhave cattari suviduraviduraniti.
               Nabhanca dure pathavi ca dure
               param samuddassa tadahu dure
               yato ca verocano abbhudeti
               pabhankaro yattha ca atthameti
               tato have durataram vadanti
               satanca dhammam asatanca dhammam.
               Abyayiko hoti satam samagamo
               yavampi tittheyya tatheva hoti.
               Khippanhi veti asatam samagamo
               tasma satam dhamma 3- asabbhi arakati.
     [48]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame  .  tena  kho  pana  samayena  ayasma  visakho  pancaliputto
upatthanasalayam    bhikkhu    dhammiya    kathaya   sandasseti   samadapeti
@Footnote: 1 Po. Yu. suviduraviduram. 2 Ma. Yu. atthameti. 3 Po. Ma. Yu. dhammo.
Samuttejeti   sampahamseti   poriya   vacaya   vissatthaya   anelagalaya
atthassa   vinnapaniya   pariyapannaya   anissitaya   .   athakho  bhagava
sayanhasamayam    patisallana    vutthito   yenupatthanasala   tenupasankami
upasankamitva   pannatte   asane   nisidi   nisajja   kho  bhagava  bhikkhu
amantesi   ko   nu   kho   bhikkhave   upatthanasalayam  bhikkhu  dhammiya
kathaya  sandasseti  samadapeti  samuttejeti  sampahamseti  poriya  vacaya
vissatthaya     anelagalaya     atthassa    vinnapaniya    pariyapannaya
anissitayati     .    ayasma    bhante    visakho    pancaliputto
upatthanasalayam    bhikkhu    dhammiya    kathaya   sandasseti   samadapeti
samuttejeti   sampahamseti   poriya   vacaya   vissatthaya   anelagalaya
atthassa    vinnapaniya    pariyapannaya    anissitayati    .   athakho
bhagava    ayasmantam   visakham   pancaliputtam   etadavoca   sadhu   sadhu
visakha   sadhu   kho   tvam   visakha   bhikkhu  dhammiya  kathaya  sandassesi
samadapesi    samuttejesi   sampahamsesi   poriya   vacaya   vissatthaya
anelagalaya atthassa vinnapaniya pariyapannaya anissitayati.
         Nabhasamanam jananti         missam balehi panditam
         bhasamananca jananti        desentam amatampadam.
         Bhasaye jotaye dhammam           pagganhe isinam dhajam
         subhasitadhaja isayo            dhammo hi isinam dhajoti.
     [49]   Cattarome   bhikkhave   sannavipallasa   cittavipallasa
Ditthivipallasa    katame    cattaro    anicce    bhikkhave    niccanti
sannavipallaso    cittavipallaso    ditthivipallaso    dukkhe   bhikkhave
sukhanti    sannavipallaso    cittavipallaso    ditthivipallaso   anattani
bhikkhave    attati    sannavipallaso   cittavipallaso   ditthivipallaso
asubhe   bhikkhave  subhanti  sannavipallaso  cittavipallaso  ditthivipallaso
ime    kho    bhikkhave    cattaro   sannavipallasa   cittavipallasa
ditthivipallasa.
     {49.1}  Cattarome  bhikkhave  nasannavipallasa  nacittavipallasa
naditthivipallasa    katame    cattaro    anicce   bhikkhave   aniccanti
nasannavipallaso      nacittavipallaso      naditthivipallaso     dukkhe
bhikkhave   dukkhanti   nasannavipallaso   nacittavipallaso  naditthivipallaso
anattani     bhikkhave    anattati    asannavipallaso    nacittavipallaso
naditthivipallaso     asubhe     bhikkhave    asubhanti    nasannavipallaso
nacittavipallaso    naditthivipallaso    ime   kho   bhikkhave   cattaro
nasannavipallasa nacittavipallasa naditthivipallasati.
         Anicce niccasannino          dukkhe ca sukhasannino
         anattani ca attati              asubhe subhasannino
         micchaditthihata 1- satta    khittacitta visannino
         te yogayutta marassa          ayogakkhemino jana
         satta gacchanti samsaram          jatimaranagamino.
         Yada ca buddha lokasmim         uppajjanti pabhankara.
@Footnote: 1 Yu. micchaditthigata.
         Temam dhammam pakasenti           dukkhupasamagaminam
         tesam sutvana sappanna      sacittam paccalatthu te
         aniccam aniccato dakkhum         dukkhamaddakkhu dukkhato
         anattani anattati              asubham asubhataddasum
         sammaditthisamadana         sabbam dukkham upaccagunti.
     [50]   Cattarome   bhikkhave   candimasuriyanam  upakkilesa  yehi
upakkilesehi   upakkilittha   candimasuriya   na   tapanti  na  bhasanti  na
virocanti   katame  cattaro  abbha  bhikkhave  candimasuriyanam  upakkilesa
yena    upakkilesena    upakkilittha    candimasuriya   na   tapanti   na
bhasanti   na   virocanti   mahiya   bhikkhave   candimasuriyanam  upakkilesa
yena   upakkilesena   upakkilittha  candimasuriya  na  tapanti  na  bhasanti
na   virocanti   dhumarajo   bhikkhave   candimasuriyanam   upakkileso   yena
upakkilesena   upakkilittha   candimasuriya   na   tapanti  na  bhasanti  na
virocanti   rahu   bhikkhave   asurindo  candimasuriyanam  upakkileso  yena
upakkilesena   upakkilittha   candimasuriya   na   tapanti  na  bhasanti  na
virocanti   ime   kho   bhikkhave   cattaro  candimasuriyanam  upakkilesa
yehi   upakkilesehi   upakkilittha  candimasuriya  na  tapanti  na  bhasanti
na virocanti.
     {50.1}  Evameva  kho  bhikkhave  cattaro  1-  samanabrahmananam
upakkilesa   yehi   upakkilesehi   upakkilittha  eke  samanabrahmana
na   tapanti   na   bhasanti   na   virocanti   katame   cattaro   santi
@Footnote: 1 Ma. cattarome.
Bhikkhave   eke   samanabrahmana   suram  pivanti  merayam  suramerayapana
appativirata    ayam    bhikkhave   pathamo   samanabrahmananam   upakkileso
yena   upakkilesena   upakkilittha   eke   samanabrahmana  na  tapanti
na bhasanti na virocanti.
     {50.2}   Santi   bhikkhave   eke  samanabrahmana  methunam  dhammam
patisevanti   methunasma   dhamma   appativirata   ayam   bhikkhave   dutiyo
samanabrahmananam    upakkileso    yena    upakkilesena    upakkilittha
eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti.
     {50.3}   Santi   bhikkhave   eke   samanabrahmana  jataruparajatam
sadiyanti   jataruparajatapatiggahana   appativirata   ayam   bhikkhave   tatiyo
samanabrahmananam    upakkileso    yena    upakkilesena    upakkilittha
eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti.
     {50.4}   Santi   bhikkhave   eke   samanabrahmana  micchajivena
jivitam   kappenti   1-   micchajiva  appativirata  ayam  bhikkhave  catuttho
samanabrahmananam    upakkileso    yena    upakkilesena    upakkilittha
eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti.
     {50.5}  Ime  kho  bhikkhave cattaro samanabrahmananam upakkilesa
yehi    upakkilesehi    upakkilittha    eke    samanabrahmana    na
tapanti na bhasanti na virocantiti.
         Ragadosupatikkittha 2-     eke samanabrahmana
         avijjanivuta posa           piyarupabhinandino
         suram pivanti merayam                patisevanti methunam
@Footnote: 1 Ma. Yu. micchajivena jivanti. 2 Ma. ragadosaparikkittha.
@Yu. ragadosapatikkittha.
         Rajatam jatarupanca                sadiyanti aviddasu.
         Micchajivena jivanti            eke samanabrahmana
         ete upakkilesa vutta     buddhenadiccabandhuna
         yehi upakkilesehi               eke samanabrahmana
         na tapanti na bhasanti          asuddha saraja mata 1-.
         Andhakarena onaddha         tanhadasa sanettika
         vaddhenti katasim ghoram         adiyanti punabbhavanti.
                   Rohitassavaggo pancamo.
                        Tassuddanam
         samadhipanha dve kodha     rohitassapare duve
         suviduravisakha vipallaso    upakkilesena te dasati.
                  Pathamo pannasako nitthito.
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. maga.
                      Dutiyapannasako
                   punnabhisandavaggo pathamo
     [51]    Cattarome    bhikkhave    punnabhisanda   kusalabhisanda
sukhassahara   sovaggika   sukhavipaka  saggasamvattanika  itthaya  kantaya
manapaya   hitaya   sukhaya   samvattanti  katame  cattaro  yassa  bhikkhave
bhikkhu   civaram   paribhunjamano   appamanam  cetosamadhim  upasampajja  viharati
appamano   tassa  punnabhisando  kusalabhisando  sukhassaharo  sovaggiko
sukhavipako    saggasamvattaniko    itthaya    kantaya   manapaya   hitaya
sukhaya   samvattati   yassa   bhikkhave  bhikkhu  pindapatam  paribhunjamano  ...
Yassa  bhikkhave  bhikkhu  senasanam  paribhunjamano  ...  yassa  bhikkhave bhikkhu
gilanapaccayabhesajjaparikkharam     paribhunjamano    appamanam    cetosamadhim
upasampajja    viharati   appamano   tassa   punnabhisando   kusalabhisando
sukhassaharo   sovaggiko   sukhavipako  saggasamvattaniko  itthaya  kantaya
manapaya   hitaya   sukhaya   samvattati   ime   kho   bhikkhave  cattaro
punnabhisanda    kusalabhisanda    sukhassahara   sovaggika   sukhavipaka
saggasamvattanika itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattanti.
     {51.1}    Imehi   ca   pana   bhikkhave   catuhi   punnabhisandehi
kusalabhisandehi      samannagatassa      ariyasavakassa      na     sukaram
punnassa     pamanam     gahetum     1-     ettako     punnabhisando
kusalabhisando        sukhassaharo        sovaggiko       sukhavipako
@Footnote: 1 Po. ganetum.
Saggasamvattaniko   itthaya   kantaya   manapaya  hitaya  sukhaya  samvattatiti
athakho  asankheyyo  appameyyo  mahapunnakkhandhotveva  sankham  1- gacchati
seyyathapi  bhikkhave  mahasamudde  na  sukaram  udakassa  pamanam  gahetum  2-
ettakani     udakalhakaniti    va    ettakani    udakalhakasataniti
va   ettakani   udakalhakasahassaniti   va   ettakani   udakalhaka-
satasahassaniti   va   athakho   asankheyyo   appameyyo   mahaudakak-
khandhotveva sankham gacchati
     {51.2}   evameva   kho  bhikkhave  imehi  catuhi  punnabhisandehi
kusalabhisandehi    samannagatassa    ariyasavakassa    na   sukaram   punnassa
pamanam   gahetum   ettako   punnabhisando   kusalabhisando  sukhassaharo
sovaggiko   sukhavipako   saggasamvattaniko   itthaya   kantaya   manapaya
hitaya     sukhaya    samvattatiti    athakho    asankheyyo    appameyyo
mahapunnakkhandhotveva sankham gacchatiti.
               Mahodadhim aparimitam mahasaram
               bahubheravam ratanagananamalayam 3-
               najjo yatha macchaganasanghasevita 4-
               puthu savanti upayanti sagaram.
               Evam naram annadapanavatthadam
               seyyanisajjattharanassa dayakam
               punnassa dhara upayanti panditam
               najjo yatha varivahava sagaranti.
@Footnote: 1 Po. Ma. sankhyam .  2 Po. ganetum .  3 Ma. ratanavaranamalayam.
@4 Ma. Yu. naraganasanghasevita.
     [52]  Cattarome bhikkhave punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara
sovaggika   sukhavipaka   saggasamvattanika   itthaya   kantaya   manapaya
hitaya   sukhaya   samvattanti  katame  cattaro  idha  bhikkhave  ariyasavako
buddhe   aveccappasadena   samannagato  hoti  itipi  so  bhagava  araham
sammasambuddho     vijjacaranasampanno    sugato    lokavidu    anuttaro
purisadammasarathi   sattha   devamanussanam   buddho   bhagavati  ayam  bhikkhave
pathamo     punnabhisando    kusalabhisando    sukhassaharo    sovaggiko
sukhavipako    saggasamvattaniko    itthaya    kantaya   manapaya   hitaya
sukhaya samvattati.
     {52.1}  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako dhamme aveccappasadena
samannagato   hoti   svakkhato  bhagavata  dhammo  sanditthiko  akaliko
ehipassiko   opanayiko   paccattam   veditabbo   vinnuhiti  ayam  bhikkhave
dutiyo     punnabhisando    kusalabhisando    sukhassaharo    sovaggiko
sukhavipako   saggasamvattaniko   itthaya  kantaya  manapaya  hitaya  sukhaya
samvattati.
     {52.2}  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako sanghe aveccappasadena
samannagato    hoti   supatipanno   bhagavato   savakasangho   ujupatipanno
bhagavato  savakasangho  nayapatipanno  bhagavato  savakasangho  samicipatipanno
bhagavato  savakasangho  yadidam  cattari  purisayugani  attha  purisapuggala esa
bhagavato     savakasangho     ahuneyyo    pahuneyyo    dakkhineyyo
anjalikaraniyo    anuttaram    punnakkhettam    lokassati    ayam   bhikkhave
tatiyo     punnabhisando    kusalabhisando    sukhassaharo    sovaggiko
Sukhavipako    saggasamvattaniko    itthaya    kantaya   manapaya   hitaya
sukhaya samvattati.
     {52.3}   Puna   caparam  bhikkhave  ariyasavako  ariyakantehi  silehi
samannagato    hoti    akhandehi   acchiddehi   asabalehi   akammasehi
bhujissehi     vinnupasatthehi    aparamatthehi    samadhisamvattanikehi    ayam
bhikkhave   catuttho  punnabhisando  kusalabhisando  sukhassaharo  sovaggiko
sukhavipako    saggasamvattaniko    itthaya    kantaya   manapaya   hitaya
sukhaya samvattati.
     {52.4}  Ime  kho  bhikkhave  cattaro punnabhisanda kusalabhisanda
sukhassahara     sovaggika    sukhavipaka    saggasamvattanika    itthaya
kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattantiti.
         Yassa saddha tathagate         acala supatitthita
         silanca yassa kalyanam         ariyakantam pasamsitam
         sanghe pasado yassatthi      ujubhutanca dassanam
         adaliddoti tam ahu           amogham tassa jivitam.
         Tasma saddhanca silanca     pasadam dhammadassanam
         anuyunjetha medhavi             saram buddhanasasananti.
     [53]  Ekam  samayam  bhagava  antara  ca  madhuram  antara ca veranjam
addhanamaggapatipanno   hoti   .  sambahulapi  gahapati  ca  gahapataniyo  ca
antara  ca  madhuram  antara  ca  veranjam  addhanamaggapatipanna  honti .
Athakho  bhagava  magga  okkamma  annatarasmim  rukkhamule  [1]-  nisidi .
@Footnote: 1 Yu. pannatte asane.
Addasamsu  kho  te  1-  gahapati  ca  gahapataniyo  ca  bhagavantam  annatarasmim
rukkhamule   nisinanam   disva   yena   bhagava  tenupasankamimsu  upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidimsu  .  ekamantam  nisinne  kho te
gahapati   ca   gahapataniyo  ca  bhagava  etadavoca  cattarome  gahapatayo
samvasa   katame   cattaro  chavo  chavaya  saddhim  samvasati  chavo  deviya
saddhim samvasati devo chavaya saddhim samvasati devo deviya saddhim samvasati.
     {53.1}  Kathanca  gahapatayo  chavo  chavaya saddhim samvasati idha gahapatayo
samiko   hoti  panatipati  adinnadayi  kamesu  micchacari  musavadi
suramerayamajjapamadatthayi    dussilo   papadhammo   maccheramalapariyutthitena
cetasa    agaram    ajjhavasati    akkosakaparibhasako   samanabrahmananam
bhariyapissa   hoti   panatipatini   adinnadayini   kamesu  micchacarini
musavadini      suramerayamajjapamadatthayini      dussila     papadhamma
maccheramalapariyutthitenacetasa    agaram    ajjhavasati   akkosikaparibhasika
samanabrahmananam evam kho gahapatayo chavo chavaya saddhim samvasati.
     {53.2}  Kathanca  gahapatayo  chavo deviya saddhim samvasati idha gahapatayo
samiko     hoti    panatipati    .pe.    suramerayamajjapamadatthayi
dussilo     papadhammo     maccheramalapariyutthitena     cetasa    agaram
ajjhavasati       akkosakaparibhasako       samanabrahmananam      bhariya
ca     khvassa     hoti     panatipata    pativirata    adinnadana
pativirata    kamesu    micchara    pativirata    musavada   pativirata
suramerayamajjapamadatthana      pativirata      silavati     kalyanadhamma
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi.
Vigatamalamaccherena    cetasa   agaram   ajjhavasati   anakkosikaparibhasika
samanabrahmananam evam kho gahapatayo chavo deviya saddhim samvasati.
     {53.3}  Kathanca  gahapatayo  devo chavaya saddhim samvasati idha gahapatayo
samiko  hoti  panatipata  pativirato  adinnadana  pativirato  kamesu
micchacara   pativirato  musavada  pativirato  suramerayamajjapamadatthana
pativirato   silava   kalyanadhammo   vigatamalamaccherena   cetasa   agaram
ajjhavasati   anakkosakaparibhasako   samanabrahmananam   bhariya   ca  khvassa
hoti    panatipatini    .pe.    suramerayamajjapamadatthayini   dussila
papadhamma     maccheramalapariyutthitena    cetasa    agaram    ajjhavasati
akkosikaparibhasika    samanabrahmananam   evam   kho   gahapatayo   devo
chavaya saddhim samvasati.
     {53.4}   Kathanca   gahapatayo  devo  deviya  saddhim  samvasati  idha
gahapatayo   samiko   hoti  panatipata  pativirato  .pe.  surameraya-
majjapamadatthana   pativirato   silava   kalyanadhammo  vigatamalamaccherena
cetasa    agaram    ajjhavasati   anakkosakaparibhasako   samanabrahmananam
bhariyapissa   hoti   panatipata   pativirata   .pe.   suramerayamajja-
pamadatthana    pativirata    silavati   kalyanadhamma   vigatamalamaccherena
cetasa    agaram    ajjhavasati   anakkosikaparibhasika   samanabrahmananam
evam  kho  gahapatayo  devo  deviya  saddhim  samvasati. Ime kho gahapatayo
cattaro samvasati.
         Ubho ca honti dussila       kadariya paribhasaka
         Te honti janipatayo         chava samvasamagata.
         Samiko hoti dussilo        kadariyo paribhasako
         bhariya silavati hoti             vadannu vitamacchara
         sapi devi samvasati                chavena patina saha.
         Samiko silava hoti           vadannu vitamaccharo
         bhariya 1- hoti dussila       kadariya paribhasika
         sapi chava samvasati                devena patina saha.
         Ubho saddha vadannu ca         sannata dhammajivino
         te honti janipatayo         annamannam piyam vada
         attha sampacura honti      phasukam upajayati
         amitta dummana honti     ubhinnam samasilinam
         idha dhammam caritvana             samasilabbata ubho
         nandino devalokasmim        modanti kamakaminoti.
     [54]   Cattarome   bhikkhave   samvasa  katame  cattaro  chavo
chavaya   saddhim   samvasati   chavo   deviya   saddhim  samvasati  devo  chavaya
saddhim samvasati devo deviya saddhim samvasati.
     {54.1}   Kathanca   bhikkhave   chavo   chavaya   saddhim  samvasati  idha
bhikkhave     samiko    hoti    panatipati    adinnadayi    kamesu
micchacari     musavadi     pisunavaco     pharusavaco     samphappalapi
abhijjhalu     byapannacitto     micchaditthiko    dussilo    papadhammo
maccheramalapariyutthitena   cetasa   agaram   ajjhavasati  akkosakaparibhasako
@Footnote: 1 Po. Yu. bhariyassa.
Samanabrahmananam    bhariyapissa    hoti    panatipatini    adinnadayini
kamesu   micchacarini   musavadini  pisunavaca  pharusavaca  samphappalapini
abhijjhaluni     byapannacitta    micchaditthika    dussila    papadhamma
maccheramalapariyutthitena   cetasa   agaram   ajjhavasati  akkosikaparibhasika
samanabrahmananam evam kho bhikkhave chavo chavaya saddhim samvasati.
     {54.2}  Kathanca  bhikkhave  chavo  deviya  saddhim samvasati idha bhikkhave
samiko   hoti   panatipati  adinnadayi  .pe.  maccheramalapariyutthitena
cetasa    agaram    ajjhavasati    akkosakaparibhasako   samanabrahmananam
bhariya  ca  khvassa  hoti  panatipata  pativirata  adinnadana pativirata
kamesu   micchacara  pativirata  musavada  pativirata  pisunaya  vacaya
pativirata    pharusaya    vacaya    pativirata   samphappalapa   pativirata
anabhijjhaluni    abyapannacitta    sammaditthika   silavati   kalyanadhamma
vigatamalamaccherena    cetasa   agaram   ajjhavasati   anakkosikaparibhasika
samanabrahmananam evam kho bhikkhave chavo deviya saddhim samvasati.
     {54.3}  Kathanca  bhikkhave  devo  chavaya  saddhim samvasati idha bhikkhave
samiko  hoti  panatipata  pativirato  adinnadana  pativirato  kamesu
micchacara  pativirato  musavada  pativirato  pisunaya  vacaya pativirato
pharusaya    vacaya    pativirato   samphappalapa   pativirato   anabhijjhalu
abyapannacitto   sammadatthiko   silava  kalyanadhammo  vigatamalamaccherena
cetasa    agaram    ajjhavasati   anakkosakaparibhasako   samanabrahmananam
Bhariya   ca   khvassa   hoti  panatipatini  .pe.  maccheramalapariyutthitena
cetasa    agaram    ajjhavasati    akkosikaparibhasika   samanabrahmananam
evam kho bhikkhave devo chavaya saddhim samvasati.
     {54.4}  Kathanca  bhikkhave  devo  deviya saddhim samvasati idha bhikkhave
samiko    hoti   panatipata   pativirato   .pe.   vigatamalamaccherena
cetasa    agaram    ajjhavasati   anakkosakaparibhasako   samanabrahmananam
bhariyapissa   hoti   panatipata  pativirata  .pe.  anakkosikaparibhasika
samanabrahmananam  evam  kho  bhikkhave  devo  deviya saddhim samvasati. Ime
kho bhikkhave cattaro samvasati.
         Ubho ca honti dussila       kadariya paribhasaka
         te honti janipatayo         chava samvasamagata.
         Samiko hoti dussilo        kadariyo paribhasako
         bhariya silavati hoti             vadannu vitamacchara
         sapi devi samvasati                chavena patina saha.
         Samiko silava hoti           vadannu vitamaccharo
         bhariya hoti dussila            kadariya paribhasaka
         sapi chava samvasati                devena patina saha.
         Ubho saddha vadannu ca        sannata dhammajivino
         te honti janipatayo         annamannam piyam vada
         attha sampacura honti      phasukam upajayati
         Amitta dummana honti     ubhinnam samasilinam
         idha dhammam caritvana              samasilabbata ubho
         nandino devalokasmim         modanti kamakaminoti.
     [55]  Ekam  samayam  bhagava bhaggesu viharati sumsumaragire bhesakalavane
migadaye   .  athakho  bhagava  pubbanhasamayam  nivasetva  pattacivaramadaya
yena   nakulapituno   1-   gahapatissa  nivesanam  tenupasankami  upasankamitva
pannatte   asane   nisidi  .  athakho  nakulapita  ca  gahapati  nakulamata
ca   gahapatani   yena   bhagava   tenupasankamimsu   upasankamitva   bhagavantam
abhivadetva   ekamantam   nisidimsu   ekamantam   nisinno   kho  nakulapita
gahapati   bhagavantam   etadavoca   yato  me  bhante  nakulamata  gahapatani
daharasseva    dahara    anita    nabhijanami   nakulamataram   gahapatanim
manasapi  aticarita  kuto  pana  kayena  iccheyyama  mayam  bhante  ditthe
ceva     dhamme     annamannam    passitum    abhisamparayanca    annamannam
passitunti    .    nakulamatapi   kho   gahapatani   bhagavantam   etadavoca
yatoham   bhante   nakulapituno   gahapatissa   daharasseva   dahara   anita
nabhijanami   nakulapitaram   gahapatim  manasapi  aticarita  kuto  pana  kayena
iccheyyama   mayam   bhante   ditthe   ceva   dhamme   annamannam  passitum
abhisamparayanca annamannam passitunti.
     Akankheyyum  ce  gahapatayo  ubho  janipatayo  ditthe  ceva dhamme
annamannam    passitum   abhisamparayanca   annamannam   passitum   ubhova   2-
@Footnote: 1 Po. namkulapituno. 2 Po. Yu. ubho ca.
Assu  samasaddha  samasila  samacaga  samapanna  te  ditthe  ceva  dhamme
annamannam passanti abhisamparayanca annamannam  passantiti.
         Ubho saddha vadannu ca        sannata dhammajivino
         te honti janipatayo         annamannam piyam vada
         attha sampacura honti      phasukam upajayati
         amitta dummana honti     ubhinnam samasilinam
         idha dhammam caritvana             samasilabbata ubho
         nandino devalokasmim         modanti kamakaminoti.
     [56]  Akankheyyum  ce  bhikkhave  ubho  janipatayo  ditthe  ceva
dhamme     annamannam    passitum    abhisamparayanca    annamannam    passitum
ubhova   assu   samasaddha   samasila   samacaga   samapanna  te  ditthe
ceva     dhamme    annamannam    passanti    abhisamparayanca    annamannam
passantiti.
         Ubho saddha vadannu ca        sannata dhammajivino
         te honti janipatayo         annamannam piyam vada
         attha sampacura honti      phasukam upajayati
         amitta dummana honti     ubhinnam samasilinam
         idha dhammam caritvana             samasilabbata ubho
         nandino devalokasmim        modanti kamakaminoti.
     [57]  Ekam  samayam  bhagava  koliyesu  viharati  pajjanelam  1- nama
koliyanam    nigamo    .   athakho   bhagava   pubbanhasamayam   nivasetva
pattacivaramadaya   yena   suppavasaya  koliyadhitaya  nivesanam  tenupasankami
upasankamitva  pannatte  asane  nisidi  .  athakho  suppavasa koliyadhita
bhagavantam    panitena    khadaniyena    bhojaniyena    sahattha   santappesi
sampavaresi    athakho    suppavasa    koliyadhita    bhagavantam   bhuttavim
onitapattapanim   ekamantam   nisidi   .  ekamantam  nisinnam  kho  suppavasam
koliyadhitaram   bhagava   etadavoca  bhojanam  suppavase  denti  ariyasavika
patiggahakanam   cattari   thanani   deti  katamani  cattari  ayum  deti
vannam  deti  sukham  deti  balam  deti  ayum  kho  pana datva ayussa bhagini
hoti   dibbassa   va   manusassa   va   vannam  datva  vannassa  bhagini
hoti   dibbassa   va  manusassa  va  sukham  datva  sukhassa  bhagini  hoti
dibbassa   va   manusassa   va   balam   datva   balassa   bhagini  hoti
dibbassa   va   manusassa   va  bhojanam  suppavase  denti  ariyasavika
patiggahakanam imani cattari thanani detiti.
               Sankhatam 2- bhojanam yava 3- deti
               sucim panitam rasasa upetam
               sa dakkhina ujjugatesu dinna
               caranopapannesu mahaggatesu
               punnena punnam samsandamana
@Footnote: 1 Ma. pajjanikam. Yu. sajjanelam. 2 Ma. Yu. susankhatam. 3 Po. yavadattham.
@Ma. Yu. ya dadati.
               Mahapphala lokaviduna vannita
               etadisam yannamanussaranta
               ye vedajata vicaranti loke
               vineyya maccheramalam samulam
               anindita saggamupenti thananti.
     [58]   Athakho   anathapindiko  gahapati  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva     bhagavantam     abhivadetva    ekamantam    nisidi   .
Ekamantam    nisinnam    kho   anathapindikam   gahapatim   bhagava   etadavoca
bhojanam   gahapati   dadamano  ariyasavako  patiggahakanam  cattari  thanani
deti    katamani   cattari   ayum   deti   vannam   deti   sukham   deti
balam   deti   ayum   kho   pana   datva  ayussa  bhagi  hoti  dibbassa
va  manusassa  va  vannam  datva  ...  sukham  datva  ...  balam  datva
balassa   bhagi   hoti   dibbassa   va   manusassa   va  bhojanam  gahapati
dadamano ariyasavako patiggahakanam imani cattari thanani detiti.
               Yo sannatanam paradattabhojinam
               kalena sakkacca dadati bhojanam
               cattari thanani anuppavecchati
               ayunca vannanca sukham balanca.
    [1]- Ayudayi baladayi             sukham vannam 2- dado naro
         dighayu yasava hoti             yattha yatthupapajjatiti.
@Footnote: 1 Po. Yu. so. Ma. ayudayi vannadayi. 2 Ma. sukham balam dado naro. Yu. sukhavannadado.
     [59]  Bhojanam  bhikkhave  dadamano  dayako  patiggahakanam  cattari
thanani   deti   katamani   cattari   ayum   deti   vannam   deti  sukham
deti   balam   deti   ayum   kho   pana   datva   ayussa  bhagi  hoti
dibbassa  va  manusassa  va  vannam  datva  ...  sukham  datva  ... Balam
datva   balassa   bhagi   hoti   dibbassa   va   manusassa  va  bhojanam
bhikkhave   dadamano   dayako   patiggahakanam   imani  cattari  thanani
detiti.
               Yo sannatanam paradattabhojinam
               kalena sakkacca dadati bhojanam
               cattari thanani anuppavecchati
               ayunca vannanca sukham balanca.
         Ayudayi baladayi             sukham vannam dado naro
         dighayu yasava hoti           yattha yatthupapajjatiti.
     [60]   Athakho   anathapindiko  gahapati  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho  anathapindikam  gahapatim  bhagava  etadavoca  catuhi  kho  gahapati
dhammehi     samannagato     ariyasavako    gihisamicipatipadam    patipanno
hoti   yasapatilabhinim   1-   saggasamvattanikam   katamehi   catuhi  idha  gahapati
ariyasavako  bhikkhusangham  paccupatthito  hoti  civarena  bhikkhusangham paccupatthito
hoti    pindapatena    bhikkhusangham    paccupatthito    hoti   senasanena
@Footnote: 1 Ma. Yu. yasopatilabhinim.. ito param idisameva.
Bhikkhusangham    paccupatthito    hoti    gilanapaccayabhesajjaparikkharena   .
Imehi  kho  gahapati  catuhi dhammehi  samannagato ariyasavako gihisamicipatipadam
patipanno hoti yasapatilabhinim saggasamvattanikanti.
         Gihisamicipatipadam               patipajjanti pandita
         sammaggate silavante          civarena upatthita
         pindapatasayanena             gilanapaccayena ca
         tesam diva ca ratto ca           sada punnam pavaddhati
         sagganca kamatitthanam          kammam katvana bhaddakanti.
                   Punnabhisandavaggo pathamo.
                        Tassuddanam
         dve punnabhisanda dvesamvasa dve ca honti samajivino
         suppavasa sudatto ca        bhojanam gihisamiciti.
                   -----------------
                    Pattakammavaggo dutiyo
     [61]   Athakho   anathapindiko  gahapati  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho   anathapindikam   gahapatim   bhagava   etadavoca   cattarome
gahapati   dhamma   ittha   kanta   manapa   dullabha   lokasmim  katame
cattaro   bhoga   me   uppajjantu  sahadhammenati  ayam  pathamo  dhammo
Ittho   kanto   manapo   dullabho  lokasmim  bhoge  laddha  sahadhammena
yaso  mam  1-  abbhuggacchatu  saha  natihi  saha  upajjhayehiti  ayam  dutiyo
dhammo  ittho  kanto  manapo  dullabho  lokasmim bhoge laddha sahadhammena
yasam   laddha   saha   natihi   saha   upajjhayehi   ciram  jivami  dighamayum
palemiti  ayam  tatiyo  dhammo  ittho  kanto  manapo  dullabho  lokasmim
bhoge   laddha   sahadhammena  yasam  laddha  saha  natihi  saha  upajjhayehi
ciram   jivitva   dighamayum   paletva  kayassa  bheda  parammarana  sugatim
saggam   lokam  upapajjamiti  ayam  catuttho  dhammo  ittho  kanto  manapo
dullabho   lokasmim   ime  kho  gahapati  cattaro  dhamma  ittha  kanta
manapa dullabha lokasmim.
     {61.1}   Imesam  kho  gahapati  catunnam  dhammanam  itthanam  kantanam
manapanam   dullabhanam   lokasmim   cattaro  dhamma  patilabhaya  samvattanti
katame cattaro saddhasampada silasampada cagasampada pannasampada.
     {61.2}  Katama  ca  gahapati  saddhasampada  idha gahapati ariyasavako
saddho   hoti   saddahati   tathagatassa   bodhim   itipi  so  bhagava  araham
sammasambuddho     vijjacaranasampanno    sugato    lokavidu    anuttaro
purisadammasarathi   sattha   devamanussanam   buddho   bhagavati   ayam  vuccati
gahapati saddhasampada.
     {61.3}  Katama  ca  gahapati  silasampada  idha  gahapati  ariyasavako
panatipata    pativirato    hoti   .pe.   suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti ayam vuccati gahapati silasampada.
     {61.4}       Katama       ca       gahapati      cagasampada
idha           gahapati         ariyasavako         vigatamalamaccherena
@Footnote: 1 Po. Ma. me agacchatu.
Cetasa    agaram    ajjhavasati   muttacago   payatapani   vossaggarato
yacayogo danasamvibhagarato ayam vuccati gahapati cagasampada.
     {61.5}  Katama  ca  gahapati  pannasampada abhijjhavisamalobhabhibhutena
gahapati  cetasa  viharanto  akiccam  karoti kiccam aparadheti akiccam karonto
kiccam  aparadhento  yasa ca sukha ca dhamsati byapadabhibhutena gahapati cetasa
viharanto  akiccam karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento
yasa  ca  sukha  ca  dhamsati  thinamiddhabhibhutena gahapati cetasa viharanto akiccam
karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati
     {61.6}  uddhaccakukkuccabhibhutena  gahapati  cetasa  viharanto akiccam
karoti  kiccam  aparadheti  akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha
ca  dhamsati  vicikicchabhibhutena  gahapati  cetasa  viharanto  akiccam karoti kiccam
aparadheti  akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati sa kho
so   gahapati  ariyasavako  abhijjhavisamalobho  cittassa  upakkilesoti  iti
viditva    abhijjhavisamalobham   cittassa   upakkilesam   pajahati   byapado
cittassa   upakkilesoti   iti   viditva   byapadam  cittassa  upakkilesam
pajahati    thinamiddham    cittassa   upakkilesoti   iti   viditva   thinamiddham
cittassa   upakkilesam   pajahati   uddhaccakukkuccam   cittassa   upakkilesoti
iti     viditva     uddhaccakukkuccam    cittassa    upakkilesam    pajahati
vicikiccha   cittassa   upakkilesoti   iti   viditva   vicikiccham   cittassa
upakkilesam     pajahati    yato    ca    kho    gahapati    ariyasavakassa
Abhijjhavisamalobho      cittassa      upakkilesoti     iti     viditva
abhijjhavisamalobho    cittassa   upakkileso   pahino   hoti   byapado
cittassa   upakkileso   ...   thinamiddham   cittassa   upakkileso   ...
Uddhaccakukkuccam    cittassa    upakkileso    ...   vicikiccha   cittassa
upakkilesoti    iti    viditva    vicikiccha    cittassa    upakkileso
pahino    hoti    ayam    vuccati    gahapati    ariyasavako   mahapanno
puthupanno     apathadaso    pannasampanno    ayam    vuccati    gahapati
pannasampada   .   imesam   kho   gahapati   catunnam   dhammanam   itthanam
kantanam    manapanam    dullabhanam   lokasmim   ime   cattaro   dhamma
patilabhaya samvattanti.
     {61.7}  Sa  kho  so  gahapati   ariyasavako  utthanaviriyadhigatehi
bhogehi    bahabalaparicitehi   sedavakkhittehi   dhammikehi   dhammaladdhehi
cattari  pattakammani  katta  hoti katamani cattari idha gahapati ariyasavako
utthanaviriyadhigatehi     bhogehi    bahabalaparicitehi    sedavakkhittehi
dhammikehi   dhammaladdhehi   attanam   sukheti  pineti  samma  sukham  pariharati
matapitaro  sukheti  pineti  samma sukham pariharati puttadaradasakammakaraporise
sukheti  pineti  samma  sukham  pariharati  mittamacce  sukheti  pineti  samma
sukham pariharati idamassa pathamam thanam gatam hoti pattagatam ayatanaso paribhuttam.
     {61.8}   Puna   caparam   gahapati  ariyasavako  utthanaviriyadhigatehi
bhogehi   bahabalaparicitehi  sedavakkhittehi  dhammikehi  dhammaladdhehi  ya
ta  honti  apada aggito va udakato va rajato va corato appiyato
va   dayadato  va  tatharupasu  apadasu  bhogehi  pariyodhaya  vattati
Sotthim   attanam   karoti   idamassa   dutiyam   thanam  gatam  hoti  pattagatam
ayatanaso paribhuttam.
     {61.9}   Puna   caparam   gahapati  ariyasavako  utthanaviriyadhigatehi
bhogehi    bahabalaparicitehi   sedavakkhittehi   dhammikehi   dhammaladdhehi
panca   bali   katta   hoti   natibalim   atithibalim   pubbapetabalim  rajabalim
devatabalim   idamassa   tatiyam   thanam   gatam   hoti   pattagatam  ayatanaso
paribhuttam.
     {61.10}   Puna   caparam  gahapati  ariyasavako  utthanaviriyadhigatehi
bhogehi    bahabalaparicitehi   sedavakkhittehi   dhammikehi   dhammaladdhehi
ye   te  samanabrahmana  madappamada  pativirata  khantisoracce  nivittha
ekamattanam   damenti  ekamattanam  samenti  ekamattanam  parinibbapenti
tatharupesu   samanabrahmanesu   uddhaggikam   dakkhinam  patitthapeti  sovaggikam
sukhavipakam   saggasamvattanikam   idamassa   catuttham   thanam  gatam  hoti  pattagatam
ayatanaso paribhuttam.
     {61.11}  Sa  kho  so  gahapati  ariyasavako  utthanaviriyadhigatehi
bhogehi    bahabalaparicitehi   sedavakkhittehi   dhammikehi   dhammaladdhehi
imani   cattari   pattakammani   katta   hoti   .  yassakassaci  gahapati
annatra   imehi   catuhi   pattakammehi   bhoga  parikkhayam  gacchanti  ime
vuccanti    gahapati    bhoga    atthanagata   appattagata   anayatanaso
paribhutta    yassakassaci   gahapati   imehi   catuhi   pattakammehi   bhoga
parikkhayam   gacchanti   ime   vuccanti  gahapati  bhoga  thanagata  pattagata
ayatanaso paribhuttati.
         Bhutta bhoga bhata bhacca      vitinna apadasu me
         uddhagga dakkhina dinna    atho panca bali kata
         Upatthita silavanto              sannata brahmacarayo
         yadattham bhogamiccheyya             pandito gharamavasam
         so me attho anuppatto     katam ananutapiyam
         etam anussaram macco              ariyadhamme thito naro
         idheva nam pasamsanti                 pecca sagge pamodatiti.
     [62]   Athakho   anathapindiko  gahapati  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho   anathapindikam   gahapatim   bhagava   etadavoca   cattarimani
gahapati    sukhani   adhigamaniyani   gihina   kamabhogina   kalena   kalam
samayena    samayam    upadaya    katamani   cattari   atthisukham   bhogasukham
ananasukham 1- anavajjasukham
     {62.1}   katamanca   gahapati   atthisukham   idha   gahapati  kulaputtassa
bhoga    honti   utthanaviriyadhigata   bahabalaparicita   sedavakkhitta
dhammika    dhammaladdha   so   bhoga   me   atthi   utthanaviriyadhigata
bahabalaparicita    sedavakkhitta    dhammika    dhammaladdhati   adhigacchati
sukham adhigacchati somanassam idam vuccati gahapati atthisukham.
     {62.2}   Katamanca   gahapati   bhogasukham   idha   gahapati   kulaputto
utthanaviriyadhigatehi     bhogehi    bahabalaparicitehi    sedavakkhittehi
dhammikehi  dhammaladdhehi  bhoge  2-  ca  3-  bhunjati  punnani  ca  karoti
so   utthanaviriyadhigatehi   bhogehi   bahabalaparicitehi  sedavakkhittehi
dhammikehi   dhammaladdhehi   bhoge   ca   bhunjami   punnani   ca  karomiti
adhigacchati     sukham    adhigacchati    somanassam    idam    vuccati    gahapati
@Footnote: 1 Ma. anannasukham. 2-3 Ma. ime patha natthi.
Bhogasukham.
     {62.3}   Katamanca   gahapati   ananasukham  idha  gahapati  kulaputto  na
kassaci   kinci   dhareti   appam   va  bahum  va  so  na  kassaci  kinci
dharemi   appam   va   bahum   vati  adhigacchati  sukham  adhigacchati  somanassam
idam vuccati gahapati ananasukham.
     {62.4}   Katamanca   gahapati  anavajjasukham  idha  gahapati  ariyasavako
anavajjena   kayakammena   samannagato   hoti   anavajjena   vacikammena
samannagato   hoti   anavajjena   manokammena   samannagato  hoti  so
anavajjenamhi    kayakammena    samannagato    anavajjena    vacikammena
samannagato   anavajjena   manokammena   samannagatoti   adhigacchati   sukham
adhigacchati   somanassam   idam   vuccati  gahapati  anavajjasukham  .  imani  kho
gahapati   cattari   sukhani   adhigamaniyani   gihina   kamabhogina  kalena
kalam samayena samayam upadayati.
         Ananam sukham natvana              atho atthisukham sare
         bhunjam bhogam sukham macco         atho panna vipassati
         vipassamano janati          ubho bhage sumedhaso
         anavajjasukhassetam                kalam nagghati solasinti.
     [63]  Sabrahmakani  bhikkhave  tani kulani yesam puttanam matapitaro
ajjhagare   pujita   honti   sapubbacariyakani   bhikkhave  tani  kulani
yesam  puttanam  matapitaro  ajjhagare  pujita  honti sapubbadevani 1-
bhikkhave    tani   kulani   yesam   puttanam   matapitaro   ajjhagare
pujita   honti   sahuneyyakani   bhikkhave  tani  kulani  yesam  puttanam
@Footnote: 1 Ma. sapubbadevatani.
Matapitaro   ajjhagare  pujita  honti  brahmati  bhikkhave  matapitunam
etam   adhivacanam   pubbacariyati   bhikkhave   matapitunam   etam   adhivacanam
pubbadevati  1-  bhikkhave  matapitunam  etam adhivacanam ahuneyyati bhikkhave
matapitunam  etam  adhivacanam  tam  kissa  hetu  bahukara bhikkhave matapitaro
puttanam apadaka posaka imassa lokassa dassetaroti.
         Brahmati matapitaro        pubbacariyati vuccare
         ahuneyya ca puttanam        pajaya anukampaka.
         Tasma hi ne namasseyya       sakkareyyatha 2- pandito
         annena atho panena         vatthena sayanena ca
         ucchadanena nhapanena     padanam dhovanena ca
         taya nam paricariyaya             matapitusu pandita
         idheva nam pasamsanti               pecca sagge pamodatiti.
     [64]   Catuhi   bhikkhave   dhammehi  samannagato  puggalo  yathabhatam
nikkhitto   evam  niraye  katamehi  catuhi  panatipati  hoti  adinnadayi
hoti    kamesu    micchacari    hoti    musavadi    hoti    imehi
kho   bhikkhave   catuhi  dhammehi  samannagato  puggalo  yathabhatam  nikkhitto
evam nirayeti.
         Panatipato adinnadanam     musavado ca vuccati
         paradaragamanancapi                 nappasamsanti panditati.
     [65]  Cattarome  bhikkhave  puggala  santo  samvijjamana lokasmim
@Footnote: 1 Po. Ma. pubbadevatati. 2 Ma. sakkareyya ca.
Katame   cattaro  rupappamano  rupappasanno  ghosappamano  ghosappasanno
lukhappamano       lukhappasanno       dhammappamano       dhammappasanno
ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti.
         Ye 1- ca rupena pamimsu          ye ca ghosena anvagu
         chandaragavasupeta              na 2- te jananti tanjanam
         ajjhattanca na janati      bahiddha ca na passati
         samantavarano balo         sa ve ghosena vuyhati.
         Ajjhattanca na janati       bahiddha ca vipassati
         bahiddha phaladassavi           sopi ghosena vuyhati.
         Ajjhattanca pajanati        bahiddha ca vipassati
         (evam) vinivaranadassavi        na so ghosena vuyhatiti.
     [66]  Cattarome  bhikkhave  puggala  santo  samvijjamana lokasmim
katame   cattaro   sarago   sadoso   samoho   samano   ime  kho
bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti.
         Saratta rajaniyesu              piyarupabhinandino
         mohena adhamasatta 3-       baddha vaddhenti bandhanam.
         Ragajam dosajancapi           mohajam vapi aviddasu 4-
         karonti akusalam kammam          savighatam dukkhuddayam 5-
         avijjanivuta posa           andhabhuta acakkhuka
         yatha dhamma tatha santa      na tassevanti mannareti.
@Footnote: 1 Ma. ye ca rupe pamanimsu. 2 Ma. nabhijananti te jana. 3 Po. Ma. avuta
@satta. 4 Ma. capaviddasu. 5 Ma. dukkhudrayam.
     [67]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame    .    tena    kho   pana   samayena   savatthiyam   annataro
bhikkhu  ahina  dattho  kalakato  hoti  .  athakho  sambahula  bhikkhu  yena
bhagava   tenupasankamimsu   upasankamitva   bhagavantam  abhivadetva  ekamantam
nisidimsu   ekamantam   nisinna   kho  te  bhikkhu  bhagavantam  etadavocum  idha
bhante savatthiyam annataro bhikkhu ahina dattho kalakatoti.
     {67.1}  Naha  1-  nuna  so  bhikkhave  bhikkhu cattari ahirajakulani
mettena  cittena  phari  sace  hi  so bhikkhave bhikkhu cattari ahirajakulani
mettena  cittena  phareyya  na  hi  so  bhikkhave bhikkhu ahina dattho kalam
kareyya  katamani  cattari  [2]-  virupakkham ahirajakulam erapatham ahirajakulam
chabyaputtam  ahirajakulam  kanhagotamakam  ahirajakulam  naha  nuna  so  bhikkhave
bhikkhu  imani  cattari  ahirajakulani  mettena  cittena  phari sace hi so
bhikkhave  bhikkhu  imani  cattari  ahirajakulani  mettena  cittena phareyya
na   hi   so  bhikkhave  bhikkhu  ahina  dattho  kalam  kareyya  anujanami
bhikkhave   imani   cattari   ahirajakulani   mettena   cittena   pharitum
attaguttiya attarakkhaya attaparittayati.
         Virupakkhehi me mettam           mettam erapathehi me
         chabyaputtehi me mettam      mettam kanhagotamakehi ca
         apadakehi me mettam           mettam dipadakehi me
         catuppadehi me mettam          mettam bahuppadehi me.
@Footnote: 1 Ma. nahi nuna. 2 Po. Yu. ahirajakulani.
         Ma mam apadako himsi            ma mam himsi dipadako
         ma mam catuppado himsi           ma mam himsi bahuppado.
         Sabbe satta sabbe pana      sabbe bhuta ca kevala
         sabbe bhadrani passantu          ma kinci 1- papamagama.
Appamano   buddho  appamano  dhammo  appamano  sangho  pamanavantani
sirimsapani    2-   ahi   vicchika   satapadi   unnanabhi   sarabu   musika
kata   me   rakkha   kata   me   paritta   patikkamantu  bhutani  soham
namo bhagavato namo sattannam sammasambuddhananti.
     [68]   Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati  gijjhakute  pabbate
acirapakkante  devadatte  .  tatra  kho  bhagava  devadattam  arabbha bhikkhu
amantesi  attavadhaya  bhikkhave  devadattassa  labhasakkarasiloko  udapadi
parabhavaya  bhikkhave  devadattassa  labhasakkarasiloko  udapadi  seyyathapi
bhikkhave   kadali  attavadhaya  phalam  deti  parabhavaya  phalam  deti  evameva
kho   bhikkhave   attavadhaya   devadattassa   labhasakkarasiloko   udapadi
parabhavaya    devadattassa    labhasakkarasiloko    udapadi   seyyathapi
bhikkhave  velu  attavadhaya  phalam  deti  parabhavaya  phalam deti evameva kho
bhikkhave  attavadhaya  devadattassa  labhasakkarasiloko  udapadi  parabhavaya
devadattassa   labhasakkarasiloko   udapadi   seyyathapi   bhikkhave  nalo
attavadhaya   phalam   deti  parabhavaya  phalam  deti  evameva  kho  bhikkhave
attavadhaya    devadattassa    labhasakkarasiloko    udapadi   parabhavaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. kanci. 2 Ma. sarimsapani.
Devadattassa   labhasakkarasiloko   udapadi  seyyathapi  bhikkhave  assatari
attavadhaya    gabbham   ganhati   parabhavaya   gabbham   ganhati   evameva
kho   bhikkhave   attavadhaya   devadattassa   labhasakkarasiloko   udapadi
parabhavaya devadattassa labhasakkarasiloko udapaditi.
         Phalam ve kadalim hanti            phalam velum phalam nalam
         sakkaro kapurisam hanti    gabbho assatarim yathati.
     [69]  Cattarimani  bhikkhave  padhanani katamani cattari samvarappadhanam
pahanappadhanam     bhavanappadhanam     anurakkhanappadhanam    .    katamanca
bhikkhave   samvarappadhanam   idha   bhikkhave   bhikkhu   anuppannanam   papakanam
akusalanam   dhammanam   anuppadaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam  arabhati
cittam pagganhati padahati idam vuccati bhikkhave samvarappadhanam.
     {69.1}   Katamanca   bhikkhave   pahanappadhanam  idha  bhikkhave  bhikkhu
uppannanam   papakanam   akusalanam   dhammanam   pahanaya   chandam   janeti
vayamati   viriyam  arabhati  cittam  pagganhati  padahati  idam  vuccati  bhikkhave
pahanappadhanam.
     {69.2}   Katamanca   bhikkhave  bhavanappadhanam  idha  bhikkhave  bhikkhu
anuppannanam   kusalanam   dhammanam   uppadaya   chandam   janeti   vayamati
viriyam    arabhati   cittam   pagganhati   padahati   idam   vuccati   bhikkhave
bhavanappadhanam.
     {69.3}   Katamanca   bhikkhave   anurakkhanappadhanam   idha   bhikkhave
bhikkhu     uppannanam     kusalanam     dhammanam    thitiya    asammosaya
bhiyyobhavaya    vepullaya    bhavanaya    paripuriya    chandam    janeti
vayamati      viriyam      arabhati      cittam     pagganhati     padahati
Idam   vuccati   bhikkhave   anurakkhanappadhanam   .   imani   kho  bhikkhave
cattari padhananiti.
         Samvaro ca pahananca            bhavana anurakkhana
         ete padhana cattaro       desitadiccabandhuna
         yehi bhikkhu idhatapi            khayam dukkhassa papuneti.
     [70]   Yasmim   bhikkhave   samaye   rajano   adhammika   honti
rajayuttapi   tasmim   samaye   adhammika   honti   rajayuttesu  bhikkhave
adhammikesu    brahmanagahapatikapi    tasmim    samaye   adhammika   honti
brahmanagahapatikesu   adhammikesu  negamajanapadapi  tasmim  samaye  adhammika
honti  negamajanapadesu  adhammikesu  visamam  candimasuriya  parivattanti  visamam
candimasuriyesu   parivattantesu   visamam  nakkhattani  tarakarupani  parivattanti
visamam  nakkhattesu  tarakarupesu  parivattantesu  visamam  rantindiva parivattanti
visamam    rattindivesu   parivattantesu   visamam   masaddhamasa   parivattanti
visamam   masaddhamasesu   parivattantesu   visamam   utusamvacchara   parivattanti
visamam  utusamvaccharesu  parivattantesu  visamam  vata  vayanti  visamam  vatesu
vayantesu    visama    apanjasa    parivattanti    visamesu   apanjasesu
parivattantesu   devata   parikupita  bhavanti  devatasu  parikupitasu  devo
na  samma  dharam  anuppavecchati  deve  na  samma  dharam anuppavecchante
visamapakini   1-  sassani  bhavanti  visamapakini  bhikkhave  sassani  manussa
@Footnote: 1 Ma. visamapakani.
Paribhunjanta    appayuka   ca   honti   dubbanna   ca   dubbala   ca
bahvabadha ca.
     {70.1}   Yasmim   bhikkhave    samaye   rajano  dhammika  honti
rajayuttapi   tasmim   samaye   dhammika   honti   rajayuttesu  dhammikesu
brahmanagahapatikapi    tasmim    samaye    dhammika    honti   brahmana-
gahapatikesu    dhammikesu    negamajanapadapi    tasmim   samaye   dhammika
honti   negamajanapadesu   dhammikesu   samam  candimasuriya  parivattanti  samam
candimasuriyesu   parivattantesu   samam   nakkhattani  tarakarupani  parivattanti
samam   nakkhattesu  tarakarupesu  parivattantesu  samam  rattindiva  parivattanti
samam   rattindivesu   parivattantesu   samam   masaddhamasa  parivattanti  samam
masaddhamasesu    parivattantesu    samam   utusamvacchara   parivattanti   samam
utusamvaccharesu  parivattantesu  samam  vata  vayanti  samam vatesu vayantesu
sama  1-  panjasa  parivattanti  samesu  panjasesu  parivattantesu  devata
aparikupita    bhavanti   devatasu   aparikupitasu   devo   samma   dharam
anuppavecchati    deve    samma    dharam   anuppavecchante   samapakini
sassani   bhavanti   samapakini   bhikkhave   sassani   manussa  paribhunjanta
dighayuka ca honti vannavanto ca balavanto ca appabadha cati.
         Gunnance taramananam         jimham gacchati pungavo
         sabba ta jimham gacchanti   nette jimham gate sati
         evameva manussesu               yo hoti setthasammato
         so ce adhammam carati              pageva itara paja
@Footnote: 1 Po. Yu. samam.
         Sabbam rattham dukkham seti         raja ce hotyadhammiko.
         Gunnance taramananam         ujum gacchati pungavo
         sabba ta ujum gacchanti       nette ujum gate sati
         evameva manussesu               yo hoti setthasammato
         so ce 1- dhammam carati           pageva itara paja
         sabbam rattham sukham seti            raja ce hoti dhammikoti.
                    Pattakammavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         pattakammam annanatho        sabrahmaniraya rupena pancamam
         saragaahina devadatto      padhanam dhammikena cati.
                    ---------------
                    Apannakavaggo tatiyo
     [71]   Catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  apannakapatipadam
patipanno   hoti   yoni   cassa   araddha   hoti   asavanam   khayaya
katamehi   catuhi   idha   bhikkhave   bhikkhu   silava  hoti  bahussuto  hoti
araddhaviriyo   hoti   pannava   hoti   imehi   kho   bhikkhave   catuhi
dhammehi   samannagato   bhikkhu   apannakapatipadam   patipanno   hoti   yoni
cassa araddha hoti asavanam khayayati.
     [72]   Catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  apannakapatipadam
patipanno   hoti   yoni   cassa   araddha   hoti   asavanam   khayaya
@Footnote: 1 Ma. sace. Yu. ceva.
Katamehi   catuhi   nekkhammavitakkena   abyapadavitakkena  avihimsavitakkena
sammaditthiya   imehi   kho  bhikkhave  catuhi  dhammehi  samannagato  bhikkhu
apannakapatipadam    patipanno    hoti    yoni    cassa   araddha   hoti
asavanam khayayati.
     [73]    Catuhi    bhikkhave   dhammehi   samannagato   asappurisoti
veditabbo   katamehi   catuhi   idha   bhikkhave   asappuriso   yo   hoti
parassa   avanno   tam   aputthopi  patukaroti  ko  pana  vado  putthassa
puttho  kho  pana  panhabhinito  ahapetva  alambetva paripuram vittharena
parassa   avannam   bhasita   hoti   veditabbametam   bhikkhave   asappuriso
ayam bhavanti.
     {73.1}  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  yo  hoti parassa vanno
tam  putthopi  na  patukaroti  ko  pana  vado  aputthassa  puttho  kho pana
panhabhinito    hapetva   lambetva   aparipuram   avittharena   parassa
vannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave asappuriso ayam bhavanti.
     {73.2}  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso yo hoti attano avanno
tam  putthopi  na  patukaroti  ko  pana  vado  aputthassa  puttho  kho pana
panhabhinito   hapetva   lambetva   aparipuram   avittharena   attano
avannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave asappuriso ayam bhavanti.
     {73.3}   Puna   caparam   bhikkhave  asappuriso  yo  hoti  attano
vanno   tam   aputthopi   patukaroti   ko  pana  vado  putthassa  puttho
kho   pana   panhabhinito   ahapetva   alambetva  paripuram  vittharena
Attano   vannam   bhasita   hoti   veditabbametam   bhikkhave   asappuriso
ayam   bhavanti   .   imehi   kho   bhikkhave  catuhi  dhammehi  samannagato
asappurisoti 1- veditabbo.
     {73.4}   Catuhi   bhikkhave  dhammehi  samannagato  sappurisoti  1-
veditabbo   katamehi   catuhi  idha  bhikkhave  sappuriso  yo  hoti  parassa
avanno  tam  putthopi  na  patukaroti  ko  pana  vado  aputthassa  puttho
kho   pana   panhabhinito   hapetva   lambetva  aparipuram  avittharena
parassa    avannam   bhasita   hoti   veditabbametam   bhikkhave   sappuriso
ayam bhavanti.
     {73.5}  Puna  caparam  bhikkhave  sappuriso  yo  hoti  parassa vanno
tam   aputthopi   patukaroti  ko  pana  vado  putthassa  puttho  kho  pana
panhabhinito    ahapetva   alambetva   paripuram   vittharena   parassa
vannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave sappuriso ayam bhavanti.
     {73.6}  Puna  caparam  bhikkhave  sappuriso  yo hoti attano avanno
tam   aputthopi   patukaroti  ko  pana  vado  putthassa  puttho  kho  pana
panhabhinito   ahapetva   alambetva   paripuram   vittharena   attano
avannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave sappuriso ayam bhavanti.
     {73.7}   Puna   caparam   bhikkhave   sappuriso  yo  hoti  attano
vanno   tam   putthopi   na   patukaroti   ko   pana   vado  aputthassa
puttho     kho     pana     panhabhinito     hapetva     lambetva
aparipuram      avittharena     attano     vannam     bhasita     hoti
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi.
Veditabbametam   bhikkhave  sappuriso  ayam  bhavanti  .  imehi  kho  bhikkhave
catuhi dhammehi samannagato sappurisoti 1- veditabbo.
     {73.8}  Seyyathapi  bhikkhave  vadhuka  yannadeva  rattim  va  divasam
va    anita   hoti   tavadevassa   tibbam   hirottappam   paccupatthitam
hoti   sassuyapi   sassurepi   samikepi   antamaso  dasakammakaraporisesu
sa   aparena   samayena  samvasamanvaya  [2]-  sassumpi  sassurampi  samikampi
evamaha  apetha  kim pana tumhe janathati evameva kho bhikkhave idhekacco
bhikkhu   yannadeva  rattim  va  divasam  va  agarasma  anagariyam  pabbajito
hoti    tavadevassa    tibbam   hirottappam   paccupatthitam   hoti   bhikkhusu
bhikkhunisu    upasakesu    upasikasu    antamaso   aramikasamanuddesesu
so   aparena   samayena   samvasamanvaya   [2]-   acariyampi  upajjhayampi
evamaha  apetha  kim  pana  tumhe  janathati  tasma  tiha  bhikkhave evam
sikkhitabbam   adhunagatavadhukasamena   3-   cetasa   viharissamati   evanhi
vo bhikkhave sikkhitabbanti.
     [74]  Cattarimani  bhikkhave aggani 4- katamani cattari silaggam 5-
samadhaggam pannaggam 6- vimuttaggam imani kho bhikkhave cattari agganiti.
     [75]   Cattarimani   bhikkhave  aggani  katamani  cattari  rupaggam
vedanaggam sannaggam bhavaggam imani kho bhikkhave cattari agganiti.
     [76]  Ekam  samayam  bhagava  kusinarayam  viharati  upavattane mallanam
salavane   antare  yamakasalanam  parinibbanasamaye  .  tatra  kho  bhagava
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. 2 Ma. Yu. vissasamanvaya.
@3 Ma. Yu. adhunagatavadhukasamena. 4-5 Yu. angani ... silangam ... anganiti.
@6 Ma. pannaggam.
Bhikkhu    amantesi   bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu   bhagavato
paccassosum  .  bhagava  etadavoca  siya  kho  pana  bhikkhave ekabhikkhussapi
kankha  va  vimati  va  buddhe  va  dhamme  va  sanghe  va magge va
patipadaya   va   pucchatha   bhikkhave   ma   pacchavippatisarino   ahuvattha
sammukhibhuto    no    sattha   ahosi   nasakkhimha   bhagavantam   sammukha
patipucchitunti   evam   vutte  te  bhikkhu  tunhi  ahesum  .  dutiyampi  kho
bhagava  bhikkhu  amantesi  ...  tatiyampi  kho bhagava bhikkhu amantesi siya
kho  pana  bhikkhave  ekabhikkhussapi  kankha  va  vimati va buddhe va dhamme
va   sanghe   va   magge   va  patipadaya  va  pucchatha  bhikkhave  ma
pacchavippatisarino  ahuvattha  sammukhibhuto  no  sattha  ahosi  nasakkhimha
bhagavantam    sammukha   patipucchitunti   tatiyampi   kho   te   bhikkhu   tunhi
ahesum.
     {76.1}  Athakho  bhagava  bhikkhu  amantesi  siya  kho pana bhikkhave
satthu   garavenapi   na   puccheyyatha   sahayakopi   bhikkhave  sahayakassa
arocetuti  evam  vutte  te  bhikkhu  tunhi  ahesum  .  athakho ayasma
anando   bhagavantam   etadavoca   acchariyam  bhante  abbhutam  bhante  evam
pasanno   aham   bhante   imasmim   bhikkhusanghe   natthi  imasmim  bhikkhusanghe
ekabhikkhussapi  kankha  va  vimati  va  buddhe  va  dhamme va sanghe va
magge   va   patipadaya   vati  .  pasada  kho  tvam  ananda  vadesi
nanamevettha    ananda    tathagatassa    natthi    imasmim    bhikkhusanghe
ekabhikkhussapi  kankha  va  vimati  va  buddhe  va  dhamme va sanghe va
Magge   va   patipadaya  vati  imesam  hi  ananda  pancannam  bhikkhusatanam
yo    pacchimako    bhikkhu   so   sotapanno   avinipatadhammo   niyato
sambodhiparayanoti.
     [77]  Cattarimani  bhikkhave  acinteyyani  na  cintetabbani yani
cintento    ummadassa   vighatassa   bhagi   assa   katamani   cattari
buddhanam  bhikkhave  buddhavisayo  acinteyyo  na  cintetabbo  yam cintento
ummadassa    vighatassa   bhagi   assa   jhayissa   bhikkhave   jhanavisayo
acinteyyo   na   cintetabbo   yam   cintento   ummadassa  vighatassa
bhagi   assa   kammavipako   bhikkhave   acinteyyo  na  cintetabbo  yam
cintento   ummadassa   vighatassa   bhagi   assa   lokacinta  bhikkhave
acinteyya   na   cintetabba   yam   cintento   ummadassa  vighatassa
bhagi  assa  imani  kho  bhikkhave  cattari  acinteyyani na cintetabbani
yani cintento ummadassa vighatassa bhagi assati.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 21 page 1-104. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=21&item=1&items=77&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=21&item=1&items=77&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=21&item=1&items=77&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=21&item=1&items=77&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=6449              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=6449              Contents of The Tipitaka Volume 21 http://84000.org/tipitaka/read/?index_21

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :