321 แนวคิดเรื่องทวินิยม
ปัญหา พระพุทธเจ้าทรงมีทัศนะอย่างไรเกี่ยวกับ ความมีอยู่
และ ความไม่มีอยู่ อันเป็นปัญหาทางปรัชญาที่ลึกซึ้ง?
พุทธดำรัสตอบ .....ดูก่อนกัจจานะ ชาวโลกโดยมากติดอยู่ในทวินิยม
ยึดถือความมีอยู่ ๑ ความไม่มี ๑ ก็เมื่อบุคคลเห็นความเกิดขึ้นแห่งโลก
ด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริง ความไม่มีในโลกนี้ ย่อมไม่มีเมื่อบุคคลเห็นความดับแห่งโลกด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริง
ความมีในโลกย่อมไม่มี ชาวโลกส่วนมากยึดมั่นถือมั่นในระบบและลัทธิต่าง
ๆ แต่อริยสาวก ย่อมไม่เข้าถึง ไม่ถือมั่น ไม่ตั้งไว้ ซึ่งการยึดถือในระบบ
ซึ่งอนุสัยคือจุดยืน และลัทธิว่า นั่นคืออัตตาของเรา ย่อมไม่สงสัย
ไม่เคลือบแคลง ในข้อที่ว่า ทุกข์เหล่านั้นเมื่อเกิดขึ้นย่อมเกิดขึ้น
ทุกข์เมื่อจะดับไปย่อมดับไป อริยสาวกย่อมมีญาณหยั่งรู้ในเรื่องนี้โดยไม่ต้องเชื่อผู้อื่นเลย
ดูก่อนกัจจานะ ด้วยเหตุเพียงเท่านี้แล จึงชื่อว่า สัมมาทิฏฐิ
ดูก่อนกัจจานะ มีความเห็นสุดโต่งอยู่ ๒ อย่าง คือ ความเห็นสุดต่างอันหนึ่งที่ว่า
สิ่งทั้งปวงมีอยู่ และความเห็นสุดโต่งที่สองว่า สิ่งทั้งปวงย่อมไม่มี
ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกาลง ไม่เข้าไปใกล้ส่วนสุดทั้ง ๒ นั้นว่า
เพราะอวิชชาเป็นปัจจัยมีสังขาร เพราะสังขารเป็นปัจจัย จึงมีวิญญาณ
ฯลฯ ความเกิดขึ้นแห่งกองทุกข์ทั้งมวล นี้ ย่อมมีด้วยอาการอย่างนี้
เพราะอวิชชานั่นแหละดับด้วยสิ้นราคะโดยไม่มีอะไรเหลือ สังขารจึงดับ
เพราะสังขารดับวิญญาณจึงดับ ฯลฯ ความดับแห่งกองทุกข์ทั้งมวลนี้
ย่อมมีด้วยอาการอย่างนี้....
ฉันนสูตร ขันธ. สํ. (๒๓๔)
ตบ. ๑๗ : ๑๖๕ ตท. ๑๗ : ๑๔๓-๑๔๔
ตอ. K.S. ๓ : ๑๑๓-๑๑๔
<หน้าก่อน<<<
สารบัญ >>>หน้าถัดไป>
::
อธิบายอักษรย่อแหล่งอ้างอิง ::
:: ค้นหาความหมายของศัพท์ จากพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ::