ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 38 / 1อ่านอรรถกถา 38 / 23อรรถกถา เล่มที่ 38 ข้อ 32อ่านอรรถกถา 38 / 42อ่านอรรถกถา 38 / 1564
อรรถกถา ยมกปกรณ์ ภาค ๑
ขันธยมก ปัณณัตติวาร นิทเทสวาร ปทโสธนวาร

               อรรถกถาปัณณัติวาระ               
               ปทโสธนวาระ               
               บัดนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเริ่มนิทเทสวาระโดยนัยเป็นต้นว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า รูป ในปัญหาที่ว่า "รูปํ รูปกฺขนฺโธ ธรรมที่ชื่อว่ารูป ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?" ดังนี้ รูปเหล่านั้นทั้งหมด พระองค์ตรัสไว้เพื่อทรงชำระคำว่า รูปขันธ์.
               คำวิสัชนาที่ว่า ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปํ น รูปกฺขนฺโธ ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่ารูป ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์. อธิบายว่า คำว่า รูปใด พระองค์ตรัสว่า รูป ในคำนี้ว่า ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปนั้น ชื่อว่ารูปเท่านั้น ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.
               คำวิสัชนาที่ว่า รูปกฺขนฺโธ รูปญเจว รูปกฺขนฺโธ จ รูปขันธ์ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย. อธิบายว่า ก็รูปใดเป็นรูปขันธ์ รูปนั้นย่อมควรเพื่อที่จะกล่าวว่าเป็นรูปด้วย เป็นรูปขันธ์ด้วย.
               ในปัญหาที่ว่า รูปกฺขนฺโธ รูปํ รูปขันธ์ชื่อว่ารูปใช่ไหม? ดังนี้ เพราะรูปขันธ์พึงกล่าวว่าเป็นรูปโดยแน่นอนเท่านั้น ฉะนั้น พระองค์จึงตรัสว่า อามนฺตา - ใช่ พึงทราบเนื้อความในวิสัชนาทั้งหมดโดยอุบายนี้ ส่วนความแปลกกันมีอยู่ในที่ใด จักพรรณนาความแปลกกันนั้นในที่นั้น.
               ในสัญญายมกก่อน คำว่า ทิฏฐิสญฺญา ได้แก่ ทิฏฐิสัญญาที่มาแล้วในคำเป็นต้นว่า ปปญฺจสญฺญา.
               ในสังขารยมก คำว่า อวเสสา สงฺขารา สังขารทั้งหลายที่เหลือ ได้แก่ สังขารที่มาแล้วในคำเป็นต้นว่า อนิจฺจา วต สงฺขารา.
               คำว่า สังขารทั้งหลายที่เหลือ ได้แก่ สังขตธรรมที่เหลือจากสังขารขันธ์ แม้ในปฏิโลมวาระก็นัยนี้แล.

               อรรถกถาปทโสธนวาระ จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ยมกปกรณ์ ภาค ๑ ขันธยมก ปัณณัตติวาร นิทเทสวาร ปทโสธนวาร จบ.
อ่านอรรถกถา 38 / 1อ่านอรรถกถา 38 / 23อรรถกถา เล่มที่ 38 ข้อ 32อ่านอรรถกถา 38 / 42อ่านอรรถกถา 38 / 1564
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=38&A=648&Z=695
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=7545
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=7545
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๑๑  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :