ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

dassetum bhummattham thalatthantiadina nayena matikam thapetva
bhummatthannama bhandam bhumiyam nikkhittam hotitiadina nayena tassa
vibhangam aha. {94} Tatrayam anuttanapadavannanaya saddhim vinicchayakatha.
Nikkhittanti bhumiyam nikkhanitva thapitam. Paticchannanti pamsuitthakadihi
paticchannam. Bhummattham bhandam .pe. Gacchati va apatti
dukkatassati tam evam nikkhanitva va paticchadetva va thapitatta
bhumiyam thitam bhandam yo bhikkhu kenacideva upayena natva
aharissamiti theyyacitto hutva rattibhage utthaya gacchati.
So bhandatthanam appatvapi sabbakayavacivikaresu dukkatam apajjati.
Katham. So hi tassa aharanatthaya utthahanto yamyam angapaccangam
phandapeti sabbattha dukkatameva. Nivasanaparupanam santhapeti
hatthavare hatthavare dukkatam. Mahantam nidhanam na sakka ekena
niharitum dutiyam pariyesissamiti kassaci sahayassa santikam gantukamo
dvaram vivarati padavare hatthavare ca dukkatam. Dvarapidahane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

Pana annasmim va gamanassa anupakare anapatti. Tassa nipannokasam gantva itthannamati pakkosati tamattham arocetva ehi gacchamati vadati vacaya vacaya dukkatam. So tassa vacanena utthahati tassapi dukkatam. Utthahitva tassa santikam gantukamo nivasanaparupanam santhapeti dvaram vivaritva tassa samipam gacchati hatthavarapadavaresu sabbattha dukkatam. So tam pucchati asuko ca asuko ca kuhim asukanca asukanca pakkosahiti vacaya vacaya dukkatam. Sabbe samagate disva maya asukasmim nama thane evarupo nidhi upaladdho gacchama tam gahetva punnani ca karissama sukhanca jivissamati vadati vacaya vacaya dukkatameva. Evam laddhasahayo kuddalam pariyesati sace panassa attano kuddalo atthi tam aharissamiti gacchanto ca ganhanto ca aharanto ca sabbattha hatthavarapadavare dukkatam apajjati. Sace natthi annam bhikkhum va gahattham va gantva yacati yacanto ca kuddalam me dehi kuddalena me attho kinci katabbamatthi tam katva paccaharissamiti musa bhananto yacati vacaya vacaya dukkatam. Sace matika sodhetabba atthi vihare bhumikammam katabbam atthiti musapi bhanati yamyam vacanam musa tattha tattha pacittiyam. Mahaatthakathayampana saccepi alikepi dukkatameva vuttam. Tam pamadalikhitanti veditabbam. Na hi adinnadanassa pubbappayoge pacittiyatthane dukkatam nama atthi. Sace pana kuddalassa dando

--------------------------------------------------------------------------------------------- page375.

Natthi dandam karissamiti vasim va pharasum va nighamseti tadatthaya gacchati gantva sukkhakattham chindati tacchati akotteti sabbattha hatthavarapadavaresu dukkatam. Allarukkham chindati pacittiyam. Tato param sabbappayogesu dukkatam. Sankhepatthakathayam pana mahapaccariyanca tattha jatakakatthalatachedanattham vasipharasum pariyesantanampi dukkatam vuttam. Sace pana nesam evam hoti vasipharasukuddale yacanta asankita bhavissama loham samutthapetva karomati tato akaram gantva lohabijattham pathavim khananti. Akappiyapathavim khanantanam dukkatehi saddhim pacittiyaniti mahapaccariyam vuttam. Yatha ca idha evam sabbattha pacittiyatthane dukkata na muccati. Kappiyapathavim khanantanam dukkataniyeva. Bijampana gahetva tato param sabbakiriyasu payoge payoge dukkatam. Pitakapariyesanepi hatthavarapadavaresu vuttanayeneva dukkatam. Musavade pacittiyam. Pitakam katukamataya vallicchedane pacittiyanti sabbam purimanayeneva veditabbam. Gacchati va apatti dukkatassati evam pariyitthasahayakuddalapitako nidhitthanam gacchati padavare padavare dukkatam. Sace pana gacchanto imam nidhim laddha buddhapujam va dhammapujam va sanghabhattam va karissamiti kusalam uppadeti kusalacittena gamane anapatti. Kasma. Theyyacitto dutiyam va .pe. Gacchati va apatti dukkatassati vuttatta yatha idha evam sabbattha atheyyacittassa anapatti. Maggato okkamma nidhanatthanagamanatthaya maggam karonto bhatagamam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page376.

Chindati pacittiyam sukkhakattham chindati dukkatam. Tattha jatakanti ciranihitaya kumbhiya upari jatakam. Kattham va latam vati na kevalam katthalatameva yankinci allam va sukkham va tinarukkhalatadim chindantassa sahappayogatta dukkatameva hoti. Atthavidham hetam dukkatannama imasmim thane samodhanetva therehi dassitam. Pubbappayogadukkatam sahappayogadukkatam anamasadukkatam durupacinnadukkatam vinayadukkatam natadukkatam nattidukkatam patissavadukkatanti. Tattha theyyacitto dutiyam va kuddalam va pitakam va pariyesati gacchati va apatti dukkatassati idam pubbappayogadukkatannama. Ettha hi dukkatatthane dukkatam pacittiyatthane pacittiyameva hoti. Tattha jatakam kattham va latam va chindati apatti dukkatassati idam sahappayogadukkatannama. Ettha pacittiyavatthu ca dukkatavatthu ca dukkatatthaneyeva titthati. Kasma. Avaharassa sahappayogatta. Yam pana dasavidham ratanam sattavidham dhannam sabbanca avudhabhandadim amasantassa dukkatam vuttam idam anamasadukkatannama. Yam kadalinalikeraadinam tattha jatakaphalani amasantassa dukkatam vuttam idam durupacinnadukkatannama. Yam pana pindaya carantassa patte raje patite pattam apatiggahetva va adhovitva va tattha bhikkham ganhantassa dukkatam vuttam idam vinayadukkatannama. Sutva na vadanti apatti dukkatassati idam natadukkatannama. Yam ekadasasu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page377.

Samanubhasanasu nattiya dukkatanti vuttam idam nattidukkatannama. Tassa bhikkhave bhikkhuno purimika ca na pannayati patissave ca apatti dukkatassati idam patissavadukkatannama. Idam pana sahappayogadukkatam. Tena vuttam yankinci allam va sukkham va tinarukkhalatadim chindantassa sahappayogatta dukkatameva hotiti. Sace panassa tattha jatake tinarukkhalatadimhi chinnepi lajjidhammo okkamati samvaro uppajjati chedanapaccaya dukkatam desetva muccati. Atha dhuranikkhepam akatva saussahova pamsum khanati chedanadukkatam patippassambhati khananadukkate patitthati. Akappiyapathavim khanantopi hi idha sahappayogatta dukkatameva apajjati. Sace panassa sabbadisasu khanitva kumbhimulam pattassapi lajjidhammo okkamati khananapaccaya dukkatam desetva muccati. Viyuhati vati atha pana saussahova pamsum viyuhati ekapasse rasim karoti khananadukkatam patippassambhati viyuhanadukkate patitthati. Tanca pamsum tattha tattha punjam karonto payoge payoge dukkatam apajjati. Sace pana rasim katva dhuranikkhepam karoti lajjidhammam apajjati viyuhanadukkatam desetva muccati. Uddharati vati atha pana saussaho pamsum uddharitva bahi pateti viyuhanadukkatam patippassambhati uddharanadukkate patitthati. Pamsum pana kuddalena va hatthehi va pacchiya va tahim tahim patento payoge payoge dukkatam apajjati. Sace pana sabbapamsum niharitva kumbhim thalattham katvapi lajjidhammam apajjati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page378.

Uddharanadukkatam desetva muccati. Atha pana saussahova kumbhim amasati uddharanadukkatam patippassambhati amasanadukkate patitthati. Amasitvapi ca lajjidhammam apajjanto amasanadukkatam desetva muccati. Atha saussahova kumbhim phandapeti amasanadukkatam patippassambhati phandapeti apatti thullaccayassati vuttathullaccaye patitthati. Tatrayam dukkatathullaccayanam dvinnampi vacanattho. Pathamantavettha dutthu katam satthara vuttakiccam viradhetva katanti dukkatam. Athava duttham katam virupa sa kiriya bhikkhukiriyanam majjhe na sobhatiti evampi dukkatam. Vuttampi cetam dukkatanti ca yam vuttam tam sunohi yathakatham aparaddham viraddhanca khalitam yanca dukkatam yam manusso kare papam avi va yadi va raho dukkatanti pavedenti tenetam iti vuccatiti. Itaram pana thulatta accayatta ca thullaccayam. Samparaye ca duggati tam hoti katukapphalantiadisu viya cettha samyogabhavo veditabbo. Ekassa santike desetabbesu hi accayesu tena samo thulo accayo natthi tasma vuttam thulatta accayatta ca thullaccayanti. Vuttancetam thullaccayanti yam vuttam tam sunohi yathakatham ekassa mule yo deseti yo ca tam patiganhati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page379.

Accayo tena samo natthi tenetam iti vuccatiti phandapentassa ca payoge payoge thullaccayam. Phandapetvapi ca lajjidhammam okkanto thullaccayam desetva muccati. Sahappayogato patthayameva cettha purima purima apatti patippassambhati. Sahappayogam pana desetva lajjidhammam okkantena ya pubbappayoge dukkatapacittiya apanna sabba ta desetabba. Sahappayoge ca tattha jatakacchedane bahukanipi dukkatani pamsukhananam patva patippassambhanti ekam khananadukkatameva hoti. Khanane bahukanipi viyuhanam viyuhane bahukanipi uddharanam uddharane bahukanipi amasanam amasane bahukanipi phandapanam patva patippassambhanti. Pamsukhananadisu ca lajjidhamme uppanne bahukanipi apattiyo hontu ekameva desetva muccatiti kurundatthakathayam vuttam. Purimapattipatippassaddhi ca namesa nattiya dukkatam dvihi kammavacahi thullaccaya patippassambhantiti evam anussavanasuyeva sutte agata. Idha pana dutiyaparajike atthakathacariyappamanena gahetabbati. Thana caveti apatti parajikassati yo pana phandapetvapi lajjidhammam anokkamitvava tam kumbhitthanato antamaso kesaggamattampi caveti parajikameva apajjatiti attho. Thana cavanancettha chahi akarehi veditabbam. Katham. Kumbhimukhavattiyam gahetva attano abhimukham akaddhanto imina antena phatthokasam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Kesaggamattampi parimantena atikkameti parajikam. Tatheva gahetva purato pelento parimantena phutthokasam kesaggamattampi imina antena atikkameti parajikam. Vamato va dakkhinato va apanamento vamantena phutthokasam kesaggamattampi dakkhinantena atikkameti parajikam dakkhinantena phutthokasam kesaggamattampi vamantena atikkameti parajikam. Uddham ukkhipanto kesaggamattampi bhumito moceti parajikam. Khanitva hetthato osidanto bundhena phutthokasam kesaggamattampi mukhavattiya atikkameti parajikanti evam ekatthane thitaya kumbhiya. Yadi pana kumbhimukhavattiya pasam katva lohakhanum va khadirasaradikhanum va pathaviyam akottetva tattha sankhalikaya bandhitva thapenti. Ekissa disaya ekaya sankhalikaya baddha dve thanani labhati. Dvisu tisu catusu disasu sankhalikahi baddha pancatthanani labhati. Tattha ekakhanuke baddhakumbhiya pathamam khanum va uddharati sankhalikam va chindati thullaccayam. Tato kumbhim yathavuttena nayena kesaggamattampi thana caveti parajikam. Atha pathamam kumbhim uddharati thullaccayam. Tato khanukam kesaggamattampi thana caveti sankhalikam va chindati parajikam. Etena upayena dvisu tisu catusu khanukesu baddhakumbhiyapi pacchime thana cavane parajikam sesesu thullaccayam veditabbam. Sace khanu natthi sankhalikaya agge valayam katva tattha jatake mule pavesitam hoti. Pathamam kumbhim uddharitva paccha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Mulam chetva valayam niharati parajikam. Atha mulam acchetva valayam itocitoca sareti rakkhati. Sace pana mulato aniharitvapi hatthena gahetva akasagatam karoti parajikam. Ayamettha viseso. Sesam vuttanayameva. Keci pana nimittatthaya kumbhimatthake nigrodharukkhadini ropenti. Mulani kumbhim vinaddhitva thitani honti. Mulani chinditva kumbhim gahessamiti chindantassa payoge payoge dukkatam. Chinditva okasam katva kumbhim kesaggamattampi thana caveti parajikam. Mulani chindatova luthitva kumbhi ninnatthanam gata rakkhati tava gatatthanato uddharati parajikam. Sace chinnesu mulesu ekamulamattena kumbhi titthati so ca tam imasmim mule chinne patissatiti chindati chinnamatte parajikam. Sace pana ekamuleneva pase baddhasukaro viya thita hoti annam kinci lagganakam natthi tasmimpi mule chinnamatte parajikam. Sace kumbhimatthake mahapasano thapito hoti tam dandena ukkhipitva apanetukamo kumbhimatthake jatarukkham chindati dukkatam. Tassa samipe jatakam chetva aharati na tattha jatakatta tam chindato pacittiyam. Attano bhajanagatanti sace pana kumbhim uddharitum asakkonto kumbhigatabhandaggahanattham attano bhajanam pavesetva antokumbhiyam pancamasakam va atirekapancamasakam va agghanakam theyyacitto amasati apatti dukkatassa. Paricchedo cettha parajikaniyamattham vutto. Theyyacittena unapancamasakampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Amasanto dukkatam apajjatiyeva. Phandapetiti ettha yava ekabaddham katva attano bhajanam paveseti tava phandapetiti vuccati. Apica itocitoca apabyuhantopi phandapetiyeva. So thullaccayam apajjati. Yada pana ekabaddhabhavo chinno kumbhigatam kumbhiyameva bhajanagatampi bhajaneyeva hoti tada attano bhajanagatannama hoti. Evam katva kumbhito anihatepi bhajane parajikam apajjati. Mutthim va chindatiti ettha yatha angulantarehi nikkhantakahapana kumbhigate kahapane na samphusanti evam mutthim karonto mutthim chindati nama. Sopi parajikam apajjati. Suttarulhanti sutte arulham. Sutte avutassapi suttamayassapi etam adhivacanam. Pamangadini sovannamayanipi honti rupiyamayanipi suttamayanipi muttavaliadayopi ettheva sangaham gata. Vethananti sisavethanapato vuccati. Etesu yankinci theyyacitto amasati dukkatam. Phandapeti thullaccayam. Pamangakotiyam gahetva akasattham akaronto uddhareti thullaccayam. Ghamsanto niharatiti ettha pana paripunnaya kumbhiya upari samatittikam kumbhim katva thapitam va ekam kotim bundhe ekam kotim mukhavattiyam katva thapitam va ghamsantassa niharato thullaccayam. Kumbhimukha mocentassa parajikam. Yam pana upaddhakumbhiyam va rittakumbhiyam va thapitam tassa attana phutthokasova thanam na sakala kumbhi tasma tam ghamsantassapi niharato patitthitokasato kesaggamatte mutte parajikameva. Kumbhiya pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

Paripunnaya va unaya va ujukameva uddharantassa hetthimakotiya patitthitokasa muttamatte parajikam. Antokumbhiyam thapitam yankinci parajikapahonakam bhandam sakalakumbhiyam calentassa pamangadini ca ghamsitva niharantassa yava mukhavattim natikkamati tava thullaccayameva. Tassa hi sabbapi kumbhi thananti sankhepamahapaccariyadisu vuttam. Mahaatthakathayampana thapitatthanameva thanam no sakala kumbhi tasma yathathitatthanato kesaggamattampi mocentassa parajikamevati vuttam. Tam pamanam. Itaram pana akasagatam akarontassa civaravamse thapitacivaravethakanayena vuttam. Tam na gahetabbam. Vinayavinicchaye hi agate garuke thatabbam. Esa vinayadhammata. Apica attano bhajanagatam va karoti mutthim va chindatiti vacanato cetam veditabbam yatha antokumbhiyam thitassa na sabba kumbhi thananti. Sappiadisu yankinci pivato ekappayogena pitamatte parajikanti mahaatthakathayam vuttam. Mahapaccariyadisu pana ayam vibhago dassito mukham anapanetva akaddhantassa pivato sace pana galagatam padam na agghati mukhagatena saddhim agghati rakkhati tava kanthena pana paricchinnakaleyeva parajikam hoti. Sacepi otthehi paricchindanto otthe pidahati parajikameva. Uppaladandavelunalinalanaliadihi pivantassapi sace pana galagatameva padam agghati parajikam. Sace saha mukhagatena agghati uppaladandadigatena saddhim ekabaddhabhavam kopetva otthehi paricchinnamatte parajikam. Sace uppaladandadigatena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Saddhim agghati uppaladandadinam bundhe anguliya pidahitamatte parajikam. Padagghanake pana gale appavitthe uppaladandadisu ca mukhe ca atirekapadampi ekabaddham hutva titthati rakkhatiyevati. Tam sabbampi yasma attano bhajanagatam va karoti mutthim va chindatiti imam nayam bhajati tasma sudassitameva. Esa tava ekabaddhe nayo. Sace pana hatthena va pattena va thalakadina va yena kenaci bhajanena gahetva pivati yamhi payoge padagghanakam purati tamhi kate parajikam. Atha mahaggham hoti sippikayapi ekappayogeneva padagghanakam gahetum sakka hoti ekuddhareyeva parajikam. Bhajanam pana nimujjapetva ganhantassa yava ekabaddham hoti tava rakkhati. Mukhavattiparicchedena va uddharena va parajikam. Yada pana sappim va telam va accham telasadisameva madhuphanitam va kumbhim avattetva attano bhajane paveseti tada tesam acchataya ekabaddhata natthiti padagghanake mukhavattito galitamatte parajikam. Pacitva thapitam pana madhuphanitam sileso viya cikkanam akaddhanavikaddhanayoggam hoti uppanne kukkucce ekabaddhameva hutva patiniharitum sakkoti. Etam mukhavattiya nikkhamitva bhajane pavitthampi bahirena saddhim ekabaddhatta rakkhati. Mukhavattito chinnamatte pana parajikam. Yopi theyyacittena parassa kumbhiya padagghanakam sappim va telam va avassam pivanakam yankinci dukulasatakam va cammakhandadinam va annataram pakkhipati hatthato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page385.

Muttamatte parajikam. Rittakumbhiya idani telam akirissantiti natva yankinci bhandam theyyacitto pakkhipati tance tattha tele akinne pancamasakaagghanakam pivati pivitamatte parajikanti mahaatthakathayam vuttam. Tam pana tattheva sukkhatalake sukkhamatikaya ujukaranavinicchayena virujjhati avaharalakkhanam cettha na pannayati tasma na gahetabbam. Mahapaccariyadisu pana tassa uddhare parajikam vuttam. Tam yuttam. Parassa rittakumbhiya sangopanatthaya cammadibhandam thapetva tattha tele akinne sace ayam janissati mam palibuddhissatiti bhito padagghanakam telapitam bhandam theyyacittena uddharati parajikam. Suddhacittena uddharati pare 1- aharapente bhandadeyyam. Bhandadeyyannama yam parassa nattham tassa mulam va tadeva va bhandam databbanti attho. No ce deti samikassa dhuranikkhepe parajikam. Sace panassa kumbhiyam anno sappim va telam va akirati tatrapayam theyyacittena telapivanakam bhandam pakkhipati vuttanayeneva parajikam. Attano rittakumbhiya parassa sappim va telam va akinnabhavam natva theyyacittena bhandam pakkhipati pubbanayeneva uddhare parajikam. Suddhacitto nikkhipitva paccha theyyacittena uddharati parajikameva. Suddhacittova uddharati neva avaharo na giva. Mahapaccariyam pana anapattimattameva vuttam. Kissa mama kumbhiyam telam akirasiti @Footnote: 1. parasmim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page386.

Kupito anattamano bhandam uddharitva chaddeti no bhandadeyyanti kurundiyam vuttam. Theyyacittena mukhavattiyam gahetva kumbhim avinjati telam galetukamo padagghanake galite parajikam. Theyyacitteneva jajjaram karoti savitva gamissatiti padagghanake savitva gate parajikam. Theyyacitteneva chiddam karoti omattham va ummattham va vemattham va. Idam pana sammohatthanam tasma sutthu sallakkhetabbam. Ayam hettha vinicchayo. Omatthannama adhomukhacchiddam. Ummatthannama uddham mukhacchiddam. Vematthannama ulunkasseva ujugatacchiddam. Tattha omatthassa bahi patthaya katassa abbhantarantato padagghanake tele galite bahi anikkhantepi parajikam. Kasma. Yasma tato galitamattameva bahi gatam nama hoti na kumbhigatasankham labhati na kumbhiyam santhati. Anto patthaya katassa bahirantato padagghanake galite parajikam. Umamatthassa yatha tatha va katassa bahirantato galite parajikam. Tam hi yava bahirantato na galati tava kumbhigatameva hoti. Vematthassa kapalamajjhato galitavasena karetabboti atthakathasu vuttam. Tam pana anto ca bahi ca patthaya majjhe thapetva katachidde talakassa mariyadabhedanena sameti. Anto patthaya kate pana bahirantena bahi patthaya kate abbhantarantena karetabboti idamettha yuttam. Yo pana vattetva gacchissatiti theyyacittena kumbhiya adharakam va upatthambhanaledduke va apaneti vattetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page387.

Gataya parajikam. Telakiranabhavam pana natva rittakumbhiya jajjarabhavesu va chiddesu va katesu pacchanikkhantatelappamanena bhandadeyyam hoti. Atthakathasu pana katthaci parajikantipi likhitam. Tam pamadalikhitam. Punnaya kumbhiya upari kattham va pasanam va patitva bhindissati tato telam paggharissatiti theyyacittena dubbaddham va karoti dutthapitam va thapeti. Avassam patanakam tatha karontassa katamatte parajikam. Rittakumbhiya upari karoti tam paccha punnakale patitva bhindati bhandadeyyam. Idisesu hi thanesu bhandassa natthikale katapayogatta aditova parajikam na hoti. Bhandavinasanassa pana katatta bhandadeyyam hoti. Aharapentesu adadato samikanam dhuranikkhepena parajikam. Theyyacittena matikam ujum karoti vattetva gamissati telam va uttarapessatiti vattetva va gacchatu telam va uttaratu ujukaranakale parajikam. Idisa hi payoga pubbappayogavahare sangaham gacchanti. Sukkhamatikaya ujukataya paccha udake agate vattitva va gacchatu telam va uttaratu bhandadeyyam. Kasma. Thanacavanappayogassa abhava. Tassa lakkhanam navatthe avibhavissati. Tattheva bhindati vatiadisu atthakathayam tava vuttam bhindati vati muggarena pothetva bhindati. Chaddeti vati udakam va valikam va akiritva uttarapeti. Jhapeti vati daruni aharitva jhapeti va. Aparibhogam va karotiti akhaditabbam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page388.

Apatabbam va karoti uccaram va passavam va visam va ucchittham va kunapam va pateti. Apatti dukkatassati thana cavanassa natthitaya dukkatam. Buddhavisayo nameso. Kincapi dukkatam aharapente bhandadeyyanti. Tattha purimadvayam na sameti. Tam hi kumbhijajjarakaranena ca matikaujukaranena ca saddhim ekalakkhanam. Pacchimam pana dvayam thana caventenapi sakka katum. Tasma ettha evam vinicchayam vadanti. Atthakathayam kira thana cavanassa natthitaya dukkatanti idam pacchimadvayam sandhaya vuttam. Thana cavanam akarontoyeva hi theyyacittena va vinasetukamataya va jhapeyyapi aparibhogampi kareyya purimadvaye pana vuttanayena bhindantassa va chaddentassa va thana cavanam atthi tasma tatha karontassa vinasetukamataya bhandadeyyam theyyacittena parajikanti. Paliyam dukkatanti vuttatta ayuttanti ce. Na annatha gahetabbatthato. Paliyam hi theyyacittapakkhe bhindati vati udakena sambhindati chaddeti vati tattha vamanam va uccaram va passavam va chaddetiti evameke vadanti. Ayam panettha saro. Vinitavatthumhi tinajajhapako viya thana accavetukamova kevalam bhindati. Bhinnatta pana teladini nikkhamanti. Yam va panettha patthinnam tam ekabaddhameva titthati achaddetukamoyeva ca kevalam tattha udakavalikadini akirati. Akinnatta pana telam chaddiyati. Tasma voharavasena bhindati va chaddeti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Vati vuccatiti. Evametesam padanam attho gahetabbo. Nasetukamatapakkhe pana itarathapi yujjati. Evam hi kathiyamane pali ca atthakatha ca pubbaparena samsanditva sukathita hoti. Ettavatapi ca santosam akatva acariye payirupasitva vinicchayo veditabboti. Bhummatthakatha nitthita. {95} Thalatthe. Thale nikkhittanti bhumitale va pasadapabbatataladisu va yattha katthaci paticchanne va apaticchanne va thapitam thalatthanti veditabbam. Tam sace rasikatam hoti antokumbhiyam bhajanagatakaranamutthicchedanavinicchayena vinicchinitabbam. Sace ekabaddham silesaniyyasadi pakkamadhuphanitavinicchayena vinicchinitabbam. Sace garukam hoti bharabaddham lohapindi gulapindi telamadhughatadi va kumbhiya thana cavanavinicchayena vinicchinitabbam. Sankhalikabaddhassa ca thanabhedo sallakkhetabbo. Pattharitva thapitam pana pavarattharakasatakadim ujukam gahetva akaddhati parimante orimantena phutthokasam atikkante parajikam. Evam sabbadisasu sallakkhetabbam. Vethetva uddharati kesaggamattam akasagatam karontassa parajikam. Sesam vuttanayamevati. Thalatthakatha nitthita. {96} Akasatthe. Morassa chahi akarehi thanaparicchedo veditabbo purato mukhatundakena pacchato kalapaggena ubhayapassesu pakkhapariyantehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Adho padanakhasikhaya uddham sikhaggenati. Bhikkhu sassamikam akasattham moram gahessamiti purato va titthati hattham va pasareti. Moro akaseyeva pakkhe pasareti vatam gahapetva gamanam upacchinditva titthati. Tassa bhikkhuno dukkatam. Tam aphandento hatthena amasati dukkatameva. Thana accavento phandapeti thullaccayam. Hatthena pana gahetva va aggahetva va mukhatundakena phutthokasam kalapaggam kalapaggena va phutthokasam mukhatundakam atikkameti sace padam agghati parajikam. Tatha vamapakkhapariyantena phutthokasam dakkhinapakkhapariyantam dakkhinapakkhapariyantena va phutthokasam vamapakkhapariyantam atikkameti parajikam. Tatha padanakhasikhaya phutthokasam sikhaggam sikhaggena va phutthokasam padanakhasikham atikkameti parajikam. Akasena gacchanto moro sisadisu yasmim ange niliyati tam tassa thanam. Tasma tam hatthe nilinam itocitoca karontopi phandapetiyeva. Yadi pana itarena hatthena gahetva thana caveti parajikam. Itaram hattham upaneti moro sayameva oddetva tattha niliyati anapatti. Ange nilinabhavam natva theyyacittena ekapadavaram gacchati thullaccayam dutiyam parajikam. Bhumiyam thitamoro dvinnam padanam kalapassa ca vasena tini thanani labhati. Tam ukkhipantassa yava ekampi thanam pathavim phusati tava thullaccayam. Kesaggamattampi pathaviya mocitamatte parajikam. Panjare thitam saha panjarena uddharati parajikam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Yadi pana padam na agghati sabbattha agghavasena katabbam. Antovatthumhi carantam moram theyyacittena uttarasetva padasava bahivatthum niharanto dvaraparicchedam atikkameti parajikam. Vaje thitassa balivaddassa hi vajo viya antovatthu tassa thanam. Hatthena pana gahetva antovatthusmimpi akasagatam karontassa parajikameva. Antogame carantampi gamaparikkhepam atikkamentassa parajikam. Sayameva nikkhamitva gamupacare va vatthupacare va carantam pana theyyacitto katthena va kathalaya va uttarasetva atavimukham karoti. Moro uddetva antogame va antovatthumhi va chadanapitthe va niliyati rakkhati. Sace pana atavimukho uddeti va gacchati va atvim pavesetva gahessamiti parikappe asati pathavito kesaggamattampi uppatitamatte dutiyapadavare va parajikam. Kasma. Yasma gamato nikkhantassa thitatthanameva thanam hoti. Kapinjaradisupi ayameva vinicchayo. Satakam vati vatavegukkhittam pathavitale pattharitva thapitamiva akase gacchantam khalitthaddham satakam abhimukhagatam hatthena ekasmim ante ganhati itocitoca thanam avikopentoyeva gamanupacchede dukkatam thana cavanam akaronto paleti phandapane thullaccayam thana caveti parajikam. Thanaparicchedo cassa morasseva chahi akarehi veditabbo. Atthaddhasatako pana ekasmim ante gahitamatteva dutiyenantena papatitva bhumiyam patitthati tassa dve thanani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Honti hattho ceva bhumi ca. Tam yathagahitameva pathamam gahitokasappadesato caleti thullaccayam. Paccha bhumito dutiyahatthena va padena va ukkhipati parajikam. Pathamam va bhumito uddharati thullaccayam. Paccha gahitokasappadesato caveti parajikam. Gahanam va amuncanto ujukameva hattham onametva bhumigatam katva teneva hatthena ukkhipati parajikam. Vetthanepi ayameva vinicchayo. Hirannam va suvannam va chijjamananti manussanam alankarontanam giveyyakadi pilandhanam va suvannasalakam chindantanam suvannakaranam suvannakhandam va chijjamanam patati. Tance bhikkhu akasena agacchantam theyyacitto hatthena ganhati gahanameva thanam gahitappadesato hattham apaneti parajikam. Civare patitam hatthena ukkhipati parajikam. Anuddharitvava yati dutiye padavare parajikam. Patte patitepi eseva nayo. Sise va mukhe va pade va patitam hatthena ganhati parajikam. Aggahetvava yati dutiye padavare parajikam. Yattha yattha ca patati tassa patitthitokasova thanam na sabbam angapaccangam pattacivaram vati. Akasatthakatha nitthita. {97} Vehasatthe. Mancapithadisu thapitam bhandam amasam va hotu anamasam va theyyacittena amasantassa dukkatam . Mancapithesu thapitabhande cettha thalatthe vuttanayena vinicchayo veditabbo. Ayam pana viseso. Sace khaliya thaddhasatako mance va pithe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Va patthato majjhena mancatalam na phusati mancapadeyeva phusati tesam vasena thanam veditabbam. Padanam upari phutthokasameva hi atikkamitamatte tattha parajikam hoti. Saha mancapithehi harantassa pana mancapithapadanam patitthitokasavasena thanam veditabbam. Civaravamse vati civaratthapanatthaya bandhitva thapite vamse va katthadandake va. Tattha samharitva parato antam orato bhogam katva thapitacivarassa patitthitokasena phutthokasova thanam na sabbo civaravamso. Tasma theyyacittena tam bhoge gahetva akaddhantassa parato vamse patitthitokasam orato civaravamsassa phutthappadesam atikkamentassa ekadvangulamattakaddhaneneva parajikam. Ante gahetva kaddhantassapi eseva nayo. Tattheva pana civaravamse vamato va dakkhinato va osarentassa vamantena dakkhinantatthanam dakkhinantena va vamantatthanam atikkantamatte dasadvadasangula- mattasaraneneva parajikam. Uddham ukkhipantassa kesaggamattukkhepanena parajikam. Civaravamsam phusantam va aphusantam va rajjukena bandhitva thapitacivaram mocentassa thullaccayam mutte parajikam. Muttamattameva hi tam thana muttanti sankhyam gacchati. Vamse vethetva thapitam nibbethentassa thullaccayam nibbethitamatte parajikam. Valayam katva thapite valayam chindati va moceti va ekam va vamsakotim mocetva niharati thullaccayam chinnamatte muttamatte nihatamatte ca parajikam. Tatha akatvava civaravamse itocitoca sareti rakkhati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Tava. Valayassa hi sabbopi civaravamso thanam. Kasma. Tattha samsaranadhammataya. Yadi pana nam hatthena gahetva akasagatam karoti parajikam. Pasaretva thapitassa patitthitokasena phutthokasova thanam. Tattha samharitva thapite vuttanayena vinicchayo veditabbo. Yam pana ekenantena bhumim phusitva thitam hoti tassa civaravamse bhumiyanca patitthitokasavasena dve thanani. Tattha bhumiyam ekenantena patitthite atthaddhasatake vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Civararajjuyapi ayameva vinicchayo. Ankusake laggetva thapitabhandam pana bhesajjaghato va bhesajjatthavika va sace bhittim va bhumim va aphusitva thitam lagganakam ghamsantassa niharato ankusakotito nikkhantamatte parajikam. Lagganakam thaddham hoti bundhena ukkhipitva akasagatam karontasasa ankusakotito anikkhantepi parajikam. Bhittinissitam hoti pathamam ankusakotito niharati thullaccayam paccha bhittim moceti parajikam. Pathamam bhittim mocetva paccha ankusato niharantassapi eseva nayo. Sace pana bhariyam bhandam niharitumasakkonto sayam bhittinissitam katva ankusato niharati puna bhittim amocetvapi ankusato nihatamatteyeva parajikam. Attana katatthanam hi thanam na hoti. Bhumim phusitva thitassa pana dve eva thanani. Tattha vuttoyeva vinicchayo. Yam pana sikkaya pakkhipitva laggitam hoti tam sikkato niharantassapi saha sikkaya ankusato niharantassapi parajikam. Bhittibhumisannissitavasena cettha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

Thanabhedopi veditabbo. Bhittikhiloti ujukam katva bhittiyam akottito va tattha jatako eva va. Nagadanto pana vanko akottito eva. Tesu laggetva thapitam ankusake vuttanayena vinicchinitabbam. Dvisu tisu pana patipatiya thitesu aropetva thapitam kuntam va bhindim va valam va agge va bundhe va gahetva akaddhati ekamekassa phutthokasamatte atikkante parajikam. Phutthokasamattameva hi tesam thanam hoti na sabbe khila va nagadanta va. Bhittiabhimukho thatva majjhe gahetva akaddhati orimantena phutthokasam parimantena atikkantamatte parajikam. Parato pelentassapi eseva nayo. Hatthena gahetva ukkhipanto kesaggamattampi akasagatam karoti parajikam. Bhittim nissaya thapitam bhittim ghamsanto kaddhati aggena phutthokasam bundham bundhena va phutthokasam aggam atikkamentassa parajikam. Bhittiabhimukho thatva akaddhanto ekenantena phutthokasam aparantam atikkameti parajikam. Ujukam ukkhipanto kesaggamattam akasagatam karoti parajikam. Rukkhe va laggitanti talarukkhadisu aropetva laggitam. Ankusakadisu vuttanayena vinicchayo veditabbo. Tattha jatakam pana talapindim calentassa yasmim phale parajikavatthu purati 1- tasmim bandhana muttamatte parajikam. Pindim chindati parajikam. Aggena pana pannantaram aropetva thapita dve thanani labhati thapitatthananca @Footnote: 1. vatthum puretitipi dissati. hetukattuvacakam akhyatapadam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

Vantatthananca. Tattha vuttanayena vinicchayo veditabbo. Yo pana chinnamatta patamana saddam kareyyati bhayena sayam aggena pannantaram aropetva chindati chinnamatte parajikam. Attana katatthanam hi thanam na hoti. Etena upayena sabbarukkhanam pupphaphalesu vinicchayo veditabbo. Pattadharakepiti ettha rukkhadharako va hotu valayadharako va dandadharako va yankinci pattatthapanakam pacchikapi hotu pattadharakotveva sankham gacchati. Tattha thapitapattassa pattena phutthokaso eva thanam. Tassa rukkhadharake pancahakarehi thanaparicchedo hoti. Tattha thitapattam mukhavattiyam gahetva catusu disasu yato kutoci kaddhanto ekenantena phutthokasam aparantam atikkameti parajikam. Uddham kesaggamattam ukkhipato parajikam. Sabbattha ca bhandam agghapetva karetabbam. Sahadharakena harantassapi eseva nayoti. Vehasatthakatha nitthita. {98} Udakatthe. Udake nikkhittam hotiti rajabhayadihi bhitehi udakena avinassanadhammesu tambalohabhajanadisu supaticchannam katva pokkharaniadisu asandanake udake nikkhittam. Tassa patitthitokasoyeva thanam na sabbam udakam. Gacchati va apatti dukkatassati agambhire udake padasa gacchantassa padavare padavare dukkatam. Gambhire hatthehi va padehi va payogam karontassa hatthapadehi va payoge dukkatam. Eseva nayo kumbhigahanattham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Nimujjanummujjanesupi. Sace pana antara kinci udakasappam va valamaccham va disva bhito palayati anapatti. Amasanadisu bhumigataya kumbhiya vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Ayam pana viseso. Tattha bhumiyam khanitva kaddhati idha kaddame osadeti. Evam chahakarehi thanaparicchedo hoti. Uppaladisu yasmim pupphe vatthu purati tasmim chinnamatte parajikam. Uppalajatikanancettha yava ekasmimpi passe vako na chijjati tava rakkhati. Padumajatikanam pana dande chinne abbhantare suttam acchinnampi na rakkhati. Samikehi chinditva thapitani uppaladini honti yam vatthum pureti tasmim uddhate parajikam. Hatthakabaddhani honti yasmim hatthake vatthu purati tasmim uddhate parajikam. Bharabaddhani honti tam bharam channam akaranam yenakenaci akarena thana caventassa bhummatthakumbhiyam vuttanayena parajikam. Dighanalani uppaladini pupphesu va nalesu va venim katva udakapitthe rajjukesu tinani santharitva thapenti va bandhanti va tesam dighato pupphaggena ca nalantena ca tiriyam pariyantehi hettha patitthitokasena uddham uparitthimassa pitthiyati chahi akarehi thana cavanaparicchedo veditabbo. Yopi udakapitthiyam thapitapupphakalapam udakam caletva vicim utthapetva kesaggamattampi yathathitatthanato caveti parajikam. Atha pana parikappeti ettha gatam gahessamiti rakkhati tava. Gatatthane uddharato parajikam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

Udakato accuggatassa pupphassa sakalamudakam thanam. Tam uppatetva ujukam uddharantassa nalante kesaggamattam udakato atikkante parajikam. Puppham gahetva apanametva passato akaddhanto uppateti na udakam thanam uppatitamatte parajikam. Kalapabaddhani pupphani udakatthane va rukkhe va gacche va bandhitva thapenti. Bandhanam amocetva itocitoca karontassa thullaccayam. Bandhane muttamatte parajikam. Pathamam bandhanam mocetva paccha harati ettha chahakarehi thanaparicchedoti idam ubhayam mahapaccariyadisu vuttam. Paduminiyam pupphani saha paduminiya ganhitukamassa pupphanalehi pattanalehi ca phutathaudakavasena uddhanceva tiriyanca thanaparicchedo veditabbo. Tam panassa paduminim anuppatetva pupphani va pattani va attano abhimukham akaddhantassa thullaccayam. Uppatitamatte parajikam. Pupphapattanale thanato accavetvapi pathamam paduminim uppatentassa thullaccayam. Paccha pupphapattanalesu thana cavitesu parajikam. Uppatitaya paduminiya puppham ganhanto pana bhandam agghapetva karetabbo. Bahi thapite rasikatakalapabaddhabharabaddhapupphepi eseva nayo. Bhisam va mulalam va yena vatthu purati tam uppatentassa parajikam. Kaddamena phutthokasavasena cettha thanam paricchinditabbam. Tani uppatentassa sukhumam mulampi acchinnam hoti rakkhati tava bhisapabbe jatam pattam va puppham va hoti tampi rakkhatiti mahaatthakathayameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Vuttam. Bhisaganthimhi pana kantako hoti yobbanappattanam mukhapilaka viya ayam adighatta na rakkhati. Sesam uppaladisu vuttanayameva. Macchakacchapanam sassamikanam vapiadisu sakalamudakam thanam. Tasma yo patijagganatthane sassamikam maccham balisena va jalena va kumminena va hatthena va ganhati tassa yena macchena vatthu purati tasmim kesaggamattampi udakato uddhatamatte parajikam. Koci maccho gayhamano itocitoca dhavati akasam uppatati tire patati tam akase va thitam tire va patitam ganhatopi parajikameva. Kacchapampi bahi gocarattham gatam ganhato eseva nayo. Udakattham pana udaka mocayato parajikam. Tesu tesu janapadesu sabbasadharanassa mahatalakassa niddhamanatumbam nissaya sabbasadharanameva kunnadisadisam udakavahakam khananti. Tato khuddakamatikayo niharitva matikakotiyam attano attano valanjanatthaya avate khananti. Tesam pana yada udakena attho hoti tada avate khuddakamatikayo udakavahakanca sodhetva niddhamanatumbam ugghatenti. Tato udakena saddhim maccha nikkhamitva anupubbena avate patva vasanti. Tattha talake ca udakavahake ca macche ganhante na varenti. Khuddakasu pana attano attano matikasu udakaavatesu ca pavitthamacche ganhitum na denti varenti. Tattha yo talake va niddhamanatumbe va udakavahake va macche ganhati avaharena karetabbo. Khuddakamatikasu pana avate

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Va pavittham maccham ganhanto gahitassa agghavasena karetabbo. Sace tato gayhamano maccho akase va uppatati tire va patati tam akasattham tirattham va udakavinimuttam ganhato avaharo natthi. Kasma. Yasma attano pariggahatthane thitasseva te samika. Evarupa hi tattha katika. Kacchapepi eseva nayo. Sace pana maccho gayhamano avatato khuddakamatikam aruhati tattha nam ganhatopi avaharoyeva. Khuddakamatikato pana udakavahakam tato ca talakam arulham ganhato avaharo natthi. Yo avatato bhattasitthehi palobhetva matikam aropetva ganhati avaharova. Tato pana palobhetva udakavahakam aropetva ganhantassa avaharo natthi. Keci kutocideva sabbasadharanatthanato macche anetva pacchimavatthubhage udakaavate khipitva posetva divase divase dve tini uttaribhangatthaya marenti. Evarupam maccham udake va akase va tire va yatthakatthaci thitam ganhato avaharo eva. Kacchapepi eseva nayo. Nidaghakale pana nadiya sote pacchinne katthaci ninnatthane udakam titthati. Tattha manussa macchanam vinasaya madanaphalavisadini pakkhipitva gacchanti. Maccha tani khadanta maritva uttana udake palavanta titthanti. Yo tattha gantva yava samika nagacchanti tavime macche ganhissamiti ganhati agghavasena karetabbo. Pamsukulasannaya ganhato avaharo natthi. Aharapente pana bhandadeyyam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Macchavisam pakkhipitva gatamanussa bhajanani aharitva puretva gacchanti. Yava punapi agacchissamati salaya honti tava te sassamikamacchava. Yada pana te alam amhakanti niralaya pakkamanti tato patthaya theyyacittena ganhantassa dukkatam pamsukulasannissa anapatti. Yatha ca macchakacchapesu evam sabbayapi udakajatiya vinicchayo veditabbo. Udakatthakatha nitthita. {99} Navatthe. Pathamam tava navam dassento nava nama yaya taratiti aha. Tasma idha antamaso rajanadonikapi venukalapakopi navatveva veditabbo. Simasammannane pana dhuvanava anto khanitva va phalakehi bandhitva va kata sabbantimena paricchedena tinnam vahanikaeva vattati. Idha pana ekassapi vahanika navatveva vuccati. Navaya nikkhittanti yankinci indriyabaddham va anindriyabaddham va. Tassa avaharalakkhanam thalatthe vuttanayeneva veditabbam. Navam avaharissamitiadimhi dutiyapariyesanagamanaamasana- phandapanani vuttanayaneva. Bandhanam mocetiti ettha pana ya bandhane mutte thana na cavati tassa bandhanam yava na muttam hoti tava dukkatam mutte pana thullaccayampi parajikampi hoti. Tam parato avibhavissati. Sesam vuttanayameva. Ayam tava palivannana. Ayampanettha palimuttakavinicchayo. Candasote bandhitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Thapitanavaya ekam thanam bandhanameva. Tasmim muttamatte parajikam. Tattha yutti pubbe vuttayeva. Vippanattha nava pana yamyam udakappadesam pharitva thita hoti svassa thanam. Tasma tam uddham va uccarentassa adho va opilapentassa catusu va disasu phutthokasam atikkamentassa atikkantamatte parajikam. Niccale udake abandhanam attano dhammataya thitanavam purato va pacchato va vamadakkhinapassato va kaddhantassa ekenantena phutthokasam aparena udake patitthitantena atikkantamatte parajikam. Uddham kesaggamattam udakato mocite adho navatalena phutthokasam mukhavattim atikkantamatte parajikam. Tire bandhitva niccale udake thapitanavaya bandhananca thitokaso cati dve thanani. Tam pathamam bandhana moceti thullaccayam. Paccha channam akaranam annatarena thana caveti parajikam. Pathamam thana cavetva paccha bandhanamocanepi eseva nayo. Thale ussadetva ukkujjitva thapitanavaya phutthokasova thanam. Tassa pancahakarehi thanaparicchedo veditabbo. Nikujjitva thapitanavaya pana mukhavattiya phutthokasoyeva thanam. Tassapi pancahakarehi thanaparicchedam natva yato kutoci phutthokasam uddhanca kesaggamattam atikkantamatte parajikam veditabbam. Thalam pana ussadetva dvinnam darughatikanam upari thapitanavaya darughatikanam phutthokasoyeva thanam. Tasma tattha mancapadamatthakesuyeva patitthitatthaddhasatake nagadantesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Thapitabhindivale ca vuttanayena vinicchayo veditabbo. Yottabaddhaya pana navaya satthisattatibyamappamanam yottam amocetvava akaddhetva pathavilaggam katva saha yottena thale thapitaya navaya na phutthokasamattameva thanam athakho yottakotito patthaya yava navaya pathaviyam patitthitokasassa pacchimanto tava dighato tiriyam pana navaya ca yottassa ca pathaviyam patitthitapariyantappamanam thananti veditabbam. Tam dighato va tiriyato va kaddhantassa ekenantena phutthokasam aparena pathaviyam patitthitantena atikkantamatte uddham kesaggamattam saha yottena pathavito mocite parajikam. Yo pana titthe thitanavam abhiruhitva theyyacitto arittena va phiyena va pajeti parajikam. Sace pana chattam va panametva civaram va padehi akkamitva hatthehi ukkhipitva lankarasadisam 1- katva vatam ganhapeti balava vato agamma navam harati vateneva sa hata hoti. Puggalassa natthi avaharo. Payogo atthi. So pana thana cavanappayogo na hoti. Yadi pana tam navam evam gacchantam pakatigamanam pacchinditva annam disabhagam neti parajikam. Sayameva yankinci gamatittham sampattam thana accaventova vikkinitva gacchati nevatthi avaharo bhandadeyyam pana hotiti. Navatthakatha nitthita. @Footnote: 1. lakara itipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

{100} Yanatthe. Yanam tava dassento yanam nama vayhantiadimaha. Tattha upari mandapasadisam padaracchannam sabbaparigunathimam va chadetva katam vayham. Ubhosu passesu suvannarajatadimaya gopanasiyo datva garulapakkhanayena kata sandamanika. Ratho ca sakatanca pakatameva. Tesu yatthakatthaci savinnanakam va avinnanakam va rasiadivasena thapitam bhandam theyyacittena thana caventassa navatthe thalatthe ca vuttanayena parajikam veditabbam. Ayam pana viseso. Yanattham tanduladibhandam pitake ganhato pitake anukkhittepi pitakam paharitva tanduladinam ekabaddhabhave vikopite parajikam. Thalatthadisupi ayam nayo labbhati. Yanam avaharisasamitiadimhi dutiyapariyesanadini vuttanayaneva. Thana cavetiti ettha pana dukayuttassa yanassa dvinnam gonanam attha pada dve ca cakkaniti dasatthanani. Tam theyyacittassa aruhitva dhure nisiditva pajayato gonanam paduddhare thullaccayam. Cakkanam pana pathaviyam patitthitappadesato kesaggamatte atikkante parajikam. Sace pana gona nayam amhakam samikoti natva dhuram chaddetva akaddhanta titthanti va phandanti va rakkhati tava. Gone puna ujukam patipadetva dhuram aropetva dalham yojetva pacanena vijjhitva pajentassa vuttanayeneva tesam paduddhare thullaccayam. Cakkatikkame parajikam. Sacepi sakaddame magge ekam cakkam kaddame laggam hoti dutiyam cakkam gona

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

Parivattenta pavattanti. Ekassa thitatta na tava avaharo hoti. Gone pana puna ujukam patipadetva pajentassa thitacakke kesaggamattam phutthokasam atikkante parajike. Catuyuttakassa pana attharasa thanani atthayuttakassa catuttimsati etenupayena yuttayanassa thanabhedo veditabbo. Yam pana ayuttam dhure ekaya pacchato ca dvihi upatthambhinihi upatthambhetva thapitam tassa tinnam upatthambhininam cakkananca vasena pancatthanani. Sace dhure upatthambhini hetthabhage kappakata hoti chatthanani. Pacchato pana anupatthambhetva dhure upatthambhitasseva upatthambhinivasena tini va cattari va thanani. Dhurena phalakassa va darukassa va upari thapitassa tini thanani. Tatha pathaviyam thapitassa. Tam kaddhitva va ukkhipitva va purato ca pacchato ca thana caventassa thullaccayam. Cakkanam patitthitatthane kesaggamattam atikkante parajikam. Cakkani apanetva dvihi akkhasisehi darunam upari thapitassa dve thanani. Tam kaddhanto va ukkhipanto va phutthokasam atikkameti parajikam. Bhumiya thapitassa dhurena catuhi ca akkhuddhihi patitthitavasena pancatthanani. Tam dhure gahetva kaddhato uddhinam pacchimantehi purimante atikkante parajikam. Uddhisu gahetva kaddhato uddhinam purimantehi pacchimante atikkante parajikam. Passe gahetva kaddhato uddhinamyeva tiriyam patitthitatthanassa atikkame parajikam. Majjhe gahetva ukkhipato kesaggamatte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Pathavito mutte parajikam. Atha uddhikhanuka na honti samameva baham katva majjhe vijjhitva akkhasisani pavesitani honti. Tam hetthimatalassa samanta sabbam pathavim phusitva titthati. Tattha catusu disasu uddhanca phutthatthanatikkamavasena parajikam veditabbam. Bhumiyam nabhiya thapitacakkassa ekameva thanam. Tassa pancahakarehi paricchedo. Nemipassena ca nabhiya ca phusitva thitassa dve thanani. Nemiya utthitabhagam padena akkamitva bhumiyam phusapetva aresu va nemiya va gahetva ukkhipantassa attana katatthanam thanam na hoti. Tasma tasmim thitepi avasesatthane atikkantamatte parajikam. Bhittim nissaya thapitacakkassapi dve thanani. Tattha pathamam bhittito mocentassa thullaccayam. Paccha pathavito kesaggamattuddhare parajikam. Pathamam bhumito mocentassa pana sace bhittiyam patitthitatthanam na kuppati eseva nayo. Atha aresu gahetva hettha kaddhantassa bhittim phusitva thitokasassa uparimo anto hetthimam antam atikkamati parajikam. Maggapatipanne yane yanassamiko kenacideva karaniyena orohitva magga okkanto hoti. Athanno bhikkhu patipatham agacchanto arakkhasunnam passitva yanam avaharissamiti arohati. Tassa payogam vinayeva gona gahetva pakkanta. Avaharo natthi. Sesam navaya vuttasadisanti. Yanatthakatha nitthita. {101} Ito param bharoyeva bharattham. So sisabharadivasena catuddha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Dassito. Tattha sisabharadisu asammohattham sisadinam paricchedo veditabbo. Tattha sisassa tava purimagale galavatko pitthigale kesanci kesante avatto hoti galavatakasseva ubhosu passesu kesanci kesa oruyha jayanti ye kannaculikati vuccanti tesam adhobhago cati ayam hetthimaparicchedo. Tato upari sisam. Etthantare thitabharo sisabharo nama. Ubhosu passesu kannaculikahi patthaya hettha kupparehi patthaya upari pitthigalavattato ca galavatakato ca patthaya hettha pitthivemajjhavattato ca uraparicchedamajjhe hadayaavatakato ca patthaya upari khandho. Etthantare thitabharo khandhabharo nama. Pitthivemajjhavattato pana hadayaavatato ca hettha yava padanakhasikha ayam katiparicchedo. Etthantare samantato sarire thitabharo katibharo nama. Kupparato patthaya pana hettha yava hatthanakhasikha ayam olambakaparicchedo. Etthantare thitabharo olambako nama. Idani sise bharantiadisu ayam anupubbavinicchayo. Yo bhikkhu idam gahetva ettha yahiti samikehi ananatto sayameva mayham idannama detha aham vo bhandam vahamiti tesam bhandam sisena adaya gacchanto theyyacittena tam bhandam amasati dukkatam. Yathavuttasisaparicchedam anatikkamentova itocitoca ghamsanto saretipi paccasaretipi thullaccayam. Khandham oropitamatte kincapi samikanam vahatuti cittam atthi tehi pana ananattatta parajikam. Khandham pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Anoropetvapi sisato kesaggamattampi mocentassa parajikam. Yamakabharassa pana eko bhago sise patitthati eko pitthiyam. Tattha dvinnam thananam vasena vinicchayo veditabbo. Ayam pana suddhasisabharadinamyeva vasena desana araddha. Yo cayam sisabhare vutto khandhabharadisupi ayameva vinicchayo. Hatthe bharanti ettha pana hatthena gahitatta olambako hatthabharoti vutto. So pathamamyeva bhumito va gahito hotu suddhacittena sisadihi va hatthabharotveva sankham gacchati. Tam theyyacittena tadisam gahanatthanam disva bhumiyam va gacchadisu va nikkhipantassa hatthato muttamatte parajikam. Bhumito ganhatiti ettha pana tesam bharanam yankinci patarasadikarana suddhacittena bhumiyam nikkhipitva puna theyyacittena kesaggamattampi uddharantassa parajikanti. Bharatthakatha nitthita. {102} Aramatthepi 1-. Aramam tava dassento aramo nama puppharamo phalaramoti aha. Tesu vassikadinam pupphanako puppharamo. Ambaphaladinam phalanako phalaramo. Aramepi catuhi thanehi nikkhittassa vinicchayo bhummatthadisu vuttanayoeva. Tattha jatake pana. Mulanti usirahiraveradikam yankinci mulam. Tam uppatetva va uppatitam va ganhato yena mulena vatthu purati tasmim gahite parajikam. Kandopi muleneva sangahito. @Footnote: 1. pisaddo atireko khayati. evam ito paresupi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page409.

Uppatentassa cettha appamattakepi acchinne thullaccayameva. Sesam bhise vuttanayeneva veditabbam. Tacanti bhesajjatthaya va rajanatthaya va upayogagamanakam yankinci rukkhattacam. Tam uppatetva va uppatitam va ganhantassa mule vuttanayeneva parajikam. Pupphanti vassikamallikadi yankinci puppham. Tam ocinitva va ocitam va ganhantassa uppalapadumesu vuttanayeneva parajikam. Pupphanampi hi vantam va bandhanam va acchinnam rakkhati. Vantabbhantare pana kesanci sucika hoti sa na rakkhati. Phalanti ambaphalatalaphaladi yankinci. Tam rukkhato ganhantassa vinicchayo rukkhe laggitakathayam vutto. Apanetva thapitam bhummatthadisangahitameva. Aramam abhiyunjatiti parasantakam mama santako ayanti musa bhanitva abhiyunjati adinnadanassa payogatta dukkatam. Samikassa vimatim uppadetiti vinicchayakusalataya balavanissitadibhavena va aramassamikassa samsayam janeti. Katham. Tam hi tatha vinicchayappasutam disva samiko cintesi sakkissami nukho aham imam aramam attano katum na sakkissami nukhoti evam tassa vimati uppajjamana tena uppadita hoti. Tasma thullaccayam apajjati. Dhuram nikkhipatiti yada pana samiko ayam thaddho kakkhalo jivitabrahmacariyantarayampi me kareyya alam dani mayham imina aramenati dhuram nikkhipati abhiyunjako parajikam apajjati sace sayampi katadhuranikkhepo hoti. Atha pana samikena dhure nikkhittepi abhiyunjako dhuram anikkhipitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page410.

Imam sutthu piletva mama anapavattim dassetva kimkarapatissavibhave nam thapetva dassamiti databbabhave saussahova rakkhati tava. Athapi abhiyunjako acchinditva na dani imassa dassamiti dhuram nikkhipati samiko pana na nikkhipati pakkham pariyesati kalam agameti lajjiparisam tava labhami paccha janissamiti puna gahaneyeva saussaho hoti rakkhatiyeva. Yada pana sopi na dassamiti samikopi na lacchamiti evam ubho dhuram nikkhipanti tada abhiyunjakassa parajikam. Atha pana abhiyunjitva vinicchayam kurumano anitthite vinicchaye samikenapi dhuranikkhepe akate attano assamikabhavam janantoyeva tato kinci puppham va phalam va ganhati bhandagghena karetabbo. Dhammancarantoti bhikkhusanghe va rajakule va vinicchayam karonto. Samikam parajetiti vinicchayakanam ukkocam datva kutasakkhim otaretva aramassamikam jinatiti attho. Apatti parajikassati na kevalam tasseva sancicca tassa atthasadhane pavattanam kutavinicchayakanampi kutasakkhinampi sabbesam parajikam. Ettha ca samikassa dhuranikkhepavaseneva parajayo veditabbo. Anikkhittadhuro hi aparajitova hoti. Dhammancaranto parajjatiti sacepi dhammena vinayena satthusasanena vinicchayassa pavattatta sayam parajayam papunati. Evampi musavadena samikanam pilakaranapaccaya thullaccayam apajjatiti. Aramatthakatha nitthita.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page411.

{103} Viharatthepi. Catuhi thanehi nikkhittam vuttanayameva. Abhiyogepi cettha catuddisasangham uddissa bhikkhunam dinnam viharam va parivenam va avasam va mahantampi khuddakampi abhiyunjato abhiyogo na ruhati acchinditva ganhitumpi na sakkoti. Kasma. Sabbesam dhuranikkhepabhavato. Na hettha sabbe catuddisa bhikkhu dhuranikkhepam karontiti. Dighabhanakadibhedassa pana ganassa va ekapuggalassa va santakam abhiyunjitva ganhanto sakkoti te dhuram nikkhipapetum. Tasma tattha arame vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Viharatthakatha nitthita. {104} Khettatthepi. Khettam tava dassento khettannama yattha pubbannam va aparannam va jayatiti aha. Tattha pubbannanti saliadini satta dhannani. Aparannanti muggamasadini. Ucchukkhettadikampi ettheva sangahitam. Idhapi catuhi thanehi nikkhittam vuttanayameva. Tattha jatake pana salisisadini nirappitva va ekamekam hattheneva chinditva va asitena layitva va bahuni ekato uppatetva va ganhantassa yasmim bije va sise va mutthiyam va muggamasadiphale va vatthu purati tasmim bandhana mocitamatte parajikam. Acchijjamano pana dandako va vako va taco va appamattakopi rakkhati. Vihinalam dighampi hoti yava anto nalato vihisisadandako na nikkhamati tava rakkhati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page412.

Kesaggamattampi nalato dandakassa hetthimatale nikkhante bhandagghavasena karetabbo. Asitena layitva ganhato pana mutthigatesu hettha chinnesupi sace sisani jatitani rakkhanti tava. Vijatetva pana kesaggamattampi ukkhipato sace vatthu purati parajikam. Samikehi pana layitva thapitam sabhusam 1- va abhusam va katva ganhato yena vatthu purati tasmim gahite parajikam. Sace parikappeti idam madditva papphotetva sarameva ganhissamiti rakkhati tava. Maddanapapphotanesu thana caventassapi parajikam natthi . Paccha bhajanagate katamatte parajikam. Abhiyogo panettha vuttanayoeva. Khilasankamanadisu pathavi nama anaggha tasma sace ekeneva khilena kesaggamattampi pathavippadesam samikanam passantanam va apassantanam va attano santakam karoti tasmim khile namam chinditva va acchinditva va sankamitamatte tassa ca ye cassa ekacchanda sabbesam parajikam. Sace pana dvihi khilehi gahetabbam hoti pathame khile thullaccayam dutiye parajikam. Sace tihi gahetabbam hoti pathame dukkatam dutiye thullaccayam tatiye parajikam. Evam bahukesupi avasane dve thapetva purimehi dukkatam avasane dvinnam ekena thullaccayam itarena parajikam veditabbam. Tancakho samikanam dhuranikkhepena. Evam sabbattha. Rajjum vati mama santakam idanti napetukamo rajjum va pasareti yatthim va pateti @Footnote: 1. sakkatam upanidhaya sabusam bhaveyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page413.

Dukkatam idani dvihi payogehi attano santakam karissamiti tesam pathame thullaccayam dutiye parajikam. Vatim vati parassa khettam parikkhepavasena attano katukamo daruni nikhanati payoge payoge dukkatam ekasmim anagate thullaccayam tasmim agate parajikam. Sace tattakena asakkonto sakhaparivareneva attano katum sakkonti sakhapatanepi eseva nayo. Evam yena kenaci parikkhipitva attano katum sakkoti tattha tattha pathamappayogehi dukkatam avasane dvinnam ekena thullaccayam itarena parajikam veditabbam. Mariyadam vati parassa khettam mama idanti napetukamo attano khettamariyadam kedarapali yatha parassa khettam atikkamati evam sankameti pamsumattikadihi va vaddhetva vitthatam karoti akatam va pana patitthapeti purimappayogesu dukkatam dvinnam pacchimanam ekena thullaccayam itarena parajikanti. Khettatthakatha nitthita. {105} Vatthutthepi. Vatthum tava dassento vatthu nama aramavatthu viharavatthuti aha. Tattha bijam va uparopake va aparopetvava kevalam bhumim sodhetva tinnam pakaranam yena kenaci parikkhipitva va puppharamadinam atthaya thapito bhumibhago aramavatthu nama. Eteneva nayena ekaviharaparivenaavasanam atthaya thapito bhumibhago viharavatthu nama. Yopi pubbe aramo ca viharo ca hutva paccha vinassitva bhumibhagamatto thito aramaviharakiccam na karoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page414.

Sopi aramavatthuviharavatthusangaheneva sangahito. Vinicchayo panettha khette vuttasadisoyevati. Vatthutthakatha nitthita. {106} Gamatthe yam vattabbam tam vuttameva. {107} Arannatthe. Arannam tava dassento arannam nama yam manussanam pariggahitam hoti tam arannanti aha. Tattha yasma arannam nama manussanam pariggahitampi atthi apariggahitampi idha pana yam pariggahitam sarakkham yato na vina mulena katthalatadini gahetum labbhanti tam adhippetam tasma yam manussanam pariggahitam hotiti vatva puna arannanti vuttam. Tena imamattham dasseti na pariggahitabhavo arannassa lakkhanam yam pana attano arannalakkhanena arannam manussananca pariggahitam tam imasmim atthe arannanti. Tattha vinicchayo aramatthadisu vuttasadiso. Tattha jatakesu panettha ekasmimpi mahaggharukkhe chinnamatte parajikam. Latam vati ettha ca vettopi latapi lataeva. Tattha yo vetto va lata va digha hoti maharukkhe ca gacche ca vinivijjhitva va vethetva va gata sa mule chinnapi avaharam na janeti agge chinnapi. Yada pana aggepi mulepi chinna hoti tada avaharam janeti sace na vethetva thita hoti. Vethetva thita pana rukkhato mocitamatta avaharam janeti. Tinam vati ettha tinam va hotu pannam va sabbam tinaggahanena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page415.

Sangahitam. Tam gehacchadanadinamatthaya parehi chinnam va attana chinditva va ganhanto bhandagghena karetabbo. Na kevalanca tinapannameva annampi yankinci vakacchalliadim. Yattha samika salaya tam ganhanto bhandagghena karetabbo. Tacchetva thapito addhagatopi rukkho na gahetabbo. Yo pana agge ca mule ca chinno hoti sakhapissa putika jata challiyopi galita ayam samikehi chadditoti gahetum vattati. Lakkhanacchinnassapi yada lakkhanam challiya pariyonaddham hoti tada gahetum vattati. Gehadinam atthaya rukkhe chinditva yada tani katani ajjhavutthani ca honti darunipi aranne vassena ca atapena ca vinassanti. Idisanipi disva chadditaniti gahetum vattati. Kasma. Yasma arannassamika etesam anissara. Yehi arannassamikanam deyyadhammam datva chinnani teeva issara tehi ca tani chadditani niralaya tattha jatati. Yopi bhikkhu pathamamyeva arannapalanam deyyadhammam datva arannam pavisitva yatharucite rukkhe gahapeti tassa tesam arakkhatthanam agantvapi yatharucitena maggena gantum vattati. Athapi pavisanto adatva nikkhamanto dassamiti rukkhe gahapetva nikkhamanto tesam databbam datva gacchati vattatieva. Athapi abhogam katva gacchati dehiti vutte dassamiti dehiti vutte databbameva. Sace koci attano dhanam datva bhikkhussa gantum dethati vadati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page416.

Laddhakappameva gantum vattati. Sace pana koci issarajatiko dhanam adatvava bhikkhunam bhagam ma ganhathati vareti. Arannapala ca mayam bhikkhunam tapasananca agganhanta kuto lacchama detha bhanteti vadanti databbameva. Yo pana arannapalesu niddayantesu va kilapasutesu va katthaci pakkantesu va agantva kuhim arannapalati pakkositvapi adisva gacchati bhandadeyyam. Yopi arakkhatthanam patva kammatthanadini manasikaronto va annavihito va asatiya atikkamati bhandadeyyameva. Yassapi tam thanam pattassa coro va hatthi va valamigo va mahamegho va utthahati so tamha upaddava muccitukamataya sahasa tam thanam atikkamati rakkhati tava bhandadeyyam pana hoti. Idam pana aranne arakkhatthanam nama sunkaghatatopi garukataram. Sunkaghatakassa hi paricchedam anokkamitva durato pariharanto dukkatameva apajjati. Idam pana theyyacittena pariharantassa akasena gacchatopi parajikameva. Tasma ettha appamattena bhavitabbanti. Arannatthakatha nitthita. {108} Udake pana. Bhajanagatanti udakam dullabhakale udakamanikadisu bhajanesu sangopitva thapitam. Tam yasmim bhajane thapitam hoti tam bhajanam avijjhitva va chiddam va katva tattha pokkharanitalakesu ca attano bhajanam pavesetva va ganhantassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page417.

Sappitelesu vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Mariyadacchedane pana tattha jatabhutagamena saddhimpi mariyadam chindantassa adinnadanappayogatta dukkatam. Tanca pana pahare pahare hoti. Anto thatva bahimukho chindanto bahiantena karetabbo. Bahi thatva antomukho chindanto antoantena karetabbo. Anto ca bahi ca mukho chindanto majjhe thatva tam bhindanto majjhena karetabbo. Mariyadam dubbalam katva gavo pakkosati gamadarakehi va pakkosapeti. Te agantva khurehi mariyadam chindanti. Teneva chinna hoti. Mariyadam dubbalam katva gavo udake paveseti gamadarakehi va pavesapeti. Tehi utthapitaviciyo mariyadam bhinditva gacchanti. Gamadarake va udake kilathati vadati kilante va uttaseti. Tehi utthapitaviciyo mariyadam bhinditva gacchanti. Antoudake jatarukkham chindati annena va chindapeti. Tenapi patantena utthapitaviciyo mariyadam bhinditva gacchanti. Teneva chinna hoti. Mariyadam dubbalam katva talakarakkhanatthaya talakato nibbahanaudakam va niddhamanatumbam va pidahati annato gacchantam udakam yatha ettha pavisati evam palim va bandhati matikam va ujukam karoti tassa uparibhage thitam attano talakam va bhindati. Ussannam udakam mariyadam gahetva gacchati teneva chinna hoti. Sabbattha nikkhantaudakagghanurupena avaharena karetabbo. Niddhamananalim ugghatetva niharantassapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page418.

Eseva nayo. Sace pana tena mariyadaya dubbalaya kataya attanoyeva dhammataya agantva va ananattehi gamadarakehi aropita va gaviyo khurehi mariyadam chindanti attanoyeva dhammataya ananattehi va gamadarakehi udake pavesita viciyo utthapenti gamadaraka va sayameva pavisitva kilanta utthapenti antoudake va rukkho annehi chijjamano patitva utthapeti ta viciyo mariyadam chindanti. Sacepi mariyadam dubbalam katva sukkhatalakassa udakanibbahanatthanam udakaniddhamanatumbam va pidahati annato gamanamagge va palim bandhati sukkhamatikam va ujukam karoti paccha deve vutthe udakam agantva mariyadam bhindati sabbattha bhandadeyyam. Yo pana nidaghe sukkhavapiya mariyadam yavatalam papetva bhindati paccha deve vutthe agatagatam udakam palayati bhandadeyyam. Yattakam tappaccaya sassam uppajjati tato padamattagghanakampi adento samikanam dhuranikkhepena assamano hoti. Yam 1- pana sabbasadharanam talakam hoti talake udakassa sabbepi manussa issara. Hetthato panassa sassani karonti. Sassapalanattham talakato mahamatika nikkhamitva khettamajjhena yati. Sapi sada sandanakale sabbasadharana. Tato pana khuddakamatika niharitva attano attano kedaresu udakam pavesenti. Tam annesam gahetum na denti. Nidaghasamayeva udake mandabhute @Footnote: 1. idam padam niratthakam khayati. sadharanam pana talakam hotiti vattabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page419.

Varena udakam denti. Yo udakavare sampatte na labhati tassa sassani milayanti. Tasma annesam vare anno gahetum na labhati. Tattha yo bhikkhu paresam khuddakamatikato va kedarato va udakam theyyacittena attano va parassa va matikam va kedaram va paveseti atavimukham va vaheti avaharovassa hoti. Yopi cirena me udakavaro bhavissati idanca sassam milayatiti paresam kedare pavisantassa udakassa pavisanamaggam pidahitva attano kedaram paveseti avaharoeva. Sace pana talakato aniggate paresam matikamukham asampatte va udake sukkhamatikamyeva yatha agacchantam udakam annesam kedare appavisitva attanoyeva kedare pavisati evam tattha tattha bandhati anikkhante baddha subaddha nikkhante baddha bhandadeyyam. Talakam gantva sayameva niddhamananalim ugghatetva attano kedaram pavesentassapi natthi avaharo. Kasma. Talakam nissaya khettassa katatta. Kurundiadisu pana avaharoti vuttam. Tam vatthu kalanca desancati imina lakkhanena na sameti. Tasma mahaatthakathayam vuttameva yuttanti. Udakakatha nitthita. {109} Dantaponam aramatthakavinicchayena vinicchinitabbam. Ayam panettha viseso. Yo sanghassa vettanabhato hutva devasikam va pakkhamasavarena va dantakattham aharati so tam aharitva chinditvapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page420.

Yava bhikkhusangham na paticchapeti tava tasseva hoti. Tasma tam theyyacittena ganhanto bhandagghena karetabbo. Tattha jatakam pana garubhandam tampi bhikkhusanghena rakkhitam gopitam ganhanto bhandagghena karetabbo. Eseva nayo ganapuggalagihimanussasantakepi chinnake acchinnake ca tesam aramuyyanabhumisu jate. Samanera varena bhikkhusanghassa dantakattham aharanta acariyaupajjhayanampi aharanti. Tam yava chinditva sangham na paticchapenti tava sabbam tesamyeva hoti. Tasma tampi theyyacittena ganhanto bhandagghena karetabbo. Yada pana te chinditva sanghassa paticchapetva dantakatthamalake nikkhipanti yathasukham bhikkhusangho paribhunjatuti tato patthaya avaharo natthi. Vattam pana janitabbam. Yo hi devasikam sanghamajjhe osarati tena divase divase ekameva dantakattham gahetabbam. Yo pana devasikam na osarati padhanaghare vasitva dhammassavane va uposathagge va dissati tena pamanam sallakkhetva cattari panca dantakatthani attano vasanatthane thapetva khaditabbani. Tesu khinesu sace pana dantakatthamalake bahuni hontiyeva puna aharitva khaditabbani. Yadi pamanam asallakkhetva aharati tesu akkhinesuyeva malake khiyati tato keci thera yehi gahitani te patiaharantuti vadeyyum keci khadantu puna samanera aharissantiti. Tasma vivadapariharattham pamanam sallakkhetabbam. Gahane pana doso natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page421.

Maggam gacchantenapi ekam va dve va thavikaya pakkhipitva gantabbanti. Dantakatthakatha nitthita. {110} Vanappatiti vanassa pati vanappati. Vanajetthakarukkhassetam adhivacanam. Idha pana sabbopi manussehi pariggahitarukkho adhippeto ambalabujapanasadiko. Yattha va pana maricavalliadini aropenti so chijjamano sace ekayapi challiya va vakena va sakalikaya va phegguna va sambaddhova hutva bhumiyam patati rakkhati tava. Yo pana chinnopi vallihi va samantarukkhasakhahi va sandharitatta ujukameva titthati patanto va bhumim na papunati natthi tattha pariharo avaharoeva hoti. Yopi kakacena chinno acchinno viya hutva tattheva titthati tasmimpi eseva nayo. Yo pana rukkham dubbalam katva paccha caletva pateti annena va calapeti annam vassa santike rukkham chinditva ajjhottharati parena va ajjhottharapeti makkate va paripapetva tattha aropeti annena va aropapeti vagguliyo va tattha aropeti parena va aropapeti ta tam rukkham patenti tasseva avaharo. Sace pana tena rukkhe dubbale kate anno ananattoeva tam caletva pateti rukkhena va ajjhottharati attano dhammataya makkata va vagguliyo va arohanti paro va ananatto aropeti sayam va esa vatamukham sodheti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page422.

Balavavato agantva rukkham pateti sabbattha bhandadeyyam. Vatamukhasodhanam panettha asampatte vate sukkhamatikaya ujukaranadihi sameti no annatha. Rukkham avijjhitva satthena va akotteti aggim va deti mandukantakam va visam akotteti yena so marati sabbattha bhandadeyyamevati. Vanappatikatha nitthita. {111} Haranake. Annassa haranakam bhandam. Theyyacitto amasatiti param sisabharadihi bhandam adaya gacchantam disva etam harissamiti vegena gantva amasati ettavatassa dukkatam. Phandapetiti akaddhanavikaddhanam karoti samiko na muncati tenassa thullaccayam. Thana cavetiti akaddhitva samikassa hatthato moceti tenassa parajikam. Sace pana tam bhandasamiko utthahitva pothetva puna nam bhandam mocapetva ganheyya bhikkhu pathamagahaneneva parajiko. Sisato va kannato va givato va hatthato va alankaram chinditva va mocetva va ganhantassa sisadihi mocitamatte parajikam. Hatthe pana valayam va katakam va aniharitva aggabaham ghamsantova aparaparam va sareti akasagatam va karoti rakkhati tava. Rukkhamulacivaravamsesu valayamiva na parajikam janeti. Kasma. Savinnanakatta. Savinnanakakotthasagatam hi yava tato na nihatam tava tattheva hoti. Eseva nayo angulimuddike padupagakatupagapilandhanesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page423.

Yo pana parassa nivatthasatakam acchindati paro ca salajjataya sahasa na muncati ekenantena coro kaddhati ekenantena paro rakkhati tava. Parassa hatthato muttamatte parajikam. Athapi akaddhantassa chijjitva ekadeso hatthagato hoti so ca padam agghati parajikameva. Sahabhandaharakanti sahabhandaharakam bhandam nessamiti cintetva ito yahiti bhanda harakam tajjeti. So bhito corena adhippetadisabhimukho hutva ekam padam sankameti corassa thullaccayam dutiye parajikam. Patapetiti athapi coro bhandaharakassa hatthe avudham disva sasanko hutva patapetva tam gahetukamo ekamantam patikkamma santajjetva patapeti parassa hatthato muttamatte parajikam. Patapeti apatti dukkatassatiadi pana parikappavasena vuttam. Yo hi bhandam patapetva yam mama ruccati tam gahessamiti parikappetva patapeti tassa patapane ca amasane ca dukkatam phandapane thullaccayam padagghanakassa thana cavane parajikam. Tam paccha paripatiyamanassa muncatopi natthiyeva samanabhavo. Yopi bhandaharakam atikkamantam disva anubandhanto tittha tittha bhandam patehiti vatva patapeti tassapi tena hatthato muttamatte parajikam. Yo pana tittha titthati vadati patehiti na vadati itaro ca nam oloketva sace esa mam papuneyya ghateyyapi manti salayova hutva tam bhandam gahanatthane pakkhipitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page424.

Puna nivattitva gahessamiti pakkamati patanapaccaya parajikam natthi. Agantva pana theyyacittena ganhato uddhare parajikam. Atha panassa evam hoti maya patapenteneva idam mama santakam katanti tato nam sakasannaya ganhati gahane rakkhati bhandadeyyam pana hoti. Dehiti vutte adentassa samikanam dhuranikkhepe parajikam. So imam chaddetva gato anajjhavutthakam dani idanti pamsukulasannaya ganhatopi eseva nayo. Atha pana samiko tittha titthati vuttamatteneva olokento tam disva na dani idam mayhanti dhuranikkhepam katva niralayo chaddetva palayati tam theyyacittena ganhato uddhare dukkatam aharapente databbam adentassa parajikam. Kasma. Tassa payogena chadditattati mahaatthakathayam vuttam. Annesu pana vicaranaeva natthi. Purimanayeneva sakasannaya va pamsukulasannaya va ganhantepi ayameva vinicchayoti. Haranakatha nitthita. {112} Upanidhimhi. Naham ganhamiti sampajanamusavadepi adinnadanassa pubbappayogatta dukkatam. Kim tumhe bhanatha nevidam mayham anurupam na tumhakantiadini vadantassapi dukkatameva. Raho maya etassa hatthe thapitam na anno koci janati dassati nu kho me noti samiko vimatim uppadeti bhikkhussa thullaccayam. Tassa pharusadibhavam disva samiko na mayham dassatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page425.

Dhuram nikkhipati. Tattha sacayam bhikkhu kilametva nam dassamiti dane saussaho rakkhati tava. Sacepi so dane nirussaho bhandasamiko pana gahane saussaho rakkhateva. Yadi pana tasmim dane nirussaho bhandasamiko na mayham dassatiti dhuram nikkhipati evam ubhinnam dhuranikkhepena bhikkhuno parajikam. Yadipi mukhena dassamiti vadati cittena pana adatukamo evampi samikassa dhuranikkhepe parajikam. Tam pana upanidhim nama sangopanatthaya attano hatthe parehi thapitam bhandam aguttadesato thana cavetva gutte thane thapanatthaya harato anapatti. Theyyacittenapi thana caventassa avaharo natthi. Kasma. Attano hatthe nikkhittatta bhandadeyyam pana hoti. Theyyacittena paribhunjatopi eseva nayo. Tavakalikaggahanepi tatheva. Dhammam carantotipiadi vuttanayameva. Ayam tava palivannana. Palimuttakavinicchayo panettha pattacatukkadivasena evam vutto. Eko kira bhikkhu parassa mahagghe patte lobham uppadetva tam haritukamo thapitatthanamassa sutthu sallakkhetva attanopi pattam tasseva santike thapesi. Sopi paccusasamaye agantva dhammam vacapetva niddayamanam mahatheram evamaha vandami bhanteti. Ko esoti. Aham bhante agantukabhikkhu kalassevamhi gantukamo asukasminca me thane idisena nama amsavaddhakena idisaya pattatthavikaya patto thapito sadhaham bhante tam labheyyanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page426.

Thero pavisitva tam ganhi. Uddhareyeva corassa parajikam. Sace agantva kosi tvam avelayam agatoti vutte bhito palayati parajikam patvava palayati. Therassa pana suddhacittatta anapatti. Thero tam ganhissamiti annam ganhi tatthapi eseva nayo. Ayam pana annam tadisameva ganhante yujjati manussaviggahe anattasadisavatthu viya. Kurundiyam pana padavarena karetabboti vuttam. Tam atadisameva ganhante yujjati. Tam mannamano attano pattam ganhitva adasi. Corassa samikena dinnatta parajikam natthi. Asuddhacittena gahitatta dukkatam. Tam mannamano corasseva pattam ganhitva adasi. Idhapi corassa attano santakatta parajikam natthi. Asuddhacittena pana gahitatta dukkatameva. Sabbattha therassa anapatti. Aparo pattam coressamiti tatheva niddayamanam theram vandi. Ko ayanti ca vutto aham bhante gilanabhikkhu ekam tava me pattam detha gamadvaram gantva bhesajjam aharissamiti. Thero idha gilano natthi coro ayam bhavissatiti sallakkhetva imam haratuti attano veribhikkhussa pattam niharitva adasi. Dvinnampi uddhareyeva parajikam. Veribhikkhussa pattoti sannaya annassa pattam uddharantepi eseva nayo. Sace pana verissayanti sannaya corasseva pattam uddharitva deti vuttanayeneva therassa parajikam corassa dukkatam. Athassa verissayanti manjhamano attano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page427.

Pattam deti vuttanayeneva ubhinnampi dukkatam. Eko mahathero upatthakam daharabhikkhum pattacivaram ganha asukannama gamam gantva pindaya carissamati aha. Daharo gahetva therassa pacchato gacchanto theyyacittam uppadetva sace sise bharam khandhe karoti parajikam natthi. Kasma. Anattiya gahitatta. Sace pana maggato okkamma atavim pavisati padavarena karetabbo. Atha nivattitva viharabhimukho palayitva viharam pavisitva gacchati upacaratikkame parajikam. Athapi mahatherassa nivasanaparivattanatthanato gamabhimukho palayati gamupacaratikkame parajikam. Yadi pana ubhopi pindaya caritva bhutva va gahetva va nikkhamanti thero ca punapi tam vadeti pattacivaram ganha viharam gamissamati tattha ceso purimanayeneva sise bharam khandhe karoti rakkhati tava. Atavim pavisati padavarena karetabbo. Nivattitva gamabhimukhoyeva palayati gamupacaratikkame parajikam. Purato viharabhimukho palayitva vihare atthatva anisiditva avupasanteneva theyyacittena gacchati upacaratikkame parajikam. Yo pana ananatto ganhati tassa sise bharam khandhe karanadisu parajikam. Sesam purimasadisameva. Yo pana asukannama viharam gantva civaram dhovitva rajitva va ehiti vutto sadhuti gahetva gacchati tassapi antaramagge theyyacittam uppadetva sise bharam khandhe karanadisu parajikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page428.

Natthi. Magga okkamane padavarena karetabbo. Tam viharam gantva tattheva vasanto theyyacittena paribhunjanto jirapeti. Cora vassa tam haranti. Avaharo natthi bhandadeyyam pana hoti. Tato nikkhamitva agacchantopi eseva nayo. Yo pana ananatto therena nimitte va kate sayameva va kilittham sallakkhetva detha bhante civaram amukannama gamam gantva rajitva aharissamiti gahetva gacchati tassa antaramagge theyyacittam uppadetva sise bharam khandhe karanadisu parajikam. Kasma. Ananattiya gahitatta. Magga okkamatopi patinivattitva tameva viharam agantva viharasimam atikkamatopi vuttanayameva parajikam. Tattha gantva rajitva paccagacchatopi theyyacitte uppanne eseva nayo. Sace pana yattha gato tattha va antaramagge vihare va tameva viharam paccagantva tassa ekapasse va upacarasimam anatikkamitva vasanto theyyacittena paribhunjanto jirapeti cora vassa tam haranti yatha va tatha va nassati bhandadeyyam. Upacarasimam atikkamato pana parajikam. Yo pana therena nimitte kariyamane detha bhante aham rajitva aharissamiti vatva kattha gantva 1- bhante rajamiti pucchati. Thero pana nam yattha icchasi tattha gantva rajati vadati. Ayam visatthaduto nama. @Footnote: 1. idam padam atirekam khayati. tasmim asante bhanteti padam yuttatthane likhitam @hoti. ayuttatthane va. tathahi kattha bhante gantva rajamiti likhitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page429.

Theyyacittena palayantopi na avaharena karetabbo. Theyyacittena pana palayatopi paribhogena va annatha va nasayatopi bhandadeyyameva hoti. Bhikkhu bhikkhussa hatthe kanci parikkharam pahinati asukavihare asukabhikkhussa dehiti. Tassa theyyacitte uppanne sabbatthanesu asukannama viharam gantva civaram dhovitva rajitva va ehiti ettha vuttasadiso vinicchayo. Aparo bhikkhu pahinitukamo nimittam karoti ko nu kho gahetva gamissatiti. Tatra ceko detha bhante aham gahetva gamissamiti gahetva gacchati. Tassa theyyacitte uppanne sabbatthanesu detha bhante civaram asukannama gamam gantva rajitva aharissamiti ettha vuttasadiso vinicchayo. Therena civaratthaya vattham labhitva upatthakakule thapitam hoti. Athassa antevasiko vattham haritukamo tattha gantva tam kira vattham dethati therena pesito viya vadati. Tassa vacanam saddahitva upasakena thapitam upasika va upasikaya thapitam upasako va anno va koci niharitva deti. Uddhareyevassa parajikam. Sace pana therassa upatthakehi imam therassa dassamati attano vattham thapitam hoti. Athassa antevasiko tam haritukamo tattha gantva therassa kira vattham datukamattha nam dethati vadati. Te cassa saddahitva mayam bhante bhojetva dassamati thapayimha handa ganhahiti denti. Samikehi dinnatta parajikam natthi. Asuddhacittena pana gahitatta dukkatam bhandadeyyanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page430.

Hoti. Bhikkhu bhikkhussa vatva gamam gacchati itthannamo mama vassavasikam dassati tam gahetva thapeyyasiti. Sadhuti so bhikkhu tena dinnam mahagghasatakam attana laddhena appagghasatakena saddhim thapetva tena agatena attano mahagghasatakassa laddhabhavam natva va anatva va dehi me vassavasikanti vutto tava thulasatako laddho mayham pana satako mahaggho dvepi asukasmim nama okase thapita pavisitva ganhahiti vadati. Tena pavisitva thulasatake gahite itarassa itaram ganhato uddhare parajikam. Athapi tassa satake attano namam attano ca satake tassa namam likhitva gaccha namam vacetva ganhahiti vadati. Tatrapi eseva nayo. Yo pana attana ca tena ca laddhasatake ekato thapetva tam evam vadati taya ca maya ca laddhasataka dvepi antogabbhe thapita gaccha yam icchasi tam vicinitva ganhahiti. So ca lajjaya avasikena laddham thulasatakameva ganheyya. Tatravasikassa vicinitva gahitavasesam itaram ganhato anapatti. Agantuko bhikkhu avasikanam civarakammam karontanam samipe pattacivaram thapetva ete sangopissantiti mannamano nahayitum va annatra va gacchati. Sace nam avasika sangopenti iccetam kusalam no ce natthe giva na hoti. Sacepi so idam bhante thapethati vatva gacchati itare ca kiccappasutatta na jananti eseva nayo. Athapi te idam bhante thapethati vutta mayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page431.

Byavatati patikkhipanti itaro ca avassam thapessantiti anadiyitva gacchati eseva nayo. Sace pana tena yacita va ayacita va mayam thapessama tvam gacchati vadanti tam sangopitabbam. No ce sangopenti natthe giva. Kasma. Sampaticchitatta. Yo bhikkhu bhandagariko hutva paccusasamayeva bhikkhunam pattacivarani hetthapasadam oropetva dvaram apidahitva tesampi anarocetva dure bhikkhacaram gacchati tani ce cora haranti tasseva giva. Yo pana bhikkhuhi oropetha bhante pattacivarani kalo salakaggahanassati vutto samagatatthati pucchitva ama samagatamhati vutte pattacivarani niharitva nikkhipitva bhandagaradvaram bandhitva tumhe pattacivarani gahetva hetthapasadadvaram patijaggitva gaccheyyathati vatva gacchati tatra ceko alasajatiko bhikkhu bhikkhusu gatesu paccha akkhini punchanto utthahitva udakatthanam va mukhadhovanatthanam va gacchati. Tamkhanam disva cora tassa pattacivaram haranti suhatam. Bhandagarikassa giva na hoti. Sacepi koci bhandagarikassa anarocetvava bhandagare attano parikkharam thapeti. Tasmimpi natthe bhandagarikassa giva na hoti. Sace pana bhandagariko tam disva atthane thapitanti gahetva thapeti natthe tassa giva. Sace thapitabhikkhuna 1- maya bhante idiso nama parikkharo thapito @Footnote: 1. thapanakabhikkhuna.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page432.

Upadhareyyathati vutto sadhuti sampaticchati dunnikkhittam va mannamano annasmim thane thapeti tasseva giva. Naham janamiti patikkhipantassa pana natthi giva. Yopi tassa passantasseva thapeti bhandagarikanca na sampaticchapeti nattham sunatthameva. Sace tam bhandagariko annatra thapeti natthe giva. Sace bhandagaram suguttam sabbo sanghassa ca cetiyassa ca parikkharo tattheva thapiyati bhandagariko ca balo abyatto dvaram vivaritva dhammakatham va sotum annam va kinaci katum katthaci gacchati tamkhanam disva yattakam cora haranti sabbantassa giva. Bhandagarato nikkhamitva bahi cankamantassa va dvaram vivaritva sariram utum gahapentassa va tattheva samanadhammanuyogena nisinnassa va tattheva nisiditva kenaci kammena byavatassa va uccarapassavapilitassapi sato tattheva upacare vijjamane bahi gacchato va annena va kenaci akarena pamattassa sato dvaram vivaritva va vivatameva pavisitva va sandhim chinditva va yattakam tassa pamadapaccaya cora haranti sabbam tasseva giva. Unhasamaye pana vatapanam vivaritva nipajjitum vattatiti vadanti. Uccarapassavapilitassa pana tasmim upacare asati annattha gacchantassa gilanapakkhe thitatta avisayo tasma giva na hoti. Yo pana anto unuhapilito dvaram suguttam katva bahi nikkhamati. Cora ca nam gahetva dvaram vivarati vadanti. Yavatatiyam na vivaritabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page433.

Yadi pana te cora sace na vivarasi tanca maressama dvaranca bhinditva parikkharam harissamati pharasuadini ukkhipanti. Mayi ca mate sanghassa ca senasane vinatthe guno natthiti vivaritum vattati. Idhapi avisayatta giva natthiti vadanti. Sace koci agantuko kuncikam va deti dvaram va vivarati yattakam cora haranti sabbam tassa giva. Sanghena bhandagaraguttatthaya suciyantakam ca kuncikamuddika ca yojetva dinna hoti. Bhandagariko ghatikamattam datva nipajjati. Cora vivaritva parikkharam haranti. Tasseva giva. Suciyantakanca kuncikamuddikanca yojetva nipannam panetam sace cora agantva vivarati vadanti tattha purimanayeneva patipajjitabbam. Evam guttim katva nipanne pana sace bhittim va chadanam va bhinditva ummangena va pavisitva haranti na tassa giva. Sace bhandagare annepi thera vasanti vivate dvare attano parikkharam gahetva gacchanti bhandagariko tesu gatesu dvaram na jaggati sace tattha kinci avahariyati bhandagarikassa issarataya bhandagarikasseva giva. Therehi pana sahayehi bhavitabbam. Ayam tattha samici. Yadi pana bhandagariko tumhe bahi thatvava tumhakam parikkharam ganhatha ma pavisathati vadati tesanca eko lolamahathero samanerehi ceva upatthakehi ca saddhim bhandagaram pavisitva nisidati ceva nipajjati ca yattakam bhandam nassati sabbantassa giva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page434.

Bhanadagarikena pana avasesattherehi ca sahayehi bhavitabbam. Atha bhandagarikova lolasamanere ca upatthake ca gahetva bhandagare nisidati ceva nipajjati ca yam tattha nassati sabbantasseva giva. Tasma bhandagarikeneva tattha vasitabbam. Avasesehi mandape ca rukkhamule ca vasitabbam na ca bhandagareti. Ye pana attano attano sabhagabhikkhunam vasanagabbhesu parikkharam thapenti parikkhare natthe yehi thapito tesamyeva giva. Itarehi pana sahayehi bhavitabbam. Yadi pana sangho bhandagarikassa vihareyeva yagubhattam dapeti so ca bhikkhacaratthaya gamam gacchati natthantasseva giva. Bhikkhacaram pavisantehi atirekacivaram rakkhanatthaya thapitaviharavarikassapi yagubhattam va nivapam va labhamanasseva bhikkhacaram gacchato yam tattha nassati sabbam giva. Na kevalanca etameva bhandagarikassa viya yam tassa ca pamadapaccaya nassati sabbam giva. Sace viharo maha hoti annam padesam rakkhitum gacchantassa annasmim padese nikkhittam haranti avisayatta giva na hoti. Idise pana viharavemajjhe sabbesam osaranatthane parikkhare thapetva nisiditabbam. Viharavarika va dve tayo thapetabba. Sace tesampi appamattanam itocitoca rakkhatamyeva kinci nassati giva na hoti. Viharavarike bandhitva haritabhandampi coranam patipatham gatesu annena maggena haritabhandampi na tesam giva. Sace viharavarikanam vihare databbam yagubhattam va nivapo va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page435.

Na hoti tehi pattabbalabhato atireka dve tisso yagusalaka tesam pahonakabhattasalaka ca thapetum vattati. Nibaddham katva pana na thapetabba. Manussa hi vipatisarino honti viharavarikayeva amhakam bhattam bhunjantiti. Tasma parivattetva parivattetva thapetabba. Sace tesam sabhaga salakabhattani aharitva denti iccetam kusalam no ce denti varam gahapetva niharapetabbani. Sace viharavariko dve tisso yagusalaka cattari panca salakabhattani ca labhamanova bhikkhacaram gacchati bhandagarikassa viya sabbam nattham giva hoti. Sace sanghassa viharapalanam databbam bhattam va nivapo va natthi bhikkhu viharavaram gahetva attano attano nissitake jagganti 1- sampattam varam aggahetum na labhanti yatha anne bhikkhu karonti tatheva katabbam. Bhikkhuhi pana asahayassa va attadutiyassa va yassa sabhago bhikkhu bhattam anetva data natthi evarupassa varo na papetabbo. Yampi pakavattatthaya vihare thapenti tam gahetva upajivantena thatabbam. Yo tam na upajivati varam na gahapetabbo. Phalaphalatthayapi vihare bhikkhum thapenti jaggitva gopetva phalavarena bhajetva khadanti. Yo tani khadati tena thatabbam. Anupajivanto na gahapetabbo. Senasanamancapithapaccattharanarakkhanatthayapi thapenti. Avase vasantena thatabbam. Abbhokasiko pana @Footnote: 1. jaggapenti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page436.

Rukkhamuliko va na gahapetabbo. Eko navako hoti bahussuto pana bahunam dhammam vaceti paripuccham deti palim vanneti dhammakatham katheti sanghassa bharam nittharati ayam labham paribhunjantopi avase vasantopi varam na gahetabbo purisaviseso nama natabboti vadanti. Uposathagarapatimagharajaggakassa pana dvegunam yagubhattam devasikam tandulanali samvacchare ticivaram dasavisagghanakam kappiyabhandanca databbam. Sace pana tam labhamanasseva pamadena tattha kinci nassati sabbam giva. Bandhitva balakkarena acchinnam pana na giva tassa. Tattha cetiyassa va sanghassa va santakena cetiyassa santakam rakkhapetum vattati. Cetiyassa santakena sanghassa santakam rakkhapetum na vattati. Yam pana cetiyassa santakena saddhim sanghassa santakam thapitam hoti tam cetiyassa santake rakkhapite rakkhitameva hotiti evam vattati. Pakkhavarena uposathagaradini rakkhatopi pamadavasena nattham givayevati. Upanidhikatha nitthita. {113} Sunkam tato hanantiti 1- sunkaghatam. Sunkatthanassetam adhivacanam. Tam hi yasma tato sunkaraham bhandam sunkam adatva niharanta ranno sunkam hananti vinasenti tasma sunkaghatanti vuttam. Tatra pavisitvati tatra pabbatakhandadisu ranna paricchedam katva thapite sunkatthane pavisitva. Rajaggham bhandanti rajaraham @Footnote: 1. sunkam ghattenti ahacca ganhanti etthatiti amhakam mati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page437.

Bhandam. Yato ranno pancamasakam va atirekapancamasakam va agghanakam sunkam databbam hoti tam bhandanti attho. Rajakantipi patho. Ayamevattho. Theyyacitto ito ranno sunkam na dassamiti theyyacittam uppadetva tam bhandam amasati dukkatam. Thapitatthanato gahetva thavikaya va pakkhipati paticchannatthane va uruna saddhim bandhati thullaccayam. Sunkatthanena paricchinnatta thana cavanam na hoti. Sunkatthanaparicchedam dutiyam padam atikkameti parajikam. Bahi sunkaghatam patetiti rajapurisanam annavihitabhavam passitva anto thitova bahi patanatthaya khipati tance avassam patanakam hatthato muttamatte parajikam. Tanca rukkhe va khanumhi va patihatam balavavatavegukkhittam va hutva puna antoyeva patati rakkhati. Puna ganhitva khipati pubbe vuttanayeneva parajikam. Bhumiyam patitva vattantam puna anto pavisati parajikameva. Kurundisankhepatthakathasu pana sace bahi patitam thatva vattantam pavisati parajikam sace atitthamanamyeva vattitva pavisati rakkhatiti vuttam. Anto thatva hatthena va padena va yatthiya va vatteti annena va vattapeti sace atthatva vattamanam gatam parajikam. Anto thatva bahi gacchantam rakkhati. Vattitva gamissatiti va anno nam vattessatiti va anto thapitam paccha sayam va vattamanam annena va vattitam bahi gacchati rakkhatiyeva. Suddhacittena thapite pana tatha gacchante vattabbameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page438.

Natthi. Dve putake ekabaddhe katva sunkatthanasimantare thapeti. Kincapi bahiputake sunkam padam agghati tena saddhim ekabaddhataya anto putako rakkhati. Sace pana parivattetva abbhantarimam bahi thapeti parajikam. Kajepi ekabaddham katva thapite eseva nayo. Sace pana abandhitva kajakotiyam thapitamattameva hoti parajikam. Gacchante yane va assapitthiadisu va thapeti bahi nihariyissatiti nihatepi avaharo natthi bhandadeyyampi na hoti. Kasma. Atra pavitthassa sunkam ganhantuti vuttatta idanca sunkatthanassa bahi thitam 1- na ca tena nitam tasma neva bhandadeyyam na parajikam. Thitayanadisu thapitepi tesu vina tassa payogam gatesu theyyacittepi sati nevatthi avaharo. Yadi pana thapetva yanadini pajento atikkameti hatthisuttadisu va kataparicayatta purato thatva ehi reti pakkosati simatikkame parajikam. Elakalomasikkhapade imasmim thane annam harapetiti anapatti idha parajikam. Tatra annassa yane va bhande va ajanantassa pakkhipitva tiyojanam atikkameti nissaggiyani hontiti pacittiyam idha anapatti. Sunkatthane sunkam datvava gantum vattati. Eko abhogam katva gacchati sace sunkam dehiti vakkhanti dassami no ce vakkhanti gamissamiti. Tam disva eko sunkiko eso bhikkhu gacchati ganhatha nam sunkanti 2- vadati. @Footnote: 1. thapitam . 2. ganhatha nanti va ganhatha sunkanti va vattabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page439.

Aparo kuto pabbajitassa sunkam gacchatuti vadati laddhakappam hoti gantabbam. Bhikkhunam sunkam adatva gantum na vattatiti ganhatha upasakati vutte pana bhikkhussa sunkam ganhantehi pattacivaram gahetabbam bhavissati kintena gacchatuti vuttepi laddhakappameva. Sace sunkika niddayanti va jutam va kilanti katthaci va gata ayanca kuhim sunkikati pakkositvapi na passati laddhakappameva. Sacepi sunkatthanam patva annavihito kinci cintento va sajjhayanto va manasikaram anuyunjanto va corahatthisihabyagghadihi sahasa vutthaya samanubaddho va mahamegham utthitam disva purato salam pavisitukamo va hutva tam thanam atikkamati laddhakappameva. Sunkam pariharatiti ettha upacaram okkamitva kincapi pariharati avaharoyevati kurundatthakathayam vuttam. Mahaatthakathayam pana pariharantam rajapurisa vihethentiti kevalam adinavam dassetva upacaram okkamitva pariharato dukkatam anokkamitva pariharato anapattiti vuttam. Idam paliya sameti. Ettha dvihi leddupatehi upacaro paricchinditabboti. Sunkaghatakatha nitthita. {114} Ito parasmim ekamsena avaharapahonakam panam dassento manussapanoti aha. Tampi bhujissam harantassa avaharo natthi. Yopi bhujisso matara va pitara va athapito hoti attana va attano upari katva pannasam va satthim va aggahesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page440.

Tampi harantassa avaharo natthi. Dhanam pana gatatthane vaddhati. Antojatakadhanakkitakakaramaranitakappabhedam pana dasamyeva harantassa avaharo hoti. Tameva hi sandhaya idam vuttam pano nama manussapano vuccatiti. Ettha ca gehadasiya kucchimhi jato antojatako dhanena kito dhanakkitako paradesato aharitva anetva dasabyam upagamito karamaranitoti veditabbo. Evarupam panam harissamiti amasati dukkatam. Hatthe va pade va gahetva ukkhipanto phandapeti thullaccayam. Ukkhipitva palayitukamo kesaggamattampi thitatthanato atikkameti parajikam. Kesesu va hatthesu va gahetva kaddhati padavarena karetabbo. Padasa nessamiti tajjento va paharanto va ito gacchahiti vadati. Tena vuttam disabhagam gacchantassa dutiyapadavare parajikam. Yepi tena saddhim ekacchanda honti sabbesam ekakkhane parajikam. Bhikkhu dasam disva sukhadukkham pucchitva va apucchitva va gaccha palayitva sukham jivati vadati. So ce palayati dutiyapadavare parajikam. Tam attano samipam agatam anno palahiti vadati. Sace bhikkhusatam patipatiya attano attano samipagatam vadati sabbesam parajikam. Yo pana vegasa palayantamyeva palaya yava tam samika na ganhantiti bhanati anapatti parajikassa. Sace pana sanikam gacchantam bhanati so ca tassa vacanena sigham gacchati parajikam. Palayitva annam gamam va desam va gatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page441.

Disva tatopi palapentassa parajikameva. Adinnadanannama pariyayena muccati. Yo hi evam vadeti tvam idha kim karosi kinte palayitum na vattatiti va kim katthaci gantva sukham jivitum na vattatiti va dasadasiyo palayitva amukannama padesam gantva sukham jivantiti va so ca tassa vacanam sutva palayati avaharo natthi. Yopi mayam asukannama desam gacchama tatra gata sukham jivanti amhehi ca saddhim gacchantanam antaramaggepi patheyyadihi kilamatho natthiti vatva attana saddhim agacchantam gahetva gacchati maggagamanavasena na theyyacittena nevatthi avaharo. Antaramagge ca coresu utthitesu are cora utthita vegena palahi ehi yahiti vadantassapi corantarayamocanatthaya vuttatta avaharam na vadantiti. Panakatha nitthita. Apadesu ahi nama sassamiko ahitundikadihi 1- gahitasappo yam kilapenta addhampi padampi kahapanampi labhanti muncantapi hirannam va suvannam va gahetvava muncanti. Te kassaci bhikkhuno nisinnokasam gantva sappakarandakam thapetva niddayanti va katthaci va gacchanti. Tatra ce so bhikkhu theyyacittena tam karandam amasati dukkatam phandapeti thullaccayam thana caveti parajikam. Sace pana karandam ugghatetva sappam givayam ganhati dukkatam uddharati thullaccayam ujum katva uddharantassa karandatalato sappassa nangutthe @Footnote: 1. ahitundiko ahigunthakoti dve patha yebhuyyena valanjiyati. ahikundikotipi @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page442.

Kesaggamattam mutte parajikam. Ghamsitva kaddhantassa nangutthe mukhavattito muttamatte parajikam. Karandamukham isakam vivaritva paharam va datva ehi reti namena pakkositva va nikkhameti parajikam. Tatheva vivaritva mandukasaddam va musikasaddam va lajavikiranam va katva namena pakkosati va accharam va paharati evam nikkhantepi parajikam. Mukham avivaritva evam kate chato sappo sisena karandaputam ahacca okasam katva palayati parajikameva. Sace pana mukhe vivarite sayameva sappo nikkhamitva palayati bhandadeyyam. Athapi mukham vivaritva va avivaritva va kevalam mandukamusikasaddam lajavikiranameva va karoti na namam gahetva pakkosati na accharam va paharati sappo chatatta mandukadini khadissamiti nikkhamitva palayati bhandadeyyameva. Maccho kevalam idha apadaggahanena agato. Yam panettha vattabbam tam udakatthe vuttamevati. Apadakatha nitthita. {115} Dvipadesu ye avaharitum sakka te dassento manussa pakkhajatati aha. Devata pana avaharitum na sakka. Pakkha jata etesanti pakkhajata. Te lomapakkha cammapakkha atthipakkhati tividha. Tattha morakukkutadayo lomapakkha vagguliadayo cammapakkha bhamaradayo 1- atthipakkhati veditabba. Te sabbe manussa ca @Footnote: 1. kincapi pakkhajata na pana dvipada honti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page443.

Pakkhajata ca kevalam idha dvipadaggahanena agata. Yam panettha vattabbam tam akasatthe ca pane ca vuttamevati. Dvipadakatha nitthita. {116} Catuppadesu pasukati paliyam agatavasesa sabba catuppadajati veditabba. Hatthiadayo pakatayeva. Tattha theyyacittena hatthim amasantassa dukkatam phandapentassa thullaccayam. Yo pana mahabalo balamadena tarunam bhikacchapam nabhimule sisena uccaretva ganhanto cattaro pade sondanca bhumito kesaggamattampi moceti parajikam. Hatthi pana koci hatthisalayam bandhitva thapito hoti koci abaddhova titthati koci antovatthumhi titthati koci rajangane. Tattha hatthisalayam givayam bandhitva thapitassa givabandhananca cattaro pada cati pancatthanani honti. Givaya ca ekasminca pade ayasankhalikaya baddhassa chatthanani. Givayanca dvisu ca padesu baddhassa sattatthanani. Tesam vasena phandapanatthanacavanani 1- veditabbani. Abaddhassa sakalahatthisala thanam. Tato atikkamane parajikam. Antovatthumhi thitassa sakalam antovatthueva thanam. Tassa vatthudvaratikkamane parajikam. Rajangane thitassa sakalanagaram thanam. Tassa nagaradvaratikkamane parajikam. Bahinagare thitassa thitatthanameva thanam. Tam haranto padavarena karetabbo. Nipannassa ekameva thanam. Theyyacittena utthapentassa @Footnote: 1. idam samasalakkhanato virujjhati. thanati hi vibhattipadam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page444.

Utthitamatte parajikam. Assepi ayameva vinicchayo. Sace pana so catusu padesu baddhova hoti atthatthanani veditabbani. Esa nayo otthepi. Gonopi koci gehe bandhitva thapito hoti koci abaddhova titthati koci pana vaje bandhitva thapito hoti koci abaddhova titthati. Tattha gehe bandhitva thapitassa cattaro pada bandhanancati pancatthanani. Abaddhassa sakalam geham. Vajepi baddhassa pancatthanani. Abaddhassa sakalo vajo. Tam vajadvaram atikkameti parajikam. Vajam bhinditva haranto khandhadvaram atikkameti parajikam. Dvaram va vivaritva vajam bhinditva va bahi thito namena pakkositva nikkhameti parajikam. Sakhabhangam dassetva pakkosantassapi eseva nayo. Dvaram avivaritva vajam abhinditva sakhabhangam caletva pakkosati. Gono chatataya langhetva nikkhamati parajikameva. Sace pana dvare vivarite vaje va bhinne sayameva nikkhamati bhandadeyyam. Dvaram vivaritva va avivaritva va vajam bhinditva va abhinditva va kevalam sakhabhangam caleti na pakkosati. Gono chatataya padasa va langhetva va nikkhamati bhandadeyyameva. Eko majjhegame 1- baddho thito eko nipanno. Thitagonassa pancatthanani honti. Nipannassa dve. Tesam vasena phandapanatthanacavanani veditabbani. Yo pana nipannam anutthapetva @Footnote: 1. gamamajjhe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page445.

Tattheva ghateti bhandadeyyam. Suparikkhitte pana dvarayutte game thitagonassa sakalagamo thanam. Aparikkhitte thitassa va carantassa va padehi akkantakkantatthanameva thanam. Gadrabhapasukadisupi ayameva vinicchayoti. Catuppadakatha nitthita. {117} Bahupadesu. Sace ekaya satapadiya vatthu purati tam padasa nentassa navanavuti thullaccayani ekam parajikam. Sesam vuttanayamevati. Bahupadakatha nitthita. {118} Ocaratiti ocarako. Tattha tattha anto anupavisatiti vuttam hoti. Ocaritvati sallakkhetva upadharetvati attho. Acikkhatiti parakulesu va viharadisu va dutthapitam asamvihitarakkham bhandam annassa corakammam katum patibalassa aroceti. Apatti ubhinnam parajikassati avassam hariye bhande ocarakassa anattikkhane itarassa thana cavaneti evam apatti ubhinnam parajikassa. Yo pana bhikkhu puriso gehe natthi bhandam amukannama padese thapitam asamvihitarakkham dvaram asamvutam gatamaggeneva sakka haritum natthi nama koci purisakarupajivi yo tam gantva hareyyatiadina nayena pariyayam karoti. Tanca sutva anno aham dani harissamiti gantva harati. Tassa thana cavane parajikam. Itarassa pana anapatti. Pariyayena hi adinnadanato muccatiti. Ocarakakatha nitthita.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page446.

Onim rakkhatiti onirakkho. Yo parena attano vasanatthane abhatam bhandam idam tava bhante muhuttam oloketha yava aham idannama kiccam katva agacchamiti vutto rakkhati tassetam adhivacanam. Tenevaha onirakkho nama ahatam bhandam gopentoti. Tattha onirakkho yebhuyyena bandhitva lancetva thapitabhandam amocetvava hettha pasibbakam va putakam va chinditva kincimattam gahetva sibbanadim puna pakatikam karoti. Evam ganhissamiti amasanadini karontassa anurupa apattiyo veditabbati. Onirakkhakatha nitthita. Samvidhaya avaharo samvidhavaharo. Annamannam sannattiya katavaharoti vuttam hoti. Samvidahitvati ekacchandataya ekajjhasayataya sammantayitvati attho. Tatrayam vinicchayo. Sambahula bhikkhu asukannama geham gantva chadanam va bhittim va bhinditva sandhim va chinditva bhandam harissamati samvidahitva gacchanti. Tesu eko bhandam avaharati. Tassuddhare sabbesam parajikam. Parivarepi cetam vuttam caturo jana samvidhaya garubhandam avaharum tayo parajika eko na parajiko panha mesa kusalehi cintitati tassayam attho cattaro jana acariyantevasika chammasakam garubhandam avaharitukama jata. Tattha acariyo tvam ekam masakam hara

--------------------------------------------------------------------------------------------- page447.

Tvam ekam tvam ekam aham tayo harissamiti aha. Antevasikesu pana pathamo tumhe bhante tayo haratha tvam ekam hara tvam ekam hara aham ekam harissamiti aha. Itarepi dve evameva ahamsu. Tattha antevasikesu ekamekassa eko masako sahatthiko hoti. Tena tesam dukkatapattiyo. Panca anattika. Tehi tinnampi parajikam. Acariyassa pana tayo sahatthika. Tehissa thullaccayam. Tayo anattika. Tehipi thullaccayameva. Imasmim hi adinnadanasikkhapade sahatthikam va anattiyassa anattiyam va sahatthikassa angam na hoti. Sahatthiyampana sahatthiyeneva karetabbam. Anattiyam anattiyeneva. Teneva vuttam caturo jana samvidhaya .pe. Panha mesa kusalehi cintitati. Apica samvidhavahare asammohattham ekabhandam ekatthanam ekabhandam nanathanam nanabhandam ekatthanam nanabhandam nanathananti idampi catukkam atthato sallakkhetabbam. Tattha ekabhandam ekatthananti ekakulassa apanaphalake pancamasakam bhandam dutthapitam disva sambahula ekam anapenti gacchetam aharati. Tassuddhare sabbesam parajikam. Ekabhandam nanathananti ekakulassa pancasu apanaphalakesu ekekam masakam dutthapitam disva sambahula ekam anapenti gacchete aharati. Pancamassa masakassa uddhare sabbesam parajikam. Nanabhandam ekatthananti bahunam santakam pancamasakam va atirekapancamasakam va agghanakam bhandam ekasmim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page448.

Thane dutthapitam disva sambahula ekam anapenti gacchetam aharati. Tassuddhare sabbesam parajikam. Nanabhandam nanathananti pancannam kulanam pancasu apanaphalakesu ekekam masakam dutthapitam disva sambahula ekam anapenti gacchete aharati. Pancamassa masakassa uddhare sabbesam parajikanti. Samvidhavaharakatha nitthita. {119} Sanketakammanti sanjananakammam. Kalaparicchedavasena sannanakarananti attho. Ettha ca purebhattam avaharati vutte ajja va purebhattam avaharatu sve va anagate va samvacchare natthi visanketo ubhinnampi ocarake vuttanayeneva parajikam. Sace pana ajja purebhattam avaharati vutte sve harati ajjati niyamitam tam sanketam atikkamma paccha avahatam hoti. Sace sve purebhattam avaharati vutte ajja purebhattam harati sveti niyamitam tam sanketam appatva pure avahatam hoti. Evam avaharantassa avaharakasseva parajikam mulatthassa anapatti. Sve purebhattanti vutte tadaheva va sve pacchabhattam va harantopi tam sanketam pure ca paccha ca haratiti veditabbo. Eseva nayo pacchabhattarattindivesupi. Purimayamamajjhimayamapacchimayamakalajunhamasautusamvaccharadivasenapi cettha sanketavisanketata veditabba. Purebhattam harati vutte purebhattameva harissamiti vayamantassa paccha bhattam hoti ettha kathanti. Mahasumatthero tava aha purebhattappayogova eso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page449.

Tasma mulattho na muccatiti. Mahapadumatthero panaha kalaparicchedam atikkantatta visanketam tasma mulattho muccatiti. Sanketakammakatha nitthita. {120} Nimittakammanti sannuppadanattham kassaci nimittassa karanam. Tam akkhim va nikkhanissamitiadina nayena tidha vuttam. Annampi panettha hatthalanghanapanippaharaangulipothanagivupanamana- khipitaukkasanadimanekappakaram sangahetabbam. Sesamettha sanketakamme vuttanayamevati. Nimittakammakatha nitthita.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 373-449. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=7842&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=7842&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=90              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=6336              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=1672              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=1672              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]