ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

page49.

5. Panihitaacchavaggavannana [41] Pancamassa pathame seyyathapiti opammatthe nipato. Tatra bhagava katthaci atthena upamam parivaretva dasseti vatthasutte 1- viya, 2- paricchattakopamaaggik- khandhopamadisuttesu 3- viya ca, katthaci upamaya attham parivaretva dasseti lonambilasutte 4- viya, suvannakarasuttasuriyopamadisuttesu 5- viya ca. Imasmim pana salisukopame upamaya attham parivaretva dassento seyyathapi bhikkhavetiadimaha. Tattha salisukanti saliphalassa 6- sukam. Yavasukesupi eseva nayo. Vasaddo vikappattho. Micchapanihitanti miccha thapitam. Yatha vijjhitum sakkoti, na evam uddhaggam katva thapitanti attho. Bhecchatiti 7- bhindissati, chavim chindissatiti attho. Micchapanihitena cittenati miccha thapitena cittena. Vattavasena uppannacittam sandhayetam vuttam. Avijjanti atthasu thanesu annanabhutam ghanabahulam mahaavijjam. Vijjam uppadessatiti ettha vijjanti arahattamaggananam. Nibbananti tanhavanato nikkhantabhavena evam vuttam amatam. Sacchikarissatiti paccakkham karissati. [42] Dutiye sammapanihitanti yatha bhinditum sakkoti, evam uddhaggam katva sutthu thapitam. Akkantanti ettha padeneva akkantam nama hoti, hatthena uppilitam. Rulhisaddavasena pana akkantantveva vuttam. Ayanhettha ariyavoharo. Kasma pana anne sepannikantakadayo 8- mahante aggahetva sukhumam dubbalam salisukayavasukameva gahitanti? appamattakassapi kusalakammasseva vadhaya 9- samatthabhavadassanattham. Yatha hi sukhumam dubbalam salisukam va yavasukam va hotu, mahanta 10- sepannikantakamadanakantakadayo va, etesu yankinci miccha thapitam hattham va padam va chinditum lohitam va @Footnote: 1 pali. vatthupasutta, Ma.mu. 12/70/48 2 an.sattaka. 23/66/118 (sya) @3 an.sattaka. 23/69/129 (sya) 4 pali. lonaphalasutta, @an.tika. 20/101/242 5 an.sattaka. 23/63/102 mahavagga (sya) 6 Ma. saliphale @7 ka.,Ma. bhijjissati... 8 cha.Ma.,i. sepannikantakamadanakantakadayo @9 cha.Ma.,i. kusalakammassa vivattaya 10 cha.Ma.,i. mahantamahanta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Uppadetum na sakkoti, sammapanihitampi 1- sakkoti, evameva appamattakam pannamutthimattakadanam kusalam 2- va hotu, mahantam velamadanadikusalam va, sace vattasampattim patthetva vattasannissitavasena miccha thapitam hoti, vattameva aharitum sakkoti, no vivattam. "idam me danam asavakkhayavaham hotu"ti evam pana vivattam patthentena vivattavasena samma thapitam arahattampi paccekabodhinanampi sabbannutannanampi datum sakkotiyeva. Vuttanhetam:- "patisambhida vimokkha ca ya ca savakaparami paccekabodhi buddhabhumi sabbametena labbhati"ti. 3- Imasmim suttadvaye ca vattavivattam kathitam. [43] Tatiye padutthacittanti dosena padutthacittam. Cetasa ceto pariccati attano cittena tassa cittam paricchinditva. Yathabhatam nikkhittoti yatha aharitva thapito. Evam nirayeti evam niraye thitoyevati datthabbo. 4- Apayantiadi sabbam nirayavevacanametam. 5- Nirayo hi ayasankhata sukha apetoti apayo, dukkhassa gati patisarananti duggati, dukkatakarino ettha vivasa nipatantiti vinipato, nirassadatthena nirayo. [44] Catutthe pasannanti saddhapasadena pasannam. Sugatinti sukhassa gatim. Saggam lokanti rupadihi sampattihi sutthu aggam lokam. [45] Pancame udakarahadoti udakadaho. Aviloti avippasanno. Lulitoti aparisuddho. 6- Kalalibhutoti kaddamibhuto. Sippisambukantiadisu sippiyo ca sambuka ca sippisambukam. Sakkharani 7- ca kathalani ca sakkharakathalam. Macchanam gumbam ghatati @Footnote: 1 cha.Ma.,i. samma thapitam pana 2 cha.Ma.,i. tinamutthimattadanakusalam @3 pali. vimokkho (cula.), khu.khu. 25/15/13 nidhikandasutta 4 cha.Ma. vattabbo @5 cha.Ma.,i. nirayavevacanameva 6 cha.Ma. aparisanthito 7 cha.Ma.,i. sakkhara ca kathalani ca @sakkharakathalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Macchagumbam. Carantampi titthantampiti ettha sakkharakathalam titthatiyeva, itarani carantipi titthantipi. Yatha pana antarantara thitasupi nisinnasupi nipajjamanasupi "eta gaviyo caranti"ti carantiyo upadaya itarapi "caranti"ti vuccanti, evam titthantameva sakkharakathalam upadaya itarampi dvayam "titthantan"ti vuttam, itaradvayam carantam upadaya sakkharakathalampi "carantan"ti vuttam. Avilenati pancahi nivaranehi pariyonaddhena. Attattham vatiadisu attano ditthadhammiko lokiyalokuttaramissako attho attattho nama. Attano samparaye lokiyalokuttaramissako attho parattho nama hoti. Sopi paratthayuttoti parattho. 1- Tadubhayam ubhayattho nama. Apica attano ditthadhammikasamparayiko lokiyalokuttaro attho attattho nama, parassa tadisova attho parattho nama, tadubhayampi ubhayattho nama. Uttarim va manussadhammati dasakusalakammapathasankhata manussadhamma uttarim. Ayanhi dasavidho dhammo vinapi annasamadapake 2- satthantarakappavasane jatasamvegehi manussehi sayameva samadinnatta manussadhammoti vuccati, tato uttarim pana jhanavipassanamaggaphalani veditabbani. Alamariyananadassanavisesanti ariyanam yuttam, ariyabhavam va katum samattham nanadassanasankhatam visesam. Nanameva hi jananatthena nanam, dassanatthena dassananti veditabbam, dibbacakkhunanavipassanananamaggananaphalananapaccavekkhananananametam adhivacanam. [46] Chatthe acchoti amalo, 3- pasannotipi vattati. Vippasannoti sutthu pasanno. Anaviloti na avilo, parisuddhoti attho, phenapubbulasankhasevalapanakarahitoti vuttam hoti. Anavilenati pancanivaranavippayuttena. 4- Sesam catutthe vuttanayameva. Imasmim suttadvaye vattavivattameva kathitam. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. so hi parattha atthoti parattho 2 cha.Ma.,i. annam samadapakam 3 cha.Ma. abahalo @4 cha.Ma. pancanivaranavimuttena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

[47] Sattame rukkhajatananti paccatte samivacanam, rukkhajataniti attho. Rukkhanametam adhivacanam. Yadidanti nipatamattam. Mudutayati mudubhavena. Koci hi rukkho vannenapi aggo hoti, koci gandhena, koci rasena, koci thaddhataya. 1- Candano 2- pana mudutaya ceva kammannataya ca aggo setthoti dasseti. Cittam bhikkhave bhavitam bahulikatanti ettha samathavipassanavasena bhavitanceva punappunam katanca cittam adhippetam. Kurundakavasipussamittatthero panaha "ekantam mudu ceva kammaniyanca cittam nama abhinnapadakacatutthajjhanacittameva avuso"ti. [48] Atthame evam lahuparivattanti evam lahum uppajjitva lahum nirujjhanakam. Yavancati adhimattasamanatthe nipato, ativiya na sukaroti attho. Idanti nipatamattam. Cittanti ekacce tava acariya "bhavangacittan"ti vadanti, tam pana patikkhipitva "idha cittanti yankinci antamaso cakkhuvinnanampi adhippetameva"ti vuttam. Imasmimpana thane 3- milindaraja dhammakathikam nagasenattheram pucchi "bhante nagasena ekasmim accharakkhane pavattitacittasankhara sace rupino assu, 4- kativa maharasi bhaveyya"ti. "vahasatanam kho maharaja vihinam addhaculavaha vihinam satta ambanani dve ca tumba ekaccharakkhane pavattitassa cittassa sankhampi na upenti, kallampi na upenti, kallabhagampi na upenti"ti. 5- Atha kasma sammasambuddhena "upamapi na sukara"ti vuttam. Yatheva vihiupamam 6- patikkhipitvapi kappadighabhavassa yojanikapabbatena yojanikasasapapunnanagarena, ca nirayadukkhassa sattisatahatopamena, sattasukhassa 7- ca cakkavattisampattiya upama kata, evamidhapi katabbati? tattha "sakka pana bhante upama katun"ti evam pucchavasena upama kata, imasmim sutte pucchaya abhavena na kata. Idanhi suttam dhammadesanapariyosane vuttam. Iti imasmim sutte cittarasi nama kathitoti. @Footnote: 1 Ma. phutthataya 2 cha.Ma. phandano 3 cha.Ma.,i. imasmim panatthe 4 Ma. pindo assa @5 milinda. 2/109 sabbannubhavapanha (cula.) 6 cha.Ma.,i. yatheva hi upamam @7 cha.Ma.,i. saggasukhassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

[49] Navame pabhassaranti pandaram parisuddham. Cittanti bhavangacittam. Kim pana cittassa vanno nama atthiti? natthi. Niladinanhi annataravannam hotu suvannavannam va 1- yankinci parisuddhataya "pabhassaran"ti vuccati. Idampi nirupakkilesataya parisuddhanti pabhassaram. Tanca khoti tam bhavangacittam. Agantukehiti asahajatehi paccha javanakkhane uppajjanakehi. Upakkilesehiti ragadihi upakkilitthatta upakkilittham namati vuccati. Katham? yatha hi silavanto acarasampanna matapitaro va acariyupajjhaya va dussilanam duracaranam avattasampannanam puttananceva antevasikasaddhiviharikananca vasena "attano putte va antevasikasaddhiviharike va na tajjenti na sikkhapenti na ovadanti nanusasanti"ti avannam akittim labhanti, evam sampadamidam veditabbam. Acarasampanna matapitaro viya ca acariyupajjhaya viya ca bhavangacittam datthabbam, puttadinam vasena tesam akittilabho viya javanakkhane rajjanadussanamuyhanasabhavanam lobhadosamohasahagatanam cittanam vasena uppannehi agantukehi upakkilesehi pakatiparisuddhampi bhavangacittam upakkilittham nama hotiti. [50] Dasame bhavangacittameva cittam. Vippamuttanti javanakkhane arajjamanam adussamanam amuyhamanam tihetukananasampayuttadikusalavasena uppajjamanam agantukehi upakkilesehi vimuttam nama hotiti. 2- Idhapi yatha silavantanam acarasampannanam puttadinam vasena matadayo "sobhana eteyeva attano puttakadayo sikkhapenti ovadanti anusasanti"ti vannakittilabhino honti, evam javanakkhane uppannakusalacittavasena idam bhavangacittam agantukehi upakkilesehi vippamuttanti vuccatiti. Panihitaacchavaggavannana nitthita. Pancamo vaggo. @Footnote: 1 cha.,i. avannam va, Ma. suvannam va 2 cha.Ma.,i. vippamuttam nama hoti


             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 49-53. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=1149&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=1149&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=42              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=161              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=166              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=166              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]