ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 39 : PALI ROMAN Ja.A.5 chakka-dasakanipata

                      Kumbhakarajatakam
     ambahamaddam vanamantarasminti idam sattha jetavane viharanto
kilesaniggaham arabbha kathesi. Vatthum pannasajatake avibhavissati.
     Tada pana savatthiyam pancasata sahayaka pabbajitva antokoti-
santhare vasamana addharattisamaye kamavitakkam vitakkayimsu.
Sattha attano savake rattiya tayo vare divasassa tayo vareti
rattindivam cha vare olokento kiki andam viya camari baladhim
viya mata piyaputtakam viya ekacakkhuko puriso cakkhum viya rakkhati
tasma tasmim khane uppannakilesam nigganhi. So tam divasam
addharattisamaye jetavanam parigganhanto tesam bhikkhunam vitakkasamudacaram
natva imesam bhikkhunam abbhantare ayam kileso vaddhanto arahattassa
hetum bhindissati idaneva tesam kilesam nigganhitva arahattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Dassamiti gandhakutito nikkhamitva anandattheram pakkosapetva ananda antokotisanthare vasanakabhikkhu sabbe sannipatehiti sannipatetva pannattapavarabuddhasane nisiditva na bhikkhave antopavattakilesanam vase pavattitum vattati kileso hi vaddhamano paccamitto viya mahavinasam papeti bhikkhuna nama appamattakampi kilesam nigganhitum vattati poranakapandita appamattakam arammanam disva abbhantare pavattakilesam nigganhitva paccekabodhinanam nibbattesunti vatva atitam ahari atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto baranasinagarassa dvaragame kumbhakarakule nibbattitva vayappatto kutumbam santhapetva ekam puttanca dhitaranca labhitva kumbhakarakammam nissaya puttadaram posesi. Tada kalingaratthe dantapuranagare karakando nama raja mahantena parivarena uyyanam gacchanto uyyanadvare phalabharabharitam madhuraphalam ambarukkham disva hatthikkhandha- varagatoyeva hattham pasaretva ekam ambapindam gahetva uyyanam pavisitva mangalasilayam nisinno databbayuttakanam datva ambam paribhunji. Ranna gahitakalato patthaya sesehi nama gahetabbamevati amaccapi brahmanagahapatikadayopi ambani patetva khadimsu. Paccha paccha agata rukkham aruyha muggarehi pothetva obhagga- vibhaggasakham katva amakaphalampi asesetva khadimsu. Rajapi divasam uyyane kilitva sayanhasamaye alankatahatthikkhandhe nisiditva gacchanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Tam rukkham disva hatthikkhandhato otaritva rukkhamulam gantva rukkham olokento ayam patova passantanam atittikaro phalabharabharito sobhamano atthasi idani gahitaphalo obhaggavibhaggo asobhamano thitoti cintetva puna annataram olokento aparam nipphalam ambarukkham disva esa rukkho attano nipphalabhavena mundamanipabbato viya sobhamano thito ayam pana phalitabhavena imam byasanam patto idam agaramajjhampi phalitarukkhasadisam pabbajja nipphalarukkhasadisa sadhanasseva bhayam atthi niddhanassa bhayam natthi mayapi nipphalarukkhena viya bhavitabbanti phalarukkham arammanam katva rukkhamule thitakova tini lakkhanani sallakkhetva vipassanam vaddhitva paccekabodhinanam nibbattetva viddhamsita dani me matukucchikutika vicchinna tisu bhavesu patisandhi sodhita samsaraukkarabhumi sosito maya assusamuddo bhinno atthipakaro natthi me puna patisandhiti avajjento sabbalankarapatimanditova atthasi. Atha nam amacca ahamsu atibahu thitattha maharajati. Na mayam rajano paccekabuddha nama mayanti. Paccekabuddha nama tumhadisa na honti devati. Atha kidisa hontiti. Oropitakesamassu kasavavatthapaticchanna kule va gane va alagga vatacchinnavalahaka rahumukhamutta- candamandalapatibhaga himavante nandamulakapabbhare vasanti evarupa paccekabuddhati. Tasmim khane raja hattham ukkhipitva sisam paramasi. Tavadeva gihilingam antaradhayi samanalingam paturahosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Ticivaranca patto ca vasi suci ca bandhanam parisavanena atthete yuttayogassa bhikkhunoti evam vutta samanaparikkhara kayapaticchannava ahesum. So akase thatva mahajanassa ovadam datva anilapathena uttarahimavante nandamulakapabbharameva agamasi. Gandhararatthepi takkasilanagare naggaji nama raja uparipasade pallankavaramajjhagato ekam itthim ekekahatthesu ekekam manivalayam pilandhitva avidure nisiditva gandham pimsamanam disva etani manivalayani ekekabhavena na ghattenti na viravantiti olokento nisidi. Atha sa dakkhinahatthato valayam vamahattheyeva pilandhitva dakkhinahatthena gandham sankaddhitva pimsitum arabhi. Vamahatthe manivalayam dutiyavalayam agamma ghattiyamanam saddamakasi. Raja tani dve valayani annamannam sanghattentani viravantani disva cintesi idam valayam ekekakale na ghattesi dutiyam agamma ghatteti saddam karoti evameva ime sattapi ekeka na ghattenti na viravanti dve tayo hutva annamannam sanghattenti kalaham karonti aham pana tasmim gandhare dvisu rajjesu ratthavasino vicaremi maya ekavalayasadisena hutva param avicaretva attanameva vicarentena vasitum vattatiti sanghattanavalayam arammanam katva yathanisinnova tini lakkhanani sallakkhetva vipassanam vaddhetva paccekabodhinanam nibbattesi. Sesam purimasadisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

Videharatthe mithilanagare nimiraja nama bhuttapataraso amacca- ganaparivuto vivatasihapanjarena antaravithim pekkhamano atthasi. Atheko seno sunapanto mamsapesim gahetva akasam pakkhandi. Tamenam itocito ca gijjhadayo sakuna samparivaretva aharahetu tundena vijjhanta pakkhehi paharanta padehi maddanta agamamsu. So attano vadham asahamano tam mamsam chaddesi. Anno ganhi. Anne sakuna imam muncitva tam anubandhimsu. Tenapi vissattham anno ganhi. Tampi tatheva vihethesum. Raja te sakune disva cintesi yo yo mamsapesim ganhi tassa tasseva dukkham yo yo tam chaddeti vissajjesi tassa tasseva sukham ime panca kamagunepi yo yo ganhati tassa tasseva dukakham itarasseva sukham ime hi bahunam sadharana mayham kho pana solasa itthisahassani maya vissatthamamsapindena viya senena panca kamagune pahaya sukhitena bhavitum vattatiti so yonisomanasikaronto yathathitova tini lakkhanani sallakkhetva vipassanam vaddhetva paccekabodhinanam nibbattesi. Sesam purimasadisameva. Uttarapancalaratthepi kapilanagare dummukho nama raja bhutta- pataraso sabbalankarapatimandito amaccaganaparivuto vivatasihapanjarena rajanganam olokento atthasi. Tasmim khane gopalaka vajadvaram vivarimsu. Usabha vajato nikkhamitva kilesavasena ekam gavim anubandhimsu. Tattheko tikhinasingo mahausabho annam usabham agacchantam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

Disva kilesamaccherabhibhuto tikhinasingena antarasatthimhi pahari. Tassa paharamukhena anta nikkhamimsu. Tattheva jivitakkhayam papuni. Raja tam disva cintesi ime satta tiracchanagate adim katva kilesavasena dukkham papunimsu ayam usabho kilesam nissaya jivitakkhayam patto annepi satta kileseheva kampanti maya imesam sattanam kampanakilese pahatum vattatiti so thitakova tini lakkhanani sallakkhetva vipassanam vaddhetva paccekabodhinanam nibbattesi. Sesam purimasadisameva. Athekadivasam te cattaro paccekabuddha bhikkhacaravelam sallak- khetva nandamulakapabbhara nikkhamma anotattadahe nagalatadanta- kattham khaditva katasarirapatijaggana manosilatale thatva nivasetva pattacivaramadaya iddhiya akase uppatitva pancavannavalahake maddamana gantva baranasinagaradvaragamakassa avidure otaritva ekasmim phasukatthane civaram parupitva pattam gahetva dvaragamam pavisitva pindaya caranta bodhisattassa gehadvaram sampapunimsu. Bodhisatto te disva tutthacitto hutva geham pavesetva pannattasane nisidapetva dakkhinodakam datva panitena khadaniyena bhojaniyena parivisitva ekamantam nisiditva sanghattheram vanditva bhante tumhakam pabbajja ativiya sobhati vippasannani vo indriyani parisuddho chavivanno kinnu kho arammanam disva tumhe imam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Bhikkhacariyapabbajjam upagatati pucchi. Yatha ca sanghattheram evam sesepi upasankamitva pucchi. Athassa te cattaropi jana aham asukaratthe asukanagare asukaraja nama hutvati adina nayena attano attano abhinikkhamanavatthuni kathetva patipatiya ekekam gathamahamsu ambahamaddam vanamantarasmim nilobhasam phalitam samvirulham tamaddasam phalahetu vibhaggam tam disva bhikkhacariyam carami. Selam sumattham naravidunitthitam nari yugam dharayi appasaddam dutiyanca agamma ahosi saddo tam disva bhikkhacariyam carami. Dija dijam kunapamaharantam ekam samanam bahuka samecca aharahetu paripatayimsu tam disva bhikkhacariyam carami. Usabhahamaddam yuthassa majjhe valakkakum vannabalupapannam tamaddasam kamahetu vitunnam tam disva bhikkhacariyam caramiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Tattha ambahamaddanti ambarukkham aham addasam. Vanamantarasminti vanaantare ambavanamajjheti attho. Samvirulhanti samvaddhitam. Tamaddasanti tam uyyanato nikkhamanto phalahetu vibhaggam puna addasam. Tam disvati tam phalahetu vibhaggam disva patiladdha- samvego paccekabodhinanam nibbattetva imam bhikkhacariyapabbajjam upagatosmi tasma bhikkhacariyam carami. Idam so phalahetu vibhaggaambarukkhadassanakalato patthaya sabbam cittavaram kathesi. Sesanam visajjanesupi eseva nayo ayam panettha anuttanapadavannana. Selanti manivalayam. Naravidunitthitanti viranarehi nitthitam panditapurisehi katanti attho. Yuganti ekekasmim ekekam katva ekam valayayugalam. Dija dijanti gahitamamsapindam dijam avasesadija. Kunapamaharantanti mamsapindam adaya harantam. Sameccati samagantva sannipatitva. Paripatayimsuti kotetva anubandhimsu. Usabhahamaddanti usabham aham addasam. Valakkakunti valakkakudham. Bodhisatto ekekam gatham sutva sadhu bhante tumhakamevetam arammanam anurupanti ekekassa paccekabuddhassa thutim akasi. Tanca pana catuhi janehi desitam dhammakatham sutva gharavase anapekkho hutva paccekabuddhesu gatesu bhuttapataraso sukhanisinno bhariyam amantetva bhadde ete cattaro paccekabuddha rajjam pahaya pabbajitva akincana apalibodha pabbajjasukhena vitinamenti aham pana bhatiya jivitam kappemi kim me gharavasena tvam puttake

--------------------------------------------------------------------------------------------- page204.

Samganhanti gehe vasati vatva gathadvayamaha karakandam kalinganam gandharananca naggaji nimiraja videhanam pancalananca dummukho ete ratthani hitvana pabbajimsu akincana. Sabbepime devasama samagata aggi yatha pajjalito tathevime ahampi eko carissami bhaggavi hitvana kamani yathodhikaniti. Tasam attho bhadde esa sanghattherapaccekabuddho dantapure nama nagare karakandam nama kalinganam janapadassa raja dutiyo takkasilanagare naggaji nama gandharanam janapadassa raja tatiyo mithilanagare nimiraja nama videhanam janapadassa raja catuttho kapilanagare dummukho nama uttarapancalanam janapadassa raja ete evarupani ratthani hitva akincana hutva pabbajimsu. Sabbepimeti ime pana sabbepi visuddhidevehi purimapaccekabuddhehi samana ekato samagata. Aggi yathati yatha aggi pajjalito obhasati. Tathevimeti imepi tatheva siladihi pancahi gunehi obhasanti yatha ete tatha ahampi pabbajitva eko carissamiti attho. Bhaggaviti bhariyam alapati. Hitvana kamaniti rupadayo vatthukame hitva. Yathodhikaniti attano attano odhivasena thitani. Idam vuttam hoti rupadiodhivasena yathathiteva vatthukame pahaya ahampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page205.

Pabbajitva eko carissamiti. Yatodhikanitipi patho. Tassattho yato uparato odhi etesanti yatodhikani uparatakotthasani. Pabbajissamiti cintitakalato patthaya hi kilesakamanam eko kotthaso uparato nama hoti. Niruddho tassa vatthubhuto kama- kotthasopi uparatova hotiti. Sa tassa katham sutva mayhampi kho sami paccekabuddhanam dhammakatham sutakalato patthaya agare cittam na santhatiti vatva imam gathamaha ayameva kalo na hi anno atthi anusasito me na bhaveyya paccha ahampi eka carissami bhaggava sakuniva mutta purisassa hatthati. Tattha anusasito me na bhaveyya pacchati anusasako ovadako na bhaveyya dullabhatta ovadakanam tasma ayameva pabbajitakalo na hi anno atthiti dasseti. Sakuniva muttati yatha sakunikena gahetva sakunapacchiyam khittasu sakunisu tassa hatthato mutta eka sakuni anilapatham langhitva yatharucitam thanam gantva ekikava careyya tatha ahampi tava hatthato mutta ekika carissamiti sayampi pabbajitukama hutva evamaha. Bodhisatto tassa katham sutva tunhi ahosi. Sa pana bodhisattam vancetva puretaram pabbajitukama sami paniyatittham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page206.

Gamissami darake olokehiti ghatam adaya tittham gacchanti viya palayitva nagarasamante tapasanam santikam gantva pabbaji. Bodhisatto tassa anagamanam natva sayam darake posesi. Aparabhage tesu thokam vaddhitva attano ayanassa jananasamatthatam sampattesu tesam vimamsanattham ekadivasam bhattam pacanto thokam uttandulam paci ekadivasam thokam kilinnam ekadivasam supakkam ekadivasam alonakam ekadivasam atilonakam. Daraka tata ajja bhattam uttandulam ajja kilinnam ajja supakkam ajja alonakam ajja atilonakanti kathesum. Bodhisatto ajja amam tatati vatva cintesi ime daraka idani amapakkalonaatilonakani jananti attano dhammataya jivitum sakkhissanti maya pabbajitum vattatiti. Atha te darake natakanam datva paticchapetva ammatata ime darake sadhukam posethati vatva so natakanam paridevantanamyeva nagara nikkhamitva isipabbajjam pabbajitva nagarasamanteyeva vasi. Atha nam ekadivasam baranasiyam bhikkhaya carantam paribbajika disva tam vanditva ayya daraka te nasita manneti aha. Mahasatto naham darake nasemi tesam attano ayanassa jananakale pabbajitomhi tvam tesam acintetva pabbajjaya abhiramati vatva osanagathamaha amam pakkanca jananti atho lonam alonakam tamaham disvana pabbajim careva tvam caramihanti. Tattha tamahanti tam aham darakanam kiriyam disva pabbajito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Careva tvam caramihanti tvampi bhikkhacariyameva cara ahampi bhikkhacariyameva carissamiti. Iti so paribbajikam ovaditva uyyojesi. Sapi ovadam gahetva mahasattam vanditva yatharucitatthanam gata. Thapetva kira tam divasam na te puna annamannam addasamsu. Bodhisatto ca jhanabhinna nibbattetva brahmalokupago ahosi. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi saccapariyosane pancasata bhikkhu arahatte patitthahimsu. Tada dhita uppalavanna ahosi putto rahulakumaro paribbajika rahulamata paribbajako pana ahamevati. Kumbhakarajatakam tatiyam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 196-207. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=3926&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=3926&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1057              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4567              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4595              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4595              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]