|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
7. Akittijātakaṃ.
Akittiṃ disvāna sammantanti idaṃ satthā jetavane viharanto
ekaṃ sāvatthīvāsikaṃ dānapatiupāsakaṃ ārabbha kathesi.
So kira satthāraṃ nimantetvā sattāhaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa
mahādānaṃ datvā pariyosānadivase ariyasaṅghassa sabbaparikkhāre
adāsi. Atha satthā parisamajjheyeva ṭhito anumodanaṃ karonto
upāsaka mahā te pariccāgo atidukkaraṃ tayā kataṃ ayaṃ hi
dānavaṃsonāma porāṇakapaṇḍitānaṃ vaṃso dānaṃnāma gīhināpi
---------------------------------------------------------------------------------------------
page196.
Pabbajitenāpi dātabbameva porāṇakapaṇḍitā pabbajitvā pana araññe
vasantā aloṇaniddhūpanaṃ udakamattasitakārapaṇṇañca khādantāpi
sampattayācakānaṃ datvā sayaṃ pītisukhena yāpesunti vatvā bhante
idaṃ tāva sabbaparikkhāradānaṃ mahājanassa pākaṭaṃ tumhehi vuttaṃ
apākaṭaṃ taṃ no kathethāti tena yācito atītaṃ āhari
atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto
asītikoṭivibhavassa brāhmaṇassa mahāsālakule nibbatti. Akittītissa
nāmaṃ kariṃsu. Tassa padasā gamanakāle bhaginiṃpi vijāyi. Yasavatītissā
nāmaṃ kariṃsu. Mahāsatto soḷasavassakāle takkasilaṃ gantvā
sabbasippāni uggaṇhitvā paccāgamāsi. Athassa mātāpitaro
kālamakaṃsu. So tesaṃ petakiccāni kāretvā dhanavilokanaṃ karonto
asukonāma ettakaṃ dhanaṃ saṇṭhāpetvā atīto asuko ettakanti
vacanaṃ sutvā saṃviggamānaso hutvā idaṃ pana me paññāyati na dhanassa
saṃhārakā sabbe imaṃ dhanaṃ pahāyeva gatā ahaṃ na taṃ ādāya gamissāmīti
bhaginiṃ pakkosāpetvā tvaṃ imaṃ dhanaṃ paṭipajjāhīti āha. Tumhākaṃ
pana ko ajjhāsayoti. Pabbajitukāmomhīti. Bhātika ahaṃ tumhehi
chaḍḍitakhelaṃ sirasā na sampaṭicchissāmi na me iminā attho ahampi
pabbajissāmīti. So rājānaṃ āpucchitvā bheriñcārāpetvā
dhanena atthikā akittipaṇḍitassa gehaṃ gacchantūti so sattāhaṃ
mahādānaṃ pavattetvā dhane akhīyamāne cintesi mayhaṃ
āyusaṅkhārā khīyanti kiṃ me dhanakhīṇāya atthikā gaṇhissantīti
---------------------------------------------------------------------------------------------
page197.
Nivesanadvāraṃ vivaritvā dinnaññeva harantūti sahiraññasuvaṇṇaṃ gehaṃ
pahāya ñātimaṇḍalassa paridevantassa bhaginiṃ gahetvā bārāṇasito
nikkhami. Yena dvārena nikkhami taṃ akittidvāraṃnāma jātaṃ.
Yena titthena nadiṃ otiṇṇo tampi akittititthaṃnāma jātaṃ. So
dve tīṇi yojanāni gantvā ramaṇīye ṭhāne paṇṇasālaṃ katvā
bhaginiyā saddhiṃ pabbaji. Tassa pabbajitakālato paṭṭhāya bahū
gāmanigamarājadhānivāsino pabbajiṃsu mahāparivāro ahosi
mahālābhasakkāro nibbatti buddhuppādo viya pavatti. Atha mahāsatto
ayaṃ lābhasakkāro atimahā parivāropi me mahanto mayā ekakeneva
viharituṃ vaṭṭatīti cintetvā avelāya antamaso bhaginiṃpi ajānāpetvā
ekakova nikkhamitvā anupubbena damiḷaraṭṭhaṃ patvā kācirapaṭṭanasamīpe
uyyāne viharanto jhānābhiññā nibbattesi. Tatrāpissa
mahālābhasakkāro uppajji. So taṃ jigucchanto chaḍḍetvā
ākāsena gantvā nāgadīpasamīpe kāradīpaṃ otari. Tadā kāradīpo
ahidīponāma ahosi. So tattha mahantaṃ kārarukkhaṃ upanissāya paṇṇasālaṃ
māpetvā vāsaṃ kappesi. Tassa tattha vasanabhāvaṃ na koci jānāti.
Athassa bhagini bhātaraṃ gavesamānā anupubbena damiḷaraṭṭhaṃ patvā taṃ
adisvā tena vasitaṭṭhāneyeva vasi jhānampana nibbattetuṃ nāsakkhi.
Mahāsatto appicchatāya katthaci agantvā tassa kārarukkhassa phalakāle
phalāni khādati pattakāle pattāni udakasinnāni khādati. Tassa
sīlatejena sakkassa paṇḍukambalasilāsanaṃ uṇhākāraṃ dassesi.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page198.
Sakko ko nukho maṃ ṭhānā cāvetukāmoti āvajjento akittipaṇḍitaṃ
disvā kimatthaṃ nukho esa tāpaso sīlaṃ rakkhati sakkattaṃ paṭṭheti udāhu
aññaṃ vīmaṃsissāmi nanti ayaṃ hi dukkhena jīvitaṃ kappesi udakasinnamattāni
kārapattāni khādati sace sakkattaṃ paṭṭheti attano sinnapattāni
mayhaṃ dassati no ce na dassatīti brāhmaṇavaṇṇena tassa santikaṃ
āgami. Bodhisatto kārapattāni sedetvā otāretvā sītalabhūtāni
khādissāmīti paṇṇasāladvāre nisīdi. Athassa purato sakko bhikkhāya
aṭṭhāsi. Mahāsatto taṃ disvā somanassappatto hutvā lābhā vata
me yācakaṃ passāmi ajja mama manorathaṃ matthakaṃ pāpetvā dānaṃ
dassāmīti pakkabhājaneneva ādāya gantvā idaṃ me dānaṃ sabbaññutañāṇassa
paccayo hotūti attano asesetvāva tassa bhikkhābhājane pakkhipi.
Brāhmaṇo taṃ gahetvā thokaṃ gantvā antaradhāyi. Mahāsattopi tassa
datvā puna apacitvā pītisukheneva vītināmetvā punadivase pacitvā
tattheva paṇṇasāladvāre nisīdi. Sakko puna brāhmaṇavesena āgami.
Punapi tassa datvā mahāsatto tatheva vītināmesi. Tatiyadivasepi
tatheva datvā aho me lābhā kārapattāni nissāya mahantaṃ
puññaṃ pasutanti somanassappatto tayo divase anāhāratāya dubbalopi
samāno majjhantikasamaye paṇṇasālato nikkhamitvā dānaṃ āvajjento
paṇṇasāladvāre nisīdi. Sakko cintesi ayaṃ brāhmaṇo tayo
divase nirāhāro hutvā evaṃ dubbalopi hutvā dānaṃ dento
---------------------------------------------------------------------------------------------
page199.
Tuṭṭhacitto deti cittassa aññathattaṃpi natthi ahaṃ imaṃ idaṃ
nāma paṭṭhetvā dānaṃ detīti na jānāmi pucchitvā ajjhāsayamassa
jānissāmīti. So majjhantike āgantvā mahāsattassa purato
ṭhatvā ambho tāpasa evarūpe uṇhavāte paharante evarūpe
loṇajalaparikkhitte araññe kimatthaṃ tapokammaṃ karosīti pucchi.
Tamatthaṃ pakāsento satthā paṭhamaṃ gāthamāha
akittiṃ disvāna sammantaṃ sakko bhūtapati bravi
kiṃ paṭṭhayaṃ mahābrahme eko sammasi ghammanīti.
Tattha kiṃ paṭṭhayanti kiṃ manussasampattiṃ paṭṭhento udāhu
saggasampattiādīnaṃ aññataranti.
Taṃ sutvā mahāsatto sakkabhāvañcassa ñatvā nāhaṃ etā
sampattiyo paṭṭhemi sabbaññutaṃ pana paṭṭhento tapokammaṃ karomīti
pakāsetuṃ dutiyaṃ gāthamāha
dukkho punabbhavo sakka sarīrassa ca bhedanaṃ
sammohamaraṇaṃ dukkhaṃ tasmā sammāmi vāsavāti.
Tattha tasmāti yasmā punappunaṃ khandhānaṃ bhedanaṃ sammohamaraṇañca
dukkhaṃ tasmā yatthetāni natthi taṃ nibbānaṃ paṭṭhento idha
sammāmīti evaṃ attano nibbānajjhāsayataṃ dīpeti.
Taṃ sutvā sakko tuṭṭhamānaso sabbabhavesu kirāyaṃ ukkaṇṭhito
nibbānatthāya araññe viharati varamassa dassāmīti varena nimantento
tatiyaṃ gāthamāha
---------------------------------------------------------------------------------------------
page200.
Etasmiṃ te sulapite paṭirūpe subhāsite
varaṃ kassapa te dammi yaṃkiñci manasicchasī ti.
Tattha yaṃkiñci manasicchasīti yaṃkiñci manasā icchasi taṃ dammi
varaṃ gaṇhāhīti.
Mahāsatto varaṃ gaṇhanto catutthaṃ gāthamāha
varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
yena putte ca dāre ca dhanadhaññaṃ piyāni ca
laddhā na anutappenti so lobho na mayī vaseti.
Tattha varañce me adoti sace mayhaṃ varaṃ desi. Piyāni
cāti aññāni ca yāni piyabhaṇḍāni. Na anutappentīti punappunaṃ
puttādayo paṭṭhentiyeva na tittiṃ gacchanti. Na mayī vaseti mayi
māvasatu mā uppajjatu.
Athassa sakko tusitvā uttarimpi varaṃ dento mahāsatto
ca varaṃ gaṇhanto imā gāthā abhāsiṃsu
etasmiṃ te sulapite paṭirūpe subhāsite
varaṃ kassapa te dammi yaṃkiñci manasicchasi.
Varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
khettaṃ vatthuṃ hiraññañca gavāssaṃ dāsaporisaṃ
yena jātena khīyanti so doso na mayī vase.
Etasmiṃ te sulapite paṭirūpe subhāsite
varaṃ kassapa te dammi yaṃkiñci manasicchasi.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page201.
Varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
bālaṃ na passe na suṇe na ca bālena saṃvase
bālenallāpasallāpaṃ na kare na ca rocaye.
Kinnu te akaraṃ bālo vada kassapa kāraṇaṃ
kena kassapa bālassa dassanaṃ nābhikaṅkhasi.
Anayaṃ nayati dummedho adhurāyaṃ niyuñjati
dunnayo seyyaso hoti sammā vuttopi kuppati
vinayaṃ so na jānāti sādhu tassa adassanaṃ.
Etasmiṃ te sulapite paṭirūpe subhāsite
varaṃ kassapa te dammi yaṃkiñca manasicchasi.
Varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
dhīraṃ passe suṇe dhīraṃ dhīrena saha saṃvase
dhīrenallāpasallāpaṃ taṃ kare tañca rocaye.
Kinnu te akaraṃ dhīro vada kassapa kāraṇaṃ
kena kassapa dhīrassa dassanaṃ abhikaṅkhasi.
Nayaṃ nayati medhāvī adhurāyaṃ na yuñjati
sunayo seyyaso hoti sammā vutto na kuppati
vinayaṃ so pajānāti sādhu tena samāgamo.
Etasmiṃ te sulapite paṭirūpe subhāsite
varaṃ kassapa te dammi yaṃkiñci manasicchasi.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page202.
Varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
tato ratyā vivasane suriyassuggamanaṃ pati
dibbā bhakkhā pātubhaveyyuṃ sīlavanto ca yācakā
dadato me na khīyetha datvā nānutappeyyahaṃ
dadaṃ cittaṃ pasādeyyaṃ etaṃ sakka varaṃ vare.
Etasmiṃ te sulapite paṭirūpe subhāsite
varaṃ kassapa te dammi yaṃkiñci manasicchasi.
Varañce me ado sakka sabbabhūtānamissara
na maṃ puna upeyyāsi etaṃ sakka varaṃ vare.
Bahūhi vattacariyāhi narā ca atha nāriyo
dassanaṃ abhikaṅkhanti kinnu me dassane bhayaṃ.
Taṃ tādisaṃ devavaṇṇiṃ sabbakāmasamiddhinaṃ
disvā tapo pamajjeyyaṃ etaṃ te dassane bhayanti.
Tattha yena jātenāti yena cittena jātena kuddhā sattā
pāṇavadhādīnaṃ katattā rājadaṇḍavasena visakhādanādīhi vā attano
māravasena etāni khettādīni khīyanti so doso na mayi vaseyyāti
yācati. Na suṇeti asukaṭṭhānenāma vasatītipi imehi kāraṇehi
na suṇeyyaṃ. Kinnu te akaranti kinnu tava bālena mātā
māritā udāhu pitā aññaṃ vāpana te kiṃnāma anatthaṃ bālo
akaraṃ. Anayaṃ nayatīti akāraṇaṃ kāraṇanti gaṇhāti pāṇātipātādīni
katvā jīvitaṃ kappessāmīti evarūpāni dāruṇakammāni cinteti.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page203.
Adhurāyanti saddhādhurasīladhurapaññādhuresu ayojetvā ayoge niyuñjati.
Dunnayo seyyaso hotīti dunnayova tassa seyyo hoti pañca
dussīlakammāni samādāya vattanameva seyyoti gaṇhāti hitapaṭipattiyā
vā dunnayo hoti netuṃ asakkuṇeyyattā. Sammā vuttoti hetunā
kāraṇena vutto kuppati. Vinayanti evaṃ abhikkamitabbanti ādikaṃ
ācāravinayaṃ na jānāti ovādañca na sampaṭicchati sādhu tassāti
etehi kāraṇehi tassa adassanameva sādhu. Suriyassuggamanaṃ patīti
suriyassuggamanavelāya. Dibbā bhakkhāti dibbabhojanaṃ. Yācakāti tassa
dibbabhojanassa paṭiggāhakā. Vattacariyāhīti dānasīlauposathakammehi.
Dassanaṃ abhikaṅkhantīti dassanaṃ mama abhikaṅkhanti. Taṃ tādisanti
āyasmantaṃ evarūpaṃ dibbālaṅkārabhūsitaṃ. Pamajjeyyanti
pamādaṃ āpajjeyyaṃ tava sirisampattiṃ paṭṭheyyaṃ evaṃ nibbānatthāya
pavattite tapokamme sakkaṭṭhānaṃ paṭṭhento pamattonāma bhaveyyaṃ
evaṃ tava dassanaṃ mayhaṃ bhayanti.
Sakko sādhu bhante na te ito paṭṭhāya santikaṃ āgamissāmīti
taṃ abhivādetvā khamāpetvā pakkāmi. Mahāsatto yāvajīvaṃ tattheva
vasanto brahmavihāre bhāvetvā brahmaloke nibbatti.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi tadā
sakko anuruddho ahosi akittipaṇḍito pana ahamevāti.
Akittijātakaṃ sattamaṃ.
-----------
The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 195-203.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=3984&pagebreak=1
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=3984&pagebreak=1
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1806
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7003
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7252
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7252
Contents of The Tipitaka Volume 27
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]