ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 45 : PALI ROMAN Nid.A.1 (saddhammapaj.)

page259.

7. Tissametteyyasuttaniddesavannana [49] Sattame tissametteyyasutte methunamanuyuttassati methunadhammasamayuttassa. Ititi evamaha. Ayasmati piyavacanametam. Tissoti namam tassa therassa. Sopi hi tissoti namena. Metteyyoti gottavaseneva 1- esa pakato ahosi. Tasma atthuppattiyam 2- vuttam "tissametteyya nama dve sahaya"ti. Vighatanti upaghatam. Bruhiti acikkha. Marisati piyavacanametam. Niddukkhati vuttam hoti. Sutvana tava sasananti tava vacanam sutva. Viveke sikkhissamaseti sahayam arabbha dhammadesanam yacanto bhanati, so pana sikkhitasikkhoyeva. Methunadhammo namati idam niddisitabbassa methunadhammassa uddesapadam. 3- Asaddhammoti asatam nicajananam dhammo. Gamadhammoti gamavasinam sevanadhammo. Vasaladhammoti vasalanam dhammo, kilesavassanato va vassameva 4- vasalo dhammoti vasaladhammo. Dutthulloti duttho ca kilesehi dutthatta, thulo ca anipunabhavatoti dutthullo. Yasma ca tassa dhammassa parivarabhutam dassanampi gahanampi amasanampi phusanampi ghattanampi dutthullam, tamhapi dutthullo so methunadhammo. Odakantikoti udakam assa ante suddhattham adiyatiti udakanto, udakantoyeva odakantiko. Raho paticchanne okase kattabbataya rahasso. Vinaye 5- pana "dutthullam odakantikam rahassan"ti patho. Tattha tisu padesu yo soti padam parivattetva yam tanti katva yojetabbam "yantam dutthullam, so methunadhammo, yantam odakantikam so methunadhammo, yantam rahassam, so methunadhammo"ti. Idha pana "yo so asaddhammo, so methunadhammo .pe. Yo so rahasso, so methunadhammo"ti evam yojana veditabba. Dvayena dvayena samapajjitabbato dvayamdvayasamapatti. Tattha yojana:- ya sa dvayamdvayasamapatti, @Footnote: 1 cha.Ma. gottam, gottavaseneva 2 su.A. 2/371 @3 cha.Ma. upadesapadam 4 cha.Ma. sayameva 5 vi.maha. 1/39/25

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

So methunadhammo namati. Kimkarana vuccati methunadhammoti kena karanena kena pariyayena methunadhammoti kathiyati. Tam karanam dassento "ubhinnam rattanan"tiadimaha. Tattha ubhinnam rattananti dvinnam itthipurisanam ragena ranjitanam. Sarattananti visesena sutthu ranjitanam. Avassutananti kilesena tintanam. Pariyutthitananti kusalacaram pariyadiyitva madditva ca thitanam "magge cora pariyutthita"tiadisu viya. Pariyadinnacittananti kusalacittam pariyadiyitva khepetva thitacittanam. Ubhinnam sadisananti dvinnam kilesena sadisanam. Dhammoti sabhavo. Tamkaranati tena karanena. Tam upamaya sadhento "ubho kalahakaraka"tiadimaha. Tattha ubho kalahakarakati pubbabhage kalahakaraka dve. Methunakati vuccantiti sadisati vuccanti. Bhandanakarakati tattha tattha gantva bhandanam karonta. Bhassakarakati vacakalaham karonta. Vivadakarakati nanavacanam karonta. Adhikaranakarakati vinicchayapapunanavisesakaranam karonta. Vadinoti vadapativadino. Sallapakati vacam kathenta evamevanti upamasamsandanam. Yuttassati sannuttassa. Payuttassati adarena yuttassa. Ayuttassati visesena yuttassa. Samayuttassati ekato yuttassa. Tancaritassati tam 1- karontassa. Tabbahulassati tambahulam karontassa. Taggarukassati tamgarum karontassa. Tanninnassati tasmim natacittassa. Tapponassati tasmim natakayassa. Tappabbharassati tasmim abhimukhakayassa. Tadadhimuttassati tasmim avasaritassa. 2- Tadadhipateyyassati tam adhipatim jetthakam katva pavattassa. Vighatanti niddesassa uddesapadam. 3- Vighatanti pilanam. Upaghatanti samipam katva pilanam. Pilananti ghattanam. Ghattananti pilanam. Sabbam annamannavevacanam. Upaddavanti himsanam. Upasagganti tattha tattha upagantva pilanakaram. 4- Bruhiti kathehi. Acikkhati @Footnote: 1 cha.Ma. taccaritassati tamcaritam 2 Si.,cha.Ma. adhiharitassa 3 cha.Ma. uddesavacanam @4 Si.,Ma. linakaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page261.

Vissajjehi. Desehiti dassehi. Pannapehiti napehi. Patthapehiti thapehi. Vivarati pakatam karohi. Vibhajati bhajehi. Uttanikarohiti tiram papehi. Pakasehiti pakatam karohi. Tuyham vacananti tava vacam. Byappathanti vacanam. Desananti acikkhanam. Anusasananti ovadam. Anusitthanti anusasanam. Sutvati sotena sutva. Sunitvati tasseva vevacanam. Uggahetvati samma gahetva. Upadharayitvati anasetva. Upalakkhayitvati sallakkhetva. [50] Mussate vapi sasananti pariyattipatipattito duvidhampi sasanam nassati. Vapiti padapuranamattam. Etam tasmim anariyanti tasmim puggale etam anariyam, yadidam micchapatipada. Garavadhivacananti gunavisitthasattuttamagarunam garubhavavacakavacanam. 1- Tenahu porana:- "bhagavati vacanam settham bhagavati vacanamuttamam garugaravayutto so bhagava tena vuccati"ti. 2- Catubbidham hi 3- namam avatthikam, lingikam, nemittikam, adhiccasamuppannanti. Adhiccasamuppannam nama lokiyavoharena "yadicchakan"ti vuttam hoti. Tattha vaccho, damo, balibaddoti evamadi avatthikam, dandi, chatti, sikhi, kariti evamadi lingikam, tevijjo, chalabhinnoti evamadi nemittikam, sirivaddhako, dhanavaddhakoti evamadi vacanattham anapekkhitva pavattam adhiccasamuppannam. Idampana bhagavati namam nemittikam, na mahamayaya, na suddhodanamaharajena, na asitiya natisahassehi katam, na sakkasantusitadihi devatavisesehi katam. Vakkhati ca "bhagavati netam namam matara katam .pe. Patilabha sacchika pannatti yadidam bhagava"ti. 4- @Footnote: 1 cha.Ma. gunavisitthasabbasattuttamagarugaravadhivacanam 2 visuddhi. 1/268 @3 cha.Ma. catubbidham va 4 khu.maha. 29/379/257 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

"bhagyava bhaggava yutto bhagehi ca vibhattava bhattava vantagamano bhavesu bhagava tato"ti. 1- Tattha:- "vannagamo vannavipariyayo, dve capare vannavikaranasa. Dhatunamatthatisayena yogo, tam vuccate 2- pancavidham niruttin"ti evam vuttam niruttilakkhanam gahetva padasiddhi veditabba. Tattha "nakkhattarajariva tarakanan"ti ettha rakaragamo viya avijjamanassa akkharassa agamo vannagamo nama. "himsana, himso"ti vattabbe "siho"ti viya vijjamanakkharanam hetthupariyavasena parivattanam vannavipariyayo nama. "navicchandake dane diyatiti 3- ettha akarassa ekarapajjanata viya akkharassa 4- annakkharapajjanata vannavikaro nama. "jivanassa muto jivanamuto"ti vattabbe "jimuto"ti vanakaranam vinaso viya vijjamanakkharavinaso vannavinaso nama. "pharusahi vacahi pakrubbamano asajja mam tvam vadasi kumara"ti ettha pakrubbamanoti padassa atibhavamanoti atthapatipadanam viya tattha tattha yathayogam visesatthayogo dhatunam atthatisayena yogo nama. Evam niruttilakkhanam gahetva 5- saddanayena va 5- pisodaradipakkhepalakkhanam gahetva yasma lokiyalokuttarasukhabhinibbattakam danasiladiparappattam bhagyamassa atthi, tasma "bhagyava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccatiti natabbam. Yasma pana lobha dosa moha viparita manasikara ahirikanottappa kodhupanaha makkha palasa issa macchariya maya satheyya thambha sarambha manatimana madappamada tanhavijja tividhakusalamula duccaritasankilesamala visamasanna vitakka papanca catubbidha vipariyesaasava @Footnote: 1 visuddhi. 1/269 2 Si.,cha.Ma. taduccate 3 Si. navacchedake, cha.Ma. nave channake @dani diyyati 4 cha.Ma. annakkharassa 5-5 cha.Ma. saddanayena va @pisodaradinissito patitthaniti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Gantha ogha yogagati tanhupadana pancacetokhila vinibandha nivaranabhinandana chavivadamula tanhakaya sattanusaya atthamicchatta navatanhamulakadasakusalakammapathadvasatthiditthigata atthasatatanhaviparitappabheda sabbadarathaparilaha kilesasatasahassani, sankhepato va pancakilesakkhandhaabhisankharamaccudevaputtamare abhanji, tasma bhaggatta etesam parissayanam "bhaggava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccati. Aha cettha:- "bhaggarago bhaggadoso bhaggamoho anasavo bhaggassa papaka dhamma bhagava tena vuccati"ti. 1- Bhagyavataya panassa satapunnalakkhanadharassa 2- rupakayasampatti dipita hoti. Bhaggadosataya dhammakayasampatti. Tatha lokiyaparikkhakanam 3- bahumatabhavo, gahatthapabbajitehi abhigamaniyata, abhigatananca nesam kayacittadukkhapanayane patibalabhavo, amisadanadhammadanehi upakarita, lokiyalokuttarasukhehi ca sannojanasamatthata dipita hoti. Yasma ca loke issariyadhammayasasirikamappayattesu chasu dhammesu bhagasaddo pavattati, paramancassa sakacitte issariyam, animalanghimadikam va lokiyasammatam sabbakaraparipuram atthi, tatha lokuttaro dhammo, lokattayabyapako yathabhuccagunadhigato ativiya parisuddho yaso, rupakayadassanabyavatajananayanamanappasadajananasamattha sabbakaraparipura sabbangapaccangasiri, yam yam etena icchitam patthitam attahitam va parahitam va, tassa tassa tatheva abhinipphannatta icchitatthanipphattisannito 4- kamo, sabbalokagarubhavuppattihetubhuto sammavayamasankhato payatto ca atthi, tasma imehi bhagehi yuttattapi bhaga assa santiti imina atthena "bhagava"ti vuccati. Yasma pana kusaladihi bhedehi sabbadhamme, khandhayatanadhatusaccaindriyapaticca- samuppadadihi va kusaladidhamme, pilanasankhatasantapaviparinamatthena va dukkham @Footnote: 1 samanta. 1/131, visuddhi. 1/271 2 cha.Ma. bhagyavantataya cassa satapunnajalakkhanavarassa @3 cha.Ma. lokiyasarikkhakanam 4 cha.Ma. icchiticchitattha...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page264.

Ariyasaccam, ayuhananidanasamyogapalibodhatthena samudayam, nissaranavivekasankhatamatatthena nirodham, niyyanikahetudassanadhipateyyatthena maggam vibhattava, vibhajitva vivaritva desitavati vuttam hoti, tasma "vibhattava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccati. Yasma ca esa dibbabrahmaariyavihare kayacittaupadhiviveke sunnatappanihita- nimittavimokkhe anne ca lokiyalokuttare uttarimanussadhamme bhaji sevi bahulamakasi, tasma "bhattava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccati. Yasma pana tisu bhavesu tanhasankhatam gamanamanena vantam, tasma "bhavesu vantagamano"ti vattabbe bhavasaddato bhakaram gamanasaddato gakaram vantasaddato vakaranca digham katva adaya "bhagava"ti vuccati, yatha loke "mehanassa khassa mala"ti vattabbe "mekhala"ti vuccati. Puna aparampi pariyayam niddisanto "api ca bhaggaragoti bhagava"tiadimaha. Tattha bhaggo rago assati bhaggarago. Bhaggadosadisupi eseva nayo. Kantakoti 1- vinivijjhanatthena kilesa eva. Bhajiti uddesavasena vibhagam katva bhajesi. Vibhajiti niddesavasena vividha bhajesi. Pavibhajiti patiniddesavasena pakarena vibhaji. Uggha titannunam vasena bhaji. Vipacitannunam vasena vibhaji. Neyyanam vasena pavibhaji. Dhammaratananti:- "cittikatam mahagghanca atulam dullabhadassanam anomasattaparibhogam ratanam tena vuccati"ti. 2- Evam vannitadhammaratanam tividhena bhajesi. Bhavanam antakaroti kamabhavadinam navannam bhavanam paricchedam pariyantam parivatumam karako. Bhavitakayoti vaddhitakayo. Tatha @Footnote: 1 cha.Ma. kandakoti 2 khu.A. 149, di.A. 2/38

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

Itaresupi. Bhajiti sevi. Arannavanapatthaniti gamassa va nagarassa va indakhilato bahi arannam. Vanapatthani manussupacaratikkantani vanasandani. Pantaniti yattha manussa na kasanti na vapanti durani senasanani. Keci pana "vanapattaniti yasma yattha byagghadayo atthi, tam vanam te palayanti rakkhanti, tasma tehi rakkhitatta vanapattani"ti vadanti. Senasananiti seti ca asati ceva etthati senasanani. Appasaddaniti vacanasaddena appasaddani. Appanigghosaniti gamanagaranigghosadisaddena appanigghosani. Vijanavataniti antosancaranakajanassa sariravatena virahitani. "vijanavadani"tipi patho, antojanavadena virahitaniti attho. "vijanapatani"tipi patho, janasancaravirahitaniti attho. Manussarahasseyyakaniti manussanam rahassakaranatthanani. Patisallanasaruppaniti vivekanurupani. Bhagi vati bhago civaradikotthaso assa atthiti bhagi. Patilabhavasena attharasadibhago assa atthiti bhagi. Attharasassati hetuphalasampattisankhatassa attharasassa. Dhammarasassati hetusampattisankhatassa dhammarasassa. Vuttanhetam "hetuphale nanam atthapatisambhida, hetumhi nanam dhammapatisambhida"ti. 1- Vimuttirasassati phalasampattisankhatassa vimuttirasassa. Vuttampi cetam "kiccasampattiatthena, raso nama pavuccati"ti. 2- Catunnam jhanananti pathamajjhanadinam catunnam jhananam. Catunnam appamannananti mettadinam pharanappamanavirahitanam catunnam brahmaviharanam. Catunnam arupasamapattinanti akasanancayatanadinam catunnam arupajjhananam. Atthannam vimokkhananti "rupi rupani passati"tiadina 3- nayena vuttanam arammanavimuttanam atthannam vimokkhanam. Abhibhayatanananti ettha abhibhutani ayatanani etesam jhanananti abhibhayatanani, jhanani. Ayatananiti adhitthanatthena ayatanasankhatani kasinarammanani. Nanuttariko hi puggalo visadananoti kim ettha @Footnote: 1 abhi.vi. 35/720/360 2 patisam.A. 1/18, visuddhi. 1/10 3 abhi.san. 34/248/76

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

Arammane samapajjitabbam, na mayi cittekaggatakarane bharo atthiti tani arammanani abhibhavitva samapajjati. Saha nimittuppadenevettha appanam nibbattetiti attho. Evam uppaditani jhanani abhibhayatananiti vuccanti, tesam atthannam abhibhayatananam. Navannam anupubbaviharasamapattinanti pubbam pubbam anu anupubbam, anupubbam viharitabbato samapajjitabbato anupubbaviharasamapatti, anupatipatiya samapajjitabbati attho, tasam navannam anupubbaviharasamapattinam. Dasannam sannabhavanananti girimanandasutte 1- agatanam aniccasannadinam dasannam sannabhavananam. Dasannam kasinasamapattinanti sakalatthena kasinasankhatanam pathavikasinajjhanadinam dasannam jhananam. Anapanassatisamadhissati anapanassatisampayuttasamadhissa. Asubhasamapattiyati asubhajjhanasamapattiya. Dasannam tathagatabalananti dasabalabalanam dasannam. Catunnam vesarajjananti visaradabhavanam catunnam vesarajjanam. Catunnam patisambhidananti patisambhidanananam catunnam. Channam abhinnananti iddhividhadinam channam abhinnananam. Channam buddhadhammananti "sabbam kayakammam nananuparivatti"tiadina 2- nayena upari agatanam channam buddhadhammanam. Tattha civaradayo bhagyasampattivasena vutta. Attharasatiko pativedhavasena vutto. Adhisilatiko patipattivasena. Jhanattiko ruparupajjhanavasena. Vimokkhattiko samapattivasena. Sannacatukko upacarappanavasena. Satipatthanadayo sattatimsabodhipakkhiyadhammavasena. Tathagatabalanantiadayo avenikadhammavasena vuttati veditabba. Ito param bhagavati netam namantiadi "atthamanugata ayam pannatti"ti upanayanattham 3- vuttam. Tattha samana pabbajjupagata. Brahmana bhovadino samitapapa bahitapapa va. 4- Devata sakkadayo brahmano ca. Vimokkhantikanti vimokkho arahattamaggo, vimokkhassa anto arahattaphalam, tasmim vimokkhante bhavam vimokkhantikam @Footnote: 1 an.dasaka. 24/60/86 2 khu.cula. 30/492/239 3 Si.,cha.Ma. napanattham @4 cha.Ma. samitapapabahitapapa va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Namam. Sabbannubhavo hi arahattamaggena sijjhati, arahattaphaladhigamena siddho hoti. Tasma sabbannubhavo vimokkhante bhavo hoti. Tam nemittikampi namam vimokkhante bhavam namam hoti. Tena vuttam "vimokkhantikametam buddhanam bhagavantanan"ti. Bodhiya mule saha sabbannutananassa patilabhati mahabodhirukkhamule yathavuttakkhane sabbannutananassa patilabhena saha. Sacchika pannattiti arahattaphalasacchikiriyaya sabbadhammasacchikiriyaya va jata pannatti. Yadidam bhagavati ya ayam bhagavati pannatti. Dvihi karanehiti dvihi kotthasehi. Pariyattisasananti tepitakam buddhavacanam. Patipattiti patipajjati etayati patipatti. Yam tassa pariyaputanti tena puggalena yam pariyaputam sajjhayitam, karanatthe samivacanam. "pariyaputtan"tipi patho. Suttanti ubhatovibhanganiddesakhandhakaparivara, suttanipate mangalasutta 1- ratanasutta 2- tuvatakasuttani, 3- annampi ca suttanamakam tathagatavacanam suttanti veditabbam. Geyyanti sabbampi sagathakam suttam geyyanti veditabbam, visesena samyuttake sakalopi sagathavaggo. Veyyakarananti sakalam abhidhammapitakam niggathakasuttam, yanca annampi atthahi angehi asangahitam buddhavacanam, tam "veyyakaranan"ti veditabbam. Gathati dhammapadatheragathatherigathasuttanipate nosuttanamika suddhikagatha ca "gatha"ti veditabba. Udananti somanassananamissakagathapatisamyutta 4- dveasiti suttanta "udanan"ti veditabbam. Itivuttakanti "vuttam hetam bhagavata"tiadinayappavatta 5- dasuttarasatasuttanta "itivuttakan"ti veditabbam. Jatakanti apannakajatakadini 6- pannasadhikani pancajatakasatani "jatakan"ti veditabbam. Abbhutadhammanti "cattarome bhikkhave acchariya abbhutadhamma anande"tiadinayappavatta 7- sabbepi acchariyabbhutadhammapatisamyutta suttanta @Footnote: 1 khu.su. 25/1,-/3384 2 khu.su. 25/1/56 3 khu.su. 25/922/514 @4 Si.,cha.Ma....mayika... 5 khu.iti. 25/1/233 6 khu.ja. 27/1/1 @7 di.maha. 10/209/127, an.catukka. 21/130/150

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

"abbhutadhamman"ti veditabbam. Vedallanti culavedallamahavedallasammaditthisakkapanha- sankharabhajaniyamahapunnamasuttadayo 1- 3- 4- 5- sabbepi vedanca tutthinca laddha laddha pucchitasuttanta "vedallan"ti veditabbam. Idam pariyattisasananti idam vuttappakaram tepitakam buddhavacanam pariyapunitabbatthena pariyatti, anusasanatthena sasananti katva pariyattisasanam. Tampi mussatiti tampi pariyattisasanam nassati. Parimussatiti 6- adito nassati. Paribahiro hotiti parammukho hoti. Katamam patipattisasananti lokuttaradhammato pubbabhago tadattham patipajjiyatiti patipatti. Sasiyanti ettha veneyyati sasanam. Sammapatipadatiadayo vuttanaya eva. Panampi hanatiti jivitindriyampi ghateti. Adinnampi adiyatiti parapariggahitampi vatthum ganhati. Sandhimpi chindatiti gharasandhimpi chindati. Nillopampi haratiti game paharitva mahavilopampi karoti. Ekagarikampi karotiti pannasamattehipi satthimattehipi parivaretva jivaggaham gahetvapi dhanam aharapeti. Paripanthepi titthatiti panthaduhanakammam karoti. Paradarampi gacchatiti paradaresu carittam apajjati. Musapi bhanatiti atthabhanjanakam musapi vadati. Anariyadhammoti anariyasabhavo. [51] Eko pubbe caritvanati pabbajjasankhatena va ganavavassaggatthena va pubbe loke vicaritva. 7- Yanam bhantamva tam loke, hinamahu puthujjananti tam vibbhantakam puggalam yatha hatthiyanadiyanam adantam visamampi arohati, arohanakampi bhanjati, papatepi papatati, evam kayaduccaritadivisamarohanena nirayadisu, atthabhanjanena jatipapatadisu papatanena ca yanam bhantamva hinam puthujjananca ahuti. Pabbajjasankhatena vati pabbajjakotthasena va "pabbajito samano"ti gananaropanena va. Ganavavassaggatthena vati ganasanganikaramatam vissajjetva caranatthena 8- va. @Footnote: 1 Ma.mu. 12/460/410 2 Ma.mu. 12/449/401 3 Ma.mu. 12/89/63 @4 di.maha. 10/344/226 5 Ma.u. 14/85/67 6 cha.Ma. sammussatiti @7 Si.,cha.Ma. viharitva 8 cha.Ma. vassaggatthena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Eko patikkamatiti ekakova gamato nivattati. Yo nisevatiti niddesassa uddesapadam. Aparena samayenati annasmim kale aparabhage. Buddhanti sabbannubuddham. Dhammanti svakkhatatadigunayuttam dhammam. Samghanti suppatipannatadigunayuttam samgham. Sikkhanti adhisiladisikkhitabbam sikkham. Paccakkhayati buddhadim patikkhipitva. Hinayati hinatthaya gihibhavaya. Avattitvati nivattitva. Sevatiti ekavaram sevati. Nisevatiti anekavidhena sevati. Samsevatiti alliyitva sevati. Patisevatiti punappunam sevati. Bhantanti vibbhantam. Adantanti dantabhavam anupanitam. Akaritanti susikkhitakiriyam asikkhapitam. Avinitanti acarasampattiya 1- asikkhitam. Uppatham ganhatiti vuttappakaram yanam adantatadiyuttam 2- bhantam visamamaggam upeti. Visamam khanumpi pasanampi abhiruhatiti visamam hutva thitam khadiradikhanumpi 3- tatha pabbatapasanampi arohati. Yanampi arohanakampi bhanjatiti vayhadiyanam arohantassa pajentassa hatthapadadimpi bhindati. Papatepi papatatiti ekato chinnapabbharapapatepi pateti. So vibbhantakoti so patikkantako. Bhantayanapatibhagoti anavatthitayanasadiso. Uppatham ganhatiti kusalakammapathato patikkamitva apayapathabhutam uppatham micchamaggam upeti. Visamam kayakammam abhiruhatiti samassa patipakkham kayaduccaritasankhatam visamam kayakammam arohati. Sesesupi eseva nayo. Niraye attanam bhanjatiti nirassadasankhate niraye attabhavam cunnavicunnam karoti. Manussaloke attanam bhanjatiti vividhakammakaranavasena bhanjati. Devaloke attanam bhanjatiti piyavippayogadidukkhavasena. Jatipapatampi papatatiti jatipapatepi pateti. Jarapapatadisupi eseva nayo. Manussaloketi idha adhippetalokameva dasseti. Puthujjanati niddesassa uddesapadam. Tattha puthujjanati:- puthunam jananadihi karanehi puthujjano puthujjanantogadhatta puthuvayam jano iti. @Footnote: 1 cha.Ma. na vinitam acarasampattiya 2 cha.Ma. adantatiyuttam 3 cha.Ma. kharakhanumpi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

So hi puthunam nanappakaranam kilesadinam jananadihipi karanehi puthujjano. Tam vibhagato dassetum "puthu kilese janenti"tiadimaha. Tattha bahunam nanappakaranam sakkayaditthinam avihatatta ta janenti, tahi janitati va puthujjana. Avihatameva va 1- janasaddo vadati. Puthu sattharanam mukhullokikati ettha puthu jana 2- satthupatinna etesanti puthujjanati vacanattho. Puthu sabbagatihi avutthitati ettha janetabba jayanti 3- va etthati jana, gatiyo. Puthu jana etesanti puthujjana. Ito pare jayanti etehiti jana, abhisankharadayo. Te etesam vijjantiti puthujjana. Abhisankharanadiattho eva janasaddo datthabbo. Nanasantapehi santappantiti ragaggiadayo santapa. Te eva va sabbepi va kilesaparilaha. Puthu pancasu kamagunesuti ettha jayatiti jano, rago gedhoti evamadiko, puthu jano etesanti puthujjana. Puthu jata rattati evam ragadiatthe 4- eva va janasaddo datthabbo. Palibuddhati sambaddha. 5- Avutati avunita. 6- Nivutati varita. Ophutati 7- uparibhagena 8- pihita. Pihitati hetthabhagena pihita. Paticchannati apakata. Patikujjitati adhomukha kata. 9- Atha va puthunam va gananapathamatitanam ariyadhammaparammukhanam nicadhammasamacaranam jananam antogadhattapi puthujjana. Puthu va ayam visumyeva sankhyangato, visamsattho silasutadigunayuttehi ariyehi janotipi puthujjano. Evam ye te:- "duve puthujjana vutta buddhenadiccabandhuna andho puthujjano eko kalyaneko puthujjano"ti dve puthujjana vutta, tesu andhaputhujjano vutto hotiti veditabbo. @Footnote: 1 cha.Ma. avihatamevattham 2 cha.Ma. puthu nana jana 3 cha.Ma. janayanti 4 cha.Ma. ragadiattho @5 Si. paripanna 6 cha.Ma. avarita 7 cha.Ma. ovutati 8 cha.Ma. uparito @9 cha.Ma. adhomukhagata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

[52] Yaso kitti cati labhasakkaro pasamsa ca. Pubbeti pabbajitabhave. Hayate vapi tassa sati tassa vibbhantakassa sato so ca yaso sa ca kitti hayati. Etampi disvati etampi pubbe yasakittinam labham paccha ca hanim disva. Sikkhetha methunam vippahataveti tisso sikkhayo sikkhetha. Kimkarana? methunam Vippahatave, methunappahanatthayati vuttam hoti. Kittivannabhatoti 1- bhatakittivanno, 2- kittisaddanceva gunavannanca 3- ukkhipitva vadanto hotiti attho. Cittam nananayena kathanam assa atthiti cittakathi. Kalyanapatibhanoti sundarapanno. Hayatiti niddesassa uddesapadam. Parihayatiti samantato hayati. Paridhamsatiti adho 4- patati. Paripatatiti samantato apagacchati. Antaradhayatiti adassanam yati. Vippalujjatiti ucchijjati. Khuddako silakkhandhoti thullaccayadini. 5- Mahanto silakkhandhoti parajikasamghadisesa. Methunadhammassa pahanayati tadangadippahanena pajahanatthaya. Vupasamayati malanam vupasamanatthaya. Patinissaggayati pakkhandanapariccagapatinissaggatthaya. Patipassaddhiyati patipassaddhisankhatassa phalassa atthaya. [53] Yo hi methunam na vippajahati sankappehi .pe. Tathavidhoti. 6- Tattha paretoti samannagato. Paresam nigghosanti upajjhayadinam nindavacanam. Manku hotiti dummano hoti. @Footnote: 1 cha.Ma. kittivannagatoti 2 cha.Ma. bhagava kittivanno 3 cha.Ma. gunnca @4 cha.Ma. adhopathavim 5 cha.Ma. thullaccayadi 6 cha.Ma. itisaddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Kamasankappenati kamapatisamyuttena vitakkena. Uparitthepi eseva nayo. Phutthoti vitakkehi phusito. Paretoti aparihino. Samohitoti samma ohito anto pavittho. Kapano viyati duggatamanusso viya. Mando viyati annani viya. Momuho viyati sammohabhuto viya. Jhayatiti cinteti. Pajjhayatiti bhusam cinteti. Nijjhayatiti anekavidhena cinteti. Apajjhayatiti tato apagantva cinteti. Ulukoti ulukasakuno. Rukkha- sakhayanti rukkhe utthitasakhayam, vitape va. Musikam magayamanoti musikam gavesamano, "maggayamano"tipi pathanti. Kotthuti sigalo. Bilaroti babbu. Sandhisamalasapankatire- ti 1- dvinnam gharanam antare ca udakaniddhamanacikkhallakacavaranikkhipanatthane ca thandile ca. Vahacchinnoti pitthigivamamsacchinno. Ito para gatha pakatasambandha eva. [54] Tasu satthaniti kayaduccaritadini. Tani hi attano paresanca chedanatthena "satthani"ti vuccanti. Tesu cayam 2- visesena tava adito musavacanasatthaneva karoti, "imina karanenaham vibbhanto"ti bhananto. Tenevaha "esa khvassa mahagedho, mosavajjam pagahati"ti. Tattha esa khvassati esa kho assa. Mahagedhoti mahabandhanam. Katamoti ce? yadidam mosavajjam pagahati, svassa 3- musavadajjhogaho "mahagedho"ti veditabbo. Tini satthaniti tayo chedaka. Kayaduccaritam kayasattham. Vacisatthadisupi eseva nayo. Tam vibhagato dassetum "tividham kayaduccaritam kayasatthan"ti aha. Sampajanamusa bhasatiti jananto tuccham vacam bhasati. Abhirato aham bhante ahosim pabbajjayati sasane pabbajjaya anabhirativirahito aham asim. Mata me posetabbati mata maya positabba. Tenamhi vibbhantoti bhanatiti tena karanena patikkanto asmiti katheti. Pita maya posetabbotiadisupi eseva nayo. @Footnote: 1 cha.Ma. sandhisamalasankatireti 2 cha.Ma. vayam 3 cha.Ma. svayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Eso tassa mahagedhoti tassa puggalassa eso mahabandho. Mahavananti mahantam vanam. 1- Gahananti duratikkamam. Kantaroti corakantaradisadiso. Visamoti kantakavisamo. Kutiloti vankasadiso. 2- Pankoti pallalasadiso. Palipoti kaddamasadiso. Palibodhoti mahaduggo. 3- Mahabandhananti mahantam dummocayabandhanam. Yadidam sampajanamusavadoti yo ayam sampajanamusavado. Sabhaggato vati sabhayam thito va. Parisaggato vati gamaparisaya thito va. Natimajjhagato vati dayadanam majjhe thito va. Pugamajjhagato vati seninam majjhe thito va. Rajakulamajjhagato vati rajakulassa majjhe mahavinicchaye thito va. Abhinitoti pucchanatthaya nito. Sakkhiputthoti sakkhim katva pucchito. Ehi bho purisati 4- alapanametam. Attahetu va parahetu vati attano va parassa va hatthapadadihetu va dhanahetu va. Amisakincikkhahetu vati ettha amisanti labho adhippeto. Kincikkhanti yam va tam va appamattakam, antamaso tittiravattakasappipindanavanitapindadimattakassapi 5- kassaci 6- labhassa hetuti attho. Sampajanamusa bhasatiti janantoyeva musavadam karoti. Puna annam pariyayam dassento "api ca tihakarehi musavado hoti, pubbevassa hoti"tiadimaha. Tattha tihakarehiti sampajanamusavadassa angabhutehi tihi karanehi. Pubbevassa hotiti pubbabhageyeva assa puggalassa evam hoti "musa bhanissan"ti. Bhanantassa hotiti bhanamanassa hoti. Bhanitassa hotiti bhanite assa hoti. Yam vattabbam tasmim vutte hotiti attho. Atha va bhanitassati vuttavato nitthitavacanassa hotiti. Evam yo pubbabhagepi janati, bhanantopi janati, pacchapi janati "musa maya bhanitan"ti, so evam vadanto musavadakammuna bajjhatiti ayamettha attho dassito. Kincapi dassito, atha kho ayamettha viseso:- puccha @Footnote: 1 cha.Ma. dutthavanam 2 cha.Ma. vankakatakasadiso 3 cha.Ma. mahadukkho @4 cha.Ma. ehambho purisati 5 ka....mattam 6 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Tava hoti, "musa bhanissan"ti pubbabhago atthi, "musa maya bhanitan"ti pacchabhago natthi. Vuttamattameva hi koci pamussati kim tassa musavado hoti, na hotiti? sa evam atthakathasu vissajjita:- pubbabhage "musa bhanissan"ti ca, bhanantassa "musa bhanami"ti ca janato pacchabhage "musa maya bhanitan"ti na sakka na bhavitum, sacepi na hoti, musavadoyeva. Purimameva hi angadvayam pamanam. Yassapi pubbabhage "musa bhanissan"ti abhogo natthi, bhananto pana "musa bhanami"ti janati. Bhanitepi "musa maya bhanitan"ti janati. So musavadena na karetabbo. Pubbabhago hi pamanataro. Tasmim asati dava bhanitam va, rava bhanitam va hotiti. Ettha ca tannanata ca nanasamodhananca pariccajitabbam. Tannanata pariccajitabbati yena cittena "musa bhanissan"ti janati, teneva "musa bhanami"ti ca, "musa maya bhanitan"ti ca janatiti evam ekacitteneva tisu khanesu janatiti ayam tannanata pariccajitabba. Na hi sakka teneva cittena tam cittam janitum, yatha na sakka teneva asina so asi chinditunti. Purimam purimam pana cittam pacchimassa pacchimassa cittassa yathauppattipaccayo 1- hutva nirujjhati. Tenetam vuccati:- "pamanam pubbabhago ca tasmim sati na hessati sesadvayanti nattheta- miti vaca tivangika"ti. 2- Nanasamodhanam pariccajitabbanti etani tini cittani ekakkhane uppajjantiti na gahetabbani. Idam hi cittam nama:- "aniruddhamhi pathame na uppajjati pacchimam nirantaruppajjanato ekam viya pakasati"ti. 2- @Footnote: 1 cha.Ma. tatha uppattiya paccayo 2 samanta. 1/610

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Ito param pana yvayam ajanamyeva "janami"tiadina nayena sampajanamusa bhanati, yasma so "idam abhutan"ti evamditthiko hoti, tassa hi attheva ayam laddhi. Tatha "idam abhutan"ti evamassa khamati ceva ruccati ca. Evamassa sanna, evam sabhavameva cassa cittam "idam abhutan"ti. Yada pana musa vattukamo hoti, tada tam ditthim va ditthiya saha khantim va ditthikhantihi saddhim rucim va ditthikhantirucihi saddhim sannam va ditthikhantirucisannahi saddhim bhavam va vinidhaya nikkhipitva paticchadetva avibhutam 1- katva bhanati. Tasma tesampi vasena angabhedam dassetum "api ca catuhakarehi"tiadi vuttam. Ettha ca vinidhaya ditthinti balavadhammavinidhanavasenetam vuttam. Vinidhaya khantintiadini tato dubbalanam vinidhanavasena vinidhaya sannanti idampanettha sabbadubbaladhammavinidhanavasena. Sannamattampi nama avinidhaya sampajanamusa bhasissatiti netam thanam vijjatiti. [55] Mandova parikissatiti panavadhadini karonto tatonidananca dukkhamanubhonto bhogapariyesanarakkhanani ca karonto momuho viya parikilissati. Tamenam rajano gahetva vividha kammakarana karentiti na rajano karonti, rajavidhanapurisa 2- nanavidhani kammakaranani karonti. Kasahipi talentiti kusadandakehipi tajjenti. 3- Vettehiti vettalatahi. Addhadandakehiti muggarehi, paharasadhanattham va catuhatthadandam dvidha chinditva 4- gahitadandakehi. Bilangathalikanti kanjikaukkhalikakammakaranam. Tam karonta sisakapalam uppatetva tattam ayogulam sandasena gahetva tattha pakkhipanti, tena matthalungam pakkutthitva upari uttarati. Sankhamundikanti sankhamundakammakaranam. Tam karonta uttarotthaubhatokannaculikagalavatakaparicchedena cammam chinditva sabbakese ekato ganthim katva dandakena @Footnote: 1 cha.Ma. abhutam 2 cha.Ma. rajadhinapurisa 3 cha.Ma. kasadandakehipi vitajjenti @4 cha.Ma. dvedha chetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

Vethetva uppatenti, saha kesehi cammam utthahati. Tato sisakataham thulasakkharahi ghamsitva dhovanta sankhavannam karonti. Rahumukhanti rahumukhakammakaranam. Tam karonta sankuna mukham vivaritva antomukhe dipam jalenti, kannaculikahi va patthaya mukham nikhadanena khananti, lohitam paggharitva mukham pureti. Jotimalikanti sakalasariram telapilotikaya vethetva alimpenti. Hatthapajjotikanti hatthe telapilotikaya vethetva dipam viya pajjalenti. Erakavattikanti erakavattakammakaranam. Tam karonta hetthagivato patthaya cammavatte 1- kantitva 2- gopphake patenti. Atha nam yottehi bandhitva kaddhanti. So attano cammavatte akkamitva akkamitva patati. Cirakavasikanti cirakavasikakammakaranam. Tam karonta tatheva cammavatte kantitva katiyam thapenti, katito patthaya kantitva gopphakesu thapenti, uparimehi hetthimasariram cirakanivasananivattham viya hoti. Eneyyakanti eneyyakakammakaranam. Tam karonta ubhosu kappuresu jannukesu ca ayovalayani datva ayasulani kottenti, so catuhi ayasulehi bhumiyam patitthahati. Atha nam parivaretva aggim karonti. "eneyyako jotipariggaho yatha"ti agatatthanepi idameva vuttam. Tam sandhito 3- sulani apanetva catuhi atthikotihiyeva thapenti. Evarupa karana 4- nama natthi. Balisamamsikanti ubhatomukhehi balisehi paharitva cammamamsanharuni uppatenti. Kahapanikanti sakalasariram tinhahi vasihi kotito patthaya kahapanamattam 5- patenta kottenti. Kharapatacchikanti sariram tattha tattha avudhehi paharitva kocchehi kharam ghamsenti, cammamamsanharuni paggharitva savanti, atthikasankhalika va titthati. Palighaparivattikanti ekena passena nipajjapetva kannacchiddena ayasulam kottetva pathaviya ekabaddham karonti. Atha nam pade gahetva avijjhanti. 6- Palalapithakanti @Footnote: 1 Ma. cammabandhe 2 Si. akkamitva akkamitva 3 cha.Ma. sandhito sandhito @4 cha.Ma. kammakarana 5 cha.Ma. kahapanamattam kahapanamattam 6 cha.Ma. avinchanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Cheka karanika chavicammam acchinditva nisadapotakahi atthini bhinditva 1- kesesu gahetva ukkhipanti, mamsarasiyeva hoti. Atha nam keseheva pariyonandhitva ganhanti, palalapitham viya katva palivethenti. Sunakhehipiti katipayani divasani aharam adatva chatasunakhehi khadapenti. Te muhuttena atthisankhalikameva karonti. Evampi kissatiti evampi vighatam papunati. Parikissatiti sabbabhagena vighatam papunati. Parikilissatiti utrasam 2- papunati. Puna annam karanam dassento "atha va kamatanhaya abhibhuto"tiadimaha. Tattha kamatanhayati pancakamagunikalobhena. Abhibhutoti maddito. 3- Pariyadinnacittoti kusalacaram khepetva gahitacitto. Bhoge pariyesantoti dhanam gavesamano. Navaya mahasamuddam pakkhandatiti taranisankhataya navaya mahantam lonasagaram pavisati. Sitassa purakkhatoti sitam purato katva. Unhassa purakkhatoti unham purato katva. Damsati pingalamakkhika. Makasati makasa eva. Rissamanoti 4- damsadisamphassehi hesiyamano. 5- Khuppipasaya piliyamanoti 6- khuddapipasaya maddiyamano. 7- Gumbam 8- gacchatitiadini mulapadam gacchatitipariyosanani catuvisati padani ratthanamena vuttani. Marukantaram gacchatiti valikakantaram 9- tarakasannaya gacchati. Jannupathanti januhi gantabbamaggam. Ajapathanti ajehi gantabbamaggam. Mendapathepi eseva nayo. Sankupathanti khanuke kottetva tehi okkamitabbam khanumaggam, tam gacchamano pabbatapade thatva ayasinghatakam yottena bandhitva uddham khipitva pabbate laggapetva yottenaruyha vajiraggena lohadandena pabbatam vijjhitva khanukam kottetva tattha thatva singhatakam akaddhitva puna upari laggapetva tattha thito cammayottam olambetva tam adaya otaritva hetthimakhanuke bandhitva vamahatthena yottam gahetva dakkhinahatthena muggaram adaya yottam paharitva @Footnote: 1 cha.Ma. chinditva 2 cha.Ma. upatapam 3 cha.Ma. tena maddito 4 cha.Ma. piliyamanoti @5 cha.Ma. vihesiyamano 6 cha.Ma. miyyamanoti 7 cha.Ma. maramano 8 cha.Ma. tigumbam @9 cha.Ma. valukakantaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Khanukam niharitva puna abhiruhati. Etenupayena pabbatamatthakam abhiruyha parato otaranto purimanayeneva pathamam pabbatamatthake khanukam kottetva cammapasibbake yottam bandhitva khanuke vethetva sayam antopasibbake nisiditva makkatakanam suttavissajjanakarena yottam vinivethetva otarati. Tena vuttam "khanuke kottetva tehi okkamitabbam maggan"ti. 1- Chattapathanti cammachattena vatam gahetva 2- sakunehi viya otaritabbam maggam. Vamsapathanti venugumbam chedanasatthena chinditva rukkhe pharasuna kottetva maggam karonto veluvane nissenim katva velugumbe aruyha velum chinditva aparassa velugumbassa upari patetva velugumbamatthakeneva gantabbam maggam sandhaya "vamsapatham gacchati"ti vuttanti veditabbam. Gavesanto na vindati, alabhamulakampi dukkham domanassam patisamvedetiti avindanamulakampi kayikacetasikam dukkham patilabhati. Laddhati labhitva. Arakkhamulakanti rakkhanamulakampi. Kinti me bhogeti kena upayena mama bhoge. Neva rajano hareyyum .pe. Na appiya dayada hareyyunti. Gopayatoti manjusadihi gopayantassa. Vippalujjantiti vinassanti. [56] Etamadinavam natva, muni pubbapare idhati etam "yaso kitti ca ya pubbe, hayate vapi tassa sa"ti ito pabhuti vuttam pubbaparam 3- imasmim sasane pubbato apare samanabhavato vibbhantakabhave adinavam muni natva. Dalham kareyyati niddesapadassa uddesapadam. Thiram kareyyati asithilam kareyya. Dalham samadano assati thirapatinno bhaveyya. Avatthitasamadanoti sannitthanapatinno. [57] Etam ariyanamuttamanti yadidam vivekacariya, etam buddhadinam ariyanam uttamam. Tasma vivekamyeva sikkhethati adhippayo. Na tena settho mannethati @Footnote: 1 cha.Ma. khanumagganti 2 cha.Ma. gahapetva 3 cha.Ma. vutte pubbapare idha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Tena ca pavivekena attanam "settho ahan"ti na manneyya, tena manatthaddho na bhaveyyati vuttam hoti. Unnatinti ussapanam. Unnamanti uggantva patthapanam. Mananti ahankaram. 1- Thambhanti balakkaram. Bandhanti bandhakaranam. 1- Thaddhoti amaddavo. 2- Patthaddhoti visesena amaddavo. Paggahitasiroti utthitasiso. Samantati na araka. Asanneti na dure. Avidureti samipe. Upakattheti santike. [58] Rittassati vivittassa, kayaduccaritadihi virahitassa. Oghatinnassa pihayanti, kamesu gadhita pajati vatthukamesu lagga satta tassa caturoghatinnassa pihayanti inayika viya ananassati 3- arahattanikutena desanam nitthapesi. Rittassati sabbakilesehi tucchassa. Vivittassati sunnassa. Pavivittassati ekakassa. Idani yehi ritto hoti, te dassento "kayaduccaritena rittassa"tiadimaha. Tattha kilesapatipatiya maggapatipatiyati dvidha rittata veditabba. Kilesapatipatiya tava rago moho thambho sarambho mano madoti imehi chahi kilesehi arahattamaggena ritto hoti, doso kodho upanaho pamadoti imehi catuhi kilesehi anagamimaggena ritto hoti, atimano makkho palaso issa macchariyam maya satheyyanti imehi sattahi sotapattimaggena ritto hoti. Maggapatipatiya pana sotapattimaggena atimano makkho palaso issa macchariyam maya satheyyanti imehi sattahi ritto hoti, anagamimaggena doso kodho upanaho pamadoti imehi catuhi, arahattamaggena rago moho thambho sarambho mano madoti imehi chahi ritto hoti. Tini duccaritani sabbakilesehitiadina nayena avasesapi yathayogam yojetabba. @Footnote: 1-1 Si.,cha.Ma. thamanti balakkaram. thambhanti thaddhakaranam 2 Si.abandhuro @3 cha.Ma. ananyassati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

Vatthukame parijanitvati tebhumake vatthukame natatiranaparinnahi samapanavasena janitva. Kilesakame pahayati chandadayo kilesakame pahanaparinnaya jahitva. Byantikaritvati vigatantam vigatakotim karitva. Kamogham tinnassati anagamimaggena avattanasankhatam 1- kamogham taritva thitassa. Bhavoghanti arahattamaggena. Ditthoghanti sotapattimaggena. Avijjoghanti arahattamaggena. Sabbasankharapathanti 2- sabbakhandhadhatuayatanapatipatisankhatam patham arahattamaggeneva taritva thitassa. Sotapattimaggena uttinnassa. Sakadagamimaggena nittinnassa. Anagamimaggena kamadhatum atikkantassa. Arahattamaggena sabbabhavam samatikkantassa. Phalasamapattivasena vitivattassa. Param gatassatiadini nibbanavasena vuttani. Yatha inayika ananyanti samvaddhikainam 3- adaya vicaranta ananyam. Patthentiti patthanam uppadenti. Abadhika arogyanti pittadirogatura 4- bhesajjakiriyaya rogavupasamanam 5- arogyam. Yatha bandhanabandhati nakkhattadivase bandhanagare bandhapurisa. 6- Yatha dasa bhujissanti yasma bhujissa purisa yam icchanti, tam karonti, na nam koci balakkarena tato nivatteti, tasma dasa bhujissabhavam patthenti. Yatha kantaraddhanam pakkhannati 7- yasma balavanto purisa hatthabharam gahetva sajjitavudha 8- saparivara kantaram patipajjanti, te cora duratova disva palayanti. Te sotthina kantaram nittharitva khemantam patva hatthatuttha honti. Tasma 9- kantarapakkhanna purisa 9- khemantabhumim patthenti. Desanapariyosane tisso sotapattiphalam patva paccha pabbajitva arahattam sacchakasiti. 10- Saddhammapajjotikaya mahaniddesatthakathaya tissametteyyasuttaniddesavannana nitthita. Sattamam. @Footnote: 1 cha.Ma. avasanasankhatam 2 cha.Ma. sabbam samsarapathanti 3 cha.Ma. samvaddhikainam @4 cha.Ma. pittadirogaturo 5 cha.Ma. tam rogavupasamanattham 6 cha.Ma. baddhapurisa @7 cha.Ma. pakkhandati 8 cha.Ma. sajjavudha 9-9 cha.Ma. kantarapakkhanda @10 cha.Ma. itisaddo na dissati


             The Pali Atthakatha in Roman Book 45 page 259-280. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=5998&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=5998&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=224              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=29&A=3084              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=29&A=3333              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=29&A=3333              Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]