มิลินทปัญหา

ปัญญาลักขณปัญหา ที่ ๑๔ ่ ราชา สมเด็จพระเจ้ามิลินท์บรมกษัตริย์มีพระราชโองการตรัสถามว่า ภนฺเต ข้าแต่พระ ผู้เป็นเจ้าผู้เจริญ ปัญญานี้เล่ามีลักษณะอย่างไร พระนาคเสนจึงถวายพระพรตอบไปว่า มหาราช ดูรานะบพิตรพระราชสมภาร ปัญญา นี้มีลักษณะตัดรอน อาตมาได้ถวายพระพรแล้ว บัดนี้ทรงถามอีกก็จะต้องวิสัชนาอีก ปัญญา นี้มีลักษณะโอภาส พระเจ้ามิลินท์ปิ่นกษัตริย์มีพระราชโองการตรัสว่า ปัญญามีลักษณะโอภาสอย่างไร พระนาคเสนวิสัชนาแก้ไขว่า มหาราช ดูรานะบพิตรพระราชสมภาร ปัญญาโอภาสนั้น เมื่อจะบังเกิดย่อมกำจัดอนธการอันมืดมัวคือตัวอวิชชาชาติ จึงให้วิชชาโอภาสบังเกิดส่องสว่าง ืคือรู้ไปในธรรมแล้วมีปัญญาเล่า ก็คือปัญญาผ่องแผ้วสว่างกระจ่างแจ้ง พิจารณาเห็นองค์แห่ง พระอริยสัจสันทัดแน่นอน ลำดับนั้นพระโยคาวจรพิจารณาซึ่งสังขารก็เห็นเป็น ทุกฺขํ บ้างเห็นเป็น อนิจฺจํ บ้าง เห็นเป็น อนตฺตา บ้าง ด้วยโอภาสลักขณะ ปัญญาเห็นสว่างกระจ่างมาแต่พระอริยสัจ นั้นอย่างนี้ชื่อว่าโอภาสลักขณปัญญา ขอถวายพระพร สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ปิ่นประชากร มีสุนทรราชโองการตรัสว่า นิมนต์พระผู้เป็นเจ้า กระทำอุปมาไปก่อน พระนาคเสนก็ถวายพระพรอุปมว่า มหาราช ดูรานะบพิตรพระราชสมภารผู้ประเสริฐ ยิ่งมิ่งมไหศวรรย์ เปรียบปานดุจบุรุษผู้หนึ่งนั้นจุดประทีปคันและเทียนส่องเข้าไปในห้องเรือน อันมืดมนอนธการ ก็ชัชวาลสว่างกระจ่างแจ้งแลเห็นรูปต่างๆ เป็นต้นว่าถ้วยโถโอจานพาน ภาชนะอันตั้งเรียงเคียงกัน ยถา มีครุวนาฉันใด โอภาสลักขณปัญญานี้ไซร้ อุปฺปชฺชมานา เมื่อจะ บังเกิดในสันดานท่านผู้เป็นโยคาวจรนั้น ก็กำจัดเสียซึ่งมืดคืออวิชชาอันบังปัญญามิให้รู้ธรรม ยังวิชโชภาสอันสุกใสไพโรจน์คือ วิชชาอันจะรู้ไปในธรรมนั้นให้สว่างกระจ่างแจ้ง ยังญาณาโลก ให้สว่างไสว ก็เห็นแจ้งในพระอริยสัจทั้ง ๔ ทีนั้นพระโยคาวจรเจ้าก็เห็นเป็นพระไตรลักษณญาณ ว่า อนิจฺจนฺติ วา เป็นอนิจจังบ้าง ทุกฺขนฺติ วา เป็นทุกขังบ้าง อนตฺตาติ วา เป็นอนัตตาบ้าง อย่างนี้แหละชื่อว่าโอภาสลักขณปัญญา ขอถวายพระพร สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดี ทรงฟังอุปมาฉะนี้ก็มีน้ำพระทัยหรรษา จึงตรัส สาธุการว่าพระผู้เป็นเจ้าวิสัชนานี้สมควรอยู่แล้ว ปัญญาลักขณปัญหา คำรบ ๑๔ จบเท่านี้

เนื้อความมิลินทปัญหา หน้าที่ ๖๑ - ๖๒. http://84000.org/tipitaka/milin/milin.php?i=18 สารบัญมิลินทปัญหา http://84000.org/tipitaka/milin/milin.php?i=0#item_18