บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๕

หน้าที่ ๕๐๒.

กุสลํ อสฺสาเทตีติอาทิ อกุสลชวนาวสาเน กุสลารมฺมณํ วิปากํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ. วิญฺญาณญฺจายตนวิปากสฺสาติ อิทํ ทุพฺพิญฺเญยฺยมฺปิ สมานํ มหคฺคตวิปากสฺส ตทารมฺมณภาเวน อนุปฺปตฺติโต ลพฺภมานกวเสน วุตฺตํ. กิริยสฺสาติ อรหตฺตํ ปตฺวา อสมาปนฺนปุพฺเพ อากาสานญฺจายตเน ปฏิโลมโต วา เอกนฺตริกวเสน วา สมาปนฺนกิริยาย. เจโตปริยญาณสฺสาติอาทีนิ ปุรโต ^๑- อาวชฺชนาย โยเชตพฺพานิ. ยา เอเตสํ อาวชฺชนา, ตสฺสา กุสลา ขนฺธา อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยติ อยญฺเจตฺถ อตฺโถ. [๔๐๗-๔๐๙] ราคนฺติ อตฺตโน วา ปรสฺส วา ราคํ. อตฺตโน ราควเสน ปเนตฺถ วณฺณนา ปากฏา โหติ. อสฺสาเทตีติอาทีนิ วุตฺตตฺถาเนว. วิจิกิจฺฉาทีสุ ปน ตีสุ อสฺสาเทตพฺพตาย อภาวโต ^๒- "อสฺสาเทตี"ติ น วุตฺตํ. ทิฏฺฐิ ปเนตฺถ อุปฺปชฺชติ, สา อสฺสาเทตีติ ปทสฺส ปริหีนตฺตา อาคตปฏิปาฏิยา ปฐมํ น วุตฺตา. วิจิกิจฺฉาทีสุเยว ตํ ตํ สภาคํ ปฐมํ วตฺวา ตสฺส ตสฺส อนนฺตรา วุตฺตา. อิเมสุ จ ปน ราคาทีสุ "กึ อิเม ^๓- ปาปธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตี"ติ อกฺขนฺติวเสน วา "กตํ ปาปํ กตํ ลุทฺธนฺ"ติ วิปฺปฏิสาราทิวเสน วา โทมนสฺสุปฺปตฺติ เวทิตพฺพา. [๔๑๐] จกฺขุํ อนิจฺจโตติ วิปสฺสนานุกฺกเมน ทส ^๔- โอฬาริกายตนานิ วตฺถุรูปญฺจาติ เอกาทส รูปานิ ปากฏตฺตา คหิตานิ. ปุน รูปายตนาทีนิ จกฺขุวิญฺญาณาทีนํ อารมฺมณตฺตา คหิตานิ. ยสฺมา ปเนสา วิญฺญาณกายวเสน เทสนา กตา, น ธาตุวเสน, ตสฺมา มโนธาตุ น คหิตา. เอวํ สพฺพตฺถ คหิตาคหิตํ เวทิตพฺพํ. [๔๑๑] ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺตีติ ปจฺจเวกฺขณกุสลสฺส อารมฺมณทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปรโต ^๒ ฉ.ม. อภาเวน ^๓ ฉ.ม. เม ^๔ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๕๐๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11335&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=11335&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=40&i=487 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=40&A=5805 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=40&A=3064 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=40&A=3064 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_40