บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
Vinayapiṭake mahāvaggassa dutiyo bhāgo ---------- cammakkhandhakaṃ [1] Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate . tena kho pana samayena rājā māgadho seniyo bimbisāro asītiyā gāmikasahassesu 1- issariyādhipaccaṃ 2- rajjaṃ kāreti . Tena kho pana samayena campāyaṃ soṇo nāma koḷiviso seṭṭhiputto sukhumālo hoti . tassa pādatalesu lomāni jātāni honti . Athakho rājā māgadho seniyo bimbisāro tāni asītiṃ gāmikasahassāni sannipātāpetvā kenacideva karaṇīyena soṇassa koḷivisassa santike dūtaṃ pāhesi āgacchatu soṇo icchāmi soṇassa āgatanti. {1.1} Athakho soṇassa koḷivisassa mātāpitaro soṇaṃ koḷivisaṃ etadavocuṃ rājā te tāta soṇa pāde dakkhitukāmo mā kho tvaṃ tāta soṇa yena rājā tena pāde abhippasāreyyāsi rañño purato pallaṅkena nisīda nisinnassa te rājā pāde dakkhissatīti . athakho soṇaṃ koḷivisaṃ sivikāya ānesuṃ . athakho soṇo koḷiviso yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ abhivādetvā rañño purato pallaṅkena nisīdi. @Footnote: 1 Ma. Yu. gāmasahassesu. 2 Ma. Yu. issarādhipaccaṃ. Addasā 1- kho rājā māgadho seniyo bimbisāro soṇassa koḷivisassa pādatalesu lomāni jātāni . [2]- athakho rājā māgadho seniyo bimbisāro tāni asītiṃ gāmikasahassāni diṭṭhadhammike atthe anusāsitvā uyyojesi tumhe khvattha bhaṇe mayā diṭṭhadhammike atthe anusāsitā gacchatha bhagavantaṃ 3- payirūpāsatha so no bhagavā samparāyike atthe anusāsissatīti . athakho tāni asīti gāmikasahassāni yena gijjhakūṭo pabbato tenupasaṅkamiṃsu. {1.2} Tena kho pana samayena āyasmā sāgato bhagavato upaṭṭhāko hoti . athakho tāni asīti gāmikasahassāni yenāyasmā sāgato tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāgataṃ etadavocuṃ imāni bhante asīti gāmikasahassāni idhūpasaṅkantāni 4- bhagavantaṃ dassanāya sādhu mayaṃ bhante labheyyāma bhagavantaṃ dassanāyāti . tenahi tumhe āyasmanto muhuttaṃ idheva tāva hotha yāvāhaṃ bhagavantaṃ paṭivedemīti. Athakho āyasmā sāgato tesaṃ asītiyā gāmikasahassānaṃ purato pekkhamānānaṃ pāṭikāya nimmujjitvā bhagavato purato ummujjitvā bhagavantaṃ etadavoca imāni bhante asīti gāmikasahassāni idhūpasaṅkantāni 5- bhagavantaṃ dassanāya yassadāni bhante bhagavā kālaṃ maññatīti . tenahi tvaṃ sāgata vihārappacchāyāyaṃ āsanaṃ paññāpehīti . evaṃ bhanteti kho āyasmā @Footnote: 1 Ma. Yu. addasa. 2 Po. disvāna. 3 Ma. Yu. taṃ bhagavantaṃ. @4-5 Ma. idhūpasaṅkamantāni. Sāgato bhagavato paṭissuṇitvā pīṭhaṃ gahetvā bhagavato purato nimmujjitvā tesaṃ asītiyā gāmikasahassānaṃ purato pekkhamānānaṃ pāṭikāya ummujjitvā vihārappacchāyāyaṃ āsanaṃ paññāpesi . Athakho bhagavā vihārā nikkhamitvā vihārappacchāyāyaṃ paññatte āsane nisīdi . athakho tāni asīti gāmikasahassāni yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . athakho tāni asīti gāmikasahassāni āyasmantaṃyeva sāgataṃ samannāharanti no tathā bhagavantaṃ. {1.3} Athakho bhagavā tesaṃ asītiyā gāmikasahassānaṃ cetasā cetoparivitakkamaññāya āyasmantaṃ sāgataṃ āmantesi tenahi tvaṃ sāgata bhiyyoso mattāya uttarimanussadhammaṃ iddhipāṭihāriyaṃ dassehīti . evaṃ bhanteti kho āyasmā sāgato bhagavato paṭissuṇitvā vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe caṅkamatipi tiṭṭhatipi nisīdatipi seyyaṃpi kappeti padhūpāyatipi 1- pajjalatipi antaradhāyatipi . Athakho āyasmā sāgato ākāse antalikkhe anekavihitaṃ uttarimanussadhammaṃ iddhipāṭihāriyaṃ dassetvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca satthā me bhante bhagavā sāvakohamasmi satthā me bhante bhagavā sāvakohamasmīti . athakho tāni asīti gāmikasahassāni acchariyaṃ vata bho abbhutaṃ vata bho sāvako hi 2- nāma evaṃmahiddhiko bhavissati evaṃmahānubhāvo aho nūna satthāti bhagavantaṃyeva samannāharanti @Footnote: 1 Ma. dhūmāyatipi. Yu. dhūpāyatipi. 2 Ma. Yu. pi. No tathā āyasmantaṃ sāgataṃ . athakho bhagavā tesaṃ asītiyā gāmikasahassānaṃ cetasā cetoparivitakkamaññāya anupubbīkathaṃ kathesi seyyathīdaṃ dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṅkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi . yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. {1.4} Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya evameva tesaṃ asītiyā gāmikasahassānaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti . te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthu sāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ abhikkantaṃ bhante abhikkantaṃ bhante seyyathāpi bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telappajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito ete mayaṃ bhante bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṅgateti. [2] Athakho soṇassa koḷivisassa etadahosi yathā yathā kho Ahaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti . athakho tāni asīti gāmikasahassāni bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. {2.1} Athakho soṇo koḷiviso acirapakkantesu asītiyā gāmikasahassesu yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho soṇo koḷiviso bhagavantaṃ etadavoca yathā yathāhaṃ bhante bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ icchāmahaṃ bhante kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ pabbājetu maṃ bhante bhagavāti . alattha kho soṇo koḷiviso bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ . Acirupasampanno ca panāyasmā soṇo sītavane viharati . tassa accāraddhaviriyassa caṅkamato pādā bhijjiṃsu . caṅkamo lohitena phuṭṭho 1- hoti seyyathāpi gavāghātanaṃ . athakho āyasmato soṇassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi @Footnote: 1 Ma. Yu. phuṭo. Ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhaviriyā viharanti ahantesaṃ aññataro atha ca pana me nānupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati saṃvijjanti kho pana me kule bhogā sakkā bhoge ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ yannūnāhaṃ hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyyanti. {2.2} Athakho bhagavā āyasmato soṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya evameva gijjhakūṭe pabbate antarahito sītavane pāturahosi . athakho bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ senāsanacārikaṃ āhiṇḍanto yenāyasmato soṇassa caṅkamo tenupasaṅkami . addasā 1- kho bhagavā āyasmato soṇassa caṅkamaṃ lohitena phuṭṭhaṃ 2- disvāna bhikkhū āmantesi kassa nvāyaṃ bhikkhave caṅkamo lohitena phuṭṭho seyyathāpi gavāghātananti . āyasmato bhante soṇassa accāraddhaviriyassa caṅkamato pādā bhijjiṃsu tassāyaṃ caṅkamo lohitena phuṭṭho seyyathāpi gavāghātananti. {2.3} Athakho bhagavā yenāyasmato soṇassa vihāro tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . āyasmāpi kho soṇo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ soṇaṃ bhagavā etadavoca nanu te soṇa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi ye kho keci bhagavato sāvakā āraddhaviriyā viharanti @Footnote: 1 Ma. Yu. addasa. 2 Ma. Yu. phuṭaṃ. sabbattha īdisameva. Ahantesaṃ aññataro atha ca pana me nānupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati saṃvijjanti kho pana me kule bhogā sakkā bhoge ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ yannūnāhaṃ hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyyanti . evaṃ bhanteti . Taṃ kiṃ maññasi soṇa kusalo tvaṃ pubbe āgārikabhūto vīṇāya tantissareti . evaṃ bhanteti . taṃ kiṃ maññasi soṇa yadā te vīṇāya tantiyo accāyikā 1- honti apinu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vāti . no hetaṃ bhanteti . Taṃ kiṃ maññasi soṇa yadā te vīṇāya tantiyo atisithilā honti apinu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vāti . no hetaṃ bhanteti . taṃ kiṃ maññasi soṇa yadā te vīṇāya tantiyo neva accāyikā honti nātisithilā same guṇe patiṭṭhitā apinu te vīṇā tasmiṃ samaye saravatī vā hoti kammaññā vāti. Evaṃ bhanteti. {2.4} Evameva kho soṇa accāraddhaviriyaṃ uddhaccāya saṃvattati atilīnaviriyaṃ kosajjāya saṃvattati tasmātiha tvaṃ soṇa viriyasamataṃ adhiṭṭhāhi 2- indriyānañca samataṃ paṭivijjha tattha ca nimittaṃ gaṇhāhīti. Evaṃ bhanteti kho āyasmā soṇo bhagavato paccassosi. {2.5} Athakho bhagavā āyasmantaṃ soṇaṃ iminā ovādena ovaditvā seyyathāpi nāma balavā @Footnote: 1 Ma. Yu. accāyatā. 2 Ma. Yu. adhiṭṭhaha. Puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya evameva sītavane āyasmato soṇassa pamukhe antarahito gijjhakūṭe pabbate pāturahosi . athakho āyasmā soṇo aparena samayena viriyasamataṃ adhiṭṭhāsi indriyānañca samataṃ paṭivijjhi tattha ca nimittaṃ aggahesi. {2.6} Athakho āyasmā soṇo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva yassatthāya kulaputtā 1- sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti 2- tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsi 3-. Aññataro ca panāyasmā soṇo arahataṃ ahosi. [3] Athakho āyasmato soṇassa arahattaṃ pattassa etadahosi yannūnāhaṃ bhagavato santike aññaṃ byākareyyanti . athakho āyasmā soṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho āyasmā soṇo bhagavantaṃ etadavoca yo so bhante bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇa- bhavasaṃyojano sammadaññāvimutto so chaṭṭhānāni adhimutto hoti nekkhammādhimutto hoti pavivekādhimutto hoti abyāpajjhādhimutto hoti upādānakkhayādhimutto hoti taṇhakkhayādhimutto @Footnote: 1 Ma. kulaputto. 2 Ma. pabbajati. 3 Po. Ma. abhiññāsi. Hoti asammohādhimutto hoti {3.1} siyā kho pana bhante idhekaccassa āyasmato evamassa kevalaṃ saddhāmattakaṃ nūna ayamāyasmā nissāya nekkhammādhimuttoti na kho panetaṃ bhante evaṃ daṭṭhabbaṃ khīṇāsavo bhante bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyamattānaṃ asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā nekkhammādhimutto hoti khayā dosassa vītadosattā nekkhammādhimutto hoti khayā mohassa vītamohattā nekkhammādhimutto hoti {3.2} siyā kho pana bhante idhekaccassa āyasmato evamassa lābhasakkārasilokaṃ nūna ayamāyasmā nikāmayamāno pavivekādhimuttoti 1- na kho panetaṃ bhante evaṃ daṭṭhabbaṃ khīṇāsavo bhante bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyamattānaṃ asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā pavivekādhimutto hoti khayā dosassa vītadosattā pavivekādhimutto hoti khayā mohassa vītamohattā pavivekādhimutto hoti {3.3} siyā kho pana bhante idhekaccassa āyasmato evamassa sīlabbataparāmāsaṃ nūna ayamāyasmā sārato paccāgacchanto abyāpajjhādhimuttoti 2- na kho panetaṃ bhante evaṃ daṭṭhabbaṃ khīṇāsavo bhante bhikkhu vusitavā katakaraṇīyo karaṇīyamattānaṃ asamanupassanto katassa vā paṭicayaṃ khayā rāgassa vītarāgattā abyāpajjhādhimutto hoti khayā dosassa vītadosattā abyāpajjhādhimutto hoti khayā mohassa vītamohattā @Footnote: 1 Ma. pavivekādhimutto hoti. 2 Ma. abyāpajjhādhimutto hoti. Abyāpajjhādhimutto hoti khayā rāgassa vītarāgattā upādānakkhayādhimutto hoti khayā dosassa vītadosattā upādānakkhayādhimutto hoti khayā mohassa vītamohattā upādānakkhayādhimutto hoti khayā rāgassa vītarāgattā taṇhakkhayādhimutto hoti khayā dosassa vītadosattā taṇhakkhayādhimutto hoti khayā mohassa vītamohattā taṇhakkhayādhimutto hoti khayā rāgassa vītarāgattā asammohādhimutto hoti khayā dosassa vītadosattā asammohādhimutto hoti khayā mohassa vītamohattā asammohādhimutto hoti {3.4} evaṃ sammāvimuttacittacittassa bhante bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ 1- vayañcassānupassati bhusā cepi sotaviññeyyā saddā ... ghāna- viññeyyā gandhā ... jivhāviññeyyā rasā ... kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā ... manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati seyyathāpi bhante selo pabbato acchiddo asusiro ekaghano puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya pacchimāya cepi disāya āgaccheyya @Footnote: 1 Sī. Yu. ānejjappattaṃ. Bhusā vātavuṭṭhi .pe. uttarāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi .pe. dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ saṅkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya evameva kho bhante evaṃ sammāvimuttacittassa bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassati bhusā cepi sotaviññeyyā saddā ... Ghānaviññeyyā gandhā ... jivhāviññeyyā rasā ... Kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā ... manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ vayañcassānupassatīti. [4] Nekkhammaṃ adhimuttassa pavivekañca cetaso abyāpajjhādhimuttassa upādānakkhayassa ca taṇhakkhayādhimuttassa asammohañca cetaso disvā āyatanuppādaṃ sammā cittaṃ vimuccati tassa sammāvimuttassa santacittassa bhikkhuno katassa paṭicayo natthi karaṇīyaṃ na vijjati. Selo yathā ekaghano vātena na samīrati evaṃ rūpā rasā saddā gandhā phassā ca kevalā iṭṭhā dhammā aniṭṭhā ca nappavedhenti tādino Ṭhitaṃ cittaṃ vippamuttaṃ vayañcassānupassatīti. [5] Athakho bhagavā bhikkhū āmantesi evaṃ kho bhikkhave kulaputtā aññaṃ byākaronti attho ca vutto attā ca anupanīto atha ca panidhekacce moghapurisā hasamānakaṃ maññe aññaṃ byākaronti te pacchā vighātaṃ āpajjantīti . athakho bhagavā āyasmantaṃ soṇaṃ āmantesi tvaṃ khosi soṇa sukhumālo anujānāmi te soṇa ekapalāsikaṃ upāhananti . ahaṃ kho bhante asītisakaṭavāhe hiraññaṃ 1- ohāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito sattahatthikañca anīkaṃ [2]- tassa me bhavissanti vattāro soṇo koḷiviso asītisakaṭavāhe hiraññaṃ 3- ohāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito sattahatthikañca anīkaṃ sodānāyaṃ ekapalāsikāsu upāhanāsu sattoti sace bhagavā bhikkhusaṅghassa anujānissati ahaṃpi paribhuñjissāmi no ce bhagavā bhikkhusaṅghassa anujānissati ahaṃpi na paribhuñjissāmīti . athakho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe 4- dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi anujānāmi bhikkhave ekapalāsikaṃ upāhanaṃ na bhikkhave diguṇā upāhanā dhāretabbā na tiguṇā upāhanā dhāretabbā na gaṇaṅgaṇupāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. [6] Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū sabbanīlikā upāhanāyo dhārenti .pe. sabbapītikā upāhanāyo dhārenti . @Footnote: 1-3 Ma. hiraññe. 2 Ma. athāhaṃ bhante ekapalāsikaṃ ce pariharissāmīti dissati. @4 Yu. etasmiṃ pakaraṇeti ime pāṭhā na dissanti. Sabbalohitikā upāhanāyo dhārenti . sabbamañjeṭṭhikā 1- upāhanāyo dhārenti . sabbakaṇhā upāhanāyo dhārenti . Sabbamahāraṅgarattā upāhanāyo dhārenti . sabbamahānāmarattā upāhanāyo dhārenti . manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti seyyathāpi gihī kāmabhoginoti . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . Na bhikkhave sabbanīlikā upāhanā dhāretabbā na sabbapītikā upāhanā dhāretabbā na sabbalohitikā upāhanā dhāretabbā na sabbamañjeṭṭhikā upāhanā dhāretabbā na sabbakaṇhā upāhanā dhāretabbā na sabbamahāraṅgarattā upāhanā dhāretabbā na sabbamahānāmarattā upāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. {6.1} Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū nīlakavaddhikā upāhanāyo dhārenti . pītakavaddhikā upāhanāyo dhārenti . Lohitakavaddhikā upāhanāyo dhārenti . mañjeṭṭhikavaddhikā upāhanāyo dhārenti . kaṇhavaddhikā upāhanāyo dhārenti . Mahāraṅgarattavaddhikā 2- upāhanāyo dhārenti . mahānāmarattavaddhikā upāhanāyo dhārenti . manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti seyyathāpi gihī kāmabhoginoti . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . na bhikkhave nīlakavaddhikā upāhanā dhāretabbā na pītakavaddhikā upāhanā dhāretabbā na lohitakavaddhikā upāhanā dhāretabbā na mañjiṭṭhikāvaddhikā *- upāhanā dhāretabbā @Footnote: 1 Ma. mañceṭṭhikā. sabbattha īdisameva. 2 Ma. sabbamahāraṅgarattavaddhikā. @* gœdī‡thūka n‡ācaÃapeḌna mañjeṭṭhikavaddhikā Na kaṇhavaddhikā upāhanā dhāretabbā na mahāraṅgarattavaddhikā upāhanā dhāretabbā na mahānāmarattavaddhikā upāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. {6.2} Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū khallakavaddhā upāhanāyo dhārenti . puṭavaddhā upāhanāyo dhārenti . Pāliguṇṭhimā upāhanāyo dhārenti . tūlapuṇṇikā upāhanāyo dhārenti . tittirapattikā upāhanāyo dhārenti . Meṇḍavisāṇavaddhikā upāhanāyo dhārenti . ajavisāṇavaddhikā upāhanāyo dhārenti . Vicchikāḷikā upāhanāyo dhārenti . Morapiñjaparisibbitā 1- upāhanāyo dhārenti . citrā upāhanāyo dhārenti . Manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti seyyathāpi gihī kāmabhoginoti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Na bhikkhave khallakavaddhā upāhanā dhāretabbā na puṭavaddhā upāhanā dhāretabbā na pāliguṇṭhimā upāhanā dhāretabbā na tūlapuṇṇikā upāhanā dhāretabbā na tittirapattikā upāhanā dhāretabbā na meṇḍavisāṇavaddhikā upāhanā dhāretabbā na ajavisāṇavaddhikā upāhanā dhāretabbā na vicchikāḷikā upāhanā dhāretabbā na morapiñjaparisibbitā upāhanā dhāretabbā na citrā upāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. {6.3} Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū sīhacammaparikkhaṭā upāhanāyo dhārenti . byagghacammaparikkhaṭā upāhanāyo @Footnote: 1 Yu. -pijjha-. Ma. -piñcha-. Dhārenti . dīpicammaparikkhaṭā upāhanāyo dhārenti . Ajinacammaparikkhaṭā upāhanāyo dhārenti . uddacammaparikkhaṭā upāhanāyo dhārenti . majjāricammaparikkhaṭā 1- upāhanāyo dhārenti . kāḷakacammaparikkhaṭā upāhanāyo dhārenti . Ulūkacammaparikkhaṭā 2- upāhanāyo dhārenti . manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti seyyathāpi gihī kāmabhoginoti . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . na bhikkhave sīhacammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na byagghacammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na dīpicammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na ajinacammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na uddacammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na majjāricammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na kāḷakacammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā na ulūkacammaparikkhaṭā upāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. [7] Athakho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi aññatarena bhikkhunā pacchāsamaṇena . Athakho so bhikkhu khañjamāno bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi . Addasā kho aññataro upāsako gaṇaṅgaṇupāhanaṃ ārohitvā bhagavantaṃ dūrato va āgacchantaṃ disvāna upāhanā orohitvā yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā yena so bhikkhu tenupasaṅkami upasaṅkamitvā taṃ bhikkhuṃ @Footnote: 1 Ma. mañjāri-. 2 Ma. uvaka-. Abhivādetvā etadavoca kissa bhante ayyo khañjatīti . pādā me āvuso phālitāti . gaṇha 1- bhante upāhanāyoti . alaṃ āvuso paṭikkhittā bhagavatā gaṇaṅgaṇupāhanāti . gaṇhāhetā bhikkhu upāhanāyoti . athakho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi anujānāmi bhikkhave omukkaṃ gaṇaṅgaṇupāhanaṃ na bhikkhave navā gaṇaṅgaṇupāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. [8] Tena kho pana samayena bhagavā ajjhokāse anupāhano caṅkamati . satthā anupāhano caṅkamatīti therā bhikkhū anupāhanā caṅkamanti . chabbaggiyā bhikkhū satthari anupāhane caṅkamamāne theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu saupāhanā caṅkamanti . Ye te bhikkhū appicchā .pe. te ujjhāyanti khīyanti vipācenti kathaṃ hi nāma chabbaggiyā bhikkhū satthari anupāhane caṅkamamāne theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu saupāhanā caṅkamissantīti. {8.1} Athakho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Saccaṃ kira bhikkhave chabbaggiyā bhikkhū satthari anupāhane caṅkamamāne theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu saupāhanā caṅkamantīti . saccaṃ bhagavāti . vigarahi buddho bhagavā kathaṃ hi nāma te bhikkhave moghapurisā satthari anupāhane caṅkamamāne theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu saupāhanā caṅkamissanti ime hi nāma @Footnote: 1 Ma. Yu. handa. Bhikkhave gihino odātavasanā 1- abhijīvanikassa 2- sippassa kāraṇā ācariyesu sagāravā sappatissā sabhāgavuttikā viharissanti idha kho taṃ bhikkhave sobhetha yaṃ tumhe evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā ācariyesu ācariyamattesu upajjhāyesu upajjhāyamattesu sagāravā sappatissā sabhāgavuttikā vihareyyātha netaṃ bhikkhave appasannānaṃ vā pasādāya .pe. vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi na bhikkhave ācariyesu ācariyamattesu upajjhāyesu upajjhāyamattesu anupāhanesu caṅkamamānesu saupāhanena caṅkamitabbaṃ yo caṅkameyya āpatti dukkaṭassa na [3]- bhikkhave ajjhārāme upāhanā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. [9] Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno pādakhīlābādho hoti . bhikkhū taṃ bhikkhuṃ pariggahetvā uccāraṃpi passāvaṃpi nikkhāmenti . addasā kho bhagavā senāsanacārikaṃ āhiṇḍanto te bhikkhū taṃ bhikkhuṃ pariggahetvā uccāraṃpi passāvaṃpi nikkhāmente disvāna yena te bhikkhū tenupasaṅkami upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca kiṃ imassa bhikkhave bhikkhuno ābādhoti . imassa bhante āyasmato pādakhīlābādho imaṃ mayaṃ pariggahetvā uccāraṃpi passāvaṃpi nikkhāmemāti. [10] Athakho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ @Footnote: 1 Ma. odātavatthavasanakā. 2 Ma. abhijīvinikassa. 3 Ma. Yu. ca. Kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi anujānāmi bhikkhave yassa pādā vā dukkhā pādā vā phālitā pādakhīlābādho vā upāhanaṃ dhāretunti . tena kho pana samayena bhikkhū adhotehi pādehi mañcaṃpi pīṭhaṃpi abhirūhanti cīvarampi senāsanampi dussati . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . anujānāmi bhikkhave idāni mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā abhirūhissāmīti upāhanaṃ dhāretunti. {10.1} Tena kho pana samayena bhikkhū rattiyā 1- [1]- uposathaggaṃpi sannisajjaṃpi gacchantā andhakāre khāṇuṃpi kaṇṭakaṃpi akkamanti pādā dukkhā honti . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . anujānāmi bhikkhave ajjhārāme upāhanaṃ dhāretuṃ ukkaṃ padīpaṃ kattaradaṇḍanti. {10.2} Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya kaṭṭhapādukāyo abhirūhitvā ajjhokāse caṅkamanti uccāsaddā mahāsaddā khaṭakhaṭasaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentā seyyathīdaṃ rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ 2- yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthīkathaṃ purisakathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā kīṭakaṃpi akkamitvā mārenti bhikkhūpi samādhimhā cāventi . ye te bhikkhū appicchā .pe. te ujjhāyanti khīyanti vipācenti kathaṃ hi nāma chabbaggiyā bhikkhū @Footnote: 1 Po. Ma. rattiyo. 2 Ma. sabhākathaṃ. Rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya kaṭṭhapādukāyo abhirūhitvā ajjhokāse caṅkamissanti uccāsaddā mahāsaddā khaṭakhaṭasaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentā seyyathīdaṃ rājakathaṃ corakathaṃ .pe. itibhavābhavakathaṃ iti vā kīṭakaṃpi akkamitvā māressanti bhikkhūpi samādhimhā cāvessantīti. {10.3} Athakho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . Saccaṃ kira bhikkhave chabbaggiyā bhikkhū rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya kaṭṭhapādukāyo abhirūhitvā ajjhokāse caṅkamanti uccāsaddā mahāsaddā khaṭakhaṭasaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentā seyyathīdaṃ rājakathaṃ corakathaṃ .pe. itibhavābhavakathaṃ iti vā kīṭakaṃpi akkamitvā mārenti bhikkhūpi samādhimhā cāventīti . saccaṃ bhagavāti .pe. vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi na bhikkhave kaṭṭhapādukā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. [11] Athakho bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā yena bārāṇasī tena cārikaṃ pakkāmi anupubbena cārikaṃ caramāno yena bārāṇasī tadavasari . tatra sudaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye . tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū bhagavatā kaṭṭhapādukā paṭikkhittāti tālataruṇe chedāpetvā tālapattapādukāyo dhārenti tāni tālataruṇāni chinnāni milāyanti . Manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti kathaṃ hi nāma samaṇā Sakyaputtiyā tālataruṇe chedāpetvā tālapattapādukāyo dhāressanti [1]- tālataruṇāni chinnāni milāyanti ekindriyaṃ samaṇā sakyaputtiyā jīvaṃ viheṭhentīti . assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khīyantānaṃ vipācentānaṃ. {11.1} Athakho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Saccaṃ kira bhikkhave chabbaggiyā bhikkhū tālataruṇe chedāpetvā tālapattapādukāyo dhārenti tāni tālataruṇāni chinnāni milāyantīti . saccaṃ bhagavāti . vigarahi buddho bhagavā kathaṃ hi nāma te bhikkhave moghapurisā tālataruṇe chedāpetvā tālapattapādukāyo dhāressanti tāni tālataruṇāni chinnāni milāyanti jīvasaññino hi bhikkhave manussā rukkhasmiṃ netaṃ bhikkhave appasannānaṃ vā pasādāya .pe. vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi na bhikkhave tālapattapādukā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. {11.2} Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū bhagavatā tālapattapādukā paṭikkhittāti veḷutaruṇe chedāpetvā veḷupattapādukāyo dhārenti tāni veḷutaruṇāni chinnāni milāyanti . manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti kathaṃ hi nāma samaṇā sakyaputtiyā veḷutaruṇe chedāpetvā veḷupattapādukāyo dhāressanti tāni veḷutaruṇāni chinnāni milāyanti ekindriyaṃ samaṇā sakyaputtiyā jīvaṃ viheṭhentīti . assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. tāni. Khīyantānaṃ vipācentānaṃ . athakho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ .pe. na bhikkhave veḷupattapādukā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassāti. [12] Athakho bhagavā bārāṇasiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena bhaddiyaṃ tena cārikaṃ pakkāmi anupubbena cārikaṃ caramāno yena bhaddiyaṃ tadavasari . tatra sudaṃ bhagavā bhaddiye viharati jātiyāvane . tena kho pana samayena bhaddiyā bhikkhū anekavihitaṃ pādukamaṇḍanānuyogamanuyuttā viharanti tiṇapādukaṃ karontipi kārāpentipi muñjapādukaṃ karontipi kārāpentipi pabbajapādukaṃ karontipi kārāpentipi hintālapādukaṃ karontipi kārāpentipi kamalapādukaṃ karontipi kārāpentipi kambalapādukaṃ karontipi kārāpentipi riñcanti uddesaṃ paripucchaṃ adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññaṃ. {12.1} Ye te bhikkhū appicchā .pe. te ujjhāyanti khīyanti vipācenti kathaṃ hi nāma bhaddiyā bhikkhū anekavihitaṃ pādukamaṇḍanānu- yogamanuyuttā viharissanti tiṇapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi muñjapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi pabbajapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi hintālapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi kamalapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi kambalapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi riñcissanti uddesaṃ paripucchaṃ adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññanti . athakho te bhikkhū Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . saccaṃ kira bhikkhave bhaddiyā bhikkhū anekavihitaṃ pādukamaṇḍanānuyogamanuyuttā viharanti tiṇapādukaṃ karontipi kārāpentipi muñjapādukaṃ karontipi kārāpentipi pabbajapādukaṃ karontipi kārāpentipi hintālapādukaṃ karontipi kārāpentipi kamalapādukaṃ karontipi kārāpentipi kambalapādukaṃ karontipi kārāpentipi riñcanti uddesaṃ paripucchaṃ adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññanti. Saccaṃ bhagavāti. {12.2} Vigarahi buddho bhagavā kathaṃ hi nāma te bhikkhave moghapurisā anekavihitaṃ pādukamaṇḍanānuyogamanuyuttā viharissanti tiṇapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi muñjapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi pabbajapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi hintālapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi kamalapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi kambalapādukaṃ karissantipi kārāpessantipi riñcissanti uddesaṃ paripucchaṃ adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññaṃ netaṃ bhikkhave appasannānaṃ vā pasādāya .pe. vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi na bhikkhave tiṇapādukā dhāretabbā na muñjapādukā dhāretabbā na pabbajapādukā dhāretabbā na hintālapādukā dhāretabbā na kamalapādukā dhāretabbā na kambalapādukā dhāretabbā na sovaṇṇamayā pādukā dhāretabbā na rūpiyamayā pādukā dhāretabbā na maṇimayā pādukā dhāretabbā na veḷuriyamayā pādukā dhāretabbā Na phalikamayā pādukā dhāretabbā na kaṃsamayā pādukā dhāretabbā na kācamayā pādukā dhāretabbā na tipumayā pādukā dhāretabbā na sīsamayā pādukā dhāretabbā na tambalohamayā pādukā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassa na ca bhikkhave kāci saṅkamanīyā pādukā dhāretabbā yo dhāreyya āpatti dukkaṭassa anujānāmi bhikkhave tisso pādukāyo dhuvaṭṭhāniyā asaṅkamanīyāyo vaccapādukaṃ passāvapādukaṃ ācamanapādukanti. [13] Athakho bhagavā bhaddiye yathābhirantaṃ viharitvā yena sāvatthī tena cārikaṃ pakkāmi anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthī tadavasari . tatra sudaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū aciravatiyā nadiyā gāvīnaṃ tarantīnaṃ visāṇesupi gaṇhanti kaṇṇesupi gaṇhanti gīvāyapi gaṇhanti cheppāyapi 1- gaṇhanti piṭṭhiṃpi abhirūhanti rattacittāpi aṅgajātaṃ chupanti vacchatarīpi ogāhetvā mārenti . manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti kathaṃ hi nāma samaṇā sakyaputtiyā gāvīnaṃ tarantīnaṃ visāṇesupi gahessanti kaṇṇesupi gahessanti gīvāyapi gahessanti cheppāyapi gahessanti piṭṭhiṃpi abhirūhissanti rattacittāpi aṅgajātaṃ chupissanti vacchatarīpi ogāhetvā māressanti seyyathāpi gihī kāmabhoginoti . assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ @Footnote: 1 Ma. cheppeti. Khīyantānaṃ vipācentānaṃ . athakho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . na bhikkhave gāvīnaṃ visāṇesu gahetabbaṃ na kaṇṇesu gahetabbaṃ na gīvāya gahetabbaṃ na cheppāya gahetabbaṃ na piṭṭhi abhirūhitabbā yo abhirūheyya āpatti dukkaṭassa na ca bhikkhave rattacittena aṅgajātaṃ chupitabbaṃ yo chupeyya āpatti thullaccayassa na vacchatarī māretabbā yo māreyya yathādhammo kāretabboti. [14] Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū yānena yāyanti itthīyuttenapi purisantarena purisayuttenapi itthantarena . manussā ujjhāyanti khīyanti vipācenti seyyathāpi gaṅgāmahiyāyāti 1- . Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . na bhikkhave yānena yāyitabbaṃ yo yāyeyya āpatti dukkaṭassāti . tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kosalesu janapadesu sāvatthiṃ gacchanto bhagavantaṃ dassanāya antarāmagge gilāno hoti . athakho so bhikkhu maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi . manussā taṃ bhikkhuṃ passitvā 2- etadavocuṃ kahaṃ bhante ayyo 3- gamissatīti . sāvatthiṃ kho ahaṃ āvuso gamissāmi bhagavantaṃ dassanāyāti . ehi bhante gamissāmāti 4- . nāhaṃ āvuso sakkomi gilānomhīti . ehi bhante yānaṃ abhirūhāti . alaṃ āvuso paṭikkhittaṃ bhagavatā yānanti. Kukkuccāyanto yānaṃ nābhirūhi . athakho so bhikkhu sāvatthiṃ gantvā @Footnote: 1 Ma. Yu. kaṅgāmahiyāyāti. 2 Ma. Yu. disvā. 3 Ma. Yu. ayyo bhante. @4 Ma. gamissāmīti. Bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi . bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Athakho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi anujānāmi bhikkhave gilānassa yānanti . athakho bhikkhūnaṃ etadahosi itthīyuttaṃ nu kho purisayuttaṃ nu khoti . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . anujānāmi bhikkhave purisayuttaṃ hatthavaṭṭakanti. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno yānugghāṭena bāḷhataraṃ aphāsu ahosi . bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . anujānāmi bhikkhave sivikaṃ pāṭaṅkinti.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 5 page 1-25. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=5&item=1&items=14 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=5&item=1&items=14&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=5&item=1&items=14 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=5&item=1&items=14 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=1 Contents of The Tipitaka Volume 5 https://84000.org/tipitaka/read/?index_5 https://84000.org/tipitaka/english/?index_5
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]