Tassuddānaṃ
[336] Vihāraṃ buddhaseṭṭhena apaññattaṃ tadā ahu.
Tahaṃ tahaṃ nikkhamanti vāsā te jinasāvakā 1-.
Te 2- seṭṭhī gahapati disvā bhikkhūnaṃ idamabravi
kārāpeyyaṃ vaseyyātha paṭipucchiṃsu nāyakaṃ.
Vihāraṃ aḍḍhayogañca pāsādaṃ hammiyaṃ guhaṃ
pañcaleṇaṃ anuññāsi vihāre seṭṭhi kārayi.
Jano vihāraṃ kāreti akavāṭaṃ asaṃvutaṃ.
Kavāṭaṃ piṭṭhasaṅghāṭaṃ udukkhalañca uttari
@Footnote: 1 Yu. āvāsā tamhā te jinasāvakā. 2 ayaṃ saddo natuthi.
Āviñchanachiddaṃ rajjuṃ vaṭṭiñca kapisīsakaṃ
sūci ghaṭi tālachiddaṃ lohakaṭṭhavisāṇakaṃ.
Yantakaṃ sūcikañceva chadanaṃ ullittena 1- ca
vedikaṃ jālasalākañca cakkali santharena ca
miḍhi vidalamañcañca 2- sosānikamasārako
bundi kuḷirapādañca āhaccāsandi uccako 3-
sattaṅgā 4- ca bhaddapīṭhaṃ pīṭhikeḷakapādakaṃ
āmalā phalakā kocchā 5- palālapīṭhameva ca
ucce ca ahi pādāni aṭṭhaṅgulakapādakā 6-
suttaṃ aṭṭhapadaṃ coḷaṃ tūlikaṃ aḍḍhakāyikaṃ
giraggo bhisiyo cāpi dussaṃ senāsane ca yaṃ 7-
onaddhaṃ heṭṭhā patati uppāṭetvā haranti ca
bhittiṃ ca hatthabhittiṃ ca anuññāsi ca titthiyā 8-
setakāḷavihāre cāpi 9- thusaṃ saṇhañca mattikaṃ
ikkāsaṃ pāṇikaṃ kuṇḍaṃ 10- sāsapaṃ sitthatelakaṃ
ussanne paccuddharituṃ pharusaṃ laṇḍumattikaṃ 11-
@Footnote: 1 Ma. Yu. ullittāvalittaṃ. 2 Yu. miḍḍhi pidalamañcañca. 3 Ma. Yu. uccake.
@4 Ma. sattaṅgo. 5 Yu. āmaṭā malakakocchā. 6 Ma. Yu. uccāhi atipādakā
@aṭṭhaṅguli ca pādakā. 7 Ma. Yu. senāsanañcāpi. 8 Yu. bhattiṃ ca hatthabhittiṃ
@ca anuññāsi tathāgato. 9 Ma. Yu. titthiyā vihāre cāpi. 10 Yu. kuḍḍaṃ.
@11 Ma. Yu. gaṇḍumattikaṃ.
Ikkāsaṃ paṭibhāṇañca nīcā cayo ca āruhaṃ
paripatanti āḷakā aḍḍhakuḍḍaṃ tayo puna
khuddake kuḍḍapādo ca ovassati ca vissaraṃ 1-
khīlaṃ cīvaravaṃsā ca 2- ālindaṃ kiṭikena 3- ca
ālambanaṃ tiṇacuṇṇaṃ heṭṭhāmagge nayaṃ kare
ajjhokāse otappati sālaṃ heṭṭhā ca bhājanaṃ
vihāro koṭṭhako ceva pariveṇaggisālakaṃ
ārāme ca puna koṭṭhe heṭṭhā ceva 4- nayaṃ kare
sudhaṃ 5- anāthapiṇḍi ca saddho sītavanaṃ agā
diṭṭhadhammo nimantesi saha saṅghena nāyakaṃ
āṇāpesantarāmagge ārāmaṃ kārayi gaṇo
vesāliyaṃ navakammaṃ purato ca pariggahuṃ 6-
ko arahati bhattaggaṃ 7- tittirañca avandiyā
pariggahitantaraghare 8- tūlo sāvatthi osari
patiṭṭhāpesi 9- ārāmaṃ bhattagge ca kolāhalaṃ
gilānā varaseyyā ca lesā sattarasā tahiṃ
kena nu kho kathaṃ nu kho vihāraggena bhājayi 10-
@Footnote: 1 Ma. Yu. ovassati saraṃ khilaṃ. 2 Ma. Yu. cīvaravaṃsaṃ rajjuñca. 3 Yu. kiṭkena.
@4 Ma. Yu. heṭṭhaññeva. 5 Ma. Yu. suddhaṃ. 6 Yu. paṭiggahaṃ. Ma. pariggahi.
@7 Ma. Yu. bhattagge. 8 Ma. Yu. pariggahitantaragharā. 9 Yu. patiṭṭhapesi.
@10 Yu. bhājasi.
Pariveṇānubhāgañca akāmā bhāga no dade
nissīmaṃ sabbakālañca gāhā senāsane tayo
upanando ca vaṇṇesi ṭhitakā samaāsanā
samānāsanikā bhindiṃsu tivaggā ca duvaggikā 1-
asamānāsanikā 2- dīghaṃ sālindaṃ 3- paribhuñjituṃ
ayyikā 4- ca avidūre bhājitañca kiṭāgiri
vāḷavī 5- piṇḍakakuḍḍehi dvāraaggaḷavaṭṭikā
ālokasetakāḷañca gerucchādanabandhanā
bhaṇḍikhaṇḍaparibhaṇḍaṃ vīsa tiṃsā ca kālikā
osite akataṃ vippaṃ 6- khudde chappañcavassikaṃ
aḍḍhayoge ca sattaṭṭha mahallake 7- dasa dvādasa
sabbaṃ vihāraṃ ekassa aññaṃ vāsenti saṅghikaṃ
nissīmaṃ sabbakālañca pakkama 8- vibbhamanti ca
kālañca sāmaṇerañca sikkhāpaccakkhaantimaṃ
ummattakā khittacittā vedanāpattidassanā
appaṭikammaṃ diṭṭhiyā 9- paṇḍakā theyyatitthiyā
tiracchānamātupitu arahantā ca dūsakā
bhedakā lohituppādā ubhato cāpi byañjanā
mā saṅghassa parihāyi kammaṃ aññassa dātave
vippakate ca aññassa kate tasseva pakkame
@Footnote: 1 Ma. ... vaggikaṃ. Yu. catuvaggikā. 2 Yu. ... sanikaṃ. 3 Yu. taṃ dvinanaṃ.
@4 Yu. ayyā. 5 Ma. Yu. āḷavī. 6 Yu. sabbaṃ. 7 Ma. mahalle. Yu. mahallena.
@8 Ma. Yu. pakkami. 9 Ma. Yu. appaṭikammadiṭṭhiyā.
Vibbhamati kālakato sāmaṇero ca jāyati
paccakkhāto ca sikkhāya antimajjhāpanno yadi
saṅgho va sāmiko hoti ummattakhittavedanā
adassanāppaṭikamme diṭṭhi tasseva hoti taṃ
paṇḍako theyyatitthī ca tiracchānamātupetikaṃ
ghātako dūsako cāpi bhedalohitabyañjanā
paṭijānāti yadi so saṅgho va hoti sāmiko
harantaññatra kukkuccaṃ udriyati ca kambalaṃ
dussā ca cammacakkali coḷakaṃ akkamanti ca
allā upāhanā nuṭṭha 1- likhanti 2- apassenti ca.
Apassenaṃ likhateva 3- dhotaṃ paccattharena ca
rājagahe na sakkonti lāmakaṃ bhattuddesakaṃ
kathaṃ nu kho paññāpakaṃ bhaṇḍāgārikasammati
paṭiggāhabhājako cāpi yāgu ca phalabhājako
khajjakabhājako ceva appamattakavissaje
sāṭiyagāhāpako ceva tathā pattagāhāpako 4-
ārāmikasāmaṇerapesakassa ca sammati
sabbābhibhū lokavidū hitacitto vināyako
leṇatthañca sukhatthañca jhāyituñca vipassitunti.
@Footnote: 1 Ma. niṭṭhuṃ. Yu. nuṭṭhu. 2 Yu. khīlanti. 3 Yu. khaliteva.
@4 Ma. Yu. tatheva pattagāhāko.
Saṅghabhedakkhandhakaṃ
[337] Tena samayena buddho bhagavā anupiyāyaṃ viharati anupiyaṃ
nāma mallānaṃ nigamo . tena kho pana samayena abhiññātā
abhiññātā sakyakumārā bhagavantaṃ pabbajitaṃ anupabbajanti.
[338] Tena kho pana samayena mahānāmo ca sakko anuruddho
ca sakko dve bhātukā 1- honti . anuruddho sakko sukhumālo
hoti . tassa tayo pāsādā honti eko hemantiko eko
gimhiko eko vassiko . so vassike pāsāde cattāro
māse nippurisehi turiyehi paricāriyamāno na heṭṭhā pāsādā 2-
orohati . athakho mahānāmassa sakkassa etadahosi etarahi
kho abhiññātā abhiññātā sakyakumārā bhagavantaṃ pabbajitaṃ
anupabbajanti amhākañca pana 3- kulā natthi koci agārasmā
anagāriyaṃ pabbajito yannūnāhaṃ vā pabbajeyyaṃ anuruddho vāti .
Athakho mahānāmo sakko yena anuruddho sakko tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā anuruddhaṃ sakkaṃ etadavoca etarahi tāta anuruddha
abhiññātā abhiññātā sakyakumārā bhagavantaṃ pabbajitaṃ anupabbajanti
amhākañca pana kulā natthi koci agārasmā anagāriyaṃ pabbajito
@Footnote: 1 Ma. bhātikā. 2 Ma. heṭṭhāpāsādaṃ. 3 Ma. Yu. Rā. panasaddo na dissati.
Tenahi tvaṃ vā pabbaja ahaṃ vā pabbajissāmīti . ahaṃ kho
sukhumālo nāhaṃ sakkomi agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ tvaṃ
pabbajāhīti . ehi kho te tāta anuruddha gharāvāsatthaṃ
anusāsissāmi paṭhamaṃ khettaṃ kasāpetabbaṃ kasāpetvā vapāpetabbaṃ
vapāpetvā udakaṃ atinetabbaṃ udakaṃ atinetvā udakaṃ ninnetabbaṃ
udakaṃ ninnetvā niddāpetabbaṃ 1- niddāpetvā lavāpetabbaṃ
lavāpetvā ubbāhāpetabbaṃ 2- ubbāhāpetvā puñjaṃ
kārāpetabbaṃ puñjaṃ kārāpetvā maddāpetabbaṃ maddāpetvā
palālāni uddharāpetabbāni palālāni uddharāpetvā bhusikā
uddharāpetabbā bhusikaṃ 3- uddharāpetvā ophunāpetabbaṃ 4-
ophunāpetvā atiharāpetabbaṃ atiharāpetvā āyatimpi vassaṃ evameva
kātabbaṃ āyatimpi vassaṃ evameva kātabbanti . na kammā
khīyanti na kammānaṃ anto paññāyati kadā kammā khīyissanti
kadā kammānaṃ anto paññāyissati kadā mayaṃ apposukkā 5-
pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārissāmāti .
Na hi tāta anuruddha kammā khīyanti na kammānaṃ anto
paññāyati akhīṇe va 6- kamme mātāpitaro 7- ca pitāmahā
@Footnote: 1 Ma. niddhā .... Yu. niḍḍā .... 2 Yu. ubbahā .... 3 Yu. bhusikā.
@4 Ma. Yu. opunā .... 5 Yu. appossukkā. 6 Yu. akhīṇeyeva. 7 Ma. Yu. pitaro.
Ca kālakatāti . tenahi tvaññeva gharāvāsatthena upajānāhi
ahaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmīti.
[339] Athakho anuruddho sakko yena mātā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā mātaraṃ etadavoca icchāmahaṃ amma agārasmā
anagāriyaṃ pabbajituṃ anujānāhi maṃ amma 1- agārasmā anagāriyaṃ
pabbajjāyāti . evaṃ vutte anuruddhassa sakkassa mātā anuruddhaṃ
sakkaṃ etadavoca tumhe kho me tāta anuruddha dve puttā piyā
manāpā appaṭikūlā maraṇenapi vo akāmakā vinā bhavissāmi
kiṃ panāhaṃ tumhe jīvante anujānissāmi agārasmā anagāriyaṃ
pabbajjāyāti . dutiyampi kho .pe. tatiyampi kho anuruddho
sakko mātaraṃ etadavoca icchāmahaṃ amma agārasmā anagāriyaṃ
pabbajituṃ anujānāhi maṃ amma agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyāti.
[340] Tena kho pana samayena bhaddiyo sakyarājā sakyānaṃ
rajjaṃ kāreti 2- . so ca 3- anuruddhassa sakkassa sahāyo hoti.
Athakho anuruddhassa sakkassa mātā ayaṃ kho bhaddiyo sakyarājā
sakyānaṃ rajjaṃ kāreti anuruddhassa sakkassa sahāyo so na
ussahati agārasmā anagāriyaṃ pabbajitunti anuruddhaṃ sakkaṃ etadavoca
sace tāta anuruddha bhaddiyo sakyarājā agārasmā anagāriyaṃ
pabbajati evaṃ tvampi pabbajāhīti . athakho anuruddho sakko
@Footnote: 1 Ma. Yu. Rā. ammāti na dissati. 2 Ma. kāresi. 3 Yu. so cāti natthi.
Yena bhaddiyo sakyarājā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhaddiyaṃ
sakyarājānaṃ etadavoca mama kho samma pabbajjā tava paṭibaddhāti .
Sace te samma pabbajjā mama paṭibaddhā vā 1- appaṭibaddhā
vā 1- sā hotu ahaṃ tayā yathāsukhaṃ pabbajāhīti . ehi samma
ubho agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmāti . nāhaṃ samma sakkomi
agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ 2- yaṃ te sakkā aññaṃ mayā
kātuṃ tyāhaṃ karissāmi tvaṃ pabbajāhīti . mātā kho maṃ
samma evamāha sace tāta anuruddha bhaddiyo sakyarājā
agārasmā anagāriyaṃ pabbajati evaṃ tvaṃpi pabbajāhīti .
Bhāsitā kho pana te samma esā vācā sace te samma pabbajjā
mama paṭibaddhā vā 1- appaṭibaddhā vā 1- sā hotu ahaṃ tayā
yathāsukhaṃ pabbajāhīti . ehi samma ubho agārasmā anagāriyaṃ
pabbajissāmāti.
{340.1} Tena kho pana samayena manussā saccavādino honti
saccapaṭiññātā 3- . athakho bhaddiyo sakyarājā anuruddhaṃ
sakkaṃ etadavoca āgamehi samma satta vassāni sattannaṃ vassānaṃ
accayena ubhopi 4- agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmāti .
Aticiraṃ samma satta vassāni nāhaṃ sakkomi satta vassāni
āgametunti . āgamehi samma cha vassāni .pe. pañca vassāni
cattāri vassāni tīṇi vassāni dve vassāni ekaṃ vassaṃ ekassa
@Footnote: 1 Yu. Rā. vāsaddo na dissati. 2 Ma. pabbajitunti. 3 Ma. Yu. saccapaṭiññā.
@4 Ma. Yu. ubho.
Vassassa accayena ubhopi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmāti .
Aticiraṃ samma ekaṃ vassaṃ nāhaṃ sakkomi ekaṃ vassaṃ āgametunti .
Āgamehi samma satta māse sattannaṃ māsānaṃ accayena ubhopi
agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmāti . aticiraṃ samma satta
māsā nāhaṃ sakkomi satta māse āgametunti . āgamehi
samma cha māse .pe. pañca māse cattāro māse tayo māse
dve māse ekaṃ māsaṃ aḍḍhamāsaṃ aḍḍhamāsassa accayena
ubhopi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmāti . aticiraṃ samma
aḍḍhamāso nāhaṃ sakkomi aḍḍhamāsaṃ āgametunti . āgamehi
samma sattāhaṃ yāvāhaṃ putte ca bhātaro ca rajjaṃ niyyādessāmīti 1-.
Na ciraṃ samma sattāho āgamessāmīti.
[341] Athakho bhaddiyo ca sakyarājā anuruddho ca ānando
ca bhaggu ca kimilo ca 2- devadatto ca upālikappakena sattamā
yathā pure ca 3- caturaṅginiyā senāya uyyānabhūmiṃ niyyanti evameva
caturaṅginiyā senāya niyyiṃsu . te dūraṃ gantvā senaṃ nivattāpetvā
paravisayaṃ okkamitvā ābharaṇaṃ omuñcitvā uttarāsaṅgena 4- bhaṇḍikaṃ
bandhitvā upāliṃ kappakaṃ etadavocuṃ handa bhaṇe upāli nivattassu
alante ettakaṃ jīvikāyāti.
[342] Athakho upālissa kappakassa nivattantassa etadahosi
@Footnote: 1 Ma. Yu. niyyādemīti. 2 Yu. bhagu ca kimbilo ca. 3 Ma. casaddo
@natthi. Yu. āmeḍitaṃ. 4 Yu. uttarāsaṅge.
Caṇḍā kho sākiyā iminā kumārā nippātitāti ghātāpeyyuṃpi
maṃ ime hi nāma sakyakumārā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissanti
kimaṅgaṃ panāhanti . so bhaṇḍikaṃ muñcitvā taṃ bhaṇḍaṃ rukkhe
ālaggetvā yo passati dinnaṃyeva haratūti vatvā yena te sakyakumārā
tenupasaṅkami . addasaṃsu kho te sakyakumārā upāliṃ kappakaṃ dūrato
va āgacchantaṃ disvāna upāliṃ kappakaṃ etadavocuṃ kissa bhaṇe upāli
nivattosīti . idha me ayyaputtā nivattantassa etadahosi caṇḍā
kho sākiyā iminā kumārā nippātitāti ghātāpeyyuṃpi maṃ ime hi
nāma sakyakumārā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissanti kimaṅgaṃ
panāhanti so kho ahaṃ ayyaputtā bhaṇḍikaṃ muñcitvā taṃ bhaṇḍaṃ
rukkhe ālaggetvā yo passati dinnaṃyeva haratūti vatvā tatomhi
paṭinivattoti . suṭṭhu bhaṇe upāli akāsi yaṃ pana nivatto 1- caṇḍā
kho 2- sākiyā iminā kumārā nippātitāti ghātāpeyyuṃpi tanti.
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 7 page 150-160.
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=7&item=336&items=7
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=7&item=336&items=7&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=7&item=336&items=7
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=7&item=336&items=7
Study Atthakatha :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=7&i=336
Contents of The Tipitaka Volume 7
https://84000.org/tipitaka/read/?index_7
https://84000.org/tipitaka/english/?index_7
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
