ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     Idani adinnam theyyasankhatam adiyeyyatiadinam atthadassanattham
adinnam namatiadimaha. Tattha adinnanti dantaponasikkhapade
attano santakampi apatiggahitakam kappiyam anajjhoharaniyam vuccati.
Idha pana yankinci parapariggahitam sassamikam bhandam. Tadetam tehi
samikehi kayena va vacaya va na dinnanti adinnam. Attano
hatthato va yathathitatthanato va na nissatthanti anissattham.
Yathathane thitampi anapekkhataya na pariccattanti apariccattam.
Arakkhasamvidhanena rakkhitatta rakkhitam. Manjusadisu pakkhipitva
gopitatta gopitam. Mama idanti tanhamamattena mamayitatta
mamayitam. Tahi apariccagarakkhanagopanadihi tehi bhandasamikehi
parehi pariggahitanti parapariggahitam. Etam adinnam nama.
Theyyasankhatanti ettha thenoti coro. Thenassa bhavo theyyam.
Avaharanacittassetam adhivacanam. Sankha sankhatanti atthato ekam.
Kotthasassetam adhivacanam sannanidana hi papancasankhatiadisu
viya. Theyyanca tam sankhatancati theyyasankhatam. Theyyacittasankhato
eko cittakotthasoti attho. Karanatthe cetam paccattavacanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page363.

Tasma theyyasankhatenati atthato datthabbam. Yo ca theyyasankhatena adiyati so yasma theyyacitto hoti tasma byanjanam anadayitva atthameva dassetum theyyacitto avaharanacittoti evamassa padabhajaniyam vuttanti veditabbam. Adiyeyya .pe. Sanketam vitinameyyati ettha pana pathamapadam abhiyogavasena vuttam dutiyapadam annesam bhandam harantassa gacchato vasena tatiyapadam upanikkhittabhandavasena catuttham savinnanakavasena pancamam thale nikkhittadivasena chattham parikappavasena va sunkaghatavasena va vuttanti veditabbam. Yojana panettha ekabhandavasenapi nanabhandavasenapi hoti. Ekabhandavasena ca savinnanakeneva labbhati. Nanabhandavasena savinnanakavinnanakamissakena. Tattha nanabhandavasena tava evam veditabba. Adiyeyyati aramam abhiyunjati apatti dukkatassa. Samikassa vimatim uppadeti apatti thullaccayassa. Samiko na mayham bhavissatiti dhuram nikkhipati apatti parajikassa. Hareyyati annassa bhandam haranto sise bharam theyyacitto amasati apatti dukkatassa. Phandapeti apatti thullaccayassa. Khandham oropeti apatti parajikassa. Avahareyyati upanikkhittam bhandam dehi me bhandanti vuccamano naham ganhamiti bhanati apatti dukkatassa. Samikassa vimatim uppadeti apatti thullaccayassa. Samiko na mayham dassatiti dhuram nikkhipati apatti parajikassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page364.

Iriyapatham vikopeyyati sahabhandaharakam nessamiti pathamam padam sankameti apatti thullaccayassa dutiyam padam sankameti apatti parajikassa. Thana caveyyati thalattham bhandam theyyacitto amasati apatti dukkatassa. Phandapeti apatti thullaccayassa. Thana caveti apatti parajikassa. Sanketam vitinameyyati parikappitatthanam pathamam padam atikkameti apatti thullaccayassa. Dutiyam padam atikkameti apatti parajikassa. Athava pathamam padam sunkaghatam atikkameti apatti thullaccayassa. Dutiyam padam atikkameti apatti parajikassati. Ayamettha nanabhandavasena yojana. Ekabhandavasena pana sassamikam dasam va tiracchanam va yathavuttena abhiyogadina nayena adiyati va harati va avaharati va iriyapatham va vikopeti thana va caveti paricchedam va atikkameti. Ayamettha ekabhandavasena yojana. Apica imani vannayantena panca pancake samodhanetva pancavisati avahara dassetabba. Evam vannayata hi idam adinnadanaparajikam suvannitam hoti. Imasmim ca thane sabbaatthakatha akula lulita duvinneyyavinicchaya. Tatha hi sabbaatthakathasu yani tani paliyam pancahakarehi adinnam adiyantassa apatti parajikassa parapariggahitanca hotitiadina nayena avaharangani vuttani tanipi gahetva katthaci ekam pancakam dassitam. Katthaci chahakarehiti agatehi saddhim dve pancakani dassitani. Etani ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page365.

Pancakani na honti. Yattha hi ekekena padena avaharo sijjhati tam pancakannama vuccati. Ettha pana sabbehipi padehi ekoyeva avaharo. Yani ca tattha labbhamananiyeva pancakani dassitani tesampi na sabbesam attho pakasito. Evamimasmim thane sabbaatthakatha akula lulita duvinneyyavinicchaya. Tasma panca pancake samodhanetva dassiyamana ime pancavisati avahara sadhukam sallakkhetabba. Panca pancakani nama nanabhandapancakam ekabhandapancakam sahatthikapancakam pubbappayogapancakam theyyavaharapancakanti. Tattha nanabhandapancakanca ekabhandapancakanca adiyeyya hareyya avahareyya iriyapatham vikopeyya thana caveyyati imesam padanam vasena labbhanti. Tani pubbe yojetva dassitanayeneva veditabbani. Yam panetam sanketam vitinameyyati chattham padam tam parikappavaharassa ca nissaggiyavaharassa ca sadharanam. Tasma tam tatiyapancamesu pancakesu labbhamanapadavasena yojetabbam. Vuttam nanabhandapancakanca ekabhandapancakanca. Katamam sahatthikapancakam. Panca avahara sahatthiko anattiko nissaggiyo atthasadhako dhuranikkhepoti. Tattha sahatthiko nama parassa bhandam sahattha avaharati. Anattiko nama asukassa bhandam avaharati annam anapeti. Nissaggiyo nama antosunkaghate thito bahisunkaghatam pateti apatti parajikassati imina saddhim sanketam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page366.

Vitinameyyati idam padayojanam labhati. Atthasadhako nama asukam bhandam yada sakkosi tada avaharati anapeti. Tattha sace paro anantarayiko hutva tam avaharati anapako anattikkhaneyeva parajiko hoti. Avaharako pana avahatakale. Ayam atthasadhako. Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhandavasena veditabboti. Idam sahatthikapancakam. Katamam pubbappayogapancakam. Aparepi panca avahara pubbappayogo sahappayogo samvidhavaharo sanketakammam nimittakammanti. Tattha anattivasena pubbappayogo veditabbo. Thana cavanavasena sahappayogo. Itare pana tayo paliyam agatanayeneva veditabbati. Idam pubbappayogapancakam. Katamam theyyavaharapancakam. Aparepi panca avahara theyyavaharo pasayhavaharo parikappavaharo paticchannavaharo kusavaharoti. Te pancapi annataro bhikkhu sanghassa civare bhajiyamane theyyacitto kusam sankametva civaram aggahesiti ekasmim kusasankamanavatthusmim vannayissama. Idam theyyavaharapancakam. Evamimani pancakani samodhanetva ime pancavisati avahara veditabba. Imesu ca pana pancasu pancakesu kusalena vinayadharena otinnavatthum sahasa avinicchinitvava panca thanani oloketabbani yani sandhaya porana ahu vatthum kalanca desanca aggham paribhogapancamam tulayitva panca thanani dhareyyattham vicakkhanoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page367.

Tattha vatthunti bhandam. Avaharakena hi maya idam nama avahatanti vuttepi apattim anaropetvava tam bhandam sassamikam va assamikam va upaparikkhitabbam. Sassamikepi samikanam salayabhavo va niralayabhavo va upaparikkhitabbo. Sace tesam salayakale avahatam bhandam agghapetva apatti karetabba. Sace niralayakale na parajikena karetabbo. Bhandasamikesu pana bhandam aharapentesu bhandam databbam. Ayamettha samici. Imassa pana atthassa dipanatthamidam vatthu. Bhatiyarajakale kira mahacetiyapujaya dakkhinadisato eko bhikkhu sattahattham pandukasavam amse karitva cetiyanganam pavisi. Tamkhanameva rajapi cetiyavandanattham agato. Tato ussaranaya vattamanaya mahajanasammado ahosi. Athakho so bhikkhu mahajanasammadapilito amsato patantam kasavam adisvava nikkhanto. Nikkhamitva ca kasavam apassanto ko idise janasammade kasavam labhati na dani tam mayhanti dhuranikkhepam katva gato. Athanno bhikkhu paccha agacchanto tam kasavam disva theyyacittena gahetva puna vipatisari hutva assamano danimhi vibbhamissamiti citte uppanne vinayadhare pucchitva janissamiti cintesi. Tena ca samayena culasumanatthero nama sabbapariyattidharo vinayacariyapamokkho mahavihare pativasati. So bhikkhu theram upasankamitva vanditva okasam karetva attano kukkuccam pucchi. Thero tena bhatthe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

Janakaye paccha agantva gahitabhavam natva atthi dani ettha okasoti cintetva aha sace kasavassamikam bhikkhum aneyyasi sakka bhaveyya tava patittha katunti. Kathaham bhante tam dakkhissamiti. Tahim tahim gantva olokehiti. So pancapi mahavihare oloketva neva addakkhi. Tato nam thero pucchi kataraya disaya bahu bhikkhu agacchantiti. Dakkhinaya disaya bhanteti. Tenahi kasavam dighato ca tiriyanca minitva thapehi thapetva dakkhinadisaya viharapatipatiya vicinitva tam bhikkhum anehiti. So tatha katva tam bhikkhum disva therassa santikam anesi. Thero pucchi tavedam kasavanti. Ama bhanteti. Kuhinte patitanti. So sabbam acikkhi. Thero tena katam dhuranikkhepam sutva itaram pucchi taya idam kuhim disva gahitanti. Sopi sabbam arocesi. Tato nam thero aha sace te suddhacittena gahitam abhavissa anapattiyeva te assa theyyacittena pana gahitatta dukkatam apannosi tam dassetva anapattiko hohi idanca kasavam attano santakam katva etasseva bhikkhuno dehiti. So bhikkhu amateneva abhisitto paramassasampatto ahosi. Evam vatthu oloketabbam. Kaloti avaharakalo. Tadeva hi bhandam kadaci samaggham hoti kadaci mahaggham. Tasma tam bhandam yasmim kale avahatam tasmimyeva kale yo tassa aggho hoti tena agghena apatti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Karetabba. Evam kalo oloketabbo. Desoti avaharadeso. Tam hi bhandam yasmim dese avahatam tasmimyeva dese yo tassa aggho hoti tena agghena apatti karetabba. Bhandatthanadese hi bhandam samaggham hoti annattha mahaggham hoti. Imassapi ca atthassa dipanatthamidam vatthu. Antarasamudde kira eko bhikkhu susanthanam nalikeram labhitva bhamam aropetva sankhathalakasadisam manoramam paniyathalakam katva tattheva thapetva cetiyagirim agamasi. Athanno bhikkhu antarasamuddam gantva tasmim vihare pativasanto tam thalakam disva theyyacittena gahetva cetiyagirimeva agato. Tassa tattha yagum pivantassa tam thalakam disva thalakassamiko bhikkhu aha kuto te idam laddhanti. Antarasamuddato me anitanti. So netam tava santakam theyyaya te gahitanti sanghamajjham akaddhi. Tattha vinicchayam alabhitva mahaviharam agamimsu. Tattha bherim paharapetva mahacetiyasamipe sannipatam katva vinicchayam arabhimsu. Vinayadharatthera avaharam pannapesum. Tasminca sannipate abhidhammikagodattatthero nama vinayakusalo hoti. So evamaha imina idam thalakam kuhim avahatanti. Antarasamudde avahatanti. Tatridam kim agghatiti. Na kinci agghati. Tatra hi nalikeram bhinditva minjam khaditva kapalam chaddenti daruattham pana pharatiti. Imassa bhikkhuno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Ettha hatthakammam kim agghatiti. Masakam va unamasakam vati. Atthi pana katthaci sammasambuddhena masake va unamasake va parajikam pannattanti. Evam vutte sadhu sadhu sukathitam suvinicchitanti ekasadhukaro ahosi. Tena ca samayena bhatiyarajapi cetiyavandanattham nagarato nikkhanto tam saddam sutva kim idanti pucchitva sabbam patipatiya sutva nagare bherincarapesi mayi sante bhikkhunampi bhikkhuninampi gihinampi adhikaranam abhidhammikagodattattherena vinicchitam suvinicchitam tassa vinicchaye atitthamanam rajanaya thapemiti. Evam deso oloketabbo. Agghoti bhandaggho. Navabhandassa hi yo aggho hoti so paccha parihayati. Yatha navadhoto patto attha va dasa va agghati so paccha chiddo va anigandikahato va appaggho hoti. Tasma na sabbada bhandam pakatiaggheneva katabbanti. Evam aggho oloketabbo. Paribhogoti bhandaparibhogo. Paribhogenapi hi vasiadibhandassa aggho parihayati. Tasma evam upaparikkhitabbam. Sace koci kassaci padagghanakam vasim harati tatra vasisamiko pucchitabbo taya ayam vasi kittakena kitati. Padena bhanteti. Kim pana te kinitvava thapita udahu nam valanjesiti. Sace vadati ekadivasam me dantakattham va rajanacchallim va pattapacanakadarum va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

Chinna ghamsitva va nisitati athassa porano aggho bhatthoti veditabbo. Yatha ca vasiya evam anjaniya va anjanisalakaya va kuncikaya va palasena va thusehi va itthakacunnena va ekavaram ghamsitva dhovanamattenapi aggho bhassati. Tipumandalassa makaradantacchedenapi majjanamattenapi udakasatikaya sakim nivasanaparupanenapi paribhogasisena amse va sise va thapanamattenapi tanduladinam papphotanenapi tato ekam va dve va apanayanenapi antamaso ekam pasanasakkharam uddharitva chadditamattenapi sappiteladinam bhajanantaraparivattanenapi antamaso tato makkhikam va kipilikam va uddharitva chadditamattenapi gulapindakassa madhurabhavajananattham nakhena vijjhitva anumattaggahitamattenapi aggho bhassati. Tasma yankinci padagghanakam vuttanayeneva samikehi paribhogena unam katam hoti na tam avahato bhikkhu parajikena karetabbo. Evam paribhogo oloketabbo. Evam imani tulayitva panca thanani dhareyyattham vicakkhano apattim va anapattim va garukam va lahukam va apattim yathathane thapeyyati. Nitthito adiyeyya .pe. Sanketam vitinameyyati imesam padanam vinicchayo. Idani yamidam yatharupe adinnadanetiadini vibhajantena yatharupannamatiadi vuttam tattha yatharupanti yathajatikam. Tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

Pana yasma padato patthaya hoti tasma padam va padaraham va atirekapadam vati aha. Tattha padena kahapanassa catutthabhagam akappiyabhandameva dasseti. Padarahena padagghanakam kappiyabhandam. Atirekapadena ubhayampi. Ettavata sabbakarena dutiyaparajikapahonakavatthu dassitam hoti. Pathabyarajati sakalapathaviya raja dipacakkavatti asokasadiso yo va panannopi ekadipe raja sihalarajasadiso. Padesarajati ekadipassa padesissaro bimbisarapasenadiadayo viya. Mandalika nama ye dipappadesepi ekamekam mandalam bhunjanti. Antarabhogika nama dvinnam rajunam antara katipayagamassamika. Akkhadassati dhammavinicchanaka. Te dhammasabhayam nisiditva aparadhanurupam coranam hatthapadacchejjadim anusasanti. Ye pana thanantarappatta amacca va rajakumara va kataparadha honti te ranno arocenti garukam thanam sayam na vinicchinanti. Mahamattati thanantarappatta mahaamacca. Tepi tattha tattha game va nigame va nisiditva rajakiccam karonti. Ye va panati annepi ye rajakulanissita va sakissariyanissita va hutva chejjabhejjam anusasanti sabbepi te imasmim atthe rajanoti dasseti. Haneyyunti potheyyunceva chindeyyunca. Pabbajeyyunti nihareyyum. Corositievamadini ca vatva paribhaseyyum. Tenevaha paribhaso esoti. Purimam upadayati methunam dhammam patisevitva parajikam apattim apannam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Puggalam upadaya. Sesam pubbe vuttanayatta uttanapadatthatta ca pakatamevati. {93} Evam udditthasikkhapadam padanukkamena vibhajitva idani yantam adiyeyyatiadihi chahi padehi sankhepato adanam dassetva sankhepatoyeva padam va padaraham va atirekapadam vati adatabbam bhandam dassitum tam yattha yattha thitam yatha yatha adanam gacchati anagate papabhikkhunam lesokasanirundhanattham tatha tatha vittharato


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 362-373. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=7609&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=7609&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=85              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=6283              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=1634              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=1634              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]