ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     {132} Vinitavatthugathasu. Chabbaggiyavatthu anuppannattiyam vuttameva.
     Dutiyavatthumhi. Cittannama puthujjananam ragadivasena pakatim vijahitva
dhavati sandhavati vidhavati. Sace bhagava kayavacidvarabhedam vinapi
cittuppadamattena apattim pannapeyya ko sakkuneyya anapattikam
attanam katum. Tenaha bhagava anapatti bhikkhu cittuppadeti.
Cittavasikena pana na bhavitabbam. Patisankhanabalena cittam nivaretabbamevati.
     {133-134} Amasanaphandapanatthanacavanavatthuni uttanatthaneva.
Tato parani ca theyyacitto bhumito aggahesiti vatthupariyosanani.
     {135} Niruttipathavatthusmim. Adiyiti ganhi corosi tvanti paramasi.
Itaro pana kena avahatanti vutte maya avahatanti
pucchasabhagena patinnam adasi. Yadi hi itarena kena gahitam kena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page457.

Apanitam kena thapitanti vuttam abhavissa addha ayampi maya gahitam apanitam thapitanti va vadeyya. Mukham nama bhunjanatthaya ca kathanatthaya katam. Theyyacittam pana vina avaharo natthi. Tenaha bhagava anapatti bhikkhu niruttipatheti. Voharavacanamatte anapattiti attho. Tato param vethanavatthupariyosanam sabbam uttanatthameva. {137} Abhinnasariravatthusmim. Adhivatthoti satakatanhaya tasmimyeva sarire nibbatto. Anadiyantoti tassa vacanam agganhanto adaram va akaronto. Tam sariram utthahitvati peto attano anubhavena tam sariram utthapesi. Tena vuttam tam sariram utthahitvati. Dvaram thakesiti bhikkhussa susanasamipeyeva viharo tasma bhirukajatiko bhikkhu khippameva tattha pavisitva dvaram thakesi. Tattheva paripatiti dvare thakite peto satake niralayo hutva tam sariram pahaya yathakammam gato. Tasma tam sariram tattheva paripati. Patitanti vuttam hoti. Abhinne sarireti abbhunhe allasarire pamsukulam na gahetabbam. Ganhantassa evarupa upaddava honti dukkatanca apajjati. Bhinne pana gahetum vattati. Kittavata pana bhinnam hoti. Kakakulalasonasigaladihi mukhatundakena va dadhaya va isakam phalitamattenapi. Yassa pana patato ghamsanena chavimattam chinnam hoti cammam acchinnam etam abhinnameva. Camme pana chinne bhinnam. Yassapi sajivakaleyeva pabhinna gandakutthipilaka va vano va hoti idampi bhinnam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page458.

Tatiyadivasato pabhuti uddhumatakadibhavena kunapabhavam upagatampi bhinnameva. Sabbena sabbam pana abhinnepi susanagopakehi va annehi va manussehi gahapetum vattati no ce annam labhati satthakena va kenaci va vanam katva gahetabbam. Visabhagasarire pana satim upatthapetva samanasannam uppadetva sise va hatthapadapitthiyam va vanam katva gahetum vattati. Tadanantare vatthusmim. {138} Kusam sankametva civaram aggahesiti pubbe adiyeyyati imassa padassa atthavannanaya namamattena dassitesu theyyavaharapasayhavahara- parikappavaharapaticchannavaharakusavaharesu kusavaharena avahariti attho. Imesam pana avaharanam evam nanattam veditabbam. Yo hi koci sassamikam bhandam rattibhage va divasabhage va sandhicchedanadini katva adissamano avaharati kutamanakuta- kahapanadihi va vancetva ganhati tasseva tam ganhato avaharo theyyavaharoti veditabbo. Yo pana pare pasayha balasa 1- abhibhuyya athava pana santajjetva bhayam dassetva tesam santakam ganhati panthaghatagamaghatadini karonta damarikacora viya kodhavasena paragharavilopam karonta attano pattabalito ca adhikam balakkarena ganhanta rajarajamahamattadayo viya tassevam ganhato avaharo pasayhavaharoti veditabbo. Parikappetva @Footnote: 1. balasati balenati tikayam dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page459.

Ganhato pana avaharo parikappavaharoti vuccati. So bhandaparikappaokasaparikappavasena duvidho. Tatrayam bhandaparikappo. Idhekacco satakatthiko antogabbham pavisitva sace satako bhavissati ganhissami sace suttam na ganhissamiti parikappetva andhakare pasibbakam ganhati. Satako ce tatra hoti uddhareyeva parajikam. Suttam ce hoti rakkhati. Bahi niharitva muncitva suttanti natva puna aharitva yathathane thapeti rakkhatiyeva. Suttanti natvapi yam laddham tam gahetabbanti gacchati padavarena karetabbo. Bhumiyam thapetva ganhati uddhare parajikam. Coro coroti samikehi pariyutthito chaddetva palayati rakkhati. Samika disva ganhanti iccetam kusalam anno ce koci ganhati bhandadeyyam. Atha nivattesu samikesu sayameva tam disva pagevetam maya nihatam mama dani santakanti ganhati rakkhati bhandadeyyam pana hoti. Sace suttam bhavissati ganhissami sace satako na ganhissami sace sappi bhavissati ganhissami sace telam na ganhissamitiadina nayena parikappetva ganhantassapi eseva nayo. Mahapaccariyadisu pana satakatthikopi satakapasibbakameva gahetva nikkhanto bahi thatva muncitva satako ayanti disva gacchanto paduddhareneva karetabboti vuttam. Ettha pana sace satako bhavissati ganhissamiti parikappitatta parikappo dissati disva hatatta parikappavaharo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page460.

Na dissati. Mahaatthakathayam pana yam parikappitam tam adittham parikappitabhave thitamyeva uddharantassa avaharo vutto. Tasma tattha parikappavaharo dissati. Tam mannamano tam avahariti paliyava sametiti. Tattha yvayam sace satako bhavissati ganhissamitiadina nayena pavatto parikappo ayam bhandaparikappo nama. Okasaparikappo pana evam veditabbo. Idhekacco lolabhikkhu paraparivenam va kulagharam va aranne kammantasalam va pavisitva tattha kathasallapena nisinno kinci lobhaneyyam parikkharam oloketi. Olokento ca pana disva dvarappamukhahetthapasadaparivenadvarakotthakarukkhamuladivasena paricchedam katva sace mam etthantare passissanti datthukamataya gahetva vicaranto viya etesamyeva dassami no ce passissanti harissamiti parikappeti. Tassetam adaya parikappitaparicchedam atikkantamatte parajikam. Sace upacarasimam parikappeti tadabhimukhova gacchanto kammatthanadini manasi karonto va annavihito va asatiya upacarasimam atikkamati bhandadeyyam. Athapissa tam thanam pattassa coro va hatthi va valamigo va mahamegho va utthahati so ca tamha upaddava muccitukamyataya sahasa tam thanam atikkamati bhandadeyyameva. Keci panettha yasma muleva theyyacittena gahitam tasma na rakkhati avaharoyevati vadanti. Ayam tava mahaatthakathanayo. Mahapaccariyam pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page461.

Sacepi so antoparicchede hatthim va assam va abhiruhitva tam neva pajeti na pajapeti paricchede atikkantepi parajikam natthi bhandadeyyamevati vuttam. Tatra yvayam sace mam etthantare passissanti datthukamataya gahetva vicaranto viya etesamyeva dassamiti pavatto parikappo ayam okasaparikappo nama. Evamimesam dvinnampi parikappanam vasena parikappetva ganhato avaharo parikappavaharoti veditabbo. Paticchadetva pana avaharanam paticchannavaharo. So evam veditabbo. Yo pana bhikkhu manussanam uyyanadisu kilantanam va pavisantanam va muncitva thapitam alankarabhandam disva sace onamitva ganhissami kim samano ganhatiti mam janitva vihetheyyunti pamsuna va pannena va paticchadeti paccha ganhissamiti tassa ettavata uddharo natthiti na tava avaharo hoti. Yada pana te manussa antogamam pavisitukama tam bhandam vicinantapi apassitva idani andhakaro sve janissamati salaya eva gata honti athassa tam uddharato uddhare parajikam. Paticchannakaleyeva mama santakanti sakasannaya va gata dani te tehi chadditam bhandam idanti pamsukulasannaya va ganhantassa pana bhandadeyyam. Tesu dutiyadivase agantva vicinitva adisva dhuranikkhepam katva gatesupi gahitam bhandadeyyameva. Kasma. Yasma tassa payogena tehi na dittham. Yo pana tatharupam bhandam disva yathathane thitamyeva apaticchadetva theyyacitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page462.

Padena akkamitva kaddame va valikaya va paveseti tassa pavesitamatteyeva parajikam. Kusam sankametva avaharanam kusavaharoti vuccati. Sopi evam veditabbo. Yo bhikkhu kusam patetva civare bhajiyamane attano kotthasassa samipe thitam mahagghataram 1- parassa kotthasam haritukamo attano kotthase patitam kusadandakam parassa kotthase patetukamo uddharati rakkhati tava. Parassa kotthase pateti rakkhateva. Yada pana tasmim patite parassa kotthasato parassa kusadandakam uddharati uddhatamatte parajiko hoti. Sace pathamataram parakotthasato kusadandam uddharati attano kotthase patetukamataya uddhare rakkhati patane rakkhati attano kotthasato pana 2- attano kusadandakam uddharati uddhareyeva rakkhati tam uddharitva parakotthase patentassa hatthato muttamatte parajikam. Sace pana dvisu kotthasesu patitakusadandako adassanam gameti. Tato avasesabhikkhusu gatesu itaro mayham bhante kusadandako pana pannayatiti. Mayhampi avuso na pannayatiti. Katamo pana bhante mayham bhagoti. Ayam tuyham bhagoti attano bhagam dasseti. Tasmim vivaditva va avivaditva va tam ganhitva gate itaro tassa @Footnote: 1. imasmim thane samagghataram va mahagghataram va samasamam va agghenati sabbesu @potthakesu dissati. tam alulam hoti atthato ameditanca. kusasankamananca @attano appagghena kotthasena parassa mahagghasseva kotathasassa gahanatthaya @katanti dissitam . 2. pisaddo bhaveyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page463.

Bhagam uddharati uddhare parajikam. Sacepi tena aham mama bhagam tuyham na demi tvam pana attano bhagam natva ganhati vuttepi nayam mamati janantopi tasseva bhagam ganhati uddhare parajikam. Sace pana itaro ayam tuyham bhago ayam mayham bhagoti kim imina vivadenati cintetva mayham va patto hotu tumhakam va yo varo bhago tam tumhe ganhathati vadati dinnakam nama gahitam hoti natthettha avaharo. Sace so vivadabhiruko bhikkhu yam tuyham ruccati tam ganhati vutto attano pattam varabhagam thapetva lamakamyeva gahetva gacchati tato itarassa vicitavasesam ganhantassapi avaharo natthevati. Kusasankamanavatthukatha nitthita. Atthakathasu pana vuttam imasmim thane kusasankamanavasena civarabhajaniyameva ekam agatam catunnampi pana paccayanam uppattinca bhajaniyanca niharitva dassetabbanti. Evanca vatva civarakkhandhake patigganhatu me bhante bhagava siveyyakam dussayugam bhikkhusanghassa ca gahapaticivaram anujanatuti idam jivakavatthum adim katva uppannacivarakatha senasanakkhandhake tena kho pana samayena rajagaham dubbhikkham hoti manussa na sakkonti sanghabhattam katum icchanti uddesabhattam nimantanam salakabhattam pakkhikam uposathikam patipadikam katunti idam suttamadim katva pindapatakaka senasanakkhandhakeyeva tena kho pana samayena sattarasavaggiya bhikkhu annataram paccantimam viharam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page464.

Patisankharonti idha mayam vassam vasissamati addasamsu kho chabbaggiya bhikkhu sattarasavaggiye bhikkhu viharam patisankharonteti idam chabbaggiyavatthum adim katva agatasenasanakatha tadavasane ca sappiadibhesajjakatha vittharena kathita. Mayam pana tam sabbam agatagatatthaneyeva kathayissama. Evam kathite karanam pubbe vuttameva. {139} Ito param jantagharavatthu uttanatthameva. {140} Pancasu vighasavatthusu. Te bhikkhu anupasampanne kappiyam karapetva paribhunjimsu. Vighasam pana ganhantena khayitavasesam chadditam gahetabbam. Yadi sakkoti khadante chaddapetva ganhitum etampi vattati. Attaguttatthaya pana paranudayataya ca na gahetabbam. {141} Odanakhadaniyapuvaucchutimbarusakabhajaniyavatthusu. Aparassa bhagam dehiti asantam puggalam aha. Amulakam aggahesiti kevalam musavadam vatva amulakam aggahesi. Tam na theyyacittena. Teneva bhagava kincitto tvanti apucchitva pacittiyanti aha. Na hi aparassa bhagam dehiti vutte parajikavatthu pannayati na ca idise thane buddha pucchanti. Yadi cetam parajikavatthu siya yatha aramabhiyunjane dukkatam evam dukkatameva bhaveyyati. Ayamettha sankhepattho. Ayam pana vittharo. Yam pana sanghasseva santakam hoti tasmim sammatena va asammatena va bhajiyamane aparassa bhagam dehiti vatva evam asantam puggalam uddisitva kevalam musavadena ganhato pacittiyam bhandadeyyampi hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page465.

Theyyacittena ganhato eseva nayo. Yo puggalam anuddisitva aparampi bhagam dehiti vatva va kutavassam va ganetva ganhanto bhandagghena karetabbo. Yam pana gihinam santakam tesam ghare va arame va sanghassa bhajiyati tasmim samikena va samikena imassa dehiti evam anattena va diyamane aparampi bhagam dehiti theyyacittena ganhatopi neva parajikam na bhandadeyyam. Kutavassena pana ganhato bhandadeyyam. Imassa dehiti evam ananattena diyamane purimanayeneva puggalam uddisitva ganhato pacittiyanca bhandadeyyanca. Theyyacittena aparam kotthasam dehiti vatva va kutavassagananaya va ganhanto bhandagghena karetabbo. Ayam pana vinicchayo kurundatthakathayam sakka janitum annattha duvinneyyo ceva viruddho ca. Amulakam aggahesiti samikesu dentesu aggahesi. Anapatti bhikkhu parajikassati samikehi dinnam aggahesi tenassa anapatti vutta. Apatti sampajanamusavade pacittiyassati yo tena sampajanamusavado vutto tasmim pacittiyam aha. Purato tekatulayaguvatthumhi viya. Gahane pana ayam vinicchayo. Sanghassa santakam sammatena va anattehi va aramikadihi diyamanam gihinanca santakam samikena va anattena va diyamanam aparassa bhagam dehiti vatva ganhato bhandadeyyam. Annena diyamanam ganhanto bhandagghena karetabbo. Asammatena va ananattena va diyamane aparampi bhagam dehiti vatva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page466.

Va kutavassani ganetva va ganhanto pattacatukke viya tassa uddhareyeva bhandagghena karetabbo. Itarehi diyamanam evam ganhato bhandadeyyam. Samikena pana imassa dehiti dapitam va sayam dinnam va sudinnanti. Ayamettha sabbatthakathavinicchayato saro. {142-143} Odaniyagharadivatthusu. Odaniyagharannama vikkayikabhattapacanagharam. Sunagharannama vikkayikamamsapacanagharam. Puvagharannama vikkayikakhajjakapacanagharam. Sesamettha parikkharavatthusu pakatameva. {144} Pithavatthusmim. So bhikkhu parikappetva etam thanam sampattam ganhissamiti sankameti. Tenassa sankamane avaharo natthi. Sankametva pana parikappitokasato gahane parajikam vuttam. Evam haranto ca yadi pithake theyyacittam natthi thavikam agghapetva karetabbo. Atha pithakepi atthi ubho agghapetva karetabbo. Bhisiadini tini vatthuni pakataneva. {146} Vissasaggahadisu tisu vatthusu gahane anapatti aharapentesu bhandadeyyam. Pindaya pavitthassa pativiso antoupacarasimaya thitasseva gahetum vattati. Yadi pana dayaka bahiupacaratthanampi bhante ganhatha agantva paribhunjissantiti vadanti evam antogamatthanampi gahetum vattati. Sesamettha uttanatthameva. {148-149} Sattasu ambacoradisu vatthusu. Pamsukulasannaya gahane anapatti aharapentesu bhandadeyyam. Theyyacittena paribhoge parajikam. Tatrayam vinicchayo. Samikapi salaya corapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page467.

Salaya pamsukulasannaya khadantassa bhandadeyyam. Theyyacittena ganhato uddhareyeva avaharo bhandam agghapetva karetabbo. Samika salaya cora niralaya eseva nayo. Samika niralaya cora salaya puna ganhissamati kismincideva gahanatthane khipitva gata eseva nayo. Ubho niralaya pamsukulasannaya khadato anapatti. Theyyacittena dukkatam. Sanghassa ambadisu pana. Sangharame jatam va hotu anetva dinnam va pancamasakam va atirekapancamasakam va agghanakam avaharantassa parajikam. Paccante corupaddavena gamesu vutthahantesu bhikkhu vihare chaddetva puna avasante janapade agamissamati saussahava gacchanti. Bhikkhu tadisam viharam patva ambapakkadini chadditakaniti pamsukulasannaya paribhunjanti anapatti. Theyyacittena paribhunjato avaharo hoti bhandam agghapetva karetabbo. Mahapaccariyam pana sankhepatthakathayanca avisesena vuttam chadditavihare phalaphalam theyyacittena paribhunjato na parajikam kasma agatagatanam santakattati. Ganasantake pana puggalike ca saussahamattameva pamanam. Sace pana tato ambapakkadim kulasanganhanatthaya deti kuladusakadukkatam. Theyyacittena dento agghena karetabbo. Sanghikepi eseva nayo. Senasanatthaya niyamitam kulasanganhanatthaya dadato dukkatam issaravataya thullaccayam theyyacittena parajikam. No ce vatthu pahoti agghena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page468.

Karetabbo. Bahiupacarasimayam nisiditva issaravataya paribhunjato giva. Gandim paharitva kalam ghosetva mayham papunatiti khaditam sukhaditam. Gandim apaharitva kalameva ghosetva gandimeva paharitva kalam aghosetva gandimpi apaharitva kalampi aghosetva annesam natthibhavam natva mayham papunatiti khaditampi sukhaditameva. Puppharamavatthudvayam pakatameva. {150} Vuttavadikavatthuttaye. Vutto vajjemiti taya vutto hutva tava vacanena vadamiti attho. Anapatti bhikkhu parajikassati samikehi dinna anapatti. Na ca bhikkhave vutto vajjemiti vattabboti aham taya vutto hutva tava vacanena vadamiti evam anno bhikkhu annena bhikkhuna na vattabboti attho. Paricchedam pana katva idam nama tava vacanena ganhissamiti vattum vattati. Vutto vajjehiti maya vutto hutva mama vacanena vadehiti attho. Sesam vuttanayameva. Imesupi dvisu vatthusu paricchedam katva vattum vattati. Ettavata hi uparambha mutto hotiti. {151-152} Manivatthuttayassa majjhime vatthusmim. Naham akallakoti naham gilanoti attho. Sesam pakatameva. {153} Sukaravatthudvaye. Kincapi pathamassa bhikkhuno chatajjhattam disva karunnena mocitatta anapatti samikesu pana asampaticchantesu bhandadeyyam. Tavamahanto va matasukaro aharitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page469.

Databbo. Tadagghanakam va bhandam. Sace pasasamike kuhincipi na passati pasasamanta tadagghanakam 1- kasavam va thalakam va yatha te agata passanti idise thane thapetva gantabbam. Theyyacittena pana mocentassa parajikameva. Ettha ca koci sukaro pasam padena kaddhitva chinnamatte pase thanacavanadhammena thanena thito hoti candasotabaddhanava viya. Koci attano dhammataya thito. Koci nipanno. Koci kutapasena baddho hoti. Kutapaso nama yassa ante dhanukam va ankusako va anno va koci dandako baddho hoti yo tattha tattha rukkhadisu laggitva sukarassa gamanam nivareti. Tatra pasam kaddhitva thitassa ekameva thanam pasabandhanam. So hi pase muttamatte va chinnamatte va palayati. Attano dhammataya thitassa bandhananca cattaro ca padati pancatthanani. Nipannassa bandhananca sayanancati dve thanani. Kutapasabaddhassa yattha yattha gacchati tam tadeva thanam. Tasma tam tato tato mocenta dasapi visatipi satampi bhikkhu parajikam apajjanti tattha tattha agatam disva ekameva dasam palapenta viya. Purimanam pana tinnam catuppadakathayam vuttanayena phandapanatthanacavanani veditabbani. Sunakhadatthasukaram visajjapentassapi karunnadhippayena bhandadeyyam theyyacittena parajikam. Pasatthanam pana sunakhasamipam va asampattam patipatham @Footnote: 1. ito param katthaci satakam vati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page470.

Gantva pathamameva palapentassa avaharo natthi. Yopi baddhasukarassa ghasanca paniyanca datva balam gahapetva ukkutthim karoti utrasto palayissatiti so ce palayati parajikam. Pasam dubbalam katva ukkutthisaddena palapentassapi eseva nayo. Yo pana ghasanca paniyanca datva gacchati balam gahetva palayissatiti so ce palayati bhandadeyyam. Pasam dubbalam katva gacchantassapi eseva nayo. Pasasantike sattham va aggim va thapeti chinne va daddhe va palayissatiti. Sukaro pasam calento chinne va daddhe va palayati bhandadeyyameva. Pasam yatthiya saha pateti paccha sukaro tam maddanto gacchati bhandadeyyam. Sukaro adduhalapasanehi akkanto hoti. Tam palapetukamassa adduhalam karunnena ukkhipato bhandadeyyam theyyacittena parajikam. Sace ukkhittamatte agantva paccha gacchati bhandadeyyameva. Ukkhipitva thapitam adduhalam pateti paccha sukaro tam maddanto gacchati bhandadeyyam. Opate patitam sukarampi karunnena uddharato bhandadeyyam theyyacittena parajikam. Opatam puretva naseti paccha sukaro tam maddanto gacchati bhandadeyyam. Sulena viddham karunnena uddharati bhandadeyyam theyyacittena parajikam. Sulam uddharitva chaddeti bhandadeyyam. Viharabhumiyam pana pase va adduhalam va odenta varetabba migarupanam patissaranatthanametam ma idha evam karothati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page471.

Sace harapetha bhanteti vadanti harapetum vattati. Atha sayam haranti sundarameva. Atha neva haranti na harapetum denti rakkham yacitva harapetum vattati. Manussa sassarakkhanakale khettesu pase ca adduhaladini ca karonti mamsam khadanta sassani rakkhissamati. Vitivatte sassakale tesu analayesu pakkantesu tattha baddham va patitam va mocetum vattati. Migavatthudvayepi sukaravatthusu vuttasadisoyeva vinicchayo. Macchavatthudvayepi eseva nayo. Ayam pana viseso. Kuminamukham vivaritva paccha putakam muncitva va passe chiddam katva va kuminato macche pothetva palapentassa parajikam. Bhattasitthani dassetvaeva palapentassapi parajikam. Saha kuminena uddharato parajikam. Kevalam kuminamukham vivarati paccha putakam muncati chiddam va karoti maccha pana attano dhammataya palayanti bhandadeyyam. Evam katva bhattasitthani dasseti maccha gocaratthaya nikkhamitva palayanti bhandadeyyameva. Mukham vivaritva paccha putakam amuncitva passe chiddam akatva kevalam bhattasitthani dasseti maccha pana chatajjhatta sisena paharitva okasam katva gocaratthaya nikkhamitva palayanti bhandadeyyameva. Tucchakuminassa mukham va vivarati paccha putakam va muncati chindam va karoti agatagata maccha dvarappatta putakachiddehi palayanti bhandadeyyameva. Tucchakuminam gahetva gumbe khipati bhandadeyyamevati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page472.

Yane bhandam pithe thavikaya sadisam. Mamsapesivatthumhi. Sace akase ganhati gahitatthanameva thanam. Tam chahakarehi paricchinditva thana cavanam veditabbam. Sesamettha darugopalaka- rajakasatakavatthusu ca ambacorakadivatthunayena vinicchinitabbam. {155} Kumbhivatthusmim. Yo sappiteladini apadagghanakani gahetva na puna evam karissamiti samvare thatva dutiyadivasadisupi puna citte uppanne evameva dhuranikkhepam katva paribhunjanto sabbampi tam paribhunjati nevatthi parajikam dukkatam va thullaccayam va apajjati bhandadeyyam pana hoti. Ayampi bhikkhu evameva akasi. Tena vuttam anapatti bhikkhu parajikassati. Dhuranikkhepam pana akatva divase divase paribhunjissamiti tam thokam thokampi paribhunjato yasmim divase padagghanakam purati tasmim parajikam. Samvidhavaharavatthuni samvidhavahare mutthivatthuni odaniyagharadivatthusu dve vighasavatthuni ambacoradivatthusu vuttavinicchayanayena veditabbani. Dve tinavatthuni uttanatthaneva. {156} Ambabhajapanadivatthusu. Te bhikkhu ekam gamakavasam paricchinnabhikkhukam agamamsu. Tattheva bhikkhu phalaphalam paribhunjamanapi tesu agatesu theranam phalani dethati kappiyakarake na avocum. Atha te bhikkhu kim sanghikam amhakam na papunatiti gandim paharitva bhajapetva tesampi vassaggena bhagam datva attanapi paribhunjimsu. Tena tesam bhagava anapatti bhikkhave paribhogatthayati aha. Tasma idani yattha avasika agantukanam na denti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page473.

Phalavare ca sampatte annesam abhavam disva corikaya attanava khadanti tattha agantukehi gandim paharitva bhajetva paribhunjitum vattati. Yattha pana avasika rukkhe rakkhitva phalavare sampatte bhajetva khadanti catusu paccayesu samma upanenti anissara tattha agantuka. Yepi rukkha civaratthaya niyametva dinna tesupi agantuka anissara. Eseva nayo sesapaccayatthaya niyametva dinnesupi. Ye pana tatha aniyamita avasika ca ne rakkhitva gopitva corikaya paribhunjanti na tesu avasikanam katikaya thatabbam. Ye phalaparibhogatthaya dinna avasika ca ne rakkhitva gopitva samma upanenti tesuyeva tesam katikaya thatabbam. Mahapaccariyam pana vuttam catunnam paccayanam niyametva dinnam theyyacittena paribhunjanto bhandam agghapetva karetabbo paribhogavasena bhajetva paribhunjantassa bhandadeyyam yam panettha senasanatthaya niyamitam tam paribhogavasena bhajetva paribhunjantassa thullaccayanca bhandadeyyancati. Uddissa civaratthaya dinnam civareyeva upanetabbam. Sace dubbhikkham hoti bhikkhu pindapatena kilamanti civaram pana suladdham sanghasutthutaya apalokanakammam katva pindapate upanetum vattati. Senasanena gilanapaccayena va kilamantesu sanghasutthutaya apalokanakammam katva tadatthayapi upanetum vattati. Uddissa pindapatatthaya gilanapaccayatthaya ca dinnepi eseva nayo. Uddissa senasanatthaya dinnam pana garubhandam hoti tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page474.

Rakkhitva gopetva tadatthameva upanetabbam. Sace pana dubbhikkham hoti bhikkhu pindapatena na yapenti ettha rajarogacorabhayadihi annattha gacchantanam vihara palujjanti talanalikeradike vinasenti senasanapaccayam pana nissaya yapetum sakka hoti evarupe kale senasanam vissajjetvapi senasanajagganatthaya paribhogo bhagavata anunnato. Tasma ekam va dve va varasenasanani thapetva itarani lamakakotiya pindapatatthaya vissajjetum vattati. Mulavatthucchedam pana katva na upanetabbam. Yo pana aramo catuppaccayatthaya niyametva dinno tattha apalokanakammam na katabbam. Yena pana paccayena unam tadattham upanetum vattati. Aramo jaggitabbo vettanam datvapi jaggapetum vattati. Ye pana vettanam labhitva arameyeva geham katva vasanta rakkhanti te ce agatanam bhikkhunam nalikeram va talapakkam va denti yam tesam sanghena anunnatam hoti divase divase ettakannama khadathati tadeva te datum labhanti. Tato uttarim tesam dadantanampi gahetum na vattati. Yo panaramam keniya gahetva sanghassa catuppaccayatthaya kappiyabhandameva deti ayam bahukampi datum labhati. Cetiyassa padipatthaya va khandaphullapatisankharanatthaya va dinno aramopi jaggitabbo vettanam datvapi jaggapetabbo. Vettananca panettha cetiyasantakampi sanghasantakampi datum vattati. Etampi aramam vettanena tattheva vasitva rakkhantananca keniya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page475.

Gahetva kappiyabhandadayakananca tattha jatakaphaladanam vuttanayeneva veditabbam. Ambapalakadivatthusu. Anapatti bhikkhave gopakassa daneti ettha kataram gopakassa danam vattati kataram na vattati. Mahasumatthero tava aha yam gopakassa paricchinditva dinnam hoti ettakam divase divase ganhati tadeva vattati tato uttarim na vattatiti. Mahapadumatthero panaha kim gopakanam pannam aropetva nimittasannam va katva dinnam atthi tesam hatthe visatthakassa ete issara tasma yante denti tam bahukampi vattatiti. Kurundatthakathayam pana vuttam manussanam aramam va annam va phalaphalam daraka rakkhanti tehi dinnam vattati aharapetva pana na gahetabbam sanghike cetiyasantake ca keniya gahetva rakkhantasseva danam vattati vettanena rakkhantassa attano bhagamattam vattatiti. Mahapaccariyam yam gihinam aramarakkhaka bhikkhunam denti etam vattati bhikkhusanghassa aramagopaka yam attano bhatiya khandetva denti etam vattati yopi upaddharamam va kecideva rukkhe va bhatim labhitva rakkhati tassapi attano sampattarakkhatoyeva datum vattati keniya gahetva rakkhantassa pana sabbampi vattatiti vuttam. Etam pana sabbam byanjanato nanam atthato ekameva tasma adhippayam natva gahetabbam. Daruvatthumhi. Tavakaliko aham bhagavati tavakalikacitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page476.

Aham bhagavati vattukamena vuttam. Tavakalikacittoti puna aharitva dassamiti evam citto ahanti vuttam hoti. Bhagava tavakalike anapattiti aha. Ayam panettha palimuttakavinicchayo. Sace sangho sanghikam kammam kareti uposathagaram va bhojanasalam va tato apucchitva tavakalikam haritabbam. Yo pana sanghiko dabbasambharo agutto deve vassante temeti atapena sukkhati tam sabbampi aharitva attano avasam katum vattati. Sangho aharapento annena va dabbasambharena mulena va sannapetabbo. Na sakka ce hoti sannapetum sanghikena bhante katam sanghaparibhogena valanjethati vattabbam. Senasanassa pana ayameva bhikkhu issaroti. Sacepi pasanatthambho va rukkhatthambho va kavatam va vatapanam va nappahoti sanghikam tavakalikam aharitva pakatikam katum vattati. Eseva nayo annesupi dabbasambharesu. Udakavatthusmim. Yada udakam dullabham hoti yojanatopi addhayojanatopi ahariyati evarupe pariggahitaudake avaharo. Yatopi aharimato va pokkharaniadisu thitato va kevalam yagubhattam sampadenti paniyaparibhoganca karonti na annam mahaparibhogam tampi theyyacittena ganhato avaharo. Yato pana ekam va dve va ghate gahetva asanam dhovitum bodhirukkhe sincitum udakapujam katum rajanam pacitum labhati. Tattha sanghassa katikavaseneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page477.

Patipajjitabbam. Atirekam ganhanto mattikadini va theyyacittena pakkhipanto bhandam agghapetva karetabbo. Sace avasika katikavattam dalham karonti annesam bhandakam dhovitum va rajitum va na denti attana pana annesam apassantanam gahetva sabbam karonti tesam katikaya na thatabbam. Yattakam te dhovanti tattakam dhovitabbam. Sace sanghassa dve tisso pokkharaniyo udakasondiyo va honti katika ca kata ettha nahayitabbam ito paniyam gahetabbam idha sabbaparibhogo katabboti katikavatteneva sabbam katabbam. Yattha katika natthi tattha sabbaparibhogo vattatiti. Mattikavatthusmim. Yattha mattika dullabha hoti nanappakara va vannamattika aharitva thapita tattha thokapi pancamasakam agghati tasma parajikam. Sanghike pana kamme cetiyakamme ca nitthite sangham apucchitva va tavakalikam va gahetum vattati. Sudhayapi cittakammavannesupi eseva nayo. Tinavatthusu. Jhapitatine thana cavanassa abhavena dukkatam bhandadeyyam pana hoti. Sangho tinavatthum jaggitva sanghikam avasam chadeti. Puna kadaci jaggitum na sakkoti. Athanno eko bhikkhu vattasisena jaggati. Sanghassevetam. No ce jaggati sangheneko bhikkhu vattabbo jaggitva dehiti. So ce bhagam icchati bhagam datvapi jaggapetabbam. Sace bhagam vaddheti databbameva. Vaddhetiyeva gaccha jaggitva sabbam gahetva attano senasanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page478.

Chadehiti vattabbo. Kasma. Natthe attho natthi. Dadantehi pana savatthukam na databbam garubhandam hoti. Tinamattam pana databbam. Tasmim ce jaggitva attano senasanam chadente puna sangho jaggitum pahoti tvam ma jaggi sangho jaggissatiti vattabbo. Mancadini satta vatthuni pakataneva. Paliya pana anagatampi pasanatthambham va rukkhatthambham va annam va kinci padagghanakam harantassa parajikameva. Padhanagharadisu. Chadditapatitanam parivenadinam kuddampi pakarampi bhinditva itthakadini avaharantassapi eseva nayo. Kasma. Sanghikannama kadaci ajjhavasanti kadaci na ajjhavasanti. Paccante corabhayena janapade vutthahante chadditaviharadisu kanci parikkharam harantassapi eseva nayo. Ye pana tato tavakalikam haranti puna avasitesu ca viharesu bhikkhu aharapenti databbam. Sacepi tato aharitva senasanam katam hoti tam va tadagghanakam va databbameva. Puna avasissamati alayam acchinditva vutthitesu janapadesu ganasantakam va puggalikam va gahitam hoti. Te ce anujananti patikammena kiccam natthi. Sanghikam pana garubhandam tasma patikammam kattabbameva. {157} Viharaparibhogavatthu uttanatthameva. Anujanami bhikkhave tavakalikam haritunti ettha yo bhikkhu sanghikam mancam va pitham va tavakalikam haritva attano phasukatthanesu ekampi dvepi mase sanghaparibhogena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page479.

Paribhunjati agatanam buddhataranam deti na patibahati tassa tasmim natthepi jinnepi theyyaya avahatepi giva na hoti. Vasitva pana gacchantena yathathane thapetabbam. Yo pana puggalikaparibhogena paribhunjati agatagatanam buddhataranam na deti tassa giva hoti. Annampana avasam haritva paribhunjantena sace tattha buddhataro agantva vutthapeti maya idam asukavasato nama ahatam gacchami tam pakatikam karomiti vattabbam. Sace so bhikkhu aham pakatikam karissamiti vadati tassa bharam katvapi gantum vattatiti sankhepatthakathayam vuttam. Campavatthumhi. Tekatulati tilatandulamuggehi va tilatandulamasehi va tilatandulakulatthehi va tilatandulehi saddhim yankinci etam aparannam pakkhipitva tihi kata. Etam kira imehi tihi catubbhagaudakasambhinne khire sappimadhusakkaradihi yojetva karonti. Rajagahavatthumhi. Madhugolakoti atirasapuvo vuccati madhusisakantipi vadanti. Sesamettha vatthudvayepi odanabhajaniyavatthusmim vuttanayena veditabbam. {158} Ajjukavatthusmim. Etadavocati gilano hutva avoca. Ayasma upali ayasmato ajjukassa pakkhoti na agatigamanavasena pakkho apica kho anapattisannitaya lajjianuggahena vinayanuggahena ca thero pakkhoti veditabbo. Sesamettha uttanatthameva. {159} Baranasivatthumhi. Corehi uppaddutantim corehi viluttam. Iddhiya anetva pasade thapesiti thero

--------------------------------------------------------------------------------------------- page480.

Kira tam kulam sokasallasamappitam avattantam vivattantam disva tassa kulassa anukampaya pasadanurakkhanatthaya dhammanuggahena attano iddhiya tesamyeva pasadam darakanam samipe hotuti adhitthasi. Daraka amhakam pasadoti sanjanitva abhiruhimsu. Tato thero iddhim patisamhari. Pasadopi sakatthaneyeva atthasi. Voharavasena pana vuttam te darake iddhiya anetva pasade thapesiti. Iddhivisayeti idisaya adhitthaniddhiya anapatti. Vikubbanaiddhi pana na vattatiti. {160-161} Avasane vatthudvayam uttanatthamevati. Samantapasadikaya vinayasamvannanaya dutiyaparajikavannana nitthita. Tatrayam anusasani dutiyam adutiyena yam jinena pakasitam parajitakilesena parajikamidam idha sikkhapadam samantena annam kinci na vijjati anekanayavokinnam gambhiratthavinicchayam. Tasma vatthumhi otinne bhikkhuna vinayannuna vinayanuggahenettha karontena vinicchayam palim atthakathanceva sadhippayamasesato ogayha appamattena karaniyo vinicchayo. Apattidassanussaho na kattabbo kudacanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page481.

Passissami anapatti miti kayiratha manasam passitvapi ca apattim avatvava punappunam vimamsitvatha vinnuhi samsanditva ca tam vade. Kappiyepi ca vatthusmim cittassa lahuvuttino vasena samannaguna cavantidha puthujjana. Tasma paraparikkharam asivisamivoragam aggim viya ca sampassam amaseyya vicakkhanoti. ------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 456-481. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=9590&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=9590&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=126              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=6656              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=1994              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=1994              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]