ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

page28.

Yo pana dhammassavane sanghutthe sakkaccam na gacchati, sakkaccam dhammam na sunati, niddayati sallapento va nisidati, sakkaccam na ganhati na dhareti, "kim dhamme agaravam karosi"ti vutte "tunhi hohi, dhammo dhammoti vadasi, 1- kim dhammo nama"ti vadati, ayam dhamme agaravo nama. Yo pana therena bhikkhuna anajjhittho dhammam deseti, nisidati panham katheti, vuddhe bhikkhu ghattento gacchati, titthati nisidati, dussapallatthikam va hatthapallatthikam va karoti, samghamajjhe ubho amse parupati, chattupahanam dhareti, "bhikkhusamghassa lajjitum vattati"ti vuttepi "tunhi hohi, samgho samghoti vadasi, kim samgho, migasangho ajasanghotiadini vadati, ayam samghe agaravo nama. Ekabhikkhusmimpi hi agarave kate samghe katoyeva hoti. Tisso sikkha pana aparipurayamanova sikkhaya na paripurakari 2- nama. Ajjhattam vati attani va attano parisaya va. Bahiddha vati parasmim va parassa parisaya va. [46] Idani ayam cha thanani nissaya uppannavivado vaddhento yani adhikaranani papunati, tani dassetum cattarimanitiadimaha. Tattha vupasamanatthaya pavattamanehi samathehi adhikatabbaniti adhikaranani. Vivadova tam adhikaranam ca vivadadhikaranam. Itaresupi eseva nayo. Idani imanipi cattari adhikaranani patva upari vaddhento sopi vivado yehi samathehi vupasammati, tesam dassanattham satta kho panimetiadimaha. Tattha adhikaranani samenti vupasamentiti adhikaranasamatha. Uppannuppannananti uppannanam uppannanam. Adhikaranananti etesam vivadadhikaranadinam catunnam. Samathaya vupasamayati samanatthanceva vupasamanatthanca. Sammukhavinayo databbo.pe. Tinavattharakoti ime satta samatha databba. Tatrayam vinicchayakatha:- adhikaranesu tava dhammoti va adhammoti vati attharasahi vatthuhi vivadantanam bhikkhunam yo vivado, idam vivadadhikaranam nama. @Footnote: 1 Si., ka. vadasi, evamuparipi 2 Si., Ma., ka. agaravo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Silavipattiya va acaraditthiajivavipattiya va anuvadantanam yo anuvado upavadana ceva codana ca, idam anuvadadhikaranam nama. Matikayam agata panca vibhange dveti satta apattikkhandha apattadhikaranam nama. Yam samghassa apalokanadinam catunnam kammanam karanam, idam kiccadhikaranam nama. Tattha vivadadhikaranam dvihi samathehi sammati sammukhavinayena ca yebhuyyasikaya ca. Sammukhavinayeneva sammamanam yasmim vihare uppannam, tasmimyeva va, annattha vupasametum gacchantanam antaramagge va, yattha gantva samghassa niyyatitam, tattha samghena va ganena va vupasametum asakkonte tattheva ubbahikaya sammatapuggalehi va vinicchitum sammati. Evam sammamane pana tasmim ya samghasammukhata, dhammasammukhata, vinayasammukhata, puggalasammukhata, ayam sammukhavinayo nama. Tattha ca karakasamghassa samaggivasena sammukhibhavo samghasammukhata. Sametabbassa vatthuno bhutata dhammasammukhata. Yatha tam sametabbam tatheva, samanam vinayasammukhata. Yo ca vivadati, yena ca vivadati, tesam ubhinnam atthapaccatthikanam sammukhibhavo puggalasammukhata. Ubbahikaya vupasamane panettha samghasammukhata parihayati. Evam tava sammukhavinayeneva sammati. Sace panevampi na sammati, atha nam ubbahikaya sammata bhikkhu "na mayam sakkoma vupasametun"ti samghasseva niyyatenti. Tato samgho pancangasamannagatam bhikkhum salakagahakam sammannitva tena gulhakavivattakasakannajappakesu tisu salakagahesu annataravasena salakam gahetva sannipatitaparisaya dhammavadinam yebhuyyataya yatha te dhammavadino vadanti, evam vupasantam adhikaranam sammukhavinayena ca yebhuyyasikaya ca vupasantam hoti. Tattha sammukhavinayo vuttanayova. Yam pana yebhuyyasikaya kammassa karanam, ayam yebhuyyasika nama. Evam vivadadhikaranam dvihi samathehi sammati. Anuvadadhikaranam catuhi samathehi sammati sammukhavinayena ca sativinayena ca amulhavinayena ca tassapapiyasikaya ca. Sammukhavinayeneva sammamanam yo ca anuvadati, yanca anuvadati, tesam vacanam sutva sace kaci apatti natthi, ubho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Khamapetva, sace atthi, ayam namettha apattiti evam vinicchitam vupasammati. Tattha sammukhavinayalakkhanam vuttanayameva. Yada pana khinasavassa bhikkhuno amulikaya silavipattiya anuddhamsitassa sativinayam yacamanassa samgho natticatutthena kammena sativinayam deti, tada sammukhavinayena ca sativinayena ca vupasantam hoti. Dinne pana sativinaye puna tasmim puggale kassaci anuvado na ruhati. Yada ummattako bhikkhu ummadavasena kate assamanake ajjhacare "saratayasma evarupim apattin"ti bhikkhuhi vuccamano "ummattakena me avuso etam katam, nahantam sarami"ti bhanantopi bhikkhuhi codiyamanova puna acodanatthaya amulhavinayam yacati, samgho cassa natticatutthena kammena amulhavinayam deti, tada sammukhavinayena ca amulhavinayena ca vupasantam hoti. Dinne pana amulhavinaye puna tasmim puggale kassaci tappaccaya anuvado na ruhati. Yada pana parajikena parajikasamantena va codiyamanassa annenannam paticarato papussannataya papiyassa puggalassa "sacayam acchinnamulo bhavissati, samma vattitva osaranam labhissati, sace chinnamulo, ayamevassa nasana bhavissati"ti mannamano samgho natticatutthena kammena tassapapiyasikam karoti, tada sammukhavinayena ceva tassapapiyasikaya ca vupasantam hoti. Evam anuvadadhikaranam catuhi samathehi sammati. Apattadhikaranam tihi samathehi sammati sammukhavinayena ca patinnatakaranena ca tinavattharakena ca. Tassa sammukhavinayeneva vupasamo natthi. Yada pana ekassa va bhikkhuno santike samghaganamajjhesu va bhikkhu lahukam apattim deseti, tada apattadhikaranam sammukhavinayena patinnatakaranena ca vupasammati. Tattha sammukhavinayo tava yo ca deseti, yassa ca deseti, tesam sammukhata. Sesam vuttanayameva, puggalassa ca ganassa ca desanakale samghasammukhata parihayati. Yampanettha 1- "aham @Footnote: 1 Si., Ma. ya panettha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Bhante itthannamam apattim apanno"ti ca, "ama passami"ti ca patinnataya "ayatim samvareyyasi"ti karanam, tam patinnatakaranam nama. Samghadisesaparivasadiyacana patinna parivasadinam danam patinnatakaranam nama. Dvepakkhajata pana bhandanakaraka bhikkhu bahum assamanakam ajjhacaram caritva puna lajjidhamme uppanne "sace mayam imahi apattihi annamannam karessama, siyapi tam adhikaranam kakkhalataya samvatteyya"ti annamannam apattiya karapane dosam disva yada tinavattharakakammam karonti, tada apattadhikaranam sammukhavinayena ca tinavattharakena ca sammati. Tatra hi yattaka hatthapasupagata "na me tam khamati"ti evam ditthavikammam akatva "dukkatam kammam puna katabbam kamman"ti na ukkotenti, niddampi okkanta honti, sabbesampi thapetva thullavajjanca gihipatisamyuttanca sabbapattiyo vutthahanti, evam apattadhikaranam tihi samathehi sammati. Kiccadhikaranam ekena samathena sammati sammukhavinayeneva. Imani cattari adhikaranani yathanurupam imehi sattahi samathehi sammanti. Tena vuttam "uppannuppannanam adhikarananam samathaya vupasamaya sammukhavinayo databbo .pe. Tinavattharako"ti. Ayamettha vinicchayanayo, vittharo pana samathakkhandhake 1- agatoyeva. Vinicchayopissa samantapasadikaya vutto. [47] Yo panayam imasmim sutte "idhananda bhikkhu vivadanti"tiadiko vittharo vutto, so etena nayena sankhepatova vuttoti veditabbo. Tattha dhammotiadisu suttantapariyayena tava dasa kusalakammapatha dhammo, akusalakammapatha adhammo. Tatha "cattaro satipatthana"ti hettha agata sattatimsabodhipakkhiyadhamma, tayo satipatthana tayo sammappadhana tayo iddhipada cha indriyani cha balani attha bojjhanga navangiko maggo cati, cattaro upadana panca nivarananitiadayo sankilitthadhamma cati ayam adhammo. Tattha yankinci ekam adhammakotthasam gahetva "imam adhammam dhammoti karissama, evam amhakam acariyakulam niyyanikam bhavissati, mayanca loke pakata @Footnote: 1 vi. cu 6/185-242/218-173

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Bhavissama"ti tam adhammam "dhammo ayan"ti kathenta dhammoti vivadanti. Tatheva dhammakotthasesu ekam gahetva "adhammo ayan"ti kathenta adhammoti vivadanti. Vinayapariyayena pana bhuteneva vatthuna codetva saretva yathapatinnaya katabbam kammam dhammo nama, abhutena pana vatthuna acodetva asaretva appatinnaya kattabbam kammam adhammo nama. Tesupi adhammam "dhammo ayan"ti kathenta dhammoti vivadanti, dhammam "adhammo ayan"ti kathenta adhammoti vivadanti. Suttantapariyayena pana ragavinayo dosavinayo mohavinayo samvaro pahanam patisankhati ayam vinayo nama, ragadinam avinayo asamvaro appahanam appatisankhati ayam avinayo nama. Vinayapariyayena vatthusampatti nattisampatti anussavanasampatti simasampatti parisasampattiti ayam vinayo nama, vatthuvipatti .pe. Parisavipattiti ayam avinayo nama. Tesupi yankinci avinayam "avinayo ayan"ti kathenta vinayoti vivadanti, vinayam avinayoti kathenta avinayoti vivadanti. Dhammanetti samanumajjitabbati dhammarajju anumajjitabba nanena ghamsitabba upaparikkhitabba. Sa panesa dhammanetti iti kho vaccha ime dasadhamma akusala dasadhamma kusala"ti evam mahavacchagottasutte 1- agatati vutta. Saeva va hotu, yo va idha dhammo ca vinayo ca vutto. Yatha tattha sametiti yatha taya dhammanettiya sameti, dhammo dhammova hoti, adhammo adhammova, vinayo vinayova hoti, avinayo avinayova. Tatha tanti evantam adhikaranam vupasametabbam. Ekaccanam adhikaranananti idha vivadadhikaranameva dassitam, sammukhavinayo pana na kisminci adhikarane na labbhati. [48] Tam panetam yasma dvihi samathehi sammati sammukhavinayena ca yebhuyyasikaya ca, tasma hettha matikaya thapitanukkamena idani sativinayassa vare pattepi tam avatvava vivadadhikaraneyeva 2- tava dutiyasamatham dassento kathancananda @Footnote: 1 Ma.Ma. 13/193-200/170-178 2 ka. vivadadhikaranasseva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Yebhuyyasikatiadimaha. Tattha bahutarati antamaso dvihi tihipi atirekataRa. Sesamettha hettha vuttanayeneva veditabbam. [49] Idani hettha avittharitam sativinayam adim katva vittharitavasesasamathe patipatiya vittharetum kathancananda sativinayotiadimaha. Tattha parajikasamantena vati dve samantani khandhasamantanca apattisamantanca. Tattha parajikapattikkhandho, samghadisesapattikkhandho, thullaccayapacittiyapati- desaniyadukkatadubbhasitapattikkhandhoti evam purimassa pacchimakkhandham khandhasamantam nama hoti. Pathamaparajikassa pana pubbabhage dukkatam, sesanam thullaccayanti idam apattisamantam nama. Tattha khandhasamante parajikasamantam va garukapatti nama hoti. Saratayasmati saratu ayasma. Ekaccanam adhikaranananti idha anuvadadhikaranameva dassitam. [50] Bhasitaparikantanti vacaya bhasitam kayena ca parakantam, parikkamitva 1- katanti attho. Ekaccananti idhapi anuvadadhikaranameva adhippetam. Patinnatakarane "ekaccanan"ti apattadhikaranam dassitam. [52] Davati sahasa. Ravati annam bhanitukamena annam vuttam. Evam kho ananda tassapapiyasika hotiti tassa puggalassa papussannata papiyasika hoti. Imina kammassa vatthu dassitam. Evarupassa hi puggalassa tam 2- kammam katabbam. Kammena hi adhikaranassa vupasamo hoti, na puggalassa papussannataya. Idhapica anuvadadhikaranameva adhikarananti veditabbam. [53] Kathancananda tinavattharakoti ettha idam kammam tinavattharakasadisatta tinavattharakoti vuttam. Yatha hi gutham va muttam va ghattiyamanam duggandhataya badhati, tinehi avattharitva sampaticchaditassa panassa so gandho na badhati, evameva yam adhikaranam thulam 3- mulanumulam gantva avupasamamanam 4- kakkhalataya valataya bhedaya samvattati, tam imina kammena vupasantam gutham viya tinavattharakena @Footnote: 1 ka. parikkhipitva 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 cha.Ma. ayam patho na dissati 4 cha.Ma. vupasamiyamanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Paticchannam vupasantam hotiti idam kammam tinavattharakasadisatta tinavattharakoti vuttam. Tassa idhananda bhikkhunam bhandanajatanantiadivacanena akaramattameva dassitam, khandhake agatayeva panettha kammavaca pamanam. Thapetva thullavajjam thapetva gihipatisamyuttanti ettha pana thullavajjanti thullavajjam parajikanceva samghadisesanca. Gihipatisamyuttanti gihinam hinena khumsanavambhanadhammikapatissavesu apannaapatti. Adhikaranananti idha apattadhikaranameva veditabbam. Kiccadhikaranassa pana vasena idha na kinci vuttam. Kincapi na vuttam, sammukhavinayeneva panassa vupasamo hotiti veditabbo. [54] Chayime ananda dhamma saraniyati hettha kalahavasena suttam araddham, upari saraniyadhamma agata. Iti yathanusandhinava desana agata 1- hoti. Hettha kosambiyasutte 2- pana sotapattimaggasammaditthi kathita, imasmim sutte sotapattiphalasammaditthi vuttati veditabba. Anunti appasavajjam. Thulanti mahasavajjam. Sesamettha uttanatthamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya samagamasuttavannana nitthita. --------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 28-34. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=700&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=700&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=51              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=940              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=962              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=962              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]