ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                         8. Tikannasuttavannana
     [59] Atthame tikannoti tassa namam. Upasankamiti "samano kira gotamo
pandito, gacchissami tassa 3- santikan"ti cintetva bhuttapataraso mahajanaparivuto
upasankami. Bhagavato sammukhati dasabalassa purato nisiditva. Vannam bhasatiti kasma
bhasati? so kira ito pubbe tathagatassa santikam agatapubabo. Athassa etadahosi
"buddha nama durasada, mayi pathamataram akathente 4- katheyya va na va. Sace
na kathessati, atha mam samagamatthane kathentam evam vakkhanti `tvam idha kasma
kathesi, yena te samanassa gotamassa santikam gantva vacanamattampi na laddhan"ti.
Tasma "evam me ayam garaha muccissati"ti mannamano bhasati. Kincapi brahmananam
@Footnote: 1 Ma. tiranaparam                       2 cha.Ma.,i. sambhavite
@3 Si.,i. gacchissamissa                 4 Ma. kathetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Vannam bhasati, tabhagatassa pana nanam ghattessamiti evampi tevijjam 1- adhippayeneva bhasati. Evampi tevijja brahmanati tevijjakabrahmana evampandita evamdhira evambyatta evambahussuta evamvadino, evamsammatati attho. Itipiti imina tesam panditadiakaraparicchedam dasseti. Ettakena karanena pandita .pe. Ettakena karanena sammatati ayanhi ettha attho. Yathakatham pana brahmanati ettha yathati karanavacanam, katham panati pucchavacanam. Idam hi 2- vuttam hoti:- katham pana brahmana brahmana brahmanam tevijjam pannapenti. Yatha etam 3- sakka hoti janitum, tam karanam vadehiti. Tam sutva brahmano "jananatthaneyeva dhamme 4- sammasambuddho pucchi, no ajananatthane"ti attamano hutva idha bho gotamatiadimaha. Tattha ubhatoti dvihipi pakkhehi. Matito ca pitito cati yassa mata brahmani, matu mata brahmani, tassapi mata brahmani. Pita brahmano, pitu pita brahmano, tassapi pita brahmano, so ubhato sujato matito ca pitito ca. Samsuddhagahanikoti yassa samsuddha matugahani, kucchiti attho. "samavepakiniya gahaniya"ti pana ettha kammajatejodhatugahaniti vuccati. Yava sattama pitamahayugati ettha pitu pita pitamaho, pitamahassa yugam pitamahayugam. Yuganti ayuppamanam vuccati. Abhilapamattameva cetam, atthato pana pitamahoyeva pitamahayugam. Tato uddham sabbepi pubbapurisa pitamahaggahaneneva gahita. Evam yava sattamo puriso, tava samsuddhagahaniko, athava akkhitto anupakkuttho jativadenati dasseti. Akkhittoti "apanetha etam, kim imina"ti evam akkhitto anavakkhitto. Anupakkutthoti na upakkuttho, na akkosam va nindam va pattapubbo. Kena karanenati? jativadena. "itipi hinajatiko eso"ti evarupena vacanenati Attho. @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati 3 cha.Ma.,i. evam @4 cha.Ma.,i. mam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Ajjhayakoti idam "na danime jhayanti, na danime jhayantiti kho vasettha ajjhayaka ajjhayakateva dutiyam 1- akkharam upanibbattan"ti 2- evam pathamakappikakale jhanavirahitanam brahmananam garahavacanam uppannam. Idani pana tam ajjhayatiti ajjhayako, mante parivattetiti imina atthena pasamsavacanam katva voharanti. Mante dharetiti mantadharo. Tinnam vedananti irubbedayajubbedasamavedanam. Otthapahatakaranavasena param gatoti paragu. Saha nighanduna ca ketubhena ca sanighanduketubhanam. Nighanduti namanighandu rukkhadinam 3- vevacanapakasakam sattham. Ketukanti kiriyakappavikappo kavinam upakarakam 4- sattham. Saha akkharappabhedena sakkharappabhedanam. Akkharappabhedoti sikkha ca nirutti ca. Itihasapancamananti athabbanavedam catuttham katva itiha asa, itiha asati idisavacanapatisamyutto puranakathasankhato khattavijjasankhato va itihaso pancamo etesanti itihasapancama. Tesam itihasapancamanam vedanam. Padam tadavasesanca byakaranam adhiyati vedeti cati padako veyyakarano. Lokayatam vuccati vitandavadasattham. Mahapurisalakkhananti mahapurisanam buddhanam 5- lakkhanadipakam dvadasasahassaganthappamanam sattham, yattha solasasahassagathapadaparimana buddhamanta nama ahesum, yesam vasena "imina lakkhanena samannagata buddha nama honti. Imina paccekabuddha, dve aggasavaka, asiti mahasavaka, buddhamata, buddhapita, aggupatthaka, aggupatthayika, raja cakkavatti"ti ayam viseso pannayati. 6- Anavayoti imesu lokayatamahapurisalakkhanesu anuno paripurako, 7- avayo na hotiti vuttam hoti. Avayo nama yo tani atthato ca ganthato ca sandharetum na sakkoti. Athava anavayoti anu avayo, sandhivasena ukaraloPo. Anu avayo paripunnasippoti attho. @Footnote: 1 cha.Ma. tatiyam 2 di.pa. 11/132/80 brahmanamandala @3 Ma. nighandurukkhadinam, su.vi. 1/256/222 ambatthamanavakatha @4 cha.Ma.,i. upakaraya 5 cha.Ma.,i. buddhadinam 6 cha.,i. viseso nayati @7 cha.Ma.,i. paripurakari

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Tenahiti idam bhagava nam ayacantam 1- disva "idanissa panham kathetum kalo"ti natva aha. Tassattho:- yasma mam ayacasi, tasma sunahiti. Vivicceva kamehitiadi visuddhimagge 2- vittharitameva. Idha panetam dvinnam 3- vijjanam pubbabhagapatipattidassanattham vuttanti veditabbam. Tattha dvinnam vijjanam anupadavannana ceva bhavananayo ca visuddhimagge 4- vittharitova. Pathama vijjati pathamam uppannati pathama, viditakaranatthena vijja. Kim viditam karotiti 5-? pubbenivasam. Avijjati tasseva pubbenivasassa aviditakaranatthenapi tappaticchadako moho vuccati. Tamoti sveva moho paticchadakatthena tamoti vuccati. Alokoti sayeva vijja obhasakaranatthena alokoti vuccati. Ettha ca vijja adhigatati ayam attho, sesam pasamsavacanam. Yojana panettha ayamassa vijja adhigata, athassa adhigatavijjassa avijja vihata vinatthati attho. Kasma? yasma vijja uppanna. Itarasmimpi padadvaye eseva nayo. Yathatanti ettha yathati opammam, tanti nipatamattam. Satiya avippavasena appamattassa. Viriyatapena atapino. Kaye ca jivite ca anapekkhataya pahitattassati. 6- Pesitattassati attho. Idam vuttam hoti:- yatha appamattassa atapino pahitattassa viharato avijja vihanneyya, vijja uppajjeyya. Tamo vihanneyya, aloko uppajjeyya. Evametassa 7- avijja vihata, vijja uppanna. Tamo vihato, aloko uppanno. Etassa tena padhananuyogassa anurupameva phalam laddhanti. Pubbenivasakatha nitthita. Cutupapatakathayam vijjati dibbacakkhunanavijja. Avijjati sattanam cutipatisandhicchadika 8- avijja. Sesam vuttanayameva. @Footnote: 1 Si.,i. ayacanam 2 visuddhi. 1/177 pathavikasinaniddesa 3 cha. tissannam @4 visuddhi. 2/250abhinnaniddesa 5 cha.Ma.,i. karoti 6 cha.Ma. iti-saddo na @dissati 7 cha.Ma. evameva tassa 8 cha.Ma.,i. cutipatisandhippaticchadika

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Tatiyavijjaya so evam samahite citteti vipassanapadakam catutthajjhanacittam veditabbam. Asavanam khayananayati arahattamaggananatthaya. Arahattamaggo hi asavavinasanato asavanam khayoti vuccati, tatra cetam nanam tattha pariyapannattati. Cittam abhininnametiti vipassanacittam abhiniharati. So idam dukkhanti evamadisu ettakam dukkham, na ito bhiyyoti sabbampi dukkhasaccam sarasalakkhanappativedhena yathabhutam pajanati pativijjhati, tassa ca dukkhassa nibbattikam tanham "ayam dukkhasamudayo"ti, tadubhayampi yam thanam patva nirujjhati, tam tesam appavattim nibbanam "ayam dukkhanirodho"ti. Tassa ca sampapakam ariyamaggam "ayam dukkhanirodhagamini patipada"ti sarasalakkhanappativedhena yathabhutam pajanati pativijjhatiti evamattho veditabbo. Evam sarupato saccani dassetva idani kilesavasena pariyayato dassento ime asavatiadimaha. Tassa evam janato evam passatoti tassa bhikkhuno evam janantassa evam passantassa. Saha vipassanaya kotippattam maggam katheti. 1- Kamasavati kamasavato. Cittam vimuccatiti imina maggakkhanam dasseti. Maggakkhane hi cittam vimuccati, phalakkhane cittam vimuttam hoti. Vimuttasmim vimuttamiti nananti imina paccavekkhanananam dasseti. Khina jatitiadihi tassa bhumim. Tena hi nanena so paccavekkhanto khina jatitiadini pajanati. Katama panassa jati khina, kathanca nam pajanatiti? na tavassa atita jati khina pubbeva khinatta, na anagata, anagate vayamabhavato, na paccuppanna, vijjamanatta. Ya pana maggassa abhavitatta uppajjeyya ekacatupancavokarabhavesu ekacatu- pancakkhandhappabheda jati, sa maggassa bhavitatta anuppadadhammatam apajjanena khina. Tam so maggabhavanaya pahinakilese paccavekkhitva kilesabhave vijjamanampi kammam ayatim appatisandhikam hotiti jananto pajanati. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. kathesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Vusitanti vuttham parivuttham, katam parinitthitanti 1- attho. Brahmacariyanti maggabrahmacariyam. Puthujjanakalyanehi 2- hi saddhim satta sekkha brahmacariyavasam vasanta nama, khinasavo vutthavaso. Tasma so attano brahmacariyavasam paccavekkhanto "vusitam brahmacariyan"ti pajanati. Katam karaniyanti catusu saccesu catuhi maggehi parinnapahanasacchikiriyabhavanabhisamayavasena 3- solasavidhampi kiccam nitthapitanti attho. Puthujjanakalyanadayo hi tam kiccam karonti, khinasavo katakaraniyo. Tasma so attano karaniyam paccavekkhanto "katam karaniyan"ti pajanati. Naparam itthattayati puna itthabhavaya, evam solasavidhakiccabhavaya kilesakkhayaya va maggabhavanakiccam me natthiti pajanati. Athava itthattayati itthabhavato, imasma evampakara idani vattamanakkhandhasantana aparam khandhasantanam mayham natthi, ime pana pancakkhandha parinnata titthanti chinnamulaka rukkha viya. Te carimakavinnananirodhena anupadano viya jatavedo nibbayissantiti pajanati. Idha vijjati arahattamaggananavijja. Avijjati catusaccappaticchadika avijja. Sesam vuttanayameva. Anuccavacasilassati yassa silam kalena hayati, kalena vaddhati, so uccavacasilo nama hoti. Khinasavassa pana silam ekantavaddhitameva. Tasma so anuccavacasilo nama hoti. Vasibhutanti vasippattam. Susamahitanti sutthu samahitam, arammanamhi sutthapitam. Dhiranti dhitisampannam. Maccuhayinanti maccum jahitva thitam. Sabbappahayinanti sabbe papadhamme pajahitva thitam. Buddhanti catusaccabuddham. Antimasariranti sabbapacchimasariram. 4- Tam namassanti gotamanti tam gotamagottam buddhasavaka namassanti. Athava gotamabuddhassa savakopi gotamo, tam gotamam devamanussa namassantiti attho. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. katam caritam nitthitanti 2 cha.Ma.,i. puthujjanakalyanakena. evamuparipi @3 Ma......bhavanavasena 4 cha.Ma. antimadehinanti pabbapacchimasariradharinam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Pubbenivasanti pubbenivutthakkhandhaparamparam. Yovetiti yo aveti avagacchati. Yoveditipi patho. Yo avedi, viditam pakatam katva thitoti attho. Saggapayanca passatiti so 1- cha kamavacare nava brahmaloke cattaro ca apaye passati. Jatikkhayam pattoti arahattam patto. Abhinnavositoti janitva kiccavosanena vusito. 2- Muniti moneyyena samannagato khinasavamuni. Etahiti hettha nidditthahi pubbenivasananadihi. Nannam lapitalapananti yo pananno tevijjoti annehi lapitavacanamattameva lapati, tamaham tevijjoti na vadami, attapaccakkhato natva parassapi 3- tisso vijja kathentamevaham tevijjoti vadamiti attho. Kalanti kotthasam. Nagghatiti na papunati. Idani brahmano bhagavato kathaya pasanno pasannakaram karonto abhikkantantiadimaha.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 161-167. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=3683&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=3683&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=498              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=4285              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=4314              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=4314              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]