ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                        8. Ariyavamsasuttavannana
     [28] Atthamassa attajjhasayiko 1- nikkhePo. Imam kira mahaariyavamsasuttantam
bhagava jetavanamahavihare dhammasabhayam pannattapavarabuddhasane 2- nisinno attanopi
parapuggalanampi ajjhasayavasena parivaretva nisinnapi cattalisabhikkhusahassani
"bhikkhave"ti amantetva cattarome bhikkhave ariyavamsati arabhi. Tattha ariyavamsati
ariyanam vamsa. Yatha hi khattiyavamso brahmanavamso vessavamso suddavamso samanavamso
kulavamso rajavamso, evam ayampi atthamo ariyavamso ariyatanti ariyappaveni 3- nama
hoti. So kho panayam vamso 4- imesam vamsanam mulagandhadinam kalanusarigandhadayo
viya aggamakkhayati.
     Ke pana te ariya, yesam ete vamsati? ariya vuccanti buddha ca
Paccekabuddha ca tathagatasavaka ca, etesam ariyanam vamsati ariyavamsa. Ito
pubbe hi satasahassakappadhikanam catunnam asankheyyanam matthake tanhankaro
medhankaro saranankaro dipankaroti cattaro buddha uppanna, te ariya, tesam
ariyanam vamsati ariyavamsa. Tesam buddhanam parinibbanato aparabhage asankheyyam
atikkamitva kondanno nama buddho uppanno .pe. Imasmim kappe kakusandho
konagamano kassapo amhakam bhagava gotamoti cattaro buddha uppanna, tesam
ariyanam vamsati ariyavamsa. Apica atitanagatapaccuppannanam sabbabuddhapaccekabuddha-
buddhasavakanam ariyanam vamsati ariyavamsa.
@Footnote: 1 cha.Ma. ajjhasayiko    2 cha.Ma. pannattavarabuddhasane
@3 cha.Ma. ariyapaveni     4 cha.Ma. ariyavamso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page312.

Te kho panete aggannati 1- aggati janitabba, rattannati 1- digharattam pavattati janitabba, vamsannati 1- vamsati janitabba. Poranati 1- na adhunuppattika. Asamkinnati 1- avikinna anapanita. Asamkinnapubbati 1- atitabuddhehipi na sankinnapubba, "kim imehi"ti na apanitapubba. Na samkiyantiti idanipi na apaniyanti. Na samkiyissantiti anagatabuddhehipi na apaniyissanti. Ye loke vinnu samanabrahmana, tehi appatikuttha, samanehi brahmanehi vinnuhi anindita agarahita. Santuttho hotiti paccayasantosavasena santuttho hoti. Itaritarenati na thulasukhumalukhappanitathirajinnanam yena kenaci, athakho yathaladdhadinam itaritarena yena kenaci santuttho hotiti attho. Civarasminhi tayo santosa yathalabhasantoso yathabalasantoso yathasaruppasantosoti. Pindapatadisupi eseva nayo. Tesam vittharakatha "santutthassa bhikkhave anuppanna ceva kusala dhamma uppajjanti"ti imasmim sutte vuttanayeneva veditabba. Iti ime tayo santose sandhaya "santuttho hoti itaritarena civarena, yathaladdhadisu yena kenaci civarena santuttho hoti"ti vuttam. Ettha ca civaram janitabbam, civarakkhettam janitabbam, pamsukulam janitabbam, civarasantoso janitabbo, civarapatisamyuttani dhutangani janitabbani. Tattha civaram janitabbanti khomadini cha civarani dukuladini cha anulomani civarani ca 2- janitabbani. Imani dvadasa kappiyacivarani. Kusacivaram vakacivaram phalakacivaram 3- kesakambalam valakambalam potthako cammam ulukapakkham rukkhadussam latadussam erakadussam kadalidussam veludussanti evamadini 4- ca akappiyacivarani. @Footnote: 1 cha. iti-saddo na dissati 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati @3 cha.Ma. kusaciram...ciram...ciram 4 Ma. evarupani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page313.

Civarakkhettanti "samghato va ganato va natito va mittato va attano va dhanena, pamsukulato 1- va"ti evam uppajjanato cha khettani, atthannanca matikanam vasena atth khettani janitabbani. Pamsukulanti sosanikam papanikam rathiyam sankaracolakam 2- sotthiyam nhanam 3- tittham gatapaccagatam aggidaddham gokhayitam upacikhayitam undurakhayitam antacchinnam dasacchinnam dhajahatam thupam samanacivaram samuddiyam abhisekiyam 4- pathikam vatahatam iddhimayam devadattiyanti tevisati pamsukulani veditabbani. Ettha ca sotthiyanti gabbhamalaharanam. Gatapaccagatanti matakasariram parupitva susanam netva anitacivaram. Dhajahatanti dhajam ussapetva tato anitam. Thupanti vammike pujitacivaram. Samuddiyanti samuddavicihi thalam papitam. 5- Pathikanti patham 6- gacchantehi corabhayena pasanehi kottetva parutacivaram. Iddhimayanti ehibhikkhucivaram sesam pakatamevati. Civarasantosoti visati civarasantosa civare vitakkasantoso gamanasantoso pariyesanasantoso patilabhasantoso mattapatiggahanasantoso loluppavivajjanasantoso yathalabhasantoso yathabalasantoso yathasaruppasantoso udakasantoso dhovanasantoso karanasantoso parimanasantoso suttasantoso sibbanasantoso rajanasantoso kappasantoso paribhogasantoso sannidhiparivajjanasantoso vissajjanasantosoti. Tattha sadakabhikkhuna temasam nibaddhavasam vasitva masamattam 7- vitakketum vattati. So hi pavaretva civaramase civaram karoti, pamsukuliko addhamaseneva karoti. Iti 8- masaddhamasamattam vitakkanam vitakkasantoso nama. Vitakkasantosena pana santutthena bhikkhuna pacinakhandarajivasikapamsukulikattherasadisena bhavitabbam. @Footnote: 1 cha.Ma. pamsukulam 2 cha.Ma. sankarakutakam 3 cha.Ma. sinanam @4 Ma. abhisekikam 5 Si. thale patitam 6 cha.Ma. pantham @7 cha.Ma. ekamasamattam 8 cha.Ma. idam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page314.

Thero kira "cetiyapabbatavihare cetiyam vandissami"ti agato cetiyam vanditva cintesi "mayham civaram jinnam, bahunnam vasanatthane labhissami"ti. So mahaviharam gantva samghattheram disva vasanatthanam pucchitva tattha vuttho punadivase civaram adaya agantva theram vandi. Thero "kim avuso"ti aha. Gamadvaram bhante gamissamiti. Ahampavuso gamissamiti. Sadhu bhanteti gacchanto mahabodhidvarakotthake thatva "punnavantanam vasanatthane manapam labhissami"ti cintetva "aparisuddho me vitakko"ti tatova patinivatti. punadivase pennambanasamipato 1- punadivase mahacetiyassa uttaradvarato tatheva patinivattitva catutthadivasepi 2- therassa santikam agamasi. Thero "imassa bhikkhuno vitakko na parisuddho bhavissati"ti civaram gahetva tena saddhimyeva panham pucchamano gamam pavisi. Tanca rattim eko manusso uccarapalibuddho satakeyeva vaccam katva tam sankaratthane chaddesi. Pamsukulikatthero tam nilamakkhikahi samparikinnam disva anjalim paggahesi. Mahathero "kim avuso sankaratthassa anjalim pagganhasi"ti. Naham 3- sankaratthanassa anjalim pagganhami, mayham pitu dasabalassa pagganhami, punnadasiya sariram parupitva chadditam pamsukulam gahetva 4- tumbamatte panake vidhunitva susanato ganhantena 5- dukkaram katam bhanteti. Mahathero "parisuddho vitakko pamsukulikassa"ti cintesi. Pamsukulikat- theropi tasmimyeva thane thito vipassanam vaddhetva tini phalani patto tam satakam gahetva civaram katva parupitva pacinakhandarajim gantva aggaphalam arahattam papuni. Civaratthaya gacchantassa pana "kattha labhissami"ti acintetva kammatthanasiseneva gamanam gamanasantoso nama. Pariyesantassa pana yena va tena va saddhim apariyesitva lajjim pesalam bhikkhum gahetva pariyesanam pariyesanasantoso nama. @Footnote: 1 cha.Ma. ambanganasamipato 2 cha.Ma. catutthadivase @3 cha.Ma. naham bhante 4 cha.Ma. ayam patho na dissati 5 Ma. gacchantena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page315.

Etam 1- pariyesantassa ahariyamanam civaram duratova 2- disva "etam manapam bhavissati, etam amanapan"ti evam avitakketva thulasukhumadisu yathaladdheneva santussanam patilabhasantoso nama. Evam laddham ganhantassapi "ettakam dupattassa bhavissati, ettakam ekapattassa"ti attano pahonakamatteneva santussanam mattapatiggahana- santoso nama. Civaram pariyesantassa pana "asukassa gharadvare manapam labhissami"ti acintetva dvarapatipatiya caranam loluppavivajjanasantoso nama. Lukhappanitesu yena kenaci yapetum sakkontassa yathaladdheneva yapanam yathalabhasantoso nama. Attano thamam janitva yena yapetum sakkoti, tena yapanam yathabalasantoso nama. Manapam annassa datva attana yena kenaci yapanam yathasaruppasantoso nama. "kattha udakam manapam, kattha amanapan"ti avicaretva yena kenaci dhovanupakena 3- udakena dhovanam udakasantoso nama. Pandumattikagerukaputipannarasakilitthani 4- pana udakani vajjetum vattati. Dhovantassa pana muggaradihi apaharitva hatthehi madditva dhovanam dhovanasantoso nama. Tatha asujjhantam pannani pakkhipitva tapitaudakenapi dhovitum vattati. Evam dhovitva karontassa "idam thulam, idam sukhuman"ti akopetva pahonakanihareneva karanam karanasantoso nama. Timandalapaticchadana- mattasseva karanam parimanasantoso nama. Civarakaranatthaya pana manapam suttam pariyesissamiti avicaretva rathikadisu va devatthanesu 5- va aharitva padamule va thapitam yankincideva suttam gahetva karanam suttasantoso nama. Kusibandhanakale pana angulamatte sattavare vijjhitabbam. 6- Evam karontassa hi yo bhikkhu sahayo na hoti, tassa vattabhedopi natthi. Tiangulamatte pana @Footnote: 1 cha.Ma. evam 2 cha.Ma. durato 3 Ma. dhovanarupakena, cha. dhovanupagena @4 Ma....putipannasamkilitthani 5 cha.Ma. devatthane 6 cha.Ma. na vijjhitabbam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page316.

Sattavare vijjhitabbam. Evam karontassa maggapatipannenapi sahayena bhavitabbam. Yo na hoti, tassa vattabhedo, ayam sibbanasantoso nama. Rajantena pana kalakacchadini 1- pariyesantena rajitabbam, somabakkaladisu yam labhati, tena rajitabbam. Alabhantena pana manussehi aranne vakam gahetva chadditarajanam va bhikkhuhi pacitva chadditakasatam 2- va gahetva rajitabbam. Ayam rajanasantoso nama. Nilakaddamakalasamesu yankinci gahetva hatthipitthe nisinnassa pannayamanakappakaranam kappasantoso nama. Hirikopinapaticchadanamattavasena paribhunjanam paribhogasantoso nama. Dussam pana labhitva suttam va sucim va karakam va alabhantena thapetum vattati, labhantena pana 3- na vattati. Tampi 4- sace antevasikadinam datukamo hoti, te ca asannihita, yava agamana thapetum vattati. Agatamattesu databbam. Datum asakkontena adhitthatabbam. Annasmim ticivare 5- sati paccattharanampi adhitthatum vattati. Anadhitthitameva hi sannidhi hoti, adhitthitam na hotiti mahasivatthero aha. Ayam sannidhaparivajjanasantoso nama. Vissajjantena pana mukham oloketva na databbam, saraniyadhamme thatva vissajjetabbanti ayam vissajjanasantoso nama. Civarapatisamyuttani dhutangani nama pamsukulikanganceva tecivarikanganca. Tesam vittharakatha visuddhimagge 6- veditabba. Iti civarasantosamahaariyavamsam purayamano bhikkhu imani dve dhutangani gopeti. Imani gopento civarasantosamahaariyavamsavasena santuttho hoti. 7- Vannavaditi eko santuttho hoti, santosassa vannam na katheti. Eko na santuttho hoti, santosassa vannam katheti. Eko neva santuttho hoti, @Footnote: 1 cha.Ma. kalakacchakadini 2 Si. chadditakasavam @3 cha.Ma. ayam saddo na dissati 4 cha.Ma. katampi @5 cha.Ma. civare 6 visuddhi. 1/77 dhutanganiddesa 7 cha.Ma. hotiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page317.

Na santosassa vannam katheti. Eko santuttho ceva hoti, santosassa ca vannam katheti. Tam dassetum "itaritaracivarasantutthiya ca vannavadi"ti vuttam. Anesananti duteyyapahinagamananuyogappabhedam nanappakaram anesanam. Appatirupanti ayuttam. Aladdha cati alabhitva. Yatha ekacco "katham nu kho civaram labhissami"ti punnavantehi bhikkhuhi saddhim ekato hutva kohannam karonto uttasati paritassati, santuttho bhikkhu evam aladdhava 1- civaram na paritassati. Laddha cati dhammena samena labhitva. Agadhitoti vigatalobhagiddho. 2- Amucchitoti adhimattatanhaya muccham anapanno. Anajjhapannoti 3- tanhaya anotthato apariyonaddho. Adinavadassaviti anesanapattiyanca gadhitalabhaparibhoge 4- ca adinavam passamano. Nissaranapannoti "yavadeva sitassa patighataya"ti vuttanissaranameva pajananto. Itaritaracivarasantutthiyati yena kenaci civarena santutthiya. Nevattanukkamsetiti "aham pamsukuliko, maya upasampadamalakeyeva 5- pamsukulikangam gahitam, ko maya sadiso atthi"ti attukkamsanam na karoti. No param vambhetiti "ime pananne bhikkhu na pamsukulika"ti va "pamsukulikangamattampi etesam natthi"ti va evam param na vambheti. Yo hi tattha dakkhoti yo tasmim civarasantose vannavaditadisu 6- dakkho cheko byatto. Analasoti sataccakiriyaya alasiyavirahito. Sampajano patissatoti sampajanapannaya ceva satiya ca yutto. Ariyavamse thitoti ariyavamse patitthito. Itaritarena pindapatenati yena kenaci pindapatena. Etthapi pindapato janitabbo, pindapatakkhettam janitabbam, pindapatasantoso janitabbo, pindapatapatisamyuttam dhutangam janitabbam. Tattha pindapatoti odano kummaso sattu @Footnote: 1 cha.Ma. aladdha 2 ka. vigatalobhagantho 3 cha.Ma. anajjhopannoti @4 cha.Ma. gedhitaparibhoge 5 cha.Ma. upasampadamaleyeva 6 cha.Ma. vannavadadisu va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page318.

Maccho mamsam khiram dadhi sappi navanitam telam madhu phanitam yagu khadaniyam sayaniyam lehaniyanti solasa pindapata. Pindapatakkhettanti samghabhattam uddesabhattam nimantanam salakabhattam pakkhikam uposathikam patipadikabhattam agantukabhattam gamikabhattam gilanabhattam gilanupatthakabhattam dhurabhattam kutibhattam varakabhattam 1- viharabhattanti pannarasa pindapatakkhettani. Pindapatasantosoti pindapate vitakkasantoso gamanasantoso pariyesana- santoso patilabhasantoso patiggahanasantoso mattapatiggahanasantoso loluppavivajjana- santoso yathalabhasantoso yathabalasantoso yathasaruppasantoso upakara- santoso parimanasantoso paribhogasantoso sannidhiparivajjanasantoso vissajjana- santosoti pannarasa santosa. Tattha sadako bhikkhu mukham dhovitva vitakketi. Pindapatikena pana ganena saddhim carata sayam therupatthanakale "sve kattha pindaya carissamati. Asukagame bhante"ti ettakam cintetva tato patthaya na vitakketabbam. Ekacarikena vitakkamalake thatva vitakketabbam. Tato patthaya vitakkento ariyavamsa cuto hoti paribahiro. Ayam vitakkasantoso nama. Pindaya pavisantena 2- pana 3- "kuhim labhissami"ti acintetva kammatthanasisena gantabbam. Ayam gamanasantoso nama. Pariyesantena yam va tam va aggahetva lajjim pesalameva gahetva pariyesitabbam. Ayam pariyesanasantoso nama. Duratova ahariyamanam disva "etam manapam etam amanapan"ti cittam na uppadetabbam. Ayam patilabhasantoso nama. "idam 4- manapam ganhissami, idam amanapam na ganhissami"ti acintetva yankinci yapanamattam gahetabbameva. Ayam patiggahana- santoso nama. @Footnote: 1 cha.Ma. varabhattam 2 Si. carantena @3 cha.Ma. ayam saddo na dissati 4 cha.Ma. imam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page319.

Ettha pana deyyadhammo bahu, dayako appam datukamo, appam gahetabbam. Deyyadhammo bahu, dayakopi bahum datukamo, pamaneneva gahetabbam. Deyyadhammo na bahu, dayakopi appam datukamo, appam gahetabbam. Deyyadhammo na bahu, dayako pana bahum datukamo, pamanena gahetabbam. Patiggahanasmim hi mattam ajananto manussanam pasadam makkheti, saddhadeyyam vinipateti, sasanam na karoti, vijatamatuyapi cittam gahetum na sakkoti. Iti mattam janitvava patiggahetabbanti ayam mattapatiggahanasantoso nama. Addhakulaniyeva 1- agantva dvarapatipatiya gantabbam. Ayam loluppavivajjanasantoso nama. Yathalabhasantosadayo civare vuttanayaeva. Pindapatam paribhunjitva "samanadhammam anupalessami"ti evam upakaram natva paribhunjanam upakarasantoso nama. Pattam puretva anitam na patiggahetabbam. Anupasampanne sati tena gahapetabbam, asati harapetva patiggahanamattam gahetabbam. Ayam parimanasantoso nama. "jigucchaya pativinodanam idamettha nissaranan"ti evam paribhunjanam paribhogasantoso nama. Nidahitva na paribhunjitabbam. 2- Ayam sannidhiparivajjanasantoso nama. Mukham anoloketva saraniyadhamme thitena vissajjetabbam. Ayam vissajjanasantoso nama. Pindapatappatisamyuttani pana panca dhutangani pindapatikangam sapadanacarikangam ekasanikangam pattapindikangam khalupacchabhattikanganti. Tesam vittharakatha visuddhimagge 3- vutta. Iti pindapatasantosamahaariyavamsam purayamano bhikkhu imani panca dhutangani gopeti, imani gopento pindapatasantosamahaariyavamsavasena 4- santuttho hoti. Vannavaditiadini vuttanayeneva veditabbani. @Footnote: 1 cha.Ma. addhakulaniyeva 2 cha.Ma. paribhunjitabbanti @3 visuddhi. 1/82 dhutanganiddesa, pindapatikangakatha @4 cha.Ma....mahaariyavamsena. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page320.

Senasanenati idha senasanam janitabbam, senasanakkhettam janitabbam, senasanasantoso janitabbo, senasanapatisamyuttadhutangani janitabbani. 1- Tattha senasananti manco pitham bhisi bimbohanam viharo addhayogo pasado hammiyam guha lenam atto malo velugumbo rukkhamulam yattha va pana bhikkhu patikkamantiti imani pannarasa senasanani. Senasanakkhettanti samghato va ganato va natito va mittato va attano va dhanena pamsukulam vati cha khettani. Senasanasantosoti senasane vitakkasantosadayo pannarasa santosa. Te pindapate vuttanayeneva veditabba. Senasanappatisamyuttani pana panca dhutangani arannikangam rukkhamulikangam abbhokasikangam sosanikangam yathasanthatikanganti. Tesam vittharakatha visuddhimagge 2- vutta. Iti senasanasantosamahaariyavamsam purayamano bhikkhu imani panca dhutangani gopeti, imani gopento senasanasantosamahaariyavamsa- vasena santuttho hoti. Gilanapaccayo pana pindapateyeva pavittho. tattha yathalabhayathabalayathasaruppa- santoseneva santussitabbam. Nesajjikangam bhavanaramaariyavamsam bhajatiti. 3- Vuttampi cetam:- "panca senasane vutta panca aharanissita eko viriyasannutto 4- dve ca civaranissita"ti. Iti bhagava pathavim pattharamano viya sagarakucchim purayamano viya akasam vittharayamano viya ca pathamam civarasantosam ariyavamsam kathetva candam utthapento @Footnote: 1 cha.Ma. senasanapatisamyuttam dhutangam janitabbam @2 visuddhi. 1/97 dhutanganidesa, yathasanthatikangakatha @3 cha.Ma. bhajati 4 cha.Ma. viriyasamyutto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page321.

Viya suriyam ullanghento viya ca dutiyam pindapatasantosam kathetva sinerum ukkhipanto viya tatiyam senasanasantosam ariyavamsam kathetva idani sahassanaya- patimanditam catuttham bhavanaramam ariyavamsam kathetum puna caparam bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hotiti desanam arabhi. Tattha aramanam 1- aramo, abhiratiti attho. Bhavanaya aramo assati bhavanaramo. Bhavanaya ratoti bhavanarato. Pancavidhe pahane aramo assati pahanaramo. Apica bhavento ramatiti bhavanaramo. Pajahanto ramatiti pahanaramo. Evamettha attho veditabbo. 2- Ayanhi cattaro satipatthane bhavento ramati, ratim vindatiti attho. Tatha cattaro sammappadhane. Cattaro iddhipade, pancindriyani, panca balani, satta bojjhange, satta anupassana, attharasa mahavipassana, sattatimsa bodhipakkhiyadhamme atthatimsa arammanavibhattiyo bhavento ramati, ratim vindati. Kamacchandadayo pana kilese pajahanto ramati, ratim vindati. Imesu pana catusu ariyavamsesu purimehi tihi terasannam dhutanganam catupaccaya- santosassa ca vasena sakalam vinayapitakam kathitam hoti, bhavanaramena avasesapitakadvayam. Imam pana bhavanaramam ariyavamsam kathentena bhikkhuna patisambhidamagge nekkhammapaliya kathetabbam, 3- dighanikaye dasuttarasuttantapariyayena kathetabbam, 3- majjhimanikaye satipatthanasuttantapariyayena kathetabbam, 3- abhidhamme niddesapariyayena kathetabbam. 3- Tattha patisambhidamagge nekkhammapaliyati:- "so 4- nekkhammam bhavento ramati, kamacchandam pajahanto ramati. Abyapadam, byapadam. Alokasannam, thinamiddham. Avikkhepam, uddhaccam. @Footnote: 1 cha.Ma. aramanam 2 cha.Ma. datthabbo @3 cha.Ma. kathetabbo 4 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page322.

Dhammavavatthanam, vicikiccham. Nanam, avijjam. Pamujjam, aratim. Pathamajjhanam, panca nivarane. Dutiyajjhanam, vitakkavicare. Tatiyajjhanam, pitim. Catutthajjhanam, sukhadukkhe. akasanancayatanasamapattim bhavento ramati, rupasannam patighasannam nanattasannam pajahanto ramati. vinnanancayatanasamapattim .pe. Nevasannanasannayatanasamapattim bhavento ramati, akincannayatanasannam pajahanto ramati. Aniccanupassanam bhavento ramati, niccasannam pajahanto ramati. Dukkhanupassanam, sukhasannam. Anattanupassanam, attasannam. Nibbidanupassanam, nandim. Viraganupassanam, ragam. Nirodhanupassanam, samudayam. Patinissagganupassanam, adanam. Khayanupassanam, ghanasannam. Vayanupassanam, ayuhanam. Viparinamanupassanam, dhuvasannam. Animittanupassanam, nimittam. Appanihitanupassanam, panidhim. Sunnatanupassanam, abhinivesam. Adhipanna- dhammavipassanam, saradanabhinivesam. Yathabhutananadassanam, sammohabhinivesam. Adinavanupassanam, alayabhinivesam. Patisankhanupassanam, appatisankham. Vivattanupassanam, samyogabhinivesam. Sotapattimaggam, ditthekatthe kilese. Sakadagamimaggam, olarike kilese. Anagamimaggam, anusahagate kilese. Arahattamaggam bhavento ramati, sabbakkilese pajahanto ramati"ti 1- evam patisambhidamagge nekkhammapaliya kathetabbo. Dighanikaye dasuttarasuttantapariyayenati:- "ekam dhammam bhavento ramati, ekam dhammam pajahanto ramati. .pe. Dasa dhamme bhavento ramati, dasa dhamme pajahanto ramati. @Footnote: 1 khu.pati. 31/246/158 nanakatha (sya) (atthato samanam)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page323.

Katamam ekam dhammam bhavento ramati? kayagatasatim satasahagatam, imam ekam dhammam bhavento ramati. Katamam ekam dhammam pajahanto ramati? asmimanam, imam ekam dhammam pajahanto ramati. Katame dve dhamme .pe. Katame dasa dhamme bhavento ramati? dasa kasinayatanani, ime dasa dhamme bhavento ramati. Katame dasa dhamme pajahanto ramati? dasamicchatte, ime dasa dhamme pajahanto ramati. Evam kho bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hoti"ti. 1- Evam dighanikaye dasuttarasuttantapariyayena kathetabbo. Majjhimanikaye satipatthanasuttantapariyayenati:- "ekayano ayam bhikkhave maggo .pe. Yavadeva nanamattaya patissatimattaya. Anissito ca viharati, na ca kinci loke upadiyati. Evampi kho bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hoti bhavanarato. Pahanaramo hoti pahanarato. Puna caparam bhikkhave bhikkhu gacchanto va gacchamiti pajanati .pe. Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya chadditam. .pe. Putini cunnakajatani. So imameva kayam upasamharati `ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatito'ti. 2- Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati .pe. Evampi kho bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hoti"ti. 3- Evam majjhimanikaye satipatthanasuttantapariyayena kathetabbo. Abhidhamme niddesapariyayenati sabbepi sankhate dhamme 4- "aniccato dukkhato rogato gandato .pe. Sankilesikadhammato passanto ramati, evam kho bhikkhu 5- @Footnote: 1 di.pa. 11/252/242 dasuttarasutta (atthato samanam) 2 Si. etam anatitoti @3 Ma.mu. 12/106/77 mahasatipatthanasutta 4 cha.Ma. ayam patho na dissati @5 Ma. ayam bhikkhave bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page324.

Bhavanaramo hoti"ti 1- evam niddesapariyayena kathetabbo. Nevattanukkamsetiti "ajja me satthi va sattati va 2- vassani aniccam dukkham anattati vipassanaya kammam karontassa ko maya sadiso atthi"ti evam attukkamsanam na karoti. No param vambhetiti "aniccam dukkhanti vipassanamattampi natthi, kim ime vissatthakammatthana caranti"ti evam paravambhanam na karoti. Sesam vuttanayameva. Ime kho bhikkhave cattaro ariyavamsati bhikkhave ime cattaro ariyavamsa ariyatantiyo ariyappaveniyo ariyanjasa ariyavatumaniti suttantam vinivattetva idani mahaariyavamsaparipurakassa bhikkhuno vasena issaram 3- dassento imehi ca pana bhikkhavetiadimaha. Tattha sveva aratim sahatiti soyeva aratim anabhiratim ukkanthitam sahati abhibhavati. Na tam arati sahatiti tam pana bhikkhum ya esa pantesu senasanesu adhikusalanam dhammanam bhavanaya arati nama hoti, sa sahitum abhibhavitum 4- na sakkoti. Aratiratisahoti aratinca pancakamagunaratinca sahati, 5- abhibhavitum sakkoti. Idani gathahi kutam ganhanto naratitiadimaha. Tattha dhiranti viriyavantam. Narati dhiram sahatiti 6- idam purimassa karanavacanam. Yasma sa dhiram na sahati nappahoti 7- dhiram sahitum abhibhavitum na sakkoti, tasma narati sahati dhiram. Dhiro hi aratimsahoti 8- aratissahatta hi so dhiro nama, tasma aratim sahatiti attho. Sabbakammavihayinanti sabbam tebhumikakammam cajitva paricchinnam parivatumam katva thitam. Panunnam ko nivarayeti kilese panuditva thitam ko nama rago va doso va nivareyya. Nekkham jambonadasseva, ko tam ninditumarahatiti @Footnote: 1 khu.maha. 29/62/61 guhatthakasuttaniddesa, khu. cula. 30/248/128 @upasivamanavakapanhaniddesa 2 Si. satthim va sattatim va @3 Ma. vasena nisaram, cha. vasanadisa 4 cha.Ma. adhibhavitum 5 Ma. sahitum @6 Si.,ka. dhirasamhatiti 7 Si.,ka. dhirasamhati na hoti 8 cha.Ma. aratissahoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page325.

Jambonadasankhatassa jatirattasuvannassa 1- nikkhasadisam garahitabbadosavimuttam ko tam puggalam ninditum arahati. Brahmunapi pasamsitoti mahabrahmunapi esa puggalo pasamsitoyevati. Desanapariyosane cattalisa bhikkhusahassani arahatte patitthahimsu.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 311-325. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=7205&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=7205&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=207              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=1059              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=1027              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=1027              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]