ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                        4. Atathipunjasuttavannana
      [24] Catutthe ekapuggalassati ettha puggaloti ayam voharakatha.
Buddhassa hi bhagavato duvidha desana sammutidesana ca paramatthadesana cati.
Tattha "puggalo satto itthi puriso khattiyo brahmano devo maro"ti
evarupa sammutidesana. "aniccam dukkham anatta khandha dhatu ayatana
satipatthana"ti evarupa paramatthadesana. Tattha bhagava ye sammutivasena desanam
sutva visesamadhigantum samattha, nesam sammutidesanam deseti. Ye pana paramatthavasena
desanam sutva visesamadhigantum samattha, tesam paramatthadesanam deseti.
@Footnote: khu.dha. 25/23/19

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Tatthayam upama:- yatha hi desabhasakusalo tinnam vedanam atthasamvannanako acariyo ye damilabhasaya vutte attham jananti, tesam damilabhasaya acikkhati. Ye andhabhasadisu annataraya, tesam taya taya bhasaya. Evam te manava chekam byattam acariyamagamma khippameva sippam ugganhanti. Tattha acariyo viya buddho bhagava, tayo veda viya kathetabbabhave thitani tini pitakani, desabhasakosallamiva sammutiparamatthakosallam, nanadesabhasa manavaka viya sammutiparamatthavasena pativijjhanasamattha veneyya, acariyassa damilabhasadiacikkhanam viya bhagavato sammutiparamatthavasena desana veditabba. Aha cettha:- "duve saccani akkhasi sambuddho vadatam varo sammutim paramatthanca tatiyam nupalabbhati. Sanketavacanam saccam lokasammutikarana 1- paramatthavacanam saccam dhammanam bhutakarana. Tasma voharakusalassa lokanathassa satthuno sammutim voharantassa musavado na jayati"ti. 2- Apica atthahi karanehi bhagava puggalakatham katheti:- hirottappadipanattham kammassakatadipanattham paccattapurisakaradipanattham anantariyadipanattham brahmaviharadipanattham pubbenivasadipanattham dakkhinavisuddhidipanattham lokasammutiya appahanatthancati. "khandhadhatuayatanani hiriyanti ottappanti"ti hi vutte mahajano na janati, sammoham apajjati, patisattu va 3- hoti "kimidam khandhadhatuayatanani hiriyanti ottappanti nama"ti. "itthi hiriyati ottappati, puriso khattiyo brahmano devo maro"ti pana vutte janati, na sammoham @Footnote: 1 ka. lokasammutikaranam 2 ka. voharo ariyova soti 3 Ma. patisattu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Apajjati, na patisattu va hoti. Tasma bhagava hirottappadipanattham puggalakatham katheti. "khandha kammassaka, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo. Tasma kammassakatadipanatthampi puggalakatham katheti. "veluvanadayo mahavihara khandhehi karapita, dhatuhi ayatanehi"ti vuttepi eseva nayo. Tatha "khandha mataram jivita voropenti, pitaram, arahantam, ruhiruppadakammam, samghabhedakammam karonti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo. "khandha mettayanti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo. "khandha pubbenivasam anussaranti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo. Tasma bhagava paccattapurisakaradipanattham anantariyadipanattham brahmaviharadipanattham pubbenivasadipanatthanca puggalakatham katheti. "khandha danam patigganhanti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi mahajano na janati, sammoham apajjati, patisattu va hoti "kimidam khandha dhatuyo ayatanani patigganhanti nama"ti. "puggala patigganhanti"ti pana vutte janati, na sammoham apajjati, na patisattu va hoti. Tasma bhagava dakkhinavisuddhidipanattham puggalakatham katheti. Lokasammutinca buddha bhagavanto na pajahanti, lokasamannaya lokaniruttiya lokabhilape thitayeva dhammam desenti. Tasma bhagava lokasammutiya appahanatthampi puggalakatham katheti. So idhapi lokavoharavasena desetabbamattham dassento "ekapuggalassa"tiadimaha. Tattha ekapuggalassati ekassa sattassa. Kappanti mahakappam. Yadipi accantasamyoge idam upayogavacanam, yattha pana sattanam sandhavanam samsaranam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Sambhavati, tassa vasena gahetabbam. Atthikankaloti atthibhago. "atthikhalo"tipi 1- pathanti, atthisancayoti attho. Atthipunjoti atthisamuho. Atthirasiti tasseva vevacanam. Keci pana "katippamanato hettha samuho kankalo nama, tato upari yava talappamanam punjo, tato upari rasi"ti vadanti. Tam tesam matimattam. Sabbametam samuhasseva pariyayavacanam vepullassa vati upamabhavena ahatatta. Sace samharako assati avippakiranavasena samharitva thapeta koci yadi siyati parikappanavasena vadati. Sambhatanca na vinasseyyati tatha kenaci sambhatam ca tam atthikankalam antaradhanabhavena putibhutam cunnavicunnanca ahutva sace na vinasseyyati parikappanavaseneva vadati. Ayam hettha attho:- bhikkhave ekassa sattassa kammakilesehi aparaparuppattivasena ekam mahakappam sandhavantassa samsarantassa evam mahaatthisancayo bhaveyya, arohaparinahehi yattakoyam vepullapabbato. Sace panassa koci samharitva thapeta bhaveyya, sambhatanca tam sace avinassantam tittheyyati. Ayanca nayo nibbutapadipe 2- viya bhijjanasabhave kalevaranikkheparahite opapatikattabhave sabbena sabbam anatthike ca khuddakattabhave vajjetva vutto. Keci pana "parikappanavasena imassa nayassa ahatatta tesampi yadi siya atthikankalo, tenapi saheva ayam atthipunjaparimano vutto"ti vadanti. Apare pana "nayidamevam labbhamanasseva atthipunjassa vasena sabbannutannanena paricchinditva imassa parimanassa vuttatta. Tasma vuttanayeneva attho gahetabbo"ti. Gathasu mahesinati mahante silakkhandhadayo esi gavesiti 3- mahesi, sammasambuddho. "iti vuttam mahesina"ti ca bhagava "dasabalasamannagato bhikkhave @Footnote: 1 Si.,Ma. atthicalotipi 2 ka. nibbutapadipo 3 cha.Ma. esati gavesatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Tathagato"tiadisu viya attanam annam viya katva dassesi. 1- Vepulloti rajagaham parivaretva thitesu pancasu pabbatesu vipulabhavato vepulloti laddhanamo, tato eva maha, thitadisabhagavasena uttaro gijjhakutassa. Giribbajeti giribbajapuranamakassa rajagahassa samipe. Ettavata bhagava "ettakenapi kalena anupacchinnabhavamulassa aparinnatavatthukassa puthujjanassa ayamidisi katasivaddhana"ti vatte 2- adinavam dassetva idani yesam ariyasaccanam ananubodha appativedha andhaputhujjanassa evam katasivaddhana, tani ariyasaccani ditthavato ariyapuggalassa ayam natthiti dassento "yato ca ariyasaccani"tiadimaha. Tattha yatoti yada. Ariyasaccaniti araniyato ariyani, avitathabhavena saccani cati ariyasaccani, ariyabhavakarani va saccani ariyasaccani, ariyehi va buddhadihi pativijjhitabbani saccani ariyasaccani. Atha va ariyassa saccani ariyasaccani. Sadevakena hi lokena sarananti araniyato ariyo bhagava, tena sayambhunanena ditthatta tassa saccaniti ariyasaccani. Sammappannaya passatiti samma hetuna nayena vipassanapannasahitaya maggapannaya parinnapahana- sacchikiriyabhavanabhisamayavasena passati. Dukkhantiadi ariyasaccanam sarupadassanam. Tattha anekupaddavadhitthanataya kucchitabhavato balajanaparikappitadhuvasubhasukhattavirahena tucchabhavato ca dukkham. Dukkham samuppajjati etenati dukkhasamuppado, dukkhasamudayo. Dukkham atikkamati etena arammanapaccayabhutena, ettha vati dukkhassa atikkamo, nibbanam. Arakatta kilesehi araniyato ca ariyo. Sammaditthiadinam atthannam anganam vasena atthangiko. Marento kilese gacchati, nibbanatthikehi maggiyati, @Footnote: 1 cha.Ma. dasseti 2 Ma. khandhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Sayam va nibbanam maggatiti maggo. Tato eva dukkhassa upasamam nirodham gacchatiti dukkhupasamagami. Yato sammappannaya passatiti sambandho. Sa sattakkhattum paramam, sandhavitvana puggaloti so evam catusaccadassavi ariyapuggalo sotapanno sabbamudindriyo samano sattavaraparamamyeva bhavadisu aparaparuppattivasena sandhavitva samsaritva. Ekabiji kolankolo sattakkhattuparamoti indriyanam tikkhamajjhimamudubhavena tayo hi sotapanna. Tesu sabbamudindriyassa vasenidam vuttam "sa sattakkhattum paramam, sandhavitvana"ti. Dukkhassantakaro hotiti vattadukkhassa antakaro pariyosanakaro hoti. Katham? sabbasannojanakkhayati anupubbena aggamaggam adhigantva niravasesanam samyojananam khepanati arahattaphaleneva desanaya kutam ganhi. Catutthasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 93-98. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=2045&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=2045&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=202              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4809              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5002              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5002              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]