ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

page290.

4. Pancapubbanimittasuttavannana [83] Catutthe yadati yasmim kale. Devoti upapattidevo. Tayo hi deva sammutideva upapattideva visuddhidevati. Tesu sammutideva nama rajano khattiya. Upapattideva nama catumaharajikato patthaya taduparideva. Visuddhideva nama khinasava. Idha pana kamavacaradevo adhippeto. Tena vuttam "devoti upapattidevo"ti. Devakayati devasamuhato, devatthanato va, devalokatoti attho. Samuhanivasavacako hi ayam kayasaddo. Cavanadhammoti maranadhammo, ayukkhayena va punnakkhayena va upatthitamaranoti attho. Pancassa pubbanimittani patubhavantiti assa upatthitamaranassa devaputtassa panca maranassa pubbanimittani uppajjanti, pakasani va honti. Mala milayantiti tena pilandhitamala majjhanhikasamaye atape khitta viya milata vihatasobha honti. Vatthani kilissantiti saradasamaye vigatavalahake akase abbhussakkamana- balasuriyasadisappabhani nanaviragavannani tena nivatthaparutavatthani tamkhanamyeva kaddame khipitva madditani viya vihatappabhani malinani honti. Kacchehi seda muccantiti suparisuddhajatimani viya susikkhitasippacariyaracita- suvannapatima viya ca pubbe sedamalajallikarahitasarirassa tasmim khane ubhohi kacchehi sedadhara sandanti paggharanti. Na kevalanca kacchehiyeva, sakalasariratopi 1- panassa sedajalakannika muncatiyeva, yena amuttamuttajalagavacchito viya tassa kayo hoti. Kaye dubbanniyam okkamatiti pubbe patisandhito patthaya yathanubhavam ekayojanam dviyojanam yava dvadasayojanamattampi padesam abhaya pharitva @Footnote: 1 Si., Ma. sakalasarirampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Vijjotamano kayo hoti khandiccapaliccadivirahito, na sitam na unham upaghatakam, devadhita solasavassuddesika viya hoti, devaputto visativassuddesika viya, tamkhananneva nippabhe nitteje kaye virupabhavo anupavisati santhati. Sake devo devasane nabhiramatiti attano accharaganehi saddhim kilanaparicaranakadibbasane na ramati, na cittassadam labhati. Tassa kira manussagananaya sattahi divasehi maranam bhavissatiti imani pubbanimittani patubhavanti. So tesam uppattiya "evarupaya nama sampattiya vina bhavissami"ti balavasokabhibhuto hoti, tenassa kaye mahaparilaho uppajjati, tena sabbato gattehi seda muncanti. Cirataram kalam aparicitadukkho tam adhivasetum asakkonto ekacco "dayhami dayhami"ti kandanto paridevanto katthaci assadam alabhanto vijappanto vilapanto 1- tahim tahim ahindati, ekacco satim upatthapetva kayavacahi vikaram akarontopi piyavippayogadukkham asahanto vihannamano vicarati. Imani pana pubbanimittani yatha loke mahapunnanam rajarajamahamattadinamyeva ukkapatabhumicalacandaggahadini nimittani pannayanti, na sabbesam, evameva mahesakkhadevanamyeva pannayati. Uppannani ca tani "imani maranassa pubbanimittani nama"ti keci deva jananti, na sabbe. Tattha yo mandena kusalakammena nibbatto, so "idani ko janati `kuhim nibbattissami"ti bhayati. Yo pana mahapunno, so "bahum maya danam dinnam, silam rakkhitam, punnam upacitam, ito cutassa me sugatiyeva patikankha"ti na bhayati na vikampati. Evam upatthitapubbanimittam pana tam gahetva devata nandanavanam pavesenti, sabbadevalokesu nandanavanam atthiyeva. @Footnote: 1 Si. vijambhanto vissasanto, ka. vijabbhanto vissasanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Tihi vacahi anumodentiti idani vuccamanehi tihi vacanehi anumodenti, modam pamodam uppadenti, assasenti, abhivadanavasena 1- va tamkhananurupam pamodam karonti. Keci pana "anumodanti"ti padassa "ovadanti"ti vadanti. Itoti devalokato. Bhoti alapanam. Sugatinti sundaragatim, manussalokam sandhaya vadanti. Gacchati patisandhiggahanavasena upehi. Evam vutteti evam tada tehi devehi tassa "ito bho sugatim gaccha"tiadina vattabbavacane bhagavata vutte annataro namagottena apakato tassam parisayam nisinno anusandhikusalo eko bhikkhu "ete sugatiadayo bhagavata avisesato vutta avibhuta, handa ne vibhutatare karapessami"ti etam "kinnu kho bhante"tiadivacanam avoca. Saddhadigunavisesapatilabhakaranato devupapattihetuto ca manussattam devanam abhisammatanti aha "manussattam kho bhikkhu devanam sugatigamanasankhatan"ti. Sugatigamanasankhatanti "sugatigamanan"ti samma kathitam, vannitam thomitanti attho. Yam manussabhutoti ettha yanti kiriyaparamasanam, tena patilabhatiti ettha patilabhanakiriya amasiyati, yo saddhapatilabhoti attho. Manussabhutoti manussesu uppanno, manussabhavam va patto. Yasma devaloke uppannanam tathagatassa dhammadesana yebhuyyena dullabha savanaya, na tatha manussanam, tasma vuttam "manussabhuto"ti. Tathagatappavedite dhammavinayeti tathagatena bhagavata desite sikkhattayasangahe sasane. Tam hi dhammato anapetatta dhammo ca, asayanurupam vineyyanam vinayanato vinayo cati dhammavinayo, upanissayasampattiya va dhammato anapetatta dhammam apparajakkhajatikam vinetiti dhammavinayo. Dhammeneva va vinayo, @Footnote: 1 Si.,ka. asitavasena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Na dandasatthehiti dhammavinayo, dhammayutto va vinayoti dhammavinayo, dhammaya va yatha maggaphalanibbanaya vinayoti dhammavinayo, mahakarunasabbannutannanadidhammato va pavatto vinayoti dhammavinayo, dhammo va bhagava dhammabhuto dhammakayo dhammassami, tassa dhammassa vinayo, na takkiyananti 1- dhammavinayo, dhamme va maggaphale nipphadetabbavisayabhute va pavatto vinayoti dhammavinayoti vuccati. Tasmim dhammavinaye. Saddham patilabhatiti "svakkhato bhagavata dhammo"tiadina saddham uppadeti. Saddho hi imasmim dhammavinaye yathanusittham patipajjamano ditthadhammikasamparayika- paramatthe aradhessati. Suladdhalabhasankhatanti ettha yatha hirannasuvannakhetta- vatthadilabho sattanam upabhogasukham avahati, khuppipasadidukkham patibahati, dhanadaliddiyam vupasameti, muttadiratanapatilabhahetu hoti, lokasantatinca avahati. Evam lokiyalokuttara saddhapi yathasambhavam lokiyalokuttaram vipakasukham avahati, saddhadhurena patipannanam jatijaradidukkham patibahati, gunadaliddiyam vupasameti, satisambojjhangadiratanapatilabhahetu hoti, lokasantatinca avahati. Vuttanhetam:- "saddho silena sampanno yasobhogasamappito yam yam padesam bhajati tattha tattheva pujito"ti. 2- Evam saddhapatilabhassa suladdhalabhata veditabba. Yasma panayam saddhapatilabho anugamiko anannasadharano sabbasampattihetu, lokiyassa ca hirannasuvannadidhanalabhassa karanam. Saddhoyeva hi danadini punnani katva ularularani vittupakaranani adhigacchati, tehi ca attano paresanca atthameva sampadeti. Assaddhassa pana tani anatthavahani honti idha ceva samparaye cati evampi saddhaya suladdhalabhata veditabba. Tatha hi:- @Footnote: 1 Ma. titthayanti 2 khu.dha. 25/303/68

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

"saddha bandhati patheyyam ", 1- "saddha dutiya purisassa hoti"ti ca, "saddhidha vittam purisassa setthan"ti 2- ca, "saddhahattho mahanago"ti 3- ca, "saddha bijam tapo vutthi"ti 4- ca, "saddhesiko bhikkhave ariyasavako"ti 5- ca, "saddhaya tarati oghan"ti 6- ca anekesu thanesu anekehi karanehi saddha samvannita. Idani yaya saddhaya sasane kusaladhammesu suppatitthito nama hoti niyamokkantiya, tam saddham dassetum "sa kho panassa"tiadi vuttam. Tattha assati imassa bhaveyyati attho. Nivitthati abhinivittha cittasantanam anupavittha. Mulajatati jatamula. Kim pana saddhaya mulam nama? saddheyyavatthusmim okappanahetubhuto upayamanasikaro. Apica sappurisasevana saddhammassavanam yonisomanasikaro dhammanudhammapatipattiti cattari sotapattiyangani mulani veditabbani. Patitthitati ariyamaggadhigamanena kenaci akampaniyabhavena avatthita. Tenevaha "dalha asamhariya"ti. Dalhati thiRa. Asamhariyati kenaci samharitum va hapetum va apanetum va asakkuneyya. Iti te deva tassa sotapattimaggasamadhigamam asimsanta evam vadanti. Attano devaloke kamasukhupabhogarahameva hi ariyapuggalam te icchanti. Tenaha "ehi deva punappunan"ti. @Footnote: 1 sam.sa. 15/79/50 2 sam.sa. 15/73/47 @3 an.chakka. 22/314/387, khu.thera. 26/694/366 @4 sam.sa. 15/197/207, khu.su. 25/77/350 @5 an.sattaka. 23/64/110 6 sam.sa. 15/246/258

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Gathasu punnakkhayamaranampi jivitindriyupacchedeneva hotiti aha "cavati 1- ayukkhaya"ti. Anumodatanti anumodantanam. Manussanam sahabyatanti manussehi sahabhavam. Sahabyatiti sahabyo, sahapavattanako, tassa bhavo sahabyata. Nivitthassati nivittha bhaveyya. Yavajivanti yava jivitappavattiya, yava parinibbanati attho. Appamananti sakkaccam bahum ularam bahukkhattum ca karanavasena pamanarahitam. Nirupadhinti kilesupadhirahitam, suvisuddham nimmalanti attho. Yasma pana te deva mahaggatakusalam na icchanti kamalokassa samatikkamanato, kamavacarapunnameva icchanti, tasma evamettha attho veditabbo:- "ito devalokato cuto manussesu uppajjitva vinnutam patto kayaduccaritadim sabbam duccaritam pahaya kayasucaritadim sabbam sucaritam ularam vipulam upacinitva ariyamaggena agatasaddho bhavahi"ti. Yasma pana lokuttaresu pathamamaggam dutiyamaggampi va icchanti attano devalokupapattiya anativattanato, tasma tesampi vasena "appamanam nirupadhin"ti padanam attho veditabbo:- pamanakaranam ditthekatthaolarikakamaragadikilesanam upacchedena appamanam, sattamabhavato va uppajjanarahassa khandhupadhissa tannibbattakaabhisankharupadhissa tamtammaggavajjhakilesupadhissa ca pahanena ca tesam anibbattanato nirupadhisankhatam nibbanam sannissitatta ca nirupadhiti. Evam accantameva apayadvarapidhayakakammam dassetva idani saggasampattinibbattakakammam 2- dassetum "tato opadhikan"tiadi vuttam. Tattha opadhikanti upadhivepakkam, attabhavasampattiya ceva bhogasampattiya ca nibbattakanti attho. Upadhiti attabhavo vuccati. Yathaha "santekaccani @Footnote: 1 Si.,ka. cavanti 2 Si. sabbasampatti...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Papakani kammasamadanani upadhisampattipatibahitani na vipaccanti"ti 1- kamagunapi. Yathaha "upadhihi narassa socana"ti. 2- Tatrayam vacanattho:- upadhiyati ettha sukhadukkhanti upadhi, attabhavo kamaguna ca. Upadhikaranam silam etassa, upadhim va arahatiti opadhikam, punnam, tam bahum ularam katva. Katham? danena. Danam hi itarehi sukaranti evam vuttam. Danenati va padena abhayadanampi vuttam, na amisadanamevati silassapi sangaho datthabbo. Yasma pana te deva asurakayahanim ekanteneva devakayaparipurinca icchanti, tasma tassa upayam dassento "annepi macce saddhamme, brahmacariye nivesaya"ti dhammadane niyojenti. Yada viduti yasmim kale deva devam cavantam vidu vijaneyyum, tada imaya yathavuttaya anukampaya dukkhapanayanakamyataya "deva ime devakaye punappunam uppajjanavasena ehi agacchahi"ti ca anumodentiti. Catutthasuttavannana nitthita. ---------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 290-296. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=6393&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=6393&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=261              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6074              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5985              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5985              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]