ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 31 : PALI ROMAN Peta.A. (paramatthadi.)

page179.

3. Culavagga 111. 1. Abhijjamanapetavatthuvannana abhijjamane varimhiti idam satthari veluvane viharante annataram luddapetam arabbha vuttam. Baranasiyam kira aparadisabhage paragangaya vasabhagamam atikkamitva cundatthilanamake 1- game eko luddako ahosi, so aranne mige vadhitva varamamsam angare pacitva khaditva avasesam pannapute bandhitva kajena gahetva gamam 2- agacchati. Tam baladaraka gamadvare disva "mamsam me dehi mamsam me dehi"ti hatthe pasaretva upadhavanti. So tesam thokam thokam mamsam deti. Athekadivasam mamsam alabhitva uddalakapuppham pilandhitva bahunca hatthena gahetva gamam gacchantam tam daraka gamadvare disva "mamsam me dehi mamsam me dehi"ti hatthe pasaretva upadhavimsu, so tesam ekekam pupphamanjarim adasi. Atha aparena samayena kalam katva petesu nibbatto naggo viruparupo bhayanakadassano supinepi 3- annapanam ajananto sise abandhitauddalakakusumamalakalapo "cundatthilayam natakanam santike kinci labhissami"ti gangaya udake abhijjamane patisotam padasa gacchati. Tena ca samayena koliyo nama ranno bimbisarassa mahamatto kupitam paccantam vupasametva patinivattento hatthiassadi- parivarabalam thalapathena pesetva sayam gangaya nadiya anusotam navaya agacchanto tam petam tatha gacchantam disva pucchanto:- [387] "abhijjamane varimhi gangaya idha gacchasi naggo pubbaddhapetova 4- maladhari alankato kuhim gamissasi peta kattha vaso bhavissati"ti @Footnote: 1 Si. cundatthikanamake 2 Ma. ayam patho na dissati 3 Si.,i. supinenapi @4 cha.Ma. pubbaddhapetova

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Gathamaha. Tattha abhijjamaneti padanikkhepena abhijjamane sanghate 1-. Varimhi gangayati gangaya nadiya udake. Idhati imasmim thane. Pubbaddhapetovati kayassa purimaddhena apeto viya apetayoniko devaputto viya. Katham? maladhari alankatoti, malahi pilandhitva alankatasisaggoti attho. Kattha vaso bhavissatiti katarasmim game dese va tuyham nivaso bhavissati, tam kathehiti attho. Idani yam tada tena petena koliyena ca vuttam, tam dassetum sangitikara:- [388] "cundatthilam gamissami peto so iti bhasati antare vasabhagamam baranasim 2- ca santike. [389] Tanca disva mahamatto koliyo iti vissuto sattum bhattanca petassa pitakanca yugam ada. [390] Navaya titthamanaya kappakassa adapayi kappakassa padinnamhi thane petassa dissatha. [391] Tato suvatthavasano maladhari alankato thane thitassa petassa dakkhina upakappatha tasma dajjetha petanam anukampaya punappunan"ti gathayo avocum. #[388] Tattha cundatthilanti evamnamakam gamam. Antare vasabhagamam, baranasim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Attho:- antare vasabhagamassa ca baranasiya ca yo cundatthilanamako gamo baranasiya avidure, tam gamam gamissamiti. #[389] Koliyo iti vissutoti koliyoti evampakasitanamo 1-. Sattum bhattancati sattum ceva bhattanca. Pitakanca yugam adati pitakam suvannavannam ekam vatthayugam ca adasi. #[390] Kada adasiti ce aha navaya titthamanaya, kappakassa adapayiti gacchantim navam thapetva tattha ekassa nhapitassa upasakassa dapesi, dinnamhi vatthayugeti yojana. Thaneti thanaso tamkhananneva. Petassa dissathati petassa sarire pannayittha, tassa nivasanaparupanavattham sampajji. Tenaha "tato suvatthavasano, maladhari alankato"ti, suvatthavasano 2- malabharanehi sumanditapasadhito. Thane thitassa petassa, dakkhina upakappathati dakkhineyyatthane thita panesa dakkhina tassa petassa yasma upakappati, viniyogam agamasi. Tasma dajjetha petanam, anukampaya punappunanti petanam anukampaya pete uddissa punappunam dakkhinam dadeyyati attho. Atha so koliyamahamatto tam petam anukampamano danavidhim sampadetva anusotam agantva suriye uggacchante baranasim sampapuni. Bhagava ca tesam anuggahattham akasena agantva gangatire atthasi. Koliyamahamattopi navato otaritva hatthapahattho bhagavantam nimantesi "adhivasetha me bhante bhagava ajjatanaya bhattam anukampam upadaya"ti. Adhivasesi bhagava tunhibhavena. So bhagavato adhivasanam viditva tavadeva ramaniye bhumibhage mahantam sakhamandapam upari catusu ca passesu nanaviragavannavicittavividhavasanasamalankatam karetva tattha bhagavato asanam pannapetva adasi, nisidi bhagava pannatte asane. @Footnote: 1 Ma. pakasananamo 2 Si.,i. suvatthavasanoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Atha so mahamatto bhagavantam upasankamitva gandhapupphadihi pujetva vanditva ekamantam nisinno hettha attano vuttavacanam petassa ca pativacanam bhagavato arocesi. Bhagava "bhikkhusamgho agacchatu"ti cintayi, cintitasamanantarameva buddhanubhavasancodito suvannahamsagano viya dhataratthahamsarajam bhikkhusamgho dhammarajam samparivaresi, tavadeva mahajano sannipati "ulara dhammadesana bhavissati"ti. Tam disva pasannamanaso mahamatto buddhappamukham bhikkhusamgham panitena khadaniyena bhojaniyena santappesi. Bhagava katabhattakicco mahajanassa anukampaya "baranasisamipagamavasino sannipatantu"ti adhitthasi. Sabbe ca te iddhibalena mahajana sannipatimsu, ulare cassa pete pakate akasi. Tesu keci chinnabhinnapilotikakhandadhara, keci attano keseheva paticchaditakopina, keci nagga yathajatarupa khuppipasabhibhuta tacapariyonaddha atthimattasarira ito cito ca paribbhamanta mahajanassa paccakkhato pannayimsu. Atha bhagava tatharupam iddhabhisankharam abhisankhasi, yatha te ekajjham sannipatitva attana katam papakammam mahajanassa pavedesum. Tamattham dipenta sangitikara:- [392] "satunnavasana 1- eke anne kesanivasana 2- peta bhattaya gacchanti pakkamanti disodisam. [393] Dure eke padhavitva aladdhava nivattare chata pamucchita bhanta bhumiyam patisumbhita. [394] Keci tattha papatitva 3- bhumiyam patisumbhita pubbe akatakalyana aggidaddhava atape. [395] Mayam pubbe papadhamma gharani kulamataro santesu deyyadhammesu dipam nakamha attano. @Footnote: 1 Ma. sahundavasino, i. sahunnavasino. evamuparipi 2 Ma. kesanivasino @3 Ma. te ca tattha papatita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

[396] Pahutam annapanampi apissu avakiriyati sammaggate pabbajite na ca kinci adamhase. [397] Akammakama alasa sadukama mahagghasa alopapindadataro patiggahe paribhasimhase. 1- [398] Te ghara ta ca dasiyo tanevabharanani no te anne paricarenti mayam dukkhassa bhagino. [399] Veni va avanna honti rathakari ca dubbhika candali kapana honti kappaka ca punappunam. [400] Yani yani nihinani kulani kapanani ca tesu tesveva jayanti esa maccharino gati. [401] Pubbe ca katakalyana dayaka vitamacchara saggam te paripurenti obhasenti ca nandanam. [402] Vejayante ca pasade ramitva kamakamino uccakulesu jayanti sabhogesu tato cuta. [403] Kutagare ca pasade pallanke gonakatthate bijitanga morahatthehi kule jata yasassino. [404] Ankato ankam gacchanti maladhari alankata dhatiyo upatitthanti sayam patam sukhesino. [405] Na yidam akatapunnanam katapunnanamevidam asokam nandanam rammam tidasanam mahavanam. @Footnote: 1 Ma. paribhasita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

[406] Sukham akatapunnanam idha natthi parattha ca sukhanca katapunnanam idha ceva parattha ca. [407] Tesam sahabyakamanam kattabbam kusalam bahum katapunna hi modanti sagge bhogasamangino"ti gathayo avocum. #[392] Tattha satunnavasanati chinnabhinnapilotikakhandanivasana. Eketi ekacce. Kesanivasanati keseheva paticchaditakopina. Bhattaya gacchantiti "appeva nama ito gata yattha va tattha va kinci ucchitthabhattam va vamitabhattam 1- va gabbhamaladikam va labheyyama"ti katthacideva atthatva 2- ghasatthaya gacchanti. Pakkamanti disodisanti disato disam anekayojanantarikam thanam pakkamanti. #[393] Dureti dureva thane. Eketi ekacce peta. Padhavitvati ghasatthaya upadhavitva. Aladdhava nivattareti kinci ghasam va paniyam va alabhitva eva nivattanti. Pamucchitati khuppipasadidukkhena sanjatamuccha. Bhantati paribbhamanta. Bhumiyam patisumbhitati taya eva mucchaya uppattiya thatva avakkhittamattikapinda viya vissussitva pathaviyam patita. #[394] Tatthati gatatthane. Bhumiyam patisumbhitati papate patita viya jighacchadidukkhena thatum asamatthabhavena bhumiyam patita, tattha va gatatthane ghasadinam alabhena chinnasa hutva kenaci patimukham sumbhita pothita viya bhumiyam patita hontiti attho. Pubbe akatakalyanati purimabhave akatakusala. Aggidaddhava atapeti nidaghakale atapatthane aggina daddha viya, khuppipasaggina dayhamana mahadukkham anubhavantiti attho. @Footnote: 1 Si.,i. vamathubhattam 2 Si.,i. agantva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

#[395] Pubbeti atitabhave. Papadhammati issukimacchariadibhavena lamakasabhava. Gharaniti gharasaminiyo. Kulamataroti kuladarakanam mataro, kulapurisanam 1- va mataro. Dipanti patittham, punnanti attho. Tanhi sattanam sugatisu patitthabhavato 2- "patittha"ti vuccati. Nakamhati na karimha. #[396] Pahutanti bahum. Annapanampiti annanca pananca. Apissu avakiriyatiti suti nipatamattam, api avakiriyati chaddiyati. 3- Sammaggateti samma gate samma patipanne samma patipannaya. Pabbajiteti pabbajitaya. Sampadanatthe 4- hi idam bhummavacanam. Sammaggate va pabbajite sati labbhamaneti attho. Na ca kinci adamhaseti "kincimattampi deyyadhammam nadamha"ti vippatisarabhibhuta vadanti. #[397] Akammakamati sadhuhi akattabbam kammam akusalam kamentiti akammakama, 5- sadhuhi va kattabbam kusalam kamentiti kammakama, na kammakamati akammakama 5-, kusaladhammesu acchandikati attho. Alasati kusita kusalakammakarane nibbiriya. Sadukamati satamadhuravatthupiya 6-. Mahagghasati mahabhojana, ubhayenapi sundaranca madhuranca bhojanam labhitva atthikanam kinci adatva sayameva bhunjitaroti dasseti. Alopapindadataroti alopamattassapi bhojanapindassa dayaka. Patiggaheti 7- tassa patigganhanake. Paribhasimhaseti paribhavam karonta bhasimha, avamannimha uppandimha cati attho. #[398] Te gharati yattha mayam pubbe "amhakam gharan"ti mamattam akarimha, tani gharani yathathitani, idani no na kinci upakappatiti adhippayo. Ta ca dasiyo tanevabharanani noti etthapi eseva nayo. Tattha noti amhakam. Teti te gharadike. Anne paricarentiti, paribhogadivasena viniyogam karontiti attho. @Footnote: 1 Si. kulaparisanam 2 Ma. sattanam gati 3 Si. chadiyati 4 cha.Ma. sampadane @5-5 Si. sadhuhi va kattabbam kusalam na kamentiti akammakama, na kammakama va @akammakama 6 Ma. sadumadhuravatthupiya 7 Si. patiggahaketi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Mayam dukkhassa bhaginoti mayam pana pubbe kevalam kilanappasuta hutva sapateyyam pahaya gamaniyam anugamikam katum ajananta idani khuppipasadidukkhassa bhagino bhavamati attanam garahanta vadanti. #[399] Idani yasma petayonito cavitva manussesu uppajjantapi satta yebhuyyena tasseva kammassa vipakavasesena hinajatika kapanavuttinova honti, tasma tamattham dassetum "veniva"tiadina dve gatha vutta. Tattha venivati venajatika, 1- vilivakara nalakara hontiti attho. Vasaddo aniyamattho. Avannati avanneyya, avajanitabbati vuttam hoti. "vambhana"ti va patho, parehi badhaniyati attho. Rathakariti cammakarino. Dubbhikati mittadubbhika mittanam badhika 2-. Candaliti candalajatika. Kapanati vanibbaka 3- ativiya karunnappatta. Kappakati kappakajatika, sabbattha "honti punappunan"ti yojana, aparaparampi imesu nihinakulesu uppajjantiti vuttam hoti. #[400] Tesu tesveva jayantiti yani yani annanipi nesadapukkusakuladini kapanani ativiya vambhaniyani paramaduggatani ca, tesu tesu eva nihinakulesu macchariyamalena petesu nibbattitva tato cuta nibbattanti. Tenaha "esa maccharino gati"ti. #[401] Evam akatapunnanam sattanam gatim dassetva idani katapunnanam gatim dassetum "pubbe ca katakalyana"ti satta gatha vutta. Tattha saggam te paripurentiti ye pubbe purimajatiyam katakalyana dayaka danapunnabhirata vigatamalamacchera, te attano rupasampattiya ceva parivarasampattiya ca saggam devalokam paripurenti paripunnam karonti. Obhasenti ca nandananti na kevalam paripurentiyeva, atha kho kapparukkhadinam pabhahi sabhaveneva obhasamanampi nandanavanam attano vatthabharanajutihi sarirappabhaya ca abhibhavitva ceva obhasetva ca jotenti. @Footnote: 1 Si. venijatika 2 Ma. dubbhikati mittanam badhaka 3 Si.,i. varaka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

#[402] Kamakaminoti yathicchitesu kamagunesu 1- yathakamam paribhogavanto. Uccakulesuti uccesu khattiyakuladisu kulesu. Sabhogesuti mahavibhavesu. Tato cutati tato devalokato cuta. #[403] Kutagare ca pasadeti kutagare ca pasade ca. Bijitangati bijiyamanadeha. Morahatthehiti morapinchapatimanditabijanihatthehi. Yasassinoti parivaravanto ramantiti adhippayo. #[404] Ankato ankam gacchantiti darakakalepi natinam dhatinanca ankatthanato ankatthanameva gacchanti, na bhumitalanti adhippayo. Upatitthantiti upatthanam karonti. Sukhesinoti sukhamicchanta, "ma sitam va unham va"ti appakampi dukkham pariharanta upatitthantiti adhippayo. #[405] Na yidam akatapunnananti idam sokavatthuabhavato asokam rammam ramaniyam tidasanam tavatimsadevanam mahavanam mahaupavanabhutam nandanam nandanavanam akatapunnanam na hoti, tehi laddhum na sakkati attho. #[406] Idhati imasmim manussaloke visesato punnam kariyati, tam sandhayaha. Idhati va ditthadhamme. Paratthati samparaye. #[407] Tesanti tehi yathavuttehi devehi. Sahabyakamananti sahabhavam icchantehi. Bhogasamanginoti bhogehi samannagata, dibbehi pancakamagunehi samappita modantiti attho. Sesam uttanatthameva. Evam tehi petehi sadharanato 2- attana katakammassa ca gatiya punnakammassa ca gatiya paveditaya samviggamanassa koliyamaccapamukhassa tattha sannipatitassa mahajanassa @Footnote: 1 Si. kamesu kamagunesu 2 Si. aradhanato, i. adharanato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Ajjhasayanurupam bhagava vittharena dhammam desesi, desanapariyosane caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahositi. Abhijjamanapetavatthuvannana nitthita. -------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 31 page 179-188. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=3963&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=3963&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=111              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=3988              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=4151              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=4151              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]