ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 47 : PALI ROMAN Patisam.A.1 (saddhamma.1)

     [7] Dukkhadini atthasatani attha ca vissajjanani catusaccayojanavasena
nidditthani. "dukkham abhinneyyan"tiadisu hi channam catukkanam vasena catuvisati
vissajjanani "cakkhum jara maranan"ti peyyale "cakkhu abhinneyyam sotam
abhinneyyan"tiadina "jati abhinneyya"ti pariyosanena pancanavutadhikena
vissajjanasatena yojetva vuttani. Pancanavutadhikam catukkasatam hoti, tesam catukkanam
vasena asitiadhikani satta vissajjanasatani. "jaramaranam abhinneyyan"tiadike catukke
"cattari vissajjanani"ti evam sabbani attha ca satani attha ca vissajjanani
honti. Ettha ca tassa tassa dhammassa padhanabhuto paccayo samudayoti veditabbo, sabba-
sankharehi sunnam nibbanam nirodhoti veditabbam. Anannatannassamitindriyadini
tinnampi hi lokuttarindriyanam ettha abhavam sandhaya anannatannassamitindriyam
nirodhotiadi yujjati. Nirodhagaminipatipadati ca sabbattha ariyamaggo eva. Hi
vuccamane phalepi maggavoharasambhavato annindriyaannatavindriyanampi yujjati.
Puna dukkhadinam parinnatthadivasena atthasatani attha ca vissajjanani nidditthani,
puna dukkhadinam parinnapativedhatthadivasena atthasatani attha ca vissajjanani
Nidditthani. Parinna ca sa pativijjhitabbatthena pativedho cati parinnapativedho,
parinnapativedhova attho parinnapativedhattho.
     [8] Puna taneva dukkhadini jaramaranapariyantani dviadhikani dve padasatani
samudayadihi sattahi sattahi padehi yojetva dviadhikanam dvinnam atthakasatanam
vasena sahassanca cha ca satani solasa ca vissajjanani nidditthani. Tattha
padhanabhuto paccayo samudayo, tassa nirodho samudayanirodho. Chando eva rago
chandarago, dukkhe sukhasannaya dukkhassa chandarago, tassa nirodho chandaraga-
nirodho. Dukkham paticca uppajjamanam sukham domanassam dukkhassa assado. Dukkhassa
aniccata dukkhassa viparinamadhammata dukkhassa adinavo. Dukkhe chandaragavinayo
chandaragappahanam dukkhassa nissaranam. "yam kho pana kinci bhutam sankhatam paticca-
samuppannam nirodho tassa nissaranan"ti 1- vacanato nibbanameva dukkhassa nissaranam.
"dukkhanirodho samudayanirodho chandaraganirodho dukkhassa nissaranan"ti nanasankhata-
patipakkhavasena nanapariyayavacanehi catusu thanesu nibbanameva vuttanti veditabbam.
Keci pana "aharasamudaya dukkhasamudayo aharanirodha dukkhanirodho sarasavasena
samudayanirodho, atha va udayabbayadassanena samudayanirodho saha vipassanaya maggo
chandaraganirodho"ti vadanti. Evanca vuccamane lokuttarindriyanam avipassanupagatta
na sabbasadharanam hotiti pathamam vuttanayova gahetabbo. Lokuttarindriyesu hi
chandaragabhavatoyeva chandaraganirodhoti yujjati. Sarire chandarageneva sarirekadesesu
kesadisupi chandarago katova hoti, jaramaranavantesu chandarageneva jaramaranesupi
chandarago katova hoti. Evam assadadinavapi yojetabba. Puna dukkhadini
jaramaranapariyantani dviadhikani dve padasatani samudayadihi chahi chahi padehi
yojetva dviadhikanam dvinnam sattakasatanam vasena nayasahassanca cattari ca satani
cuddasa ca vissajjanani nidditthani.
@Footnote: 1 khu.pati. 31/24/28
     [9] Idani rupadini jaramaranapariyantani ekadhikani dve padasatani
sattahi anupassanahi yojetva niddisitum pathamam tava aniccanupassanadayo satta
anupassana niddittha. Tani sabbani sattahi suddhikaanupassanavissajjanehi saddhim
sahassanca cattari ca satani cuddasa ca vissajjanani honti. Aniccanti anupassana
aniccanupassana. Sa niccasannapatipakkha. Dukkhanti anupassana dukkhanupassana.
Sa sukhasannapatipakkha. Anattati anupassana anattanupassana. Sa attasanna-
patipakkha. Tissannam anupassananam paripuratta nibbindatiti nibbida, nibbida
ca sa anupassana cati nibbidanupassana. Sa nandipatipakkha. Catassannam
anupassananam paripuratta virajjatiti virago, virago ca so anupassana cati
viraganupassana. Sa ragapatipakkha. Pancannam anupassananam paripuratta ragam
nirodhetiti nirodho, nirodho ca so anupassana cati nirodhanupassana. Sa
samudayappatipakkha. Channam anupassananam paripuratta patinissajjatiti patinissaggo,
patinissaggo ca so anupassana cati patinissagganupassana. Sa adanapatipakkha.
Lokuttarindriyanam asatipi vipassanupagatte "sabbe sankhara anicca, sabbe sankhara
dukkha, sabbe dhamma anatta"ti 1- vacanato tesampi aniccadukkhanattatta tattha
niccasukhattasannanam nandiya ragassa ca abhava nirodhavantaniti anupassanato
pariccagapatinissaggapakkhandanapatinissaggasambhavato ca tehipi satta anupassana
yojitati veditabba. Jaramaranavantesu aniccadito ditthesu jaramaranampi aniccadito
dittham nama hoti, jaramaranavantesu nibbindanto virajjanto jaramarane nibbinno
ca viratto ca hoti, jaramaranavantesu nirodhato ditthesu jaramaranampi nirodhato
dittham nama hoti jaramaranavantesu 2- patinissajjanto jaramaranam patinissajjantova
hotiti jaramaranehi satta anupassana yojitati veditabba.
@Footnote: 1 khu.dha. 25/277-9/64, khu.pati. 31/31/38     2 Si. jaramaranavante
     [10] Idani adinavananassa vatthubhutanam uppadadinam pancannam
arammananam vasena uppadadini tesam vevacanani pancadasa vissajjanani nidditthani,
santipadananassa tappatipakkharammanavasena anuppadadini pancadasa vissajjanani
nidditthani, puna taneva uppadanuppadadini padani yugalakavasena yojetva
timsa vissajjanani nidditthani. Evamimasmim nayeva satthi vissajjanani honti. Tattha
uppadoti purimakammapaccaya idha uppatti. Pavattanti tathauppannassa
nimittanti sabbampi sankharanimittam. Yogavacarassa hi sankhara sasanthana viya
upatthahanti, tasma nimittanti vuccanti. Ayuhanati ayatim patisandhihetubhutam
kammam. Tam hi abhisankharanatthena ayuhanati vuccati. Patisandhiti ayatim uppatti.
Sa hi bhavantarapatisandhanato patisandhiti vuccati. Gatiti yaya gatiya sa 1-
patisandhi hoti. Sa hi gantabbato gatiti vuccati. Nibbattiti khandhanam
nibbattanam. Upapattiti "samapannassa va upapannassa va"ti 2- evam vutta
vipakapavatti. Jatiti jananam. Tattha tattha nibbattamananam sattanam ye ye
khandha patubhavanti, tesam tesam pathamam patubhavo. Jarati jiranam. Sa
duvidha thitannathattalakkhanasankhatam sankhatalakkhananca khandiccadisammato santatiyam
ekabhavapariyapannakhandhanam puranabhavo ca. Sa idha adhippeta. Byadhiti
dhatukkhobhapaccayasamutthito pittasemhavatasannipatautuparinamavisamapariharaupakkamakamma-
vipakavasena atthavidho abadho. Vividham dukkham adahati vidahatiti byadhi, byadhayati
tayati kampayatiti va byadhi. Marananti maranti etenati maranam. Tam duvidham
vayalakkhanasankhatam sankhatalakkhananca ekabhavapariyapannajivitindriyappabandhavicchedo ca.
Tam idha adhippetam. Sokoti socanam. Natibhogarogasiladitthibyasanehi phutthassa citta-
santaPo. Paridevoti paridevanam. Natibyasanadihiyeva phutthassa vacipalaPo. Upayasoti
bhuso ayaso natibyasanadihiyeva phutthassa adhimattacetodukkhappabhavitodosoyeva.
@Footnote: 1 Si. ya 2 khu.pati. 31/72/88
Ettha ca uppadadayo panceva adinavananassa vatthuvasena vutta, sesa tesam
vevacanavasena. "nibbatti"ti hi uppadassa, "jati"ti patisandhiya vevacanam, "gati
upapatti"ti idam dvayam pavattassa, jaradayo nimittassati. Anuppadadivacanehi pana
nibbanameva vuttam.
     Puna taneva uppadanuppadadini satthi padani dukkhasukhapadehi yojetva
satthi vissajjanani, bhayakhemapadehi yojetva satthi vissajjanani, samisaniramisapadehi
yojetva satthi vissajjanani, sankharanibbanapadehi yojetva satthi vissajjanani
nidditthani. Tattha dukkhanti aniccatta dukkham. Dukkhappatipakkhato sukham. Yam
dukkham, tam bhayam. Bhayapatipakkhato khemam. Yam bhayam, tam vattamisalokamisehi
avippamuttatta samisam. Samisapatipakkhato niramisam. Yam samisam, tam sankharamattameva.
Sankharapatipakkhato santatta nibbanam. Sankhara hi aditta, nibbanam santanti.
Dukkhakarena bhayakarena samisakarena sankharakarenati evam tena tena akarena
pavattim sandhaya tatha tatha vuttanti veditabbanti.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 47 page 99-103. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=2206&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=2206&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=10              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=160              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=200              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=200              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]