บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
2. Dukaniddesavannana [45] Dukaniddese kodhanoti kujjhanasilo mahakodho. Evam puggalam pucchitvapi dhammeneva puggalam dassetum tattha katamo kodhotiadimaha. Upanahiniddesadisupi eseva nayo. Kodho kujjhanatiadini hettha vuttatthaneva. Tatha upanahiniddesadisu pubbakalam kodhotiadini. Ayam kodho appahinoti ayam ettako kodho vikkhambhanappahanena va tadangappahanena va samucchedappahanena va appahino. Parato upanahadisupi eseva nayo. [53] Ahirikaniddesadisu imina ahirikenati imina evampakarena ahirikadhammena samannagato. Imina anottappenatiadisupi eseva nayo. [63] Ajjhattasannojanoti ajjhattabandhano. Bahiddhasannojanoti bahiddhabandhano. Te ubhopi vacchakasalupamaya dipetabba:- vacchakasalayanhi anto baddho antoyeva sayitavacchako viya idha thitasotapannasakadagamino. Tesanhi bandhanampi idheva, sayampi idheva. Anto baddho pana bahi sayitavacchako viya ruparupabhave sotapannasakadagamino. Tesanhi bandhanameva idha, sayampana brahma- loke thita. Bahi baddho bahi sayitavacchako viya ruparupabhave anagami. Tassa hi bandhanampi bahiddha, sayampi bahiddhava. Bahi baddho pana anto sayitavacchako viya idhatthitanagami. 1- Tassa hi bandhanam ruparupabhavesu, sayampana idha thito. @Footnote: 1 cha.Ma. idhatthakaanagami--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.
[65] Akkodhananiddesadisu pahinoti vikkhambhanappahanena tadangappahanena samucchedappahanena va pahino. [83] Dullabhaniddese dullabhati na sulabha. Pubbakariti pathamameva karako. Katavediti katam vedeti, viditam pakatam karoti. Te agariyanagariyehi dipetabba:- agariyesu hi matapitaro pubbakarino nama, puttadhitaro pana matapitaro patijagganta abhivadanadini ca 1- tesam kurumana katavedino nama. Anagariyesu acariyupajjhaya pubbakarino nama, antevasikasaddhiviharika acariyupajjhaye patijagganta abhivadanadini ca 1- tesam kurumana katavedino nama. Tesam avibhavanatthaya 2- upajjhayaposakasonattheradinam vatthuni kathetabbani. Aparo nayo:- parena akateyeva upakare attani katam upakaram anapekkhitva karako pubbakari seyyathapi matapitaro ceva acariyupajjhaya ca, so dullabho sattanam tanhabhibhutatta. Parena katassa upakarassa anurupappavattim attani katam upakaram upakarato jananto vediyanto katannukatavedi seyyathapi matapituacariyupajjhayesu sammapatipanno, sopi dullabho sattanam avijjabhibhutatta. Apica akaranavacchalo pubbakari, sakaranavacchalo katannukatavedi. "karissati me"ti evamadikarananirapekkhakiriyo pubbakari. "karissati me"ti evamadi- karanasapekkhakiriyo katannukatavedi. Tamojotiparayano pubbakari, jotijotiparayano katannukatavedi. Deseta pubbakari, patipajjita katannukatavedi. Sadevake loke araham sammasambuddho pubbakari, ariyasavako katannukatavediti. Dukanipatattha- kathayampana "pubbakariti pathamam upakarassa karako, katannukatavediti tena katam natva paccha karako. Tesu pubbakari `inam demi'ti sannam karoti, paccha karako `inam jirapemi'ti sannam karoti"ti ettakameva vuttam. @Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati 2 cha.Ma. avibhavatthaya--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.
[84] Duttappayaniddese duttappayati atappaya, na sakka kenaci tappetum. Yo hi upatthakakulam va natikulam va nissaya vasamano civare jinne tehi dinnam civaram nikkhipati, na paribhunjati, punappunam dinnampi gahetva nikkhipateva, yo ca teneva nayena laddham laddham vissajjeti, parassa deti, punappunam laddhampi tatheva karoti. Ime dve puggala sakatehi paccaye upanentena tappetum na sakkati duttappaya nama. [85] Sutappayaniddese na vissajjetiti attano akatva parassa na deti, atireke pana sati na nikkhipati, parassa deti. Idam vuttam hoti:- yo pana bhikkhu upatthakakula va natikula va jinnacivaro satakam labhitva civaram katva paribhunjati, na nikkhipati, aggalam datva parupantopi puna diyyamane sahasa na patigganhati, yo ca laddham laddham attana paribhunjati, paresam na deti, ime dvepi sukhena sakka tappetunti sutappaya nama. 1- [86] Asavati kilesa. Na kukkuccayitabbam kukkuccayatiti na kukkucca- yitabbayuttakam kukkuccayati, sukaramamsam labhitva acchamamsanti kukkuccayati, migamamsam labhitva dipimamsanti kukkuccayati, kale santeyeva kalo natthiti, appavaretvava pavaritosmiti, patte rajasmim apatiteyeva patitanti, attanam uddissa macchamamse akateyeva mam uddissa katanti kukkuccayati. Kukkuccayitabbam na kukkuccayatiti kukkuccayitabbayuttakam na kukkuccayati, acchamamsam labhitva sukaramamsanti na kukkuccayati .pe. Attanam uddissa macchamamse kate mam uddissa katanti na kukkuccayati. Anguttaratthakathayampana "na kukkuccayitabbanti samghabhagassa 2- apatthapanam avicaranam na kukkuccayitabbam nama, tam kukkuccayati. Kukkuccayitabbanti tasseva patthapanam vicaranam, tam na kukkuccayati"ti ettakameva vuttam. Imesanti imesam dvinnam @Footnote: 1 cha.Ma. namati 2 cha. samghabhogassa--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.
Puggalanam subhumiyam tinalatadini viya rattimpi divapi asava vaddhantiyeva. Sukkapakkhe kappiyamamsam labhitva kappiyamamsantveva ganhanto na kukkuccayitabbam na kukkuccayati namati imina nayena attho veditabbo. [88] Hinadhimuttoti hinajjhasayo. Dussiloti nissilo. Papadhammoti lamakadhammo. [89] Panitadhimuttoti panitajjhasayo. Kalyanadhammoti bhaddakadhammo sucidhammo sundaradhammo. [90] Tittoti suhito pariyosito. Tappetati annesampi tittikaro. Paccekasambuddha ye ca tathagatasavakati ettha paccekabuddha navahi lokuttaradhammehi sayam titta paripunna, anne pana tappetum na sakkonti. Tesanhi dhammakathaya abhisamayo na hoti, savakanam pana dhammakathaya aparimananampi devamanussanam abhisamayo hoti, evam santepi yasma pana te dhammam desenta na attano vacanam katva kathenti, buddhanam vacanam katva kathenti. Sotum nisinnaparisapi "ayam bhikkhu na attana patividdhadhammam katheti, buddhehi patividdhadhammam katheti"ti cittikaram karoti. Iti so cittikaro buddhanamyeva hoti. Evam tattha sammasambuddhova tappeta nama. Yatha hi "asukassa nama idancidanca detha"ti ranna anatta kincapi anetva denti, athakho rajava tattha dayako. Yehipi laddham hoti, te "ranna amhakam thanantaram dinnam, issariyavibhavo dinno"tveva ganhanti, na rajapurisehiti. Evam sampadamidam veditabbam. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Dukaniddesavannana nitthita. -----------The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 63-66. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=1375&modeTY=2&pagebreak=1 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=1375&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=573 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=2940 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=2967 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=2967 Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]