ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

page170.

5. Sabbamatthitikatha 1. Vadayuttivannana [282] Idani sabbamatthitivadakatha nama hoti. Tattha yesam "yankinci rupam atitanagatapaccuppannam .pe. Ayam vuccati rupakkhanadho"tiadivacanato 1- "sabbepi atitadibheda dhamma khandhasabhavam na vijahanti, tasma sabbam atthiyeva nama"ti laddhi seyyathapi etarahi sabbamatthivadanam, tesam laddhivisodhanattham sabbamatthiti puccha sakavadissa, vuttappakaraya ditthiya 2- thatva patinna itarassa. Sabbatthati sabbasmim sarire sabbamatthiti pucchati. Sabbadati sabbasmim kale sabbamatthiti pucchati. Sabbena sabbanti sabbenakarena sabbamatthiti pucchati. Sabbesuti sabbadhammesu sabbamatthiti pucchati. Ayoganti ayuttam. Nanasabhavananhi yogo hoti, na ekasabhavassa. Iti imasmim panhe rupam vedanaya vedanam va rupena ananam ekalakkhanameva katva sabbamatthiti pucchati. Yampi natthi tampi atthiti yampi chatthakhandhadikam sasavisanadikam va kinci natthiti siddham, tampi te atthiti pucchati. Sabbamatthiti ya ditthi sa ditthi micchaditthiti, ya ditthi sa ditthi sammaditthiti hevamatthiti imina idam pucchati:- ya te esa sabbamatthiti ditthi, sa ditthi ayathavakatta micchaditthiti evam ya ca 3- amhakam ditthi, sa ditthi yathavakatta sammaditthiti evam tava samaye atthiti pucchati. Itaro sabbesupi etesu nayesu vuttappakaraya atthitaya abhavato patikkhipati. Imesu pana sabbesupi nayesu "ajanahi niggahan"ti adikam katva sabbo kathamaggabhedo vittharato veditabboti ayam tavettha vadayutti. 2. Kalasamsandanavannana [283-284] Idani atitam atthiti kalasamsandanam hoti. Tattha atitam atthiti- adikam suddhikasamsandanam. Atitam rupam atthitiadikam khandhadivasena kalasamsandanam. @Footnote: 1 abhi. 35/1/1 2 cha.Ma. laddhiya 3 cha.Ma. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

[285] Paccuppannam rupam appiyam karitvati atitanagatam pahaya paccuppanna- rupameva appiyam avibhajitabbam karitva. Rupabhavam jahatiti panhe niruddhassapi rupassa rupakkhandhasangahitatta patikkhipati. Rupabhavam na jahatiti patilomapanhepi rupakkhandhena sangahitattava patijanati. Odatam vattham appiyam karitvati ettha kincapi na sabbam vattham odatam, imina pana vatthanti avatva "odatam vattham appiyam karitva"ti vutte sakavadina ekatthata anunnata. Odatabhavam jahatiti panhe vannavigamam sandhaya patinna sakavadissa, vatthabhavam jahatiti ettha pana pannattiya avigatatta patikkhepo tasseva. Patilomepi eseva nayo. [286] Atitam atitabhavam na jahatiti puttho pana 1- "yadi jaheyya, anagatam va paccuppannam va siya"ti mannamano patijanati. Anagatam anagatabhavam na jahatiti puttho pana "yadi jaheyya, 2- anagatameva, 3- puccuppannabhavam na papuneyya"ti mannamano patikkhipati. Paccuppannapanhepi atitabhavam anapajjanadoso siyati patikkhipati. Anulomapanhesupi iminava nayena attho veditabbo. [287] Evam suddhikanayam vatva puna khandhavasena dassetum atitam rupantiadi vuttam. Tam sabbam palianusareneva sakka janitum. Vacanasodhanavannana [288] Idani "atitam navatthi"tiadivacanato sodhana 4- hoti. Tattha hanci atitam navatthiti yadi atitam no atthiti attho. Atitam atthiti micchati atitanca tam atthi cati micchaeva. Tanneva anagatam tam paccuppannanti puttho anagatakkhaneyevassa paccuppannataya abhavam sandhaya kalananattena patikkhipati. Dutiyam puttho yam uppadato pubbe anagatam ahosi, tassa uppannakale paccuppannatta patijanati. Hutva hoti hutva hotiti yadetam taya "anagatam @Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati 2 cha.Ma. na jaheyya @3 cha. anagatamevassa 4 cha.Ma. vacanasodhana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Hutva paccuppannam hoti"ti vadata tanneva anagatam tam paccuppannanti laddhivasena "anagatam va paccuppannam va hutva hoti"ti vuttam, kinte tampi hutva hotiti. Itaro hutva bhutassa puna hutva abhavato na hevanti patikkhipati. Dutiyam puttho yasma tam anagatam hutva paccuppannam hontam "hutva hoti"ti sankhyam gatam, tasma patijanati. Atha nam sakavadi "yadi te tam anagatam hutva paccuppannam hontam `hutva hoti'ti sankhyam gatam, puna hutva hoti, yam anagatam na hutva paccuppannam na hontam `na hutva na hoti'ti sankhyam gatam sasavisanam, kinte tampi puna na hutva na hoti"ti adhippayena na hutva na hoti na hutva na hotiti panham pucchati. Itaro "yam natthi, tam natthitayaeva anagatam na hutva paccuppannam na hotiti nahutvanahoti nama tava hotu, puna nahutvanahotibhavo panassa kuto"ti mannamano patikkhipati. Tanneva paccuppannam tam atitanti panhepi paccuppannalakkhaneyevassa 1- atitataya abhavam sandhaya kalananatta patikkhipati. Dutiyapanhe puttho yam atitabhavato pubbe paccuppannam ahosi, tasseva atitatta patijanati. Hutva hoti hutva hotiti yadetam taya "paccuppannam hutva atitam hoti"ti vadata "tanneva paccuppannam tam atitan"ti laddhivasena "paccuppannam va atitam va hutva hoti"ti vuttam, kinte tampi hutva hotiti. Itaro hutva bhutassa puna hutva abhavato na hevanti patikkhipati. Dutiyapanhe yasma tam paccuppannam hutva atitam hontam "hutva hoti"ti sankhyam gatam, tasma patijanati. Atha nam sakavadi "yadi te tanneva paccuppannam hutva atitam hontam `hutva hoti'ti sankhyam gatam, puna hutva hoti, yam @Footnote: 1 cha.Ma. paccuppannakkhaneyevassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Paccuppannam na hutva atitam na hontam `na hutva na hoti'ti sankhyam gatam sasavisanam, kinte tampi puna na hutva na hoti"ti adhippayena na hutva na hoti na hutva na hotiti panham pucchati. Itaro "yam natthi, tam natthitayaeva paccuppannam na hutva atitam na hotiti nahutvanahoti nama tava hotu, puna nahutvanahotibhavo panassa kuto"ti mannamano patikkhipati. Ubhayam ekato katva agate tatiyapanhepi imina upayena 1- yojana katabba. Aparo nayo:- yadi tanneva anagatam tam paccuppannam, anagatassa paccuppanne vutto hotibhavo paccuppannassa ca anagate vutto hutvabhavo apajjati, evam sante anagatampi hutvahoti nama, paccuppannampi hutvahotiyeva nama, tena tam pucchami 2- "kinte etesu ekekam hutva hoti hutva hoti"ti. Itaro "tanneva anagatam tam paccuppannan"ti panhe patikkhittanayeneva patikkhipitva puna puttho dutiyapanhe patinnatanayeneva patijanati. Atha nam sakavadi "tanneva anagatam tam paccuppannan"ti panhavasena tesu ekekam hutva hoti hutva hotiti patijanantam purimam patikkhittapanham parivattetva pucchanto na hutva na hoti na hutva na hotiti pucchati. Tassattho:- nanu "taya tanneva anagatam tam paccuppannan"ti vutte pathamapanham patikkhipantena anagatassa hotibhavo paccuppannassa ca hutvabhavo patikkhittoti. Tena anagatam na hoti nama, paccuppannam na hutva nama. Dutiyapanhe ca tanneva anagatam tam paccuppannanti patinnatam, evam sante anagatampi na hutva na hoti nama, paccuppannampi na hutva na hotiyeva nama. Tena tam pucchami 2- "kinte etesu ekekam na hutva na hoti na hutva na hoti"ti. Paravadi sabbato andhakarena pariyonaddho viya tesam nahutvanahotibhavam apassanto na hevanti patikkhipati. @Footnote: 1 cha.Ma. iminavupayena 2 cha.Ma. pucchama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Dutiyavarepi yadi tanneva paccuppannam tam atitam, paccuppannassa atite vutto hotibhavo atitassa ca paccuppanne vutto hutvabhavo apajjati, evam sante paccuppannampi hutvahoti nama, atitampi hutvahotiyeva nama, tena tam pucchami 1- "kinte etesu ekekam hutva hoti hutva hoti"ti. Itaro tanneva paccuppannam tam atitanti panhe patikkhittanayeneva patikkhipitva puna puttho dutiyapanhe patinnatanayeneva patijanati. Atha nam sakavadi "tanneva paccuppannam tam atitan"ti panhavasena tesu ekekam hutva hoti hutva hotiti patijanantam 2- purimam patikkhittapanham parivattetva pucchanto na hutva na hoti na hutva na hotiti pucchati. Tassattho:- nanu taya tanneva paccuppannam tam atitanti vutte pathamapanham patikkhipantena paccuppannassa hotibhavo atitassa ca hutvabhavo patikkhittoti. Tena paccuppannam nahoti nama, atitam nahutva nama. Dutiyapanhe ca te "tanneva paccuppannam tam atitan"ti patinnatam, evam sante paccuppannampi na hutva na hoti nama, atitampi na hutva na hotiyeva nama, tena tam pucchami 1- "kinte etesu ekekam na hutva na hoti na hutva na hoti"ti. Paravadi sabbato andhakarena pariyonaddho viya tesam nahutvanahotibhavam apassanto na hevanti patikkhipati. Tatiyavarepi yadi tanneva anagatam tam paccuppannam tam atitam, anagata- paccuppannanam paccuppannatitesu vutto hotibhavo paccuppannatitananca anagata- paccuppannesu vutto hutvabhavo apajjati, evam sante anagatampi hutvahoti nama, paccuppannampi atitampi hutva hotiyeva nama, tena tam pucchami 1- "kinte tisupi etesu ekekam hutva hoti hutva hoti"ti. Itaro "tanneva anagatam tam paccuppannam tam atitan"ti panhe patikkhittanayeneva patikkhipitva puna puttho @Footnote: 1 cha.Ma. pucchama 2 Ma. patijanantassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Dutiyapanhe patinnatanayeneva patijanati. Atha nam sakavadi "tanneva anagatam tam paccuppannam tam atitan"ti panhavasena tesu ekekam hutva hoti hutva hotiti patijanantam purimam patikkhittapanham parivattetva pucchanto na hutva na hoti na hutva na hotiti pucchati. Tassattho:- nanu taya tanneva anagatam tam paccuppannam tam atitanti vutte pathamapanham patikkhipantena anagatapaccuppannanam hotibhavo paccuppannatitananca hutvabhavo patikkhittoti. Tena anagatam paccuppannanca na hoti nama, paccuppannanca atitanca na hutva nama. Dutiyapanhe ca te "tanneva anagatam tam paccuppannam tam atitan"ti patinnatam, evam sante anagatampi na hutva na hoti nama, paccuppannampi atitampi na hutva na hotiyeva nama, tena tam pucchami 1- "kinte etesu ekekam na hutva na hoti na hutva na hoti"ti. Paravadi sabbato andhakarena pariyonaddho viya tesam na hutva na hotibhavam apassanto na hevanti patikkhipati. Niggahadini panettha hettha vuttanayeneva yojetabbani. Vacanasodhanavannana nitthita. ------------ Atitacakkhurupadikathavannana [289] Atitam cakkhu atthitiadisupi cakkhvadibhavavijahaneneva atitam 2- patijanati. Passatitiadini puttho puna 3- tesam vinnananam kiccabhavavasena patikkhipati. Atitananadikathavannana [290] Tena nanena nanakaraniyam karotiti panhe tassa nanassa niruddhatta kiccabhavamassa apassanto patikkhipati. Puna puttho atitarammanam paccuppannam @Footnote: 1 cha.Ma. pucchama 2 cha.Ma. atthitam 3 cha.Ma. pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Nanam atitarammanadhammanam 1- jananato atitananassa 2- lesena paccuppannameva "atitam nanan"ti katva tena nanena nanakaraniyassa atthitaya patijanati. Athassa sakavadi lesokasam adatva tena nanena dukkham parijanatitiadimaha, itaro atitarammaneneva nanena imesam catunnam kiccanam abhava patikkhipati. Anagatapanhepi eseva nayo. Paccuppannapanho ceva samsandanapanho ca uttanatthayeva. Arahantadikathavannana [291] Arahato atito rago atthitiadisupi ragadibhavavijahanato evam patijanati. Saragotiadisu suttavirodhabhayena ceva vacanayuttivirodhabhayena 3- ca patikkhipati. Padasodhanakathavananana [295] Evam sabbampi palianusareneva viditva parato atthi siya atitam, siya nvatitanti ettha evamattho veditabbo:- yam atitameva atthi, tam atitam. Yam paccuppannanagatam atthi, tam no atthi, tam no atitam. Tenatitam nvatitam, nvatitam atitanti tena karanena atitam no atitam, no atitam atitanti. Anagatapaccuppannapucchasupi eseva nayo. Suttasadhanavannana [296] Na vattabbam "atitam atthi anagatam atthi"ti suttasadhanaya puccha paravadissa, patinna sakavadissa. Puna attano laddhim nissaya yankinci bhikkhave rupanti anuyogo paravadisseva. Dutiyanaye puccha sakavadissa, patinna itarassa. Evam sabbattha puccha ca patinna ca veditabba. Yampanetam paravadina @Footnote: 1 cha.Ma. atitanam dhammanam 2 cha.Ma. atitam nananti 3 cha.Ma. yuttivirodhabhayena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

Anagatassa atthibhavasadhanattham "nanu vuttam bhagavata kabalinkaro 1- ce bhikkhave"ti suttassa pariyosane atthi tattha ayatim punabbhavabhinibbattitiadi dassitam, na tam anagatassa atthibhavasadhakam. Tanhi hetunam parinitthitatta avassam bhavitam sandhaya tattha vuttam. Ayam suttadhippayo. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Sabbamatthitikathavannana nitthita. ------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 170-177. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=3804&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=3804&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=530              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=2715              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=2760              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=2760              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]