ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 7 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.1)

page399.

8. Madhupindikasuttavannana [199] Evamme sutanti madhupindikasuttam. Tattha mahavananti. Himavantena saddhim ekabaddham aropitam 1- jativanam, na yatha vesaliyam ropitaropitamissakam. Divaviharayati diva patisallanatthaya. Veluvalatthikayati 2- tarunaveluvarukkhassa. Dandapaniti na jaradubbalataya dandahattho. Ayam hi tarunova 3- pathamavaye thito, dandacittataya pana suvannadandam gahetva vicarati, tasma dandapaniti vutto. Janghaviharanti janghakilamathavinodanattham janghacaram. Anucankamamano anuvicaramanoti 4- vanadassanapabbatadassanadinam atthaya ito cito ca vicaramano. Abhinikkhamanto 5- kiresa nikkhamitva evam vicarati. Dandamolubbhati dandam olumbitva gopalakadarako viya dandam purato thapetva dandamatthake dve hatthe patitthapetva pitthipanim hanukena 6- uppiletva ekamantam atthasi. [200] Kimvaditi kimditthiko. Kimakkhayiti kim katheti. Ayam raja bhagavantam avanditvava patisantharamattakameva katva panham pucchati. Tam pana 7- anatukamataya, acittikarena pucchati. Kasma? devadattassa pakkhiko kiresa, devadatto attano santikam agacchamane tathagate bhindati. So kira evam vadeti "samano gotamo amhakam kulena saddhim veri, na no kulassa vuddhim icchati, bhaginipi me cakkavattiparibhoga, tam pahaya `nassatesa'ti nikkhamitva pabbaji, bhagineyyopi me cakkavattibijanti natva amhakam kulassa vuddhiya 8- atussanto `nassatetan'ti tampi daharakaleyeva pabbajesi. Aham panetena 9- vina vattitum asakkonto anupabbajito, evam pabbajitampi mam pabbajitadivasato patthaya na ujukehi akkhihi oloketi, parisamajjhe bhasantopi mahapharasuna paharanto viya apayiko @Footnote: 1 cha.Ma. aropimam 2 cha.Ma. pali, cha.Ma. beluva.... 3 cha.Ma. taruno @4 pali. anuvicaramanoti patho na dissati 5 cha.Ma. adhiccanikkhamano 6 ka. hanukena @7 cha.Ma. tampi na 8 cha.Ma. vaddhiya 9 cha.Ma. pana tena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Devadattotiadini bhasati"ti. Evam ayampi raja devadattena bhinno, tasma evamakasi. Atha bhagava yatha ayam raja maya panhe pucchite na kathetiti vattum na labhati, yatha ca bhasitassa attham na janati, evamassa kathessamiti tassanucchavikam kathento yathavadi khotiadimaha. Tattha na kenaci loke viggayha titthatiti loke kenaci saddhim viggahikakatham na karoti na vivadati. Tathagato hi lokena saddhim na vivadati, loko pana tathagatena saddhim aniccanti vutte niccanti vadamano, dukkham, anatta, asubhanti vutte subhanti vadamano vivadatiti. 1- Tenevaha "naham bhikkhave lokena vivadami, lokova kho bhikkhave maya vivadati, tatha na bhikkhave dhammavadi kenaci lokasmim vivadati, adhammavadiva kho bhikkhave vivadati"ti. 2- Yathati yena karanena. Kamehiti vatthukamehipi kilesakamehipi. Tam brahmananti tam khinasavabrahmanam. Akathamkathinti nibbicikiccham. Chinnakukkuccanti vippatisarakukkuccassa ceva hatthapadakukkuccassa ca chinnatta chinnakukkuccam. Bhavabhaveti punappunam bhave, 3- hinappanite va bhave, panito hi bhavo vuddhippatto 4- abhavoti vuccati. Sannati kilesasanna. Kilesayeva va idha sannanamena vutta, tasma yena karanena kamehi visamyuttam viharantam tam lokehi 5- nibbanavadim 6- khinasavabrahmanam kilesasanna nanusenti, tanca karanam aham vadamiti ayamettha attho. Iti bhagava attano khinasavabhavam dipeti. Nillaletvati niharitva kilapetva. Tivisakhanti tisakham. Nalatikanti valibhangam 7- nalate tisso rajiyo dassento valibhangam vutthapetvati attho. Dandamolubbhati dandam piletva. 8- "dandamalubbha"tipi patho, gahetva pakkamiti attho. [201] Annataroti namena apakato eko bhikkhu. So kira anusandhikusalo, bhagavata yatha dandapani na janati, tatha maya kathitanti vutte kinti nukho bhagavata avinneyyo 9- katva panho kathitoti @Footnote: 1 cha.Ma. vivadati 2 sam. khandha. 17/94/110 pupphasutta 3 cha.Ma. punappunabbhave @4 cha.Ma. vuddhippatto 5 cha.Ma. loke 6 Si. nibbivadam 7 Ma. valibhange @8 cha.Ma. uppiletva 9 cha.Ma. avinneyyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Anusandhim gahetva dasabalam yacitva imam panham bhikkhusamghassa pakatam karissamiti utthayasana ekamsam uttarasangam karitva dasanakhasamujjalam anjalim paggayha kimvadi pana bhante bhagavatiadimaha. Yatonidananti bhavanapumsakam etam, yena karanena yasmim karane satiti attho. Papancasannasankhati ettha sankhati kotthaso. 1- Papancasannati tanhamanaditthipapancasampayutta sanna, sannanamena va papancayeva vutta. Tasma papancakotthasati ayamettha attho. Samudacarantiti pavattanti. Ettha ce natthi abhinanditabbanti yasmim dvadasayatanasankhate karane sati papancasannasankha samudacaranti, ettha ekayatanampi ce abhinanditabbam abhivaditabbam ajjhositabbam natthiti attho. Tattha abhinanditabbanti 2- aham mamanti abhinanditabbam. Abhivaditabbanti aham mamanti vattabbam. Ajjhositabbanti ajjhositva gilitva parinitthapetva gahetabbayuttam. Etenettha tanhadinamyeva appavattim katheti. Esevantoti ayam abhinandanadinam natthibhavova raganusayadinam anto. Eseva nayo sabbattha. Dandadanadisu pana yaya cetanaya dandam adiyati, sa dandadanam. Yaya sattham adiyati paramasati, sa satthadanam. Matthakappattam kalaham. Nanagahappattam 3- viggaham. Nanavadappattam 4- vivadam. Tuvam tuvanti evam pavattam tuvam tuvam vacampi. 5- Pesunnakaranam 6- pesunnam. Ayathasabhavam musavadam karoti, sa musavadoti veditabba. Ettheteti ettha dvadasasu ayatanesu ete kilesa. Kilesa hi uppajjamanapi dvadasa ayatanani nissaya uppajjanti, nirujjhamanapi dvadasasu ayatanesuyeva nirujjhanti. Evam yatthuppanna, tattheva niruddha honti. Svayamattho samudayasaccapanhena dipetabbo:- "sa kho panesa tanha kattha uppajjamana uppajjati, kattha nivisamana nivisati"ti 7- hi 8- vatva "yam loke piyarupam satarupam, etthesa tanha @Footnote: 1 cha.Ma. kotthasa 2 cha.Ma. abhininditabbanti 3 cha.Ma. nanagahamattam @4 cha.Ma. nanavadamattam 5 cha.Ma. ayam patho na dissati 6 cha.Ma. piyasunnakaranam @7 abhi. vibhanga. 35/203/120 samudayasacca 8 cha.Ma. hi-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Uppajjamana uppajjati, ettha nivisamana nivisati. Kinca loke piyarupam satarupam. Cakkhu loke piyarupam satarupan"tiadina 1- nayena dvadasasuyeva ayatanesu tassa uppatti ca nirodho ca vutto. Yatheva ca tanha dvadasasu ayatanesu uppajjitva nibbanam agamma niruddhapi ayatanesu puna samudacarassa abhavato ayatanesuyeva niruddhati vutta, evamimepi papaka akusala dhamma ayatanesu nirujjhantiti veditabba. Athava yvayam abhinandanadinam abhavova raganusayadinam antoti vutto. Etthete raganusayadinam antoti laddhavohare nibbane papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti. Yanhi yattha natthi, tam tattha niruddham nama hoti, svayamattho nirodhapanhena 2- dipetabbo. Vuttam hetam "dutiyajjhanam samapannassa vitakkavicara vacisankhara patipassaddha honti"tiadi. 3- [202] Satthu ceva samvannitoti sattharava pasattho. 4- Vinnunanti idampi karanatthe samivacanam, panditehi sabrahmacarihi ca sambhavitoti attho. Pahotiti sakkoti. [203] Atikkammeva mulam atikkamma khandhanti saro nama mule va khandhe va bhaveyya, tampi atikkamitvati attho. Evam sampadanti evam sampattikam, idisanti attho. Atisitvati atikkamitva. Janam janatiti janitabbameva janati. Passam passatiti passitabbameva passati. Yatha va ekacco viparitam ganhanto janantopi na janati, passantopi na passati, na evam bhagava. Bhagava pana jananto janatiyeva, passanto passatiyeva. Svayam dassanaparinayakatthena cakkhubhuto. Viditakaranatthena nanabhuto. Aviparitasabhavatthena pariyattidhammappavattanato va hadayena cintetva vacaya niccharitadhammamayoti dhammabhuto. Setthatthena brahmabhuto. Athava cakkhu viya bhutoti cakkhubhuto 5- evametesu padesupi 6- attho veditabbo. Svayam dhammassa vattanato vatta. Pavattanato 7- pavatta. Attham @Footnote: 1 abhi. vibhanga. 35/203/120 saccavibhanga 2 abhi. vibhanga. 35/204/122 nirodhasacca @3 khu. pati. 31/222/154 nanakatha (sya) 4 cha.Ma. satthara ca pasamsito @5 cha.Ma. bhuto cakkhubhutoti 6 cha.Ma. padesu 7 cha.Ma. pavattapanato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Niharitva niharitva 1- dassanasamatthataya atthassa ninneta. Amatadhigamaya patipattim dadatiti amatassa data. Agarukaritvati 2- punappunam ayacapentopi 3- hi garum karoti nama, attano savakaparaminane thatva sinerupadato valukam uddharamano viya duvinneyyam 4- katva kathentopi garum karotiyeva nama. Evam akatva amhe punappunam ayacapetva suvinneyyampi no katva kathehiti vuttam hoti. [204] Yam kho no avusoti ettha kincapi "yam kho vo"ti vattabbam siya, te pana bhikkhu attana saddhim sanganhanto "yam kho no"ti aha. Yasma va uddesova tesam uddittho. Bhagava pana therassapi tesampi bhagavava. Tasma bhagavati padam sandhayapi evamaha, yam kho amhakam bhagava tumhakam sankhittena uddesam uddisitvati attho. Cakkhuncavusotiadisu ayamattho, avuso nissayabhavena pana 5- cakkhupasadanca arammanabhavena catusamutthanikarupe ca paticca cakkhuvinnanam nama uppajjati. Tinnam sangati phassoti tesam tinnam sangatiya phasso nama uppajjati. Tam phassam paticca sahajatadivasena phassapaccaya vedana uppajjati. Taya vedanaya ca 6- yam arammanam vedeti, tadeva sanna sanjanati, yam sanna sanjanati, tadeva arammanam vitakko vitakketi. Yam vitakko vitakketi, tadevarammanam papanco papanceti. Tatonidananti etehi cakkhurupadihi karanehi. Purisam papancasannasankha samudacarantiti tam aparinnatakaranam purisam papancakotthasa abhibhavanti, tassa pavattantiti attho. Tattha phassavedanasanna cakkhuvinnanena sahajata honti. Vitakko cakkhuvinnananantaradisu savitakkacittesu datthabbo. Papancasankha javanena sahajata honti. Yadi evam kasma atitanagataggahanam katanti. Tatha uppajjanato. Yatheva hi etarahi cakkhudvariko papanco cakkhunca rupe ca @Footnote: 1 cha.Ma. ekameva "niharitvati padam dissati 2 cha.Ma. agarum katva, Si. agarukatva, @Ma.mu. 12/203/171 passitabbam 3 Si. yacapentopi 4 cha.Ma. dubbinneyyam @5 cha.Ma. pana-saddo na dissati 6 cha.Ma. ca-saddo natthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

Phassavedanasannavitakke ca paticca uppanno, evameva 1- atitanagatesupi cakkhuvinneyyesu rupesu tassuppattim dassento evamaha. Sotancavusotiadisupi eseva nayo. Chatthadvare pana mananti bhavangacittam. Dhammeti tebhumikadhammarammanam. 2- Manovinnananti avajjanam va javanam va. Avajjane gahite phassavedanasannavitakka avajjanasahajata honti. Papanco javanasahajato. Javane gahite sahavajjanakam bhavangam mano nama hoti, tato phassadayo sabbepi javanena sahajatava. Manodvare pana yasma atitadibhedam sabbampi arammanam hoti, tasma atitanagatapaccuppannesuti idam yuttameva. Idani vattam dassento so vatavusoti desanam arabhi. Phassapannattim pannapessatiti phasso nama eko dhammo uppajjatiti evam phassapannattim pannapessati, dassessatiti attho. Esa nayo sabbattha. Evam imasmim sati idam hotiti dvadasayatanavasena sakalam vattam dassetva idani dvadasayatana- patipakkhepavasena vivattam dassento so vatavuso cakkhusmim asatiti desanam arabhi. Tattha vuttanayeneva attho veditabbo. Evam panham vissajjetva idani savakena panho kathitoti ma kankha ahuvattha, 3- ayam bhagava sabbannutannanatulam gahetva nisinno, icchamana tameva upasankamitva nikkankha hothati uyyojento akankhamana ca panatiadimaha. [205] Imehi akarehiti imehi karanehi papancuppattiya patiyekka- karanehi ceva vattavivattakaranehi ca. Imehi padehiti imehi akkharasampindanehi. Byanjanehiti patiyekkaakkharehi. Panditoti pandiccena samannagato. Catuhi va karanehi pandito dhatukusalo ayatanakusalo paccayakarakusalo karanakarana- kusaloti. Mahapannoti mahante atthe mahante dhamme mahanta niruttiyo mahantani patibhanani parigganhanasamatthaya 4- mahapannaya samannagato. Yatha tam @Footnote: 1 cha.Ma. evamevam 2 cha.Ma. tebhumaka....., evamuparipi @3 cha.Ma. ma nikkankha ahuvattha, 4 cha.Ma. pariggahana....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

Mahakaccanenati yatha mahakaccanena byakatam, tam sandhaya tanti vuttam. Yatha mahakaccanena byakatam, ahampi tam evameva 1- byakareyyanti attho. Madhupindikanti mahantam gulapuvam baddhasattugulakam va. Asecanakanti asecitabbakam. Sappiphanitamadhusakkaradisu idannamettha mandam idam bahukanti na vattabbam samayojitarasam. Cetasoti cintakajatiko. Dabbajatikoti panditasabhavo. Ko namo ayanti idam thero "atigaruko 2- ayam dhammapariyayo, dasabalassa sabbannutannanenevassa namam ganhapessami"ti cintetva aha. Tasmati yasma madhupindiko viya madhuro, tasma madhupindikapariyayotveva nam dharehiti vadati. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya madhupindikasuttavannana nitthita. ------------- @Footnote: 1 cha.Ma. evamevam 2 cha.Ma. atibhaddako


             The Pali Atthakatha in Roman Book 7 page 399-405. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=7&A=10149&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=7&A=10149&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=243              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=3752              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=4469              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=4469              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]