ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                      ๖-๗. กุณฺฑลิยสุตฺตาทิวณฺณนา
    [๑๘๗-๑๘๘] ฉฏฺเฐ อารามนิสาทีติ ๑- อารามํ นิสฺสาย วสนภาเวน
อารามนิสาที. ๒- ปริสาวจโรติ ปริสาย อวจโร. ปริสํ นาม พาลาปิ ปณฺฑิตาปิ
โอสรนฺติ, โย ปน ปรปฺปวาทํ มทฺทิตฺวา อตฺตโน วาทํ ทีเปตุํ สกฺโกติ, อยํ
ปริสาวจโร นาม. อาราเมน อารามนฺติ อาราเมเนว อารามํ อนุจงฺกมามิ, น
พาหิเรนาติ อตฺโถ. อุยฺยาเนน อุยฺยานนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโย. ๓- อญฺเญน
วา อาราเมน ปวิสิตฺวา อญฺญํ อารามํ, อญฺเญนุยฺยาเนน อญฺญํ อุยฺยานนฺติ
อยเมตฺถ อตฺโถ. อิติวาทปฺปโมกฺขานิสํสนฺติ "เอวํ ปุจฺฉา โหติ, เอวํ วิสฺสชฺชนํ,
เอวํ คหณํ, เอวํ นิพฺเพฐนนฺ"ติ อิมินา นเยน อิติ วาโท โหติ อิติวาทปฺปโมกฺโขติ
เอตํ อานิสํสํ. อุปารมฺภานิสํสนฺติ "อยํ ปุจฺฉาย โทโส, อยํ
วิสฺสชฺชเน"ติ เอวํ วาทโทสานิสํสํ.
    กถํ ภาวิโต จ กุนฺฑลิย อินฺทฺริยสํวโรติ สตฺถา "เอตฺตกํ ฐานํ
ปริพฺพาชเกน ปุจฺฉิตํ, อิทานิ ปุจฺฉิตุํ น สกฺโกตี"ติ ญตฺวา "น ตาว อยํ เทสนา
ยถานุสนฺธึ คตา, อิทานิ นํ ยถานุสนฺธึ ปาเปสฺสามี"ติ สยเมว ปุจฺฉนฺโต อิมํ
เทสนํ อารภิ. ตตฺถ มนาปํ นาภิชฺชตีติ อิฏฺฐารมฺมณํ น อภิชฺฌายติ. นาภิหํสตีติ
น สามิสาย ตุฏฺฐิยา อภิหํสติ. ๔- ตสฺส ฐิโต จ กาโย โหติ, ฐิตํ จิตฺตํ
อชฺฌตฺตนฺติ ตสฺส นามกาโย จ จิตฺตญฺจ โคจรชฺฌตฺเต ฐิตํ โหติ.
สุสณฺฐิตนฺติ กมฺมฏฺฐานวเสน สุฏฺฐุ สณฺฐิตํ. สุวิมุตฺตนฺติ กมฺมฏฺฐานวิมุตฺติยา
สุวิมุตฺตํ. อมนาปนฺติ อนิฏฺฐารมฺมณํ. น มงฺกุ โหตีติ ตสฺมึ น มงฺกุ โหติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ. อารามนิสฺสยีติ             ฉ. อารามนิสฺสยี
@ ก. อุยฺยาเนปิ เอเสว นโย      ก. อวิหึสติ
อปฺปติฏฺฐิตจิตฺโตติ กิเลสวเสน อฏฺฐิตจิตฺโต. อทีนมานโสติ โทมนสฺสวเสน
อทีนจิตฺโต. อพฺยาปนฺนเจตโสติ โทสวเสน อปูติจิตฺโต. ๑-
    เอวํ ภาวิโต โข กุณฺฑลิย อินฺทฺริยสํวโร เอวํ พหุลีกโต ตีณิ สุจริตานิ
ปริปูเรตีติ เอตฺถ เอวํ สุจริตปูรณํ เวทิตพฺพํ:- อิเมสุ ตาว ฉสุ ทฺวาเรสุ
อฏฺฐารส ทุจฺจริตานิ โหนฺติ. กถํ? จกฺขุทฺวาเร ตาว อิฏฺฐารมฺมเณ
อาปาถคเต กายงฺควาจงฺคานิ อโจเปตฺวา ตสฺมึ อารมฺมเณ โลภํ อุปฺปาเทนฺตสฺส
มโนทุจฺจริตํ โหติ, โลภสหคเตน จิตฺเตน "อโห วติทํ อิฏฺฐํ กนฺตํ มนาปนฺ"ติ
ภณนฺตสฺส วจีทุจฺจริตํ, ตเทว หตฺเถน ปรามสนฺตสฺส กายทุจฺจริตํ.
เสสทฺวาเรสุปิ เอเสว นโย.
    อยํ ปน วิเสโส:- โสตทฺวารสฺมึ หิ สทฺทารมฺมณสฺส วตฺถุภูตํ
สงฺขปณวาทิตูริยภณฺฑํ อนามาสํ อามสนฺตสฺส, ฆานทฺวาเร คนฺธารมฺมณสฺส วตฺถุภูตํ
คนฺธมาลาทึ, ชิวฺหาทฺวาเร รสารมฺมณสฺส วตฺถุภูตํ มจฺฉมํสาทึ, กายทฺวาเร
โผฏฺฐพฺพารมฺมณสฺส วตฺถุภูตํ วตฺถตูลกปาวาราทึ, ๒- มโนทฺวาเร ปญฺญตฺติวเสน
ธมฺมารมฺมณภูตํ สปฺปิเตลมธุผาณิตาทึ อามสนฺตสฺส กายทุจฺจริตํ เวทิตพฺพํ.
สงฺเขปโต ปเนตฺถ ฉสุ ทฺวาเรสุ กายวีติกฺกโม กายทุจฺจริตํ, วจีวีติกฺกโม
วจีทุจฺจริตํ, มโนวีติกฺกโม มโนทุจฺจริตนฺติ ตีเณว ทุจฺจริตานิ โหนฺติ.
    อยํ ปน ภิกฺขุ อตฺตโน ภาวนาปฏิสงฺขาเน ฐิโต อิมานิ ทุจฺจริตานิ ๓-
สุจริตํ กตฺวา วิปริณาเมติ. ๔- กถํ? จกฺขุทฺวาเร ตาว อิฏฺฐารมฺมเณ อาปาถํ
คเต กายงฺควาจงฺคานิ อจาเลตฺวา รูปารมฺมณํ วิปสฺสนํ ปฏฺฐาปยโต มโนสุจริตํ
โหติ, วิปสฺสนาสหคเตน จิตฺเตน ขยธมฺมํ วยธมฺมนฺติ ภณนฺตสฺส วจีสุจริตํ,
"อนามาสภณฺฑํ เอตนฺ"ติ อนามสนฺตสฺส กายสุจริตํ. เสสทฺวาเรสุปิ เอเสว
นโย. เอวํ อิมินา วิตฺถารโต อฏฺฐารส สุจริตานิ โหนฺติ. สงฺเขปโต ปเนตฺถาปิ
@เชิงอรรถ:  สี. อปทุฏฺฐจิตฺโต    สี.,ก. จีวราทึ    สี.,ก. สุจริตานิ    สี.,ก. จรติ
ฉสุ ทฺวาเรสุ กายสํวโร กายสุจริตํ, วจีสํวโร วจีสุจริตํ, มโนสํวโร
มโนสุจริตนฺติ ตีเณว สุจริตานิ โหนฺติ, เอวํ อินฺทฺริยสํวโร ตีณิ สุจริตานิ
ปริปูเรตีติ เวทิตพฺโพ. เอตฺตาวตา สีลานุรกฺขิตํ อินฺทฺริยสํวรสีลํ กถิตํ.
    กายทุจฺจริตํ ปหายาติอาทีสุ ติวิธํ กายทุจฺจริตํ, จตุพฺพิธํ วจีทุจฺจริตํ,
ติวิธํ มโนทุจฺจริตํ. ตสฺส ปฏิปกฺขวเสน กายสุจริตาทีนิ เวทิตพฺพานิ. เอตฺตาวตา
กายสํวรวจีสํวเรหิ ปาติโมกฺขสีลํ, มโนสํวเรน ตีณิ สีลานีติ จตุปาริสุทฺธิสีลํ
กถิตํ โหติ. สกเล ปน อิมสฺมึ สุตฺเต สุจริตมูลกา สติปฏฺฐานา โลกุตฺตรมิสฺสกา,
สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ มูลภูตา สติปฏฺฐานา ปุพฺพภาคา, เตปิ สติปฏฺฐานมูลกา
โพชฺฌงฺคา ปุพฺพภาคาว. วิชฺชาวิมุตฺติมูลกา ปน โลกุตฺตราว กถิตาติ เวทิตพฺพา.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๒๑๒-๒๑๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=4606&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=4606&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=394              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=19&A=2334              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=19&A=1998              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=19&A=1998              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_19

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]