ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                         ๓. โลกสุตฺตวณฺณนา
     [๒๓] ตติเย โลโกติ ทุกฺขสจฺจํ. อภิสมฺพุทฺโธติ ญาเณน ๔- ปจฺจกฺโข กโต.
โลกสฺมาติ ทุกฺขสจฺจโต. ปหีโนติ มหาโพธิมณฺเฑ อรหตฺตมคฺคญาเณน ปหีโน.
ตถาคตสฺส ภาวิตาติ ตถาคเตน ภาวิตา.
     เอวํ เอตฺตเกน ฐาเนน ๕- จตูหิ สจฺเจหิ อตฺตโน พุทฺธภาวํ ๖- กเถตฺวา อิทานิ
ตถาคตภาวํ กเถตุํ ยํ ภิกฺขเวติอาทิมาห. ตตฺถ ทิฏฺฐนฺติ รูปายตนํ. สุตนฺติ
สทฺทายตนํ. มุตนฺติ ปตฺวา คเหตพฺพโต คนฺธายตนํ รสายตนํ โผฏฺฐพฺพายตนํ. ๗-
วิญฺญาตนฺติ สุขทุกฺขาทิธมฺมารมฺมณํ. ปตฺตนฺติ ปริเยสิตฺวา วา อปริเยสิตฺวา วา
ปตฺตํ. ปริเยสิตนฺติ ปตฺตํ วา อปฺปตฺตํ วา ปริเยสิตํ. อนุวิจริตํ มนสาติ จิตฺเตน
อนุสญฺจริตํ. ๘-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สมฺผนฺติ ปลาปกถํ           ก. มิโคติ มิคสทิโส
@ สี. ถาวรภาวโต ถิรภาวโต        ฉ. ญาโต
@ ม. การเณน                   ม. อนุพุทฺธกิจฺจํ
@ สี. คนฺธรสโผฏฺฐพฺพายตนํ          ม. อนุวิจริตํ
     ตถาคเตน อภิสมฺพุทฺธนฺติ อิมินา เอตํ ทสฺเสติ:- ยํ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ
อิมสฺส สเทวกสฺส โลกสฺส นีลํ ปีตกนฺติอาทิ รูปารมฺมณํ จกฺขุทฺวาเร
อาปาถํ อาคจฺฉติ, "อยํ สตฺโต อิมสฺมึ ขเณ อิมนฺนาม รูปารมฺมณํ ทิสฺวา
สุมโน วา ทุมฺมโน วา มชฺฌตฺโต วา ชาโต"ติ สพฺพํ ตํ ตถาคตสฺส เอวํ
อภิสมฺพุทฺธํ. ตถา ยํ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ อิมสฺส สเทวกสฺส โลกสฺส เภริสทฺโท
มุทิงฺคสทฺโทติอาทิ สทฺทารมฺมณํ โสตทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, มูลคนฺโธ
ตจคนฺโธติอาทิ คนฺธารมฺมณํ ฆานทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, มูลรโส
คนฺธรโสติอาทิ รสารมฺมณํ ชิวฺหาทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, กกฺขฬํ มุทุกนฺติอาทิ
ปฐวีธาตุเตโชธาตุวาโยธาตุเภทํ โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ กายทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ,
"อยํ สตฺโต อิมสฺมึ ขเณ อิมนฺนาม โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ ผุสิตฺวา สุมโน วา
ทุมฺมโน วา มชฺฌตฺโต วา ชาโต"ติ สพฺพํ ตํ ตถาคตสฺส เอวํ อภิสมฺพุทฺธํ.
ตถา ยํ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ อิมสฺส สเทวกสฺส โลกสฺส สุขทุกฺขาทิเภทํ
ธมฺมารมฺมณํ มโนทฺวารสฺส อาปาถํ อาคจฺฉติ, "อยํ สตฺโต อิมสฺมึ ขเณ อิมนฺนาม
ธมฺมารมฺมณํ วิชานิตฺวา สุมโน วา ทุมฺมโน วา มชฺฌตฺโต วา ชาโต"ติ สพฺพํ
ตํ ตถาคตสฺส เอวํ อภิสมฺพุทฺธํ. ยญฺหิ ภิกฺขเว อิเมสํ สพฺพสตฺตานํ ทิฏฺฐํ สุตํ
มุตํ วิญฺญาตํ, ตตฺถ ตถาคเตน  อทิฏฺฐํ วา อสุตํ วา อมุตํ วา อวิญฺญาตํ
วา นตฺถิ, อิมสฺส ปน มหาชนสฺส ปริเยสิตฺวา อปฺปตฺตมฺปิ อตฺถิ, อปริเยสิตฺวา
อปฺปตฺตมฺปิ อตฺถิ, ปริเยสิตฺวา ปตฺตมฺปิ อตฺถิ, อปริเยสิตฺวา ปตฺตมฺปิ อตฺถิ,
สพฺพํปิ ตถาคตสฺส อปฺปตฺตนฺนาม นตฺถิ ญาเณน อสจฺฉิกตํ.
     ตสฺมา ตถาคโตติ วุจฺจตีติ ยํ ยถา โลเกน คตํ, ตสฺส ตเถว คตตฺตา
ตถาคโตติ วุจฺจติ. ปาลิยํ ปน "อภิสมฺพุทฺธนฺ"ติ วุตฺตํ, ตํ ตถาคตสทฺเทน ๑-
เอกตฺถํ. อิมินา นเยน สพฺพวาเรสุ ตถาคโตติ นิคมสฺส อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ตสฺส ยุตฺติ
เอกปุคฺคลวณฺณนายํ ตถาคตสทฺทวิตฺถาเรน วุตฺตาเยว. อปิเจตฺถ อญฺญทตฺถูติ
เอกํสตฺเถ นิปาโต. ทกฺตีติ ทโส. วสํ วตฺเตตีติ วสวตฺตี.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. คตสทฺเทน
     สพฺพโลกํ อภิญฺญายาติ ๑- เตธาตุกโลกสนฺนิวาสํ ชานิตฺวา. สพฺพํ โลเก
ยถาตถนฺติ ตสฺมึ เตธาตุกโลกสนฺนิวาเส ยงฺกิญฺจิ เนยฺยํ, สพฺพํ ตํ ยถาตถํ
อวิปรีตํ ชานิตฺวา. วิสํยุตฺโตติ จตุนฺนํ โยคานํ ปหาเนน วิสํยุตฺโต. อนูปโยติ ๒-
ตณฺหาทิฏฺฐิอุปเยหิ วิรหิโต. สพฺพาภิภูติ รูปาทีนิ สพฺพารมฺมณานิ อภิภวิตฺวา
ฐิโต. ธีโรติ ธิติสมฺปนฺโน. สพฺพคนฺถปฺปโมจโนติ สพฺเพ จตฺตาโรปิ คนฺเถ โมเจตฺวา
ฐิโต. ผุฏฺฐสฺสาติ ผุฏฺฐา อสฺส. อิทญฺจ กรณตฺเถ สามิวจนํ. ปรมา สนฺตีติ นิพฺพานํ.
ตญฺหิ เตน ญาณผุสเนน ผุฏฺฐํ. เตเนวาห นิพฺพานํ อกุโตภยนฺติ. อถวา ปรมา สนฺตีติ
อุตฺตมา สนฺติ. กตรา สาติ? นิพฺพานํ. ยสฺมา ปน นิพฺพาเน กุโตจิ ภยํ นตฺถิ,
ตสฺมา ตํ อกุโตภยนฺติ วุจฺจติ. วิมุตฺโต อุปธิสงฺขเยติ อุปธิสงฺขยสงฺขาเต
นิพฺพาเน ตทารมฺมณาย ผลวิมุตฺติยา วิมุตฺโต. สีโห อนุตฺตโรติ ปริสฺสยานํ
สหนฏฺเฐน กิเลสานญฺจ หึสนฏฺเฐน ๓- ตถาคโต อนุตฺตโร สีโห นาม. พฺรหฺมนฺติ
เสฏฺฐํ. อิตีติ เอวํ ตถาคตสฺส คุเณ ชานิตฺวา. สงฺคมฺมาติ สมาคนฺตฺวา. นนฺติ
ตถาคตํ. นํ นมสฺสนฺตีติ ตํ ตถาคตํ เต สรณํ คตา นมสฺสนฺติ. อิทานิ ยํ
วทนฺตา เต นมสฺสนฺติ, ตํ ทสฺเสตุํ ทนฺโตติอาทิ วุตฺตํ. ตํ อุตฺตานตฺถเมวาติ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๓๐๑-๓๐๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=6968&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=6968&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=23              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=21&A=596              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=21&A=616              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=21&A=616              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_21

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]