[822] Tattha katamaṃ kammassakataṃ ñāṇaṃ atthi dinnaṃ atthi
yiṭṭhaṃ atthi hutaṃ atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalavipāko atthi
ayaṃ loko atthi paro loko atthi mātā atthi pitā atthi
sattā opapātikā atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā
sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā pavedentīti yā evarūpā paññā pajānanā .pe.
Amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ vuccati kammassakataṃ ñāṇaṃ
ṭhapetvā saccānulomikaṃ ñāṇaṃ sabbāpi sāsavā kusalā paññā
kammassakataṃ ñāṇaṃ . tattha katamaṃ saccānulomikaṃ ñāṇaṃ rūpaṃ
aniccanti vā vedanā aniccāti vā saññā aniccāti vā saṅkhārā
aniccāti vā viññāṇaṃ aniccanti vā yā evarūpī anulomikā
khanti diṭṭhi ruci muti pekkhā dhammanijjhānakkhanti idaṃ vuccati
saccānulomikaṃ ñāṇaṃ . catūsu maggesu paññā maggasamaṅgissa
ñāṇaṃ. Catūsu phalesu paññā phalasamaṅgissa ñāṇaṃ.
[823] Maggasamaṅgissa ñāṇaṃ dukkhepetaṃ ñāṇaṃ dukkhasamudayepetaṃ
ñāṇaṃ dukkhanirodhepetaṃ ñāṇaṃ dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ
ñāṇaṃ . tattha katamaṃ dukkhe ñāṇaṃ dukkhaṃ ārabbha yā uppajjati
paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ
vuccati dukkhe ñāṇaṃ . dukkhasamudayaṃ ārabbha .pe. dukkhanirodhaṃ
ārabbha .pe. dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ ārabbha yā uppajjati
paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ
vuccati dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ.
[824] Kāmāvacarakusalābyākate paññā kāmāvacarā
paññā rūpāvacarakusalābyākate paññā rūpāvacarā paññā
arūpāvacarakusalābyākate paññā arūpāvacarā paññā
catūsu maggesu catūsu phalesu paññā apariyāpannā paññā.
[825] Tattha katamaṃ dhamme ñāṇaṃ catūsu maggesu catūsu phalesu
paññā dhamme ñāṇaṃ . so iminā dhammena ñātena diṭṭhena
pattena viditena pariyogāḷhena atītānāgate nayaṃ neti ye hi
keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā dukkhaṃ abbhaññiṃsu
dukkhasamudayaṃ abbhaññiṃsu dukkhanirodhaṃ abbhaññiṃsu dukkhanirodhagāminiṃ
paṭipadaṃ abbhaññiṃsu imaññeva te dukkhaṃ abbhaññiṃsu imaññeva
te dukkhasamudayaṃ abbhaññiṃsu imaññeva te dukkhanirodhaṃ abbhaññiṃsu
imaññeva te dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññiṃsu ye hi keci
anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā dukkhaṃ abhijānissanti
dukkhasamudayaṃ abhijānissanti dukkhanirodhaṃ abhijānissanti
dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhijānissanti imaññeva te dukkhaṃ
abhijānissanti imaññeva te dukkhasamudayaṃ abhijānissanti
imaññeva te dukkhanirodhaṃ abhijānissanti imaññeva te
dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhijānissantīti yā tattha paññā
pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ vuccati
anvaye ñāṇaṃ.
{825.1} Tattha katamaṃ paricce ñāṇaṃ idha bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ
cetasā ceto paricca pajānāti sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti
vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ
cittanti pajānāti vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti samohaṃ
vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti
Pajānāti saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāti vikkhittaṃ
vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ
cittanti pajānāti amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti
pajānāti sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti anuttaraṃ
vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ
cittanti pajānāti asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti
vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti avimuttaṃ vā cittaṃ
avimuttaṃ cittanti pajānātīti yā tattha paññā pajānanā .pe.
Amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ vuccati paricce ñāṇaṃ .
Ṭhapetvā dhamme ñāṇaṃ anvaye ñāṇaṃ paricce ñāṇaṃ avasesā
paññā sammatiñāṇaṃ.
[826] Tattha katamā paññā ācayāya no apacayāya kāmāvacarakusale
paññā ācayāya no apacayāya . catūsu maggesu paññā apacayāya
no ācayāya . rūpāvacarārūpāvacarakusale paññā ācayāya
ceva apacayāya ca. Avasesā paññā neva ācayāya no apacayāya.
[827] Tattha katamā paññā nibbidāya no paṭivedhāya yāya
paññāya kāmesu vītarāgo hoti na ca abhiññāyo paṭivijjhati na
ca saccāni ayaṃ vuccati paññā nibbidāya no paṭivedhāya .
Sveva paññāya kāmesu vītarāgo samāno abhiññāyo paṭivijjhati
na ca saccāni ayaṃ vuccati paññā paṭivedhāya no nibbidāya .
Catūsu maggesu paññā nibbidāya ceva paṭivedhāya ca . avasesā
paññā neva nibbidāya no paṭivedhāya.
[828] Tattha katamā hānabhāginī paññā paṭhamassa jhānassa
lābhiṃ kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā
tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā avitakkasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā nibbidāsahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā.
{828.1} Dutiyassa jhānassa lābhiṃ vitakkasahagatā saññāmanasikārā
samudācaranti hānabhāginī paññā tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī
paññā upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī
paññā nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā
nibbedhabhāginī paññā.
{828.2} Tatiyassa jhānassa lābhiṃ pītisahagatā saññāmanasikārā
samudācaranti hānabhāginī paññā tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī
paññā adukkhamasukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī
paññā nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā
nibbedhabhāginī paññā.
{828.3} Catutthassa jhānassa lābhiṃ sukhasahagatā saññā-
manasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā tadanudhammatā
sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā ākāsānañcāyatanasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā nibbidā-
sahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā
Nibbedhabhāginī paññā
{828.4} . ākāsānañcāyatanassa lābhiṃ rūpasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā tadanudhammatā
sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā viññānañcāyatanasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā nibbidā-
sahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā
nibbedhabhāginī paññā.
{828.5} Viññāṇañcāyatanassa lābhiṃ ākāsānañcāyatanasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā tadanudhammatā
sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā ākiñcaññāyatanasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā nibbidā-
sahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā
nibbedhabhāginī paññā.
{828.6} Ākiñcaññāyatanassa lābhiṃ viññāṇañcāyatanasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā tadanudhammatā
sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā nevasaññānāsaññāyatanasahagatā
saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā nibbidā-
sahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā
nibbedhabhāginī paññā.
[829] Tattha katamā catasso paṭisambhidā atthapaṭisambhidā
dhammapaṭisambhidā niruttipaṭisambhidā paṭibhāṇapaṭisambhidā atthe
ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā dhamme ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā tatra
dhammaniruttābhilāpe ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā ñāṇesu ñāṇaṃ
Paṭibhāṇapaṭisambhidā. Imā catasso paṭisambhidā.
[830] Tattha katamā catasso paṭipadā dukkhā paṭipadā
dandhābhiññā paññā dukkhā paṭipadā khippābhiññā paññā
sukhā paṭipadā dandhābhiññā paññā sukhā paṭipadā khippābhiññā
paññā . tattha katamā dukkhā paṭipadā dandhābhiññā paññā
kicchena kasirena samādhiṃ uppādentassa dandhaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa
yā uppajjati paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo
sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati dukkhā paṭipadā dandhābhiññā paññā.
{830.1} Tattha katamā dukkhā paṭipadā khippābhiññā paññā kicchena
kasirena samādhiṃ uppādentassa khippaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā
uppajjati paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati dukkhā paṭipadā khippābhiññā paññā . tattha katamā
sukhā paṭipadā dandhābhiññā paññā akicchena akasirena samādhiṃ
uppādentassa dandhaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā uppajjati paññā
pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati
sukhā paṭipadā dandhābhiññā paññā . tattha katamā sukhā paṭipadā
khippābhiññā paññā akicchena akasirena samādhiṃ uppādentassa
khippaṃ taṇṭhānaṃ abhijānantassa yā uppajjati paññā pajānanā
.pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati sukhā paṭipadā
khippābhiññā paññā. Imā catasso paṭipadā.
[831] Tattha katamāni cattāri ārammaṇāni parittā
parittārammaṇā paññā parittā appamāṇārammaṇā paññā
appamāṇā parittārammaṇā paññā appamāṇā appamāṇārammaṇā
paññā . tattha katamā parittā parittārammaṇā paññā samādhissa
na nikāmalābhissa ārammaṇaṃ thokaṃ pharantassa yā uppajjati paññā
pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati parittā
parittārammaṇā paññā . tattha katamā parittā appamāṇārammaṇā
paññā samādhissa na nikāmalābhissa ārammaṇaṃ vipulaṃ pharantassa
yā uppajjati paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo
sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati parittā appamāṇārammaṇā paññā .
Tattha katamā appamāṇā parittārammaṇā paññā samādhissa
nikāmalābhissa ārammaṇaṃ thokaṃ pharantassa yā uppajjati paññā
pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati
appamāṇā parittārammaṇā paññā . tattha katamā appamāṇā
appamāṇārammaṇā paññā samādhissa nikāmalābhissa ārammaṇaṃ
vipulaṃ pharantassa yā uppajjati paññā pajānanā .pe. amoho
dhammavicayo sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati appamāṇā appamāṇārammaṇā
paññā. Imāni cattāri ārammaṇāni.
[832] Maggasamaṅgissa ñāṇaṃ jarāmaraṇepetaṃ ñāṇaṃ jarāmaraṇasamudayepetaṃ
ñāṇaṃ jarāmaraṇanirodhepetaṃ ñāṇaṃ jarāmaraṇanirodhagāminiyā
Paṭipadāyapetaṃ ñāṇaṃ . tattha katamaṃ jarāmaraṇe ñāṇaṃ jarāmaraṇaṃ
ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo
sammādiṭṭhi idaṃ vuccati jarāmaraṇe ñāṇaṃ . jarāmaraṇasamudayaṃ ārabbha
.pe. jarāmaraṇanirodhaṃ ārabbha .pe. jarāmaraṇanirodhagāminiṃ
paṭipadaṃ ārabbha yā uppajjati paññā pajānanā .pe. amoho
dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ vuccati jarāmaraṇanirodhagāminiyā
paṭipadāya ñāṇaṃ . maggasamaṅgissa ñāṇaṃ jātiyāpetaṃ ñāṇaṃ .pe.
Bhavepetaṃ ñāṇaṃ .pe. upādānepetaṃ ñāṇaṃ .pe. taṇhāyapetaṃ
ñāṇaṃ .pe. vedanāyapetaṃ ñāṇaṃ .pe. phassepetaṃ ñāṇaṃ .pe.
Saḷāyatanepetaṃ ñāṇaṃ .pe. nāmarūpepetaṃ ñāṇaṃ .pe. viññāṇepetaṃ
ñāṇaṃ .pe. saṅkhāresupetaṃ ñāṇaṃ saṅkhārasamudayepetaṃ ñāṇaṃ
saṅkhāranirodhepetaṃ ñāṇaṃ saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ
ñāṇaṃ . tattha katamaṃ saṅkhāresu ñāṇaṃ saṅkhāre ārabbha yā uppajjati
paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ
vuccati saṅkhāresu ñāṇaṃ . saṅkhārasamudayaṃ ārabbha .pe. Saṅkhāranirodhaṃ
ārabbha .pe. saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ ārabbha yā uppajjati
paññā pajānanā .pe. amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi idaṃ
vuccati saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ.
Evaṃ catubbidhena ñāṇavatthu.
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 35 page 443-451.
http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=35&item=822&items=11
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=35&item=822&items=11&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=35&item=822&items=11
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=35&item=822&items=11
Study Atthakatha :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=822
The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=10166
The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=10166
Contents of The Tipitaka Volume 35
http://84000.org/tipitaka/read/?index_35
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
