พระไตรปิฎกเล่มที่ ๘ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ปริวาร

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๘. ภิกขุโนวาทวรรค
๘. ภิกขุโนวาทวรรค
หมวดว่าด้วยการให้โอวาทภิกษุณี
องค์สำหรับลงโทษ
             [๔๕๐] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล
ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษได้ พระพุทธเจ้าข้า”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ ภิกษุณีสงฆ์ฝ่าย
เดียวพึงลงโทษ คือภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น องค์ ๕ คือ
                          ๑. เปิดกายแสดงแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๒. เปิดขาอ่อนแสดงแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๓. เปิดองคชาตแสดงแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๔. เปิดไหล่ทั้งสองแสดงแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. ชักชวนคฤหัสถ์ให้มาคบหารักกับภิกษุณี
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ
คือภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ
คือภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น องค์ ๕ คือ
                          ๑. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ลาภของภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ประโยชน์ของภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้ของภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. ยุยงภิกษุณีทั้งหลายให้แตกกัน
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๖๓๓}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๘. ภิกขุโนวาทวรรค
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ
คือภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น องค์ ๕ คือ
                          ๑. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ลาภของภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ประโยชน์ของภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้ของภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. ชักชวนภิกษุให้มาคบหารักกับภิกษุณี
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น”
องค์สำหรับลงโทษภิกษุณี
             [๔๕๑] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุณีประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล สงฆ์
พึงลงโทษได้ พระพุทธเจ้าข้า”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ สงฆ์พึงลงโทษ
องค์ ๕ คือ
                          ๑. เปิดกายแสดงแก่ภิกษุทั้งหลาย
                          ๒. เปิดขาอ่อนแสดงแก่ภิกษุทั้งหลาย
                          ๓. เปิดองค์กำเนิดแสดงแก่ภิกษุทั้งหลาย
                          ๔. เปิดไหล่ทั้งสองแสดงแก่ภิกษุทั้งหลาย
                          ๕. ชักชวนสตรีคฤหัสถ์ให้มาคบหารักกับภิกษุ
             อุบาลี สงฆ์พึงลงโทษภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล
             อุบาลี สงฆ์พึงลงโทษภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก องค์ ๕ คือ
                          ๑. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ลาภของภิกษุทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ประโยชน์ของภิกษุทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้ของภิกษุทั้งหลาย
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๖๓๔}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๘. ภิกขุโนวาทวรรค
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุทั้งหลาย
                          ๕. ยุยงภิกษุทั้งหลายให้แตกกัน
             อุบาลี สงฆ์พึงลงโทษภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล
             อุบาลี สงฆ์พึงลงโทษภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก คือ
                          ๑. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ลาภของภิกษุทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อไม่ใช่ประโยชน์ของภิกษุทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้ของภิกษุทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุทั้งหลาย
                          ๕. ชักชวนภิกษุณีให้มาคบหารักกับภิกษุ
             อุบาลี สงฆ์พึงลงโทษภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล”
องค์ของภิกษุไม่ควรให้โอวาท
             [๔๕๒] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ไม่ควร
ให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย พระพุทธเจ้าข้า”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ ไม่ควรให้โอวาท
แก่ภิกษุณีทั้งหลาย องค์ ๕ คือ
                          ๑. เป็นอลัชชี
                          ๒. เป็นคนโง่เขลา
                          ๓. ไม่ใช่เป็นปกตัตตะ
                          ๔. เป็นผู้กล่าวประสงค์จะให้เคลื่อนจากศาสนา
                          ๕. ไม่เป็นผู้กล่าวประสงค์จะให้ออกจากอาบัติ
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
องค์ ๕ คือ
                          ๑. เป็นผู้มีความประพฤติทางกายไม่บริสุทธิ์
                          ๒. เป็นผู้มีความประพฤติทางวาจาไม่บริสุทธิ์
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๖๓๕}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๘. ภิกขุโนวาทวรรค
                          ๓. เป็นผู้มีอาชีวะไม่บริสุทธิ์
                          ๔. เป็นคนโง่เขลา ไม่ฉลาด
                          ๕. ถูกซักถาม ไม่อาจตอบข้อซักถาม
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
องค์ ๕ คือ
                          ๑. ประพฤติไม่สมควรทางกาย
                          ๒. ประพฤติไม่สมควรทางวาจา
                          ๓. ประพฤติไม่สมควรทั้งทางกายและวาจา
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. เป็นผู้อยู่คลุกคลีกับภิกษุณีทั้งหลายด้วยการคลุกคลีอันไม่สมควร
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
องค์ ๕ คือ
                          ๑. เป็นอลัชชี
                          ๒. เป็นคนโง่เขลา
                          ๓. ไม่ใช่เป็นปกตัตตะ
                          ๔. เป็นผู้ก่อความบาดหมาง ก่อความทะเลาะ
                          ๕. เป็นผู้ไม่ทำสิกขาให้บริบูรณ์
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่ควรให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
องค์ของภิกษุผู้ไม่ควรรับให้โอวาท
             [๔๕๓] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ไม่
ควรรับให้โอวาทแก่ภิกษุณทั้งหลาย พระพุทธเจ้าข้า”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ ไม่ควรรับให้
โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย องค์ ๕ คือ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๖๓๖}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๘. ภิกขุโนวาทวรรค
                          ๑. ประพฤติไม่สมควรทางกาย
                          ๒. ประพฤติไม่สมควรทางวาจา
                          ๓. ประพฤติไม่สมควรทั้งทางกายและวาจา
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. เป็นผู้อยู่คลุกคลีกับภิกษุณีทั้งหลายด้วยการคลุกคลีอันไม่สมควร
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่ควรรับให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่ควรรับให้โอวาทแก่ภิกษุณี
ทั้งหลาย องค์ ๕ คือ
                          ๑. เป็นอลัชชี              	๒. เป็นคนโง่เขลา
                          ๓. ไม่ใช่เป็นปกตัตตะ  	๔. เป็นผู้กำลังจะเดินทาง
                          ๕. เป็นไข้
             อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่ควรรับให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
องค์ของภิกษุผู้ไม่ควรสนทนาด้วย
             [๔๕๔] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนากับภิกษุผู้
ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล พระพุทธเจ้าข้า”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบ
ด้วยองค์ ๕ องค์ ๕ คือ
                          ๑. ไม่ประกอบด้วยสีลขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๒. ไม่ประกอบด้วยสมาธิขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๓. ไม่ประกอบด้วยปัญญาขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๔. ไม่ประกอบด้วยวิมุตติขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๕. ไม่ประกอบด้วยวิมุตติญาณทัสสนขันธ์อันเป็นอเสขะ
             อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล”
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๖๓๗}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๘. ภิกขุโนวาทวรรค
องค์ของภิกษุผู้ควรสนทนาด้วย
             ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุทั้งหลายควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วย
องค์เท่าไรหนอแล พระพุทธเจ้าข้า”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบ
ด้วยองค์ ๕ องค์ ๕ คือ
                          ๑. ประกอบด้วยสีลขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๒. ประกอบด้วยสมาธิขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๓. ประกอบด้วยปัญญาขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๔. ประกอบด้วยวิมุตติขันธ์อันเป็นอเสขะ
                          ๕. ประกอบด้วยวิมุตติญาณทัสสนขันธ์อันเป็นอเสขะ
             อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล
องค์ของภิกษุผู้ไม่ควรสนทนาด้วย อีกนัยหนึ่ง
             อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อีกอย่าง
องค์ ๕ คือ
                          ๑. ไม่เป็นผู้บรรลุอัตถปฏิสัมภิทา(ปัญญาแตกฉานในอรรถ)
                          ๒. ไม่เป็นผู้บรรลุธัมมปฏิสัมภิทา(ปัญญาแตกฉานในธรรม)
                          ๓. ไม่เป็นผู้บรรลุนิรุตติปฏิสัมภิทา(ปัญญาแตกฉานในนิรุกติ)
                          ๔. ไม่เป็นผู้บรรลุปฏิภาณปฏิสัมภิทา(ปัญญาแตกฉานในปฏิภาณ)
                          ๕. ไม่พิจารณาจิตตามที่หลุดพ้นแล้ว
             อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล
องค์ของภิกษุผู้ควรสนทนาด้วย
             อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ องค์ ๕ คือ
                          ๑. เป็นผู้บรรลุอัตถปฏิสัมภิทา
                          ๒. เป็นผู้บรรลุธัมมปฏิสัมภิทา
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๖๓๘}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ]
                                                                 ๙. อุพพาหิกวรรค
                          ๓. เป็นผู้บรรลุนิรุตติปฏิสัมภิทา
                          ๔. เป็นผู้บรรลุปฏิภาณปฏิสัมภิทา
                          ๕. พิจารณาจิตตามที่หลุดพ้นแล้ว
             อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล”
ภิกขุโนวาทวรรคที่ ๘ จบ
หัวข้อประจำวรรค
             ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ ภิกษุณีพึงลงโทษอีก ๒ นัย
ลงโทษภิกษุณี ๓ นัย ไม่ให้โอวาท
ไม่ให้โอวาทอีก ๒ นัย ไม่รับให้โอวาทที่ตรัสไว้ ๒ นัย
ภิกษุผู้ควรสนทนาที่ตรัสไว้ ๒ นัย

                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๖๓๓-๖๓๙.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=8&siri=113
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=8&A=11578&Z=11733
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=8&i=1202
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=8&item=1202&items=6
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=8&item=1202&items=6
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu8
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/pli-tv-pvr17/en/brahmali#pli-tv-pvr17:147.0
https://suttacentral.net/pli-tv-pvr17/en/horner-brahmali#Prv.17.8