บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

หน้าที่ ๓๕๓.

อุฏฺฐานวิริยาธิคเตหีติ อุฏฺฐานสงฺขาเตน วิริเยน อธิคเตหิ. พาหาพลปริจิเตหีติ พาหาพเลน ปริจิเตหิ วฑฺฒิเตหิ. เสทาวกฺขิตฺเตหีติ อวกฺขิตฺตเสเทหิ, เสทํ มุญฺจิตฺวา วายาเมน ปโยเคน สมธิคเตหีติ ^๑- อตฺโถ. ธมฺมิเกหีติ ธมฺมยุตฺเตหิ. ธมฺมลทฺเธหีติ ทสกุสลกมฺมปถธมฺเม อโกเปตฺวา ลทฺเธหิ. ปตฺตกมฺมานีติ ยุตฺตกมฺมานิ อนุจฺฉวิกกมฺมานิ. สุเขตีติ สุขิตํ กโรติ. ปีเณตีติ ปีณิตํ พลสมฺปนฺนํ กโรติ. ฐานํ คตํ โหตีติ การณคตํ โหติ. กึ ปน ตนฺติ? จตูสุ ปตฺตกมฺเมสุ เอกํ โภเคหิ กตฺตพฺพํ กมฺมํ โภคชาตเมว ฐานํ คตํ. ปตฺตคตนฺติ ยุตฺตปฺปตฺตฏฺฐานคตํ. อายตนโส ปริภุตฺตนฺติ การเณเนว ปริภุตฺตํ โภคชาตํ โหติ. ปริโยธาย วตฺตตีติ ปิทหิตฺวา วตฺตติ. ยถา อคฺคิอาทีหิ อุปฺปนฺนาสุ อาปทาสุ, เอวํ อาทิตฺตเคหนิพฺพาปนาทีนํ อตฺถาย ธนปริจฺจาคํ กตฺวา ตาสํ อาปทานํ มคฺคํ ปิทหติ นิวาเรติ. โสตฺถึ อตฺตานํ กโรตีติ นิรุปทฺทวํ เขมํ อตฺตานํ กโรติ. ญาติพลินฺติ ญาตกานํ พลึ. อติถิพลินฺติ อาคนฺตุกานํ พลึ. ปุพฺพเปตพลินฺติ ปรโลกคตานํ ญาตกานํ พลึ. ราชพลินฺติ รญฺโญ กตฺตพฺพยุตฺตกํ ราชพลึ. เทวตาพลินฺติ เทวตานํ กตฺตพฺพพลึ. สพฺพเมตํ เตสํ เตสํ ยถานุจฺฉวิกวเสน ทาตพฺพทานสฺส อธิวจนํ. ขนฺติโสรจฺเจ นิวิฏฺฐาติ อธิวาสนกฺขนฺติยญฺจ สุสีลตาย จ นิวิฏฺฐา. เอกมตฺตานํ ทเมนฺตีติ เอกํ อตฺตโนว อตฺตภาวํ อินฺทฺริยทเมน ทเมนฺติ. สเมนฺตีติ อตฺตโน จิตฺตํ กิเลสวูปสมเนน สเมนฺติ. ปรินิพฺพาเปนฺตีติ กิเลสปรินิพฺพาเนเนว ปรินิพฺพาเปนฺติ. อุทฺธคฺคิกนฺติอาทีสุ อุปรูปริภูมีสุ ผลทานวเสน อุทฺธมคฺคมสฺสาติ อุทฺธคฺคิกา. สคฺคสฺส หิตาติ ตตฺรุปปตฺติชนนโต ^๒- โสวคฺคิกา. นิพฺพตฺตฏฺฐาเน สุโข วิปาโก อสฺสาติ สุขวิปากา. สุฏฺฐุ อคฺคานํ ทิพฺพวณฺณาทีนํ ทสนฺนํ วิเสสานํ นิพฺพตฺตนโต สคฺคสํวตฺตนิกา, เอวรูปํ ทกฺขิณํ ปติฏฺฐาเปตีติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. สํหเตหีติ, ก. สมคเตหีติ ^๒ ม. หิตา ตตฺรฺปปตฺติชนกา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๔.

อริยธมฺเม ฐิโตติ ปญฺจสีลธมฺเม ปติฏฺฐิโต. เปจฺจ สคฺเค ปโมทตีติ ปรโลกํ คนฺตฺวา ยตฺถ สคฺเค ปฏิสนฺธึ คณฺหาติ, ตตฺถ โมทติ. โสตาปนฺนสกทาคามิโน วา โหนฺตุ อนาคามี ^๑- วา สพฺเพสํ อยํ ปฏิปทา ลพฺภเตวาติ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๓๕๓-๓๕๔. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=8166&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=8166&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=61 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=21&A=1758 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=21&A=1783 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=21&A=1783 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_21