อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

หน้าที่ ๑๗๙.
สภาเย วา ตสฺส สมฺมุเข นครทฺวารมูเล วา เตสํเยว หตฺถปาเส
วา อรุณํ ๑- อุฏฺฐาเปตพฺพํ ฯ อปริกฺขิตฺโตติ อิมินา ตสฺเสว คามสฺส
นานูปจารตา ทสฺสิตา ฯ เอเตเนวูปาเยน สพฺพตฺถ เอกูปจารตา จ
นานูปจารตา จ เวทิตพฺพา ฯ ปาลิยํ ปน คาโม เอกูปจาโร
นามาติ เอวํ อาทิมฺหิ อชฺโฌกาโส เอกูปจาโร นามาติ เอวํ
อนฺเต จ เอกเมว มาติกาปทํ อุทฺธริตฺวา ปทภาชนํ วิตฺถาริตํ ฯ
ตสฺมา ตสฺเสว ปทสฺสานุสาเรน สพฺพตฺถ ปริกฺเขปาทิวเสน
เอกูปจารตา อปริกฺเขปาทิวเสน นานูปจารตา จ เวทิตพฺพา ฯ
     {๔๘๐-๔๘๑} นิเวสนาทีสุ โอวรกาติ คพฺภานํเยเวตํ ปริยายวจนํ ฯ หตฺถปาสา
วาติ คพฺภสฺส วา ฆรสฺส วา หตฺถปาสา ฯ ทฺวารมูเล วาติ
สพฺเพสํ สาธารเณ ฆรทฺวารมูเล วา ฯ หตฺถปาสา วาติ คพฺภสฺส
วา ฆรสฺส วา ฆรทฺวารมูลสฺส วา หตฺถปาสา ฯ {๔๘๒-๔๘๗} อุทฺโทสิโตติ
ยานาทีนํ ภณฺฑานํ สาลา ฯ อิโต ปฏฺฐาย นิเวสเน วุตฺตนเยเนว
วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ อฏฺโฏติ ปฏิราชาทิปฏิพาหนตฺถํ อิฏฺฐกาหิ
กโต พหลภิตฺติโก จตุปฺปญฺจภูมิโก ปฏิสฺสยวิเสโส ฯ มาโลติ
เอกกูฏสงฺคหิโต จตุรสฺสปาสาโท ฯ ปาสาโทติ ทีฆปาสาโท ฯ
หมฺมิยนฺติ มุณฺฑจฺฉทนปาสาโท ฯ {๔๘๙} สตฺตพฺภนฺตราติ เอตฺถ เอตํ
อพฺภนฺตรํ อฏฺฐวีสติหตฺถํ โหติ ฯ สตฺโถติ สเจ สตฺโถ คจฺฉนฺโต
คามํ วา นทึ วา ปริยาทยิตฺวา ติฏฺฐติ อนฺโต ปวิฏฺเฐน สทฺธึ
เอกาพทฺโธ หุตฺวา โอรญฺจ ปารญฺจ ผริตฺวา ฐิโต โหติ
@เชิงอรรถ: ๑. ปุํลิงฺโค กาตพฺโพ ฯ อิโต ปเรสุปิ ตเถว กาตพฺพํ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘๐.
สตฺถปริหาโรว ลพฺภติ ฯ อถ คาเม วา นทิยา วา ปริยาปนฺโน โหติ
อนฺโต ปวิฏฺโฐ สตฺโถ คามปริหาโร เจว นทีปริหาโร จ
ลพฺภติ ฯ สเจ วิหารสีมํ อติกฺกมิตฺวา ติฏฺฐติ อนฺโตสีมายํ จีวรํ
โหติ ตตฺถ วิหารํ คนฺตฺวา วสิตพฺพํ ฯ สเจ พหิสีมายํ จีวรํ โหติ
สตฺถสมีเปเยว วสิตพฺพํ ฯ สเจ คจฺฉนฺโต สกเฏ วา ภคฺเค
โคเณ วา นฏฺเฐ อนฺตรา ฉิชฺชติ ยสฺมึ โกฏฺฐาเส จีวรํ
นิกฺขิตฺตํ ตตฺถ วสิตพฺพํ ฯ {๔๙๐} เอกกุลสฺส เขตฺเต หตฺถปาโส นาม
จีวรสฺส หตฺถปาโสเยว ฯ นานากุลสฺส เขตฺเต หตฺถปาโส นาม
เขตฺตทฺวารสฺส หตฺถปาโส ฯ อปริกฺขิตฺเต จีวรสฺเสว หตฺถปาโสว ฯ
     {๔๙๑-๔๙๒} ธญฺญกรณนฺติ ขลํ วุจฺจติ ฯ อาราโมติ ปุปฺผาราโม ผลาราโม
วา ฯ ทฺวีสุปิ เขตฺเต วุตฺตสทิโสว วินิจฺฉโย ฯ วิหาโรติ
นิเวสนสทิโสว วินิจฺฉโย ฯ รุกฺขมูเล อนฺโตฉายายนฺติ ฉายาย
ผุฏฺโฐกาสสฺส อนฺโตเยว ฯ วิรลสาขสฺส ปน รุกฺขสฺส อาตเปน
ผุฏฺโฐกาเส ฐปิตํ นิสฺสคฺคิยเมว โหติ ฯ ตสฺมา ตาทิสสฺส
สาขาฉายาย วา ขนฺธจฺฉายาย วา ฐเปตพฺพํ ฯ สเจ สาขาย วา
วิฏเป วา ฐเปติ อุปริ อญฺญสฺส สาขาฉายาย ผุฏฺโฐกาเสเยว
ฐเปตพฺพํ ฯ ขุชฺชรุกฺขสฺส ฉายา ทูรํ คจฺฉติ ฉายาย ฯ ฆนฏฺฐาเน
ฐเปตุํ วฏฺฏติเยว ฯ อิธาปิ หตฺถปาโส จีวรหตฺถปาโสเยว ฯ อคามเก
อรญฺเญติ อคามกํ นาม อรญฺญํ วิชฺฌาฏวีอาทีสุ วา สมุทฺทมชฺเฌ
วา มจฺฉพนฺธานํ อคมนปเถสุ ทีปเกสุ ลพฺภติ ฯ สมนฺตา
สตฺตพฺภนฺตราติ มชฺเฌ ฐิตสฺส สพฺพทิสาสุ สตฺตพฺภนฺตรา วินิพฺเพเธน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘๑.
จุทฺทส โหนฺติ ฯ มชฺเฌ นิสินฺโน ปุรตฺถิมาย วา ปจฺฉิมาย วา
ทิสาย ปริยนฺเต ฐิตจีวรํ รกฺขติ ฯ สเจ ปน อรุณุคฺคมนสมเย
เกสคฺคมตฺตํปิ ปุรตฺถิมทิสํ คจฺฉติ ปจฺฉิมาย ทิสาย จีวรํ
นิสฺสคฺคิยํ โหติ ฯ เอส นโย อิตรสฺมึ ฯ อุโปสถกาเล ปน
ปริสปริยนฺเต นิสินฺนภิกฺขุโต ปฏฺฐาย สตฺตพฺภนฺตรสีมา โสเธตพฺพา ฯ
ยตฺตกํ ภิกฺขุสงฺโฆ วฑฺฒติ สีมาปิ ตตฺตกํ วฑฺฒติ ฯ
     {๔๙๕} อนิสฺสชฺชิตฺวา ปริภุญฺชติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถ สเจ
ปธานิโก ภิกฺขุ สพฺพรตฺตึ ปธานมนุยุญฺชิตฺวา ปจฺจูสสมเย
นหายิสฺสามีติ นิกฺขมติ ตีณิปิ จีวรานิ นทีตีเร ฐเปตฺวา นทึ
โอตรติ นหายนฺตสฺเสว จสฺส อรุณํ อุฏฺฐหติ กึ กาตพฺพํ โส
หิ ยทิ อุตฺตริตฺวา จีวรํ นิวาเสติ นิสฺสคฺคิยํ จีวรํ อนิสฺสชฺชิตฺวา
ปริภุญฺชนปจฺจยา ทุกฺกฏํ อาปชฺชติ อถ นคฺโค คจฺฉติ เอวํปิ
ทุกฺกฏํ อาปชฺชตีติ ฯ น อาปชฺชติ โส หิ ยาว อญฺญํ ภิกฺขุํ
ทิสฺวา วินยกมฺมํ น กโรติ ตาว เตสํ จีวรานํ อปริโภคารหตฺตา
นฏฺฐจีวรฏฺฐาเน ฐิโต โหติ นฏฺฐจีวรสฺส จ อกปฺปิยํ นาม
นตฺถิ ตสฺมา เอกํ นิวาเสตฺวา เทฺว หตฺเถน คเหตฺวา วิหารํ
คนฺตฺวา วินยกมฺมํ กาตพฺพํ ฯ สเจ ทูเร วิหาโร โหติ อนฺตรามคฺเค
มนุสฺสา สญฺจรนฺติ เต ทิสฺวา เอกํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวา
เอกํ อํสกูเฏ ฐเปตฺวา คนฺตพฺพํ ฯ สเจ วิหาเร สภาคํ ภิกฺขุํ น ปสฺสติ
ภิกฺขาจารํ คตา โหนฺติ สงฺฆาฏึ พหิคาเม ฐเปตฺวา สนฺตรุตฺตเรน
อาสนสาลํ คนฺตฺวา วินยกมฺมํ กาตพฺพํ ฯ สเจ พหิคาเม โจรภยํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘๒.
โหติ ปารุปิตฺวา คนฺตพฺพํ ฯ สเจ อาสนสาลา สมฺพาธา โหติ
ชนากิณฺณา น สกฺกา เอกมนฺเต จีวรํ อปเนตฺวา วินยกมฺมํ
กาตุํ เอกํ ภิกฺขุํ อาทาย พหิคามํ คนฺตฺวา วินยกมฺมํ กตฺวา
จีวรานิ ปริภุญฺชิตพฺพานิ ฯ สเจ ภิกฺขู ทหรานํ หตฺเถ ปตฺตจีวรํ
ทตฺวา มคฺคํ คจฺฉนฺตา ปจฺฉิเม ยาเม สยิตุกามา โหนฺติ อตฺตโน
อตฺตโน จีวรํ หตฺถปาเส กตฺวาว สยิตพฺพํ ฯ สเจ คจฺฉนฺตานํเยว
อสมฺปตฺเตสุ ทหเรสุ อรุโณ อุคฺคจฺฉติ จีวรานิ นิสฺสคฺคิยานิ
โหนฺติ ฯ นิสฺสโย ปน น ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ ทหรานํปิ
ปุรโต คจฺฉนฺตานํ เถเรสุ อสมฺปตฺเตสุปิ เอเสว นโย ฯ มคฺคํ
วิรชฺฌิตฺวา อรญฺเญ อญฺญมญฺญํ อปสฺสนฺเตสุปิ เอเสว นโย ฯ
สเจ ปน ทหรา มยํ ภนฺเต มุหุตฺตํ สยิตฺวา อสุกสฺมึ
นาม โอกาเส ตุมฺเห สมฺปาปุณิสฺสามาติ วตฺวา ยาว อรุณุคฺคมนา
สยนฺติ จีวรํ นิสฺสคฺคิยํ โหติ นิสฺสโย จ ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ
ทหเร อุยฺโยเชตฺวา เถเรสุ สยนฺเตสุปิ เอเสว นโย ฯ เทฺวธาปถํ
ทิสฺวา เถรา อยํ มคฺโคติ ทหรา อยํ มคฺโคติ วตฺวา อญฺญมญฺญสฺส
วจนํ อคฺคเหตฺวา คตาว สห อรุณสฺส อุคฺคมนาปิ ๑- จีวรานิ
นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ นิสฺสโย จ ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ สเจ ทหรา
มคฺคโต โอกฺกมฺม อนฺโตอรุเณเยว นิวตฺติสฺสามาติ เภสชฺชตฺถาย
คามํ ปวิสิตฺวา อาคจฺฉนฺติ อสมฺปตฺตานํเยว จ เตสํ อรุโณ
อุคฺคจฺฉติ จีวรานิ นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ นิสฺสโย ปน น
@เชิงอรรถ: ๑. อุคฺคมเนน ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘๓.
ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ สเจ ปน เธนุภเยน วา สุนขภเยน วา มุหุตฺตํ
ฐตฺวา คมิสฺสามาติ ฐตฺวา วา นิสีทิตฺวา วา คจฺฉนฺติ อนฺตรามคฺเค
อรุเณ อุคฺคเต จีวรานิ จ นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ นิสฺสโย จ
ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ สเจ อนฺโตอรุเณเยว อาคมิสฺสามาติ อนฺโตสีมาย
คามํ ปวิฏฺฐานํ อนฺตรา อรุณํ อุคฺคจฺฉติ เนว จีวรานิ
นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ น นิสฺสโย ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ สเจ ปน
วิภายตุ วา มา วาติ นิสีทนฺติ อรุเณ อุคฺคเตปิ น จีวรานิ
นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ นิสฺสโย ปน ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ เย ปน
อุปสมฺปทาทิกมฺมตฺถาย อนฺโตอรุเณเยว อาคมิสฺสามาติ สอุสฺสาเหเนว
พหิอุปจารสีมาย มาลกํ ปวิสนฺติ ตตฺถ อรุณํ อุฏฺฐหติ จีวรํ
นิสฺสคฺคิยํ นิสฺสโย ปน น ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ ตเมว อนฺโตอุปจารสีมาย
มาลกํ ปวิสนฺติ อรุเณ อุคฺคเต จีวรํ น นิสฺสคฺคิยํ
นิสฺสโย น ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ เย จ อนฺโตอรุเณเยว อาคมิสฺสามาติ
สามนฺตวิหารํ ธมฺมสฺสวนตฺถาย สอุสฺสาหา คจฺฉนฺติ อนฺตรามคฺเคเยว
จ เนสํ อรุณํ อุคฺคจฺฉติ จีวรานิ นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ
นิสฺสโย ปน น ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ สเจ ธมฺมคารเวน ยาว
ปริโยสานํ สุตฺวาว คมิสฺสามาติ นิสีทนฺติ สห อรุณสฺส อุคฺคมนา
จีวรานิปิ นิสฺสคฺคิยานิ โหนฺติ นิสฺสโยปิ ปฏิปฺปสฺสมฺภติ ฯ
เถเรน ทหรํ จีวรํ โธวนตฺถาย คามนฺตรํ เปเสนฺเตน อตฺตโน
จีวรํ ปจฺจุทฺธริตฺวาว ทาตพฺพํ ฯ ทหรสฺสาปิ จีวรํ ปจฺจุทฺธราเปตฺวา
ฐเปตพฺพํ ฯ สเจ อสติยาปิ คจฺฉติ อตฺตโน จีวรํ ปจฺจุทฺธริตฺวา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘๔.
ทหรสฺส จีวรํ วิสฺสาเสน คเหตพฺพํ ฐเปตฺวา ฯ สเจ เถโร น สรติ
ทหโร จ สรติ ทหเรน อตฺตโน จีวรํ ปจฺจุทฺธริตฺวา เถรสฺส
จีวรํ วิสฺสาเสน คเหตฺวา คนฺตฺวา วตฺตพฺพํ ภนฺเต ตุมฺหากํ จีวรํ
อธิฏฺฐหิตฺวา ปริภุญฺชถาติ ฯ อตฺตโน จีวรํ อธิฏฺฐาตพฺพํ ฯ เอวํ
เอกสฺส สติยาปิ อาปตฺติโมกฺโข โหตีติ ฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมว ฯ
     สมุฏฺฐานาทีสุ ปฐมกฐินสิกฺขาปเท อนธิฏฺฐานํ อวิกปฺปนญฺจ
อกิริยา อิธ อปจฺจุทฺธรณํ อยเมว วิเสโส ฯ เสสํ สพฺพตฺถ
วุตฺตนยเมวาติ ฯ
               อุทฺโทสิตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๑๗๙-๑๘๔.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=3752&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=3752&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=10
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=156
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=109
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=109
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2