อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๓)

หน้าที่ ๔๑๘.
วุตฺเต ปน วฏฺฏตีติ ฯ
                  สลากภตฺตกถา นิฏฺฐิตา ฯ
     ปกฺขิกาทีสุ ปน ยํ อภิลกฺขิเตสุ จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ปญฺจมี
อฏฺฐมีติ อิเมสุ ปกฺเขสุ กมฺมปฺปสุเตหิ ชเนหิ อุโปสถํ กาตุํ
สติกรณตฺถาย ทิยฺยติ ตํ ปกฺขิยนฺนาม ฯ ตํ สลากภตฺตคติกเมว
โหติ ฯ คาเหตฺวา ภุญฺชิตพฺพํ ฯ สเจ สลากภตฺตํปิ ปกฺขิยภตฺตํปิ
พหุํ สพฺเพสํ วินิวิชฺฌิตฺวา คจฺฉติ ฯ เทฺวปิ ภตฺตานิ วิสุํ วิสุํ
คาเหตพฺพานิ ฯ สเจ ภิกฺขุสงฺโฆ มหา ปกฺขิกํ คาเหตฺวา ตสฺส
ฐิติกาย สลากภตฺตํ คาเหตพฺพํ สลากภตฺตํ วา คาเหตฺวา ตสฺส
ฐิติกาย ปกฺขิกํ คาเหตพฺพํ ฯ เยสํ น ปาปุณาติ เต ปิณฺฑาย
จริสฺสนฺติ ฯ สเจปิ เทฺวปิ ภตฺตานิ พหูนิ ภิกฺขู มนฺทา สลากภตฺตํ
เทวสิกํ ลพฺภติ ฯ ตสฺมา ตํ ฐเปตฺวา ปกฺขิกํ อาวุโส ภุญฺชถาติ
ปกฺขิยเมว คาเหตพฺพํ ฯ ปกฺขิยํ ปณีตํ เทนฺติ ฯ วิสุํ ฐิติกา
กาตพฺพา ฯ เสฺว ปกฺโขติ อชฺช ปกฺขิยํ น คาเหตพฺพํ ฯ สเจ ปน
ทายกา วทนฺติ เสฺวว อมฺหากํ ฆเร ลูขภตฺตํ ภวิสฺสติ อชฺเชว
ปกฺขิยภตฺตํ อุทฺทิสถาติ เอวํ วฏฺฏติ ฯ อุโปสถิกํ นาม อนฺวฑฺฒมาสํ
อุโปสถทิวเส อุโปสถงฺคานิ สมาทิยิตฺวา ยํ อตฺตนา ภุญฺชติ ตเทว
ทิยฺยติ ฯ ปาฏิปทิกนฺนาม อุโปสเถ พหู สทฺธา ปสนฺนา ภิกฺขูนํ
สกฺการํ กโรนฺติ ปาฏิปเท ปน ภิกฺขู กิลมนฺติ ปาฏิปเท ทินฺนํ
ทุพฺภิกฺขทานสทิสํ มหปฺผลํ โหติ อุโปสถกมฺเมน วา ปริสุทฺธ-
สีลานํ ทุติยทิวเส ทินฺนํ มหปฺผลํ โหตีติ สลฺลกฺเขตฺวา ปาฏิปเท
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๙.
ทียมานกทานํ ฯ ตํปิ อุภยํ สลากภตฺตคติกเมว ฯ อิติ อิมานิ สตฺตปิ
ภตฺตานิ ปิณฺฑปาติกานํ น วฏฺฏนฺติ ธุตงฺคเภทํ กโรนฺติเยว ฯ
     อปรานิปิ จีวรกฺขนฺธเก วิสาขาย วรํ ยาจิตฺวา ทินฺนานิ อาคนฺตุกภตฺตํ
คมิยภตฺตํ คิลานภตฺตํ คิลานุปฏฺฐากภตฺตนฺติ จตฺตาริ ภตฺตานิ ปาลิยํ
อาคตานิเยว ฯ ตตฺถ อาคนฺตุกานํ ทินฺนํ ภตฺตํ อาคนฺตุกภตฺตํ ฯ
เอเสว นโย เสเสสุ ฯ สเจ ปเนตฺถ อาคนฺตุกภตฺตานิปิ อาคนฺตุกาปิ
พหู โหนฺติ ฯ สพฺเพสํ เอเกกํ คาเหตพฺพํ ฯ ภตฺเตสุ อปฺปโหนฺเตสุ
ฐิติกาย คาเหตพฺพํ ฯ เอโก อาคนฺตุโก ปฐมเมว อาคนฺตฺวา
สพฺพํ อาคนฺตุกภตฺตํ อตฺตโน คาเหตฺวา นิสีทติ ฯ สพฺพํ ตสฺเสว
โหติ ฯ ปจฺฉา อาคเตหิ อาคนฺตุเกหิ เตน ทินฺนานิ ปริภุญฺชิ-
ตพฺพานิ ฯ เตนปิ เอกํ อตฺตโน คเหตฺวา เสสานิ ทาตพฺพานิ ฯ
อยํ โอฬารตา ฯ สเจ ปน โส ปฐมํปิ อาคนฺตฺวาปิ อตฺตโน
อคเหตฺวา ตุณฺหีภูโต นิสีทิ ฯ ปจฺฉา อาคเตหิ สทฺธึ ปฏิปาฏิยา
คณฺหิตพฺพํ ฯ สเจ นิจฺจํ อาคนฺตุกา อาคจฺฉนฺติ อาคตทิวเสเยว
ภุญฺชิตพฺพํ อนฺตรนฺตรา เจ อาคจฺฉนฺติ เทฺว ตีณิ ทิวสานิ
ภุญฺชิตพฺพํ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน สตฺตทิวสานิ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ
วุตฺตํ ฯ อาวาสิโก กตฺถจิ คนฺตฺวา อาคโตปิ เตนาปิ อาคนฺตุกภตฺตํ
ภุญฺชิตพฺพํ ฯ สเจ ปน ตํ วิหาเร นิพทฺธาปิตํ ๑- โหติ วิหาเร
คาเหตพฺพํ ฯ อถ วิหาโร ทูเร โหติ ฯ อาสนสาลาย นิพทฺธาปิ ๑-
อาสนสาลาย คาเหตพฺพํ ฯ สเจ ปน ทายกา อาคนฺตุเกสุ อสติ
@เชิงอรรถ: ๑. นิพนฺธาปิตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๐.
อาวาสิกาปิ ภุญฺชนฺตูติ วทนฺติ วฏฺฏติ อวุตฺเต น วฏฺฏติ ฯ
     คมิยภตฺเตปิ อยเมว กถามคฺโค ฯ อยํ ปน วิเสโส ฯ อาคนฺตุโก
อาคนฺตุกภตฺตเมว ลภติ ฯ คมิโก อาคนฺตุกภตฺตํปิ คมิยภตฺตํปิ
ลภติ ฯ อาวาสิโกปิ ปกฺกมิตุกาโม คมิโก โหติ คมิยภตฺตํ
ลภติ ฯ ยถา ปน อาคนฺตุกภตฺตํ ลพฺภติ เอวมิทํ เทฺว ตีณิ
สตฺต วา ทิวสานิ น ลพฺภติ ฯ คมิสฺสามีติ ภุตฺโต ตํ ทิวสํ
เกนจิเทว กรณีเยน น คโต ปุนทิวเสปิ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ
สอุสฺสาหตฺตา ฯ คมิสฺสามีติ ภุตฺตสฺส โจรา วา ปถํ รุนฺธนฺติ
อุทกํ วา เทโว วา วสฺสติ สตฺโถ วา น คจฺฉติ สอุสฺสาเหน
ภุญฺชิตพฺพํ ฯ เอเต อุปทฺทเว โอโลเกนฺเตน เทฺว ตโย ทิวเส
ภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ คมิสฺสามิ คมิสฺสามีติ
ปน เลสํ โอฑฺเฑตฺวา ภุญฺชิตุํ น ลภติ ฯ คิลานภตฺตํปิ สเจ
สพฺเพสํ คิลานานํ ปโหติ สพฺเพสํ ทาตพฺพํ ฯ โน เจ ฐิติกํ
กตฺวา คาเหตพฺพํ ฯ เอโก คิลาโน อโรครูโป สกฺโกติ อนฺโตคามํ
คนฺตุํ เอโก น สกฺโกติ อยํ มหาคิลาโน นาม ฯ เอตสฺส
คิลานภตฺตํปิ ทาตพฺพํ ฯ เทฺว มหาคิลานา เอโก ลาภี อภิญฺญาโต
พหุํ ขาทนียํ โภชนียํ ลภติ เอโก อนาโถ อปฺปลาภตาย
อนฺโตคามํ ปวิสติ เอตสฺส คิลานภตฺตํ ทาตพฺพํ ฯ คิลานภตฺเต
ทิวสปริจฺเฉโท นตฺถิ ฯ ยาว โรโค น วูปสมฺมติ สปฺปายโภชนํ
อภุญฺชนฺโต น ยาเปติ ตาว ภุญฺชิตพฺพํ ฯ ยทา ปน มิสฺสกยาคุํ
วา มิสฺสกภตฺตํ วา ภุญฺชนฺตสฺสาปิ โรโค น กุปฺปติ ตโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๑.
ปฏฺฐาย น ภุญฺชิตพฺพํ ฯ คิลานุปฏฺฐากภตฺตํปิ สพฺเพสํ ปโหติ
ตํ สพฺเพสํ ทาตพฺพํ ฯ โน เจ ปโหติ ฐิติกํ กตฺวา คาเหตพฺพํ ฯ
อิทํปิ ทฺวีสุ คิลาเนสุ มหาคิลานุปฏฺฐากสฺส คาเหตพฺพํ ฯ ทฺวีสุ
มหาคิลาเนสุ อนาถคิลานุปฏฺฐากสฺส ยํ กุลํ คิลานภตฺตํปิ เทติ
คิลานุปฏฺฐากภตฺตํปิ ฯ ตตฺถ ยสฺส คิลานสฺส ภตฺตํ ปาปุณาติ
ตทุปฏฺฐากสฺสาปิ ตตฺเถว คาเหตพฺพํ ฯ คิลานุปฏฺฐากภตฺเตปิ
ทิวสปริจฺเฉโท นตฺถิ ฯ ยาว คิลาโน ลภติ ตาวสฺส อุปฏฺฐาโกปิ
ลภตีติ ฯ อิมานิ จตฺตาริ ภตฺตานิ สเจ เอวํ ทินฺนานิ โหนฺติ
อาคนฺตุกคมิยคิลานคิลานุปฏฺฐากา มม ภิกฺขํ คณฺหนฺตูติ
ปิณฺฑปาติกานํปิ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน อาคนฺตุกาทีนํ ภตฺตํ นิพทฺธาเปมิ ๑-
มม ภตฺตํ คณฺหนฺตูติ เอวํ ทินฺนานิ โหนฺติ ปิณฺฑปาติกานํ
น วฏฺฏติ ฯ
     อปรานิปิ ธูรภตฺตํ ๒- กุฏิภตฺตํ วารกภตฺตนฺติ ตีณีมานิ ภตฺตานิ ฯ
ตตฺถ ธูรภตฺตนฺติ นิจฺจภตฺตํ วุจฺจติ ฯ ตํ ทุวิธํ สงฺฆิกญฺจ
ปุคฺคคิกญฺจ ฯ ตตฺถ ยํ สงฺฆสฺส ธูรภตฺตํ ๒- เทมาติ นิพทฺธาปิตํ
ตํ สลากภตฺตคติกเมว โหติ ฯ ตํ มม นิพทฺธํ ภิกฺขํ คณฺหนฺตูติ
วตฺวา ทินฺนํ ปน ปิณฺฑปาติกานํปิ วฏฺฏติ ฯ ปุคฺคลิเกปิ ตุมฺหากํ
ธูรภตฺตํ ๒- ทมฺมีติ วุตฺเต ปิณฺฑปาติกานํเยว น วฏฺฏติ ฯ มม
นิวทฺธํ ภิกฺขํ คณฺหถาติ วุตฺเต ปน วฏฺฏติ สาทิตพฺพํ ฯ สเจปิ
ปจฺฉา กติปาเห วีติวตฺเต ธูรภตฺตํ ๒- คณฺหถาติ วทติ มูเล
@เชิงอรรถ: ๑. นิพนฺธาเปมิ ฯ  ๒. สพฺพโปตฺถเกสุ เอวํ ทิสฺสติ ฯ เกสญฺจิ ปน มติ ธุว-อิติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๒.
สุฏฺฐุปฏิจฺฉิตตฺตา วฏฺฏติ ฯ กุฏิภตฺตํ นาม สงฺฆสฺส อาวาสํ
กาเรตฺวา อมฺหากํ เสนาสนวาสิโน อมฺหากํเยว ภตฺตํ คณฺหนฺตูติ
เอวํ นิพทฺธาปิตํ ตํ สลากภตฺตคติกเมว โหติ คาเหตฺวา
ภุญฺชิตพฺพํ ฯ อมฺหากํ เสนาสนวาสิโน อมฺหากํเยว ภิกฺขํ คณฺหนฺตูติ
วุตฺเต ปน ปิณฺฑปาติกานํปิ วฏฺฏติ ฯ ยํ ปน ปุคฺคเล ปสีทิตฺวา
ตสฺส อาวาสํ กตฺวา ตุมฺหากํ เทมาติ ทินฺนํ ตํ ตสฺเสว โหติ ฯ
ตสฺมึ กตฺถจิ คเต นิสฺสิตเกหิ ภุญฺชิตพฺพํ ฯ วารกภตฺตํ นาม
ทุพฺภิกฺขสมเย วาเรน ภิกฺขู ชคฺคิสฺสามาติ ธูรเคหโต ปฏฺฐาย ทินฺนํ
ตํปิ ภิกฺขาวจเนน ทินฺนํ ปิณฺฑปาติกานํ วฏฺฏติ ฯ วารกภตฺตนฺติ
วุตฺเต ปน สลากภตฺตคติกํ โหติ ฯ สเจ ปน ตณฺฑุลาทีนิ
เปเสนฺติ สามเณรา ปจิตฺวา เทนฺตูติ ปิณฺฑปาติกานํ วฏฺฏติ ฯ
อิติ อิมานิ จ ตีณิ อาคนฺตุกภตฺตาทีนิ จ จตฺตารีติ สตฺต ตานิ
สงฺฆภตฺตาทีหิ สห จุทฺทสภตฺตานิ โหนฺติ ฯ
     อฏฺฐกถายํ ปน วิหารภตฺตํ อฏฺฐกภตฺตํ จตุกฺกภตฺตํ
คุฬกภตฺตนฺติ อญฺญานิปิ จตฺตาริ ภตฺตานิ วุตฺตานิ ฯ ตตฺถ วิหารภตฺตํ
นาม วิหาเร ตตฺรุปฺปาทกภตฺตํ ฯ ตํ สงฺฆภตฺเตน สงฺคหิตํ ฯ ตมฺปน
ติสฺสมหาวิหารจิตฺตลปพฺพตาทีสุ ปฏิสมฺภิทปฺปตฺเตหิ ขีณาสเวหิ ยถา
ปิณฺฑปาติกานํปิ สกฺกา โหติ ปริภุญฺชิตุํ ตถา ปฏิคฺคหิตตฺตา
ตาทิเสสุ ฐาเนสุ ปิณฺฑปาติกานํปิ วฏฺฏติ ฯ อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขูนํ
เทม จตุนฺนํ เทมาติ เอวํ ทินฺนํ ปน อฏฺฐกภตฺตญฺเจว
จตุกฺกภตฺตญฺจ ฯ ตํปิ ภิกฺขาวจเนน ทินฺนํ ปิณฺฑปาติกานํ วฏฺฏติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๓.
มหาภิสงฺขริเตน อติรสกปูเวน ปตฺตํ ถเกตฺวา ทินฺนํ คุฬกภตฺตํ
นาม ฯ อิมานิ ตีณิ สลากภตฺตคติกาเนว ฯ อปรํปิ คุฬกภตฺตํ
นาม อตฺถิ ฯ อิเธกจฺเจ มนุสฺสา มหาธมฺมสฺสวนญฺจ
วิหารปูชนญฺจ กาเรตฺวา สกลสงฺฆสฺส ทาตุํ น สกฺโกม เทฺว ตีณิ
ภิกฺขุสตานิ อมฺมากํ ภิกฺขํ คณฺหนฺตูติ ภิกฺขูนํ ปริจฺเฉทชานนตฺถํ
คุฬเก เทนฺติ อิทํ ปิณฺฑปาติกานํปิ วฏฺฏติ ฯ อิติ จีวรกฺขนฺธเก
จีวรภาชนียํ อิมสฺมึ ปน เสนาสนกฺขนฺธเก เสนาสนภาชนียํ เจว
ปิณฺฑปาตภาชนียํ จ วุตฺตํ ฯ คิลานปจฺจยภาชนียํ ปน เอวํ
เวทิตพฺพํ ฯ สปฺปิอาทีสุ เภสชฺเชสุ ราชราชมหามตฺตา สปฺปิสฺส
ตาว กุมฺภสตํปิ กุมฺภสหสฺสํปิ วิหารํ เปเสนฺติ ฯ คณฺฑึ ปหริตฺวา
เถราสนโต ปฏฺฐาย คหิตภาชนํ ปูเรตฺวา ทาตพฺพํ ปิณฺฑปาติกานํปิ
วฏฺฏติ ฯ สเจ อลสชาติกา มหาเถรา ปจฺฉา อาคจฺฉนฺติ ฯ
ภนฺเต วีสติวสฺสานํ ทิยฺยติ ตุมฺหากํ ฐิติกา อติกฺกนฺตาติ น
วตฺตพฺพา ฐิติกํ ฐเปตฺวา เตสํ ทตฺวา ปจฺฉา ฐิติกาย ทาตพฺพํ ฯ
     อสุกวิหาเร พหุ สปฺปิ อุปฺปนฺนนฺติ สุตฺวา โยชนนฺตรวิหารโตปิ
ภิกฺขู อาคจฺฉนฺติ ฯ สมฺปตฺตสมฺปตฺตานํ ฐิตฏฺฐานโต ปฏฺฐาย
ทาตพฺพํ ฯ อสมฺปตฺตานํปิ อุปจารสีมํ ปวิฏฺฐานํ อนฺเตวาสิกาทีสุ
คณฺหนฺเตสุ ทาตพฺพเมว ฯ พหิอุปจารสีมาย ฐิตานํ เทถาติ
วทนฺติ น ทาตพฺพํ ฯ สเจ อุปจารสีมํ โอกฺกมนฺเตหิ เอกาพทฺธา
หุตฺวา อตฺตโน วิหารทฺวาเร วา อนฺโตวิหาเรเยว วา โหนฺติ
ปริสวเสน วฑฺฒิตา นาม สีมา โหติ ตสฺมา ทาตพฺพํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๔.
สงฺฆนวกสฺส ทินฺเนปิ ปจฺฉา อาคตานํ ทาตพฺพเมว ฯ ทุติยภาเค ปน
เถราสนํ อารูฬฺเห ปุน ปจฺฉา อาคตานํ ปฐมภาโค น ปาปุณาติ
ทุติยภาคโต วสฺสคฺเคน ทาตพฺพํ ฯ อุปจารสีมํ ปวิสิตฺวา ยตฺถ
กตฺถจิ ทินฺนํ โหติ สพฺพํ สนฺนิปาตฏฺฐาเนเยว ภาเชตพฺพํ ฯ
     ยสฺมึ วิหาเร ทส ภิกฺขู ทเสว จ สปฺปิกุมฺภาทีนิ ทียนฺติ เอเกกกุมฺภวเสน
ภาเชตพฺพํ ฯ เอโก สปฺปิกุมฺโภ โหติ ทส ภิกฺขู ภาเชตฺวา
คาเหตพฺพํ ฯ สเจ ยถาฐิตํเยว อมฺหากํ ปาปุณาตีติ คณฺหนฺติ
ทุคฺคหิตํ คตคตฏฺฐาเน สงฺฆิกเมว โหติ ฯ กุมฺภํ ปน อาวฏฺเฏตฺวา
ถาลเก โถกํ สปฺปึ กตฺวา อิทํ มหาเถรสฺส ปาปุณาติ อวเสสํ
อมฺหากํ ปาปุณาตีติ วตฺวา ตํ ปฏิกุมฺเภเยว อากิริตฺวา ยถิจฺฉิตํ
คเหตฺวา คนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ถีนํ สปฺปิ โหติ เลขํ กตฺวา
เลขโต ปรภาโค มหาเถรสฺส ปาปุณาติ อวเสสํ อมฺหากนฺติ คหิตํปิ
สุคหิตํ ฯ วุตฺตปริจฺเฉทโต โอนาธิเกสุปิ ภิกฺขูสุ จ สปฺปิกุมฺเภสุ จ
เอเตเนว อุปาเยน ภาเชตพฺพํ ฯ สเจ ปเนโก ภิกฺขุ เอโก
กุมฺโภ โหติ คณฺฑึ ปหริตฺวา อยํ มยฺหํ ปาปุณาตีติปิ คเหตุํ
วฏฺฏติ อยํ ปฐมภาโค มยฺหํ ปาปุณาติ อยํ ทุติยภาโคติ เอวํ
โถกํ โถกํ ปาเปตุํปิ วฏฺฏติ ฯ เอส นโย นวนีตาทีสุปิ ฯ ยสฺมึ
ปน วิปฺปสนฺเน ติลเตลาทิมฺหิ เลขา น สนฺติฏฺฐติ ตํ อุทฺธริตฺวาว
ภาเชตพฺพํ ฯ สิงฺคิเวรมริจาทิเภสชฺชํปิ อวเสสปตฺตถาลกาทิ
สมณปริกฺขาโรปิ สพฺโพ วุตฺตานุรูเปเนว นเยน สุฏฺฐุ สลฺลกฺเขตฺวา
ภาเชตพฺโพติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๕.
         ปาลึ อฏฺฐกถญฺเจว      โอโลเกตฺวา วิจกฺขโณ
         สงฺฆิเก ปจฺจเย เอวํ      อปฺปมตฺโต วิภาชเย ฯ
          อิติ สพฺพากาเรน ปจฺจยภาชนียกถา นิฏฺฐิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๔๑๘-๔๒๕.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=8592&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=8592&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=7&i=324
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=7&A=2837
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=7&A=2912
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=7&A=2912
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_7