บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๔๘

หน้าที่ ๔๖.

สมนฺตจกฺขุ, ตํ เกนฏฺเฐน สมนฺตจกฺขูติ อตฺโถ. อตฺโถ ปนสฺส ยาวตา ทุกฺขสฺส ทุกฺขฏฺโฐติอาทีหิ วุตฺโตเยว โหติ. สพฺพญฺญุตญฺญาณํ หิ สมนฺตจกฺขุ. ยถาห "สมนฺตจกฺขุ วุจฺจติ สพฺพญฺญุตญฺญาณนฺ"ติ ^๑- ตสฺมึ สพฺพญฺญุตญฺญาณฏฺเฐน วุตฺเต สมนฺตจกฺขุฏฺโฐ ^๒- วุตฺโตเยว โหตีติ. พุทฺธสฺเสว ญาณานีติ พุทฺธญาณานิ. ทุกฺเข ญาณาทีนิปิ หิ สพฺพากาเรน พุทฺธสฺเสว ภควโต ปวตฺตนฺติ, อิตเรสํ ปน เอกเทสมตฺเตเนว ปวตฺตนฺติ. สาวกสาธารณานีติ ปน เอกเทเสนาปิ อตฺถิตํ สนฺธาย วุตฺตํ. สพฺโพ ญาโตติ สพฺโพ ญาเณน ญาโต. อญฺญาโต ทุกฺขฏฺโฐ นตฺถีติ วุตฺตเมว อตฺถํ ปฏิเสเธน วิภาเวติ. สพฺโพ ทิฏฺโฐติ น เกวลํ ญาตมตฺโตเยว, อถ โข จกฺขุนา ทิฏฺโฐ วิย กโต. สพฺโพ วิทิโตติ น เกวลํ ทิฏฺฐมตฺโตเยว, อถ โข ปากโฏ. สพฺโพ สจฺฉิกโตติ น เกวลํ วิทิโตเยว, อถ โข ตตฺถ ญาณปฺปฏิลาภวเสน ปจฺจกฺขีกโต. สพฺโพ ผสฺสิโตติ น เกวลํ สจฺฉิกโตเยว, อถ โข ปุนปฺปุนํ ยถารุจิ สมุทาจารวเสน ผุฏฺโฐติ. อถ วา ญาโต สภาวลกฺขณวเสน. ทิฏฺโฐ สามญฺญลกฺขณวเสน. วิทิโต รสวเสน. สจฺฉิกโต ปจฺจุปฏฺฐานวเสน. ผสฺสิโต ปทฏฺฐานวเสน. อถ วา ญาโต ญาณุปฺปาทวเสน. ทิฏฺโฐ จกฺขุปฺปาทวเสน. วิทิโต ปญฺญุปฺปาทวเสน. สจฺฉิกโต วิชฺชุปฺปาทวเสน. ผสฺสิโต อาโลกุปฺปาทวเสน. "ยาวตา ทุกฺขสฺส ทุกฺขฏฺโฐ, สพฺโพ ทิฏฺโฐ, อทิฏฺโฐ ทุกฺขฏฺโฐ นตฺถี"ติอาทินา นเยน จ "ยาวตา สเทวกสฺส โลกสฺส ฯเปฯ อนุวิจริตํ มนสา, สพฺพํ ญาตํ, อญฺญาตํ นตฺถี"ติอาทินา นเยน จ วิตฺถาโร เวทิตพฺโพ. ปฐมํ วุตฺตคาถานิคมนวเสน ปุน วุตฺตา. ตํนิคมเนเยว หิ กเต ญาณนิคมนมฺปิ กตเมว โหตีติ. สพฺพญฺญุตญฺญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. สทฺธมฺมปฺปกาสินิยา ปฏิสมฺภิทามคฺคฏฺฐกถาย ญาณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ.จูฬ. ๓๐/๒๑๖/๑๑๓ ^๒ สี. สมนฺตจกฺขุอตฺโถ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๘ หน้า ๔๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=48&A=1024&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=1024&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=286 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=3248 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=3806 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=3806 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_31