พระไตรปิฎกเล่มที่ ๘  พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๘
ปริวาร

โวหารวรรคที่ ๓
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์
             [๑๑๗๐] อุ. ภิกษุประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ไม่พึงพูดในสงฆ์ พระพุทธเจ้าข้า?
             พ. ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้อาบัติ
                          ๒. ไม่รู้สมุฏฐานอาบัติ
                          ๓. ไม่รู้ประโยคอาบัติ
                          ๔. ไม่รู้ความระงับอาบัติ
                          ๕. ไม่ฉลาดในการวินิจฉัยอาบัติ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้อาบัติ
                          ๒. รู้สมุฏฐานอาบัติ
                          ๓. รู้ประโยคอาบัติ
                          ๔. รู้ความระงับอาบัติ
                          ๕. ฉลาดในการวินิจฉัยอาบัติ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้อธิกรณ์
                          ๒. ไม่รู้สมุฏฐานอธิกรณ์
                          ๓. ไม่รู้ประโยคอธิกรณ์
                          ๔. ไม่รู้ความระงับอธิกรณ์
                          ๕. ไม่ฉลาดในการวินิจฉัยอธิกรณ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้อธิกรณ์
                          ๒. รู้สมุฏฐานอธิกรณ์
                          ๓. รู้ประโยคอธิกรณ์
                          ๔. รู้ความระงับอธิกรณ์
                          ๕. ฉลาดในการวินิจฉัยอธิกรณ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. พูดข่มขู่
                          ๒. พูดไม่ให้โอกาสผู้อื่น
                          ๓. ไม่โจทตามอาบัติในธรรมและวินัยอันสมควร
                          ๔. ไม่ปรับตามอาบัติในธรรมและวินัยอันสมควร
                          ๕. ไม่ชี้แจงตามความเห็น
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่พูดข่มขู่
                          ๒. พูดให้โอกาสผู้อื่น
                          ๓. โจทตามอาบัติในธรรมและวินัยอันสมควร
                          ๔. ปรับตามอาบัติในธรรมและวินัยอันสมควร
                          ๕. ชี้แจงตามความเห็น
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้อาบัติและอนาบัติ
                          ๒. ไม่รู้อาบัติเบาและอาบัติหนัก
                          ๓. ไม่รู้อาบัติมีส่วนเหลือและอาบัติหาส่วนเหลือมิได้
                          ๔. ไม่รู้อาบัติชั่วหยาบและอาบัติไม่ชั่วหยาบ
                          ๕. ไม่รู้อาบัติที่ทำคืนได้และทำคืนไม่ได้
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้อาบัติและอนาบัติ
                          ๒. รู้อาบัติเบาและอาบัติหนัก
                          ๓. รู้อาบัติมีส่วนเหลือและอาบัติหาส่วนเหลือมิได้
                          ๔. รู้อาบัติชั่วหยาบและอาบัติไม่ชั่วหยาบ
                          ๕. รู้อาบัติที่ทำคืนได้และทำคืนไม่ได้
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้กรรม
                          ๒. ไม่รู้การทำกรรม
                          ๓. ไม่รู้วัตถุของกรรม
                          ๔. ไม่รู้วัตรของกรรม
                          ๕. ไม่รู้ความระงับกรรม
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้กรรม
                          ๒. รู้การทำกรรม
                          ๓. รู้วัตถุของกรรม
                          ๔. รู้วัตรของกรรม
                          ๕. รู้ความระงับกรรม
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้วัตถุ
                          ๒. ไม่รู้นิทาน
                          ๓. ไม่รู้บัญญัติ
                          ๔. ไม่รู้บทที่ตกในภายหลัง
                          ๕. ไม่รู้ทางถ้อยคำอันเข้าสนธิกันได้
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้วัตถุ
                          ๒. รู้นิทาน
                          ๓. รู้บัญญัติ
                          ๔. รู้บทที่ตกในภายหลัง
                          ๕. รู้ทางถ้อยคำอันเข้าสนธิกันได้
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่ควรพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ถึงฉันทาคติ
                          ๒. ถึงโทสาคติ
                          ๓. ถึงโมหาคติ
                          ๔. ถึงภยาคติ
                          ๕. เป็นอลัชชี
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่ถึงฉันทาคติ
                          ๒. ไม่ถึงโทสาคติ
                          ๓. ไม่ถึงโมหาคติ
                          ๔. ไม่ถึงภยาคติ
                          ๕. เป็นลัชชี
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ถึงฉันทาคติ
                          ๒. ถึงโทสาคติ
                          ๓. ถึงโมหาคติ
                          ๔. ถึงภยาคติ
                          ๕. ไม่ฉลาดในวินัย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่ถึงฉันทาคติ
                          ๒. ไม่ถึงโทสาคติ
                          ๓. ไม่ถึงโมหาคติ
                          ๔. ไม่ถึงภยาคติ
                          ๕. ฉลาดในวินัย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้ญัตติ
                          ๒. ไม่รู้การทำญัตติ
                          ๓. ไม่รู้อนุสาวนาแห่งญัตติ
                          ๔. ไม่รู้สมถะแห่งญัตติ
                          ๕. ไม่รู้ความระงับแห่งญัตติ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์ องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้ญัตติ
                          ๒. รู้การทำญัตติ
                          ๓. รู้อนุสาวนาแห่งญัตติ
                          ๔. รู้สมถะแห่งญัตติ
                          ๕. รู้ความระงับแห่งญัตติ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้สุตตะ
                          ๒. ไม่รู้สุตตานุโลม
                          ๓. ไม่รู้วินัย
                          ๔. ไม่รู้วินยานุโลม
                          ๕. ไม่ฉลาดในฐานะและอฐานะ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้สุตตะ
                          ๒. รู้สุตตานุโลม
                          ๓. รู้วินัย
                          ๔. รู้วินยานุโลม
                          ๕. ฉลาดในฐานะและอฐานะ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์อีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ แม้อื่นอีก ไม่พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่รู้ธรรม
                          ๒. ไม่รู้ธรรมานุโลม
                          ๓. ไม่รู้วินัย
                          ๔. ไม่รู้วินยานุโลม
                          ๕. ไม่ฉลาดในคำต้นและคำปลาย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงพูดในสงฆ์
ภิกษุควรพูดในสงฆ์
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ พึงพูดในสงฆ์. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. รู้ธรรม
                          ๒. รู้ธรรมานุโลม
                          ๓. รู้วินัย
                          ๔. รู้วินยานุโลม
                          ๕. ฉลาดในคำต้นและคำปลาย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล พึงพูดในสงฆ์.
โวหารวรรค ที่ ๓ จบ
-----------------------------------------------------

             เนื้อความพระไตรปิฎกเล่มที่ ๘ บรรทัดที่ ๑๐๗๙๒-๑๐๙๘๑ หน้าที่ ๔๑๔-๔๒๑.
https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=8&A=10792&Z=10981&pagebreak=0
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=8&item=1170&items=1
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็น เกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=8&item=1170&items=1&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item.php?book=8&item=1170&items=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=8&item=1170&items=1
             ศึกษาอรรถกถานี้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=8&i=1170
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๘
https://84000.org/tipitaka/read/?index_8
https://84000.org/tipitaka/english/?index_8