บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
| |
[๓๓๑] ๖๐ เอกํ ๒- สมยํ ภควา พาราณสิยํ วิหรติ อิสิปตเน มิคทาเย ฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา เถรา ภิกฺขู ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺตา มณฺฑลมาเฬ สนฺนิสินฺนา สนฺนิปติตา อภิธมฺมกถํ กเถนฺติ ฯ ตตฺร สุทํ อายสฺมา จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต เถรานํ ภิกฺขูนํ อภิธมฺมกถํ กเถนฺตานํ อนฺตรนฺตรา กถํ โอปาเตติ ฯ อถ โข อายสฺมา มหาโกฏฺฐิโก อายสฺมนฺตํ จิตฺตํ หตฺถิสารีปุตตํ เอตทโวจ อายสฺมา ๓- จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต เถรานํ ภิกฺขูนํ อภิธมฺมกถํ กเถนฺตานํ อนฺตรนฺตรา กถํ โอปาเตติ ๔- ยาว ๕- กถาปริโยสานํ อายสฺมา จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต อาคเมตูติ ฯ {๓๓๑.๑} เอวํ วุตฺเต อายสฺมโต จิตฺตสฺส หตฺถิสารีปุตฺตสฺส สหายกา ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ มหาโกฏฺฐิกํ เอตทโวจุํ อายสฺมา มหากฏฺฐิโกปิ ๖- @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ทานํ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. ปุรโต เอวํ เม สุตนฺติ ทิสฺสติ ฯ ๓ ม. ยุ. @มายสฺมา ฯ ๔ ม. ยุ. โอปาเตสิ ฯ ๕ ม. ยาวสทฺโท นตฺถิ ฯ ๖ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ อายสฺมนฺตํ จิตฺตํ หตฺถิสารีปุตฺตํ อปสาเทติ ปณฺฑิโต อายสฺมา จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต ปโหติ อายสฺมา ๑- จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต เถรานํ ภิกฺขูนํ อภิธมฺมกถํ กเถตุนฺติ ฯ {๓๓๑.๒} ทุชฺชานํ โข เอตํ อาวุโส ปรสฺส เจโตปริยายํ อชานนฺเตหิ ฯ อิธาวุโส เอกจฺโจ ปุคฺคโล ตาวเทว โสรตโสรโต โหติ นิวาตนิวาโต โหติ อุปสนฺตูปสนฺโต โหติ ยาว สตฺถารํ อุปนิสฺสาย วิหรติ อญฺญตรํ วา ครุฏฺฐานิยํ สพฺรหฺมจารึ ยโต จ โข โส วปกสฺสเตว สตฺถารา วปกสฺสติ ครุฏฺฐานิเยหิ สพฺรหฺมจารีหิ โส สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีหิ อุปาสเกหิ อุปาสิกาหิ รญฺญา ราชมหามตฺเตหิ ติตฺถิเยหิ ติตฺถิยสาวเกหิ ตสฺส สํสฏฺฐสฺส วิสฺสฏฺฐสฺส ปากฏสฺส ภสฺสมนุยุตฺตสฺส วิหรโต ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติ โส ราคานุทฺธํสิเตน ๒- จิตฺเตน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ {๓๓๑.๓} เสยฺยถาปิ อาวุโส โคโณ กิฏฺฐาโท ทาเมน วา พทฺโธ วเช วา โอรุทฺโธ โย นุ โข อาวุโส เอวํ วเทยฺย นทานายํ โคโณ กิฏฺฐาโท ปุนเทว กิฏฺฐํ โอตริสฺสตีติ สมฺมา นุ โข โส อาวุโส วทมาโน วเทยฺยาติ โน หิทํ อาวุโส ฐานเญฺหตํ อาวุโส วิชฺชติ ยํ โส โคโณ กิฏฺฐาโท ทามํ วา เฉตฺวา วชํ วา ภินฺทิตฺวา อถ ปุนเทว กิฏฺฐํ โอตเรยฺยาติ เอวเมว โข อาวุโส อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล ตาวเทว โสรตโสรโต โหติ นิวาตนิวาโต โหติ อุปสนฺตูปสนฺโต โหติ ยาว สตฺถารํ อุปนิสฺสาย วิหรติ อญฺญตรํ วา ครุฏฺฐานิยํ สพฺรหฺมจารึ ยโต จ โข โส วปกสฺสเตว สตฺถารา @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. จายสฺมา ฯ ๒ ยุ. ราคานุทฺธํเสน ฯ วปกสฺสติ ครุฏฺฐานิเยหิ สพฺรหฺมจารีหิ โส สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีหิ อุปาสเกหิ อุปาสิกาหิ รญฺญา ราชมหามตฺเตหิ ติตฺถิเยหิ ติตฺถิยสาวเกหิ ตสฺส สํสฏฺฐสฺส วิสฺสฏฺฐสฺส ปากฏสฺส ภสฺสมนุยุตฺตสฺส วิหรโต ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติ โส ราคานุทฺธํสิเตน จิตฺเตน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ ฯ {๓๓๑.๔} อิธ ปนาวุโส เอกจฺโจ ปุคฺคโล วิวิจฺเจว กาเมหิ ฯเปฯ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ ปฐมสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ เสยฺยถาปิ อาวุโส จาตุมฺมหาปเถ ถุลฺลผุสิตโก ๑- เทโว วสฺสนฺโต รชํ อนฺตรธาเปยฺย จิกฺขลฺลํ ปาตุกเรยฺย โย นุ โข อาวุโส เอวํ วเทยฺย นทานิ อมุสฺมึ จาตุมฺมหาปเถ ปุนเทว รโช ปาตุภวิสฺสตีติ สมฺมา นุ โข โส อาวุโส วทมาโน วเทยฺยาติ โน หิทํ อาวุโส ฐานเญฺหตํ อาวุโส วิชฺชติ ยํ อมุสฺมึ จาตุมฺมหาปเถ มนุสฺสา วา อติกฺกเมยฺยุํ โคปสู วา อติกฺกเมยฺยุํ วาตาตโป วา เสฺนหคตํ ปริยาทิเยยฺย อถ ปุนเทว รโช ปาตุภเวยฺยาติ เอวเมว โข อาวุโส อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล วิวิจฺเจว กาเมหิ ฯเปฯ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ ปฐมสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ ฯ {๓๓๑.๕} อิธ ปนาวุโส เอกจฺโจ ปุคฺคโล วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา ฯเปฯ ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ ทุติยสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ผุลฺลผุสิตโก ฯ เสยฺยถาปิ อาวุโส คามสฺส วา นิคมสฺส วา อวิทูเร มหนฺตํ ตฬากํ ตตฺถ ถุลฺลผุสิตโก เทโว วุฏฺโฐ สิปฺปิสมฺพุกมฺปิ สกฺขรกถลมฺปิ อนฺตรธาเปยฺย โย นุ โข อาวุโส เอวํ วเทยฺย นทานิ อมุสฺมึ ตฬาเก ปุนเทว สิปฺปิสมฺพุกา วา สกฺขรกถลา วา ปาตุภวิสฺสนฺตีติ สมฺมา นุ โข โส อาวุโส วทมาโน วเทยฺยาติ โน หิทํ อาวุโส ฐานเญฺหตํ อาวุโส วิชฺชติ ยํ อมุสฺมึ ตฬาเก มนุสฺสา วา ปิเวยฺยุํ โคปสู วา ปิเวยฺยุํ วาตาตโป วา เสฺนหคตํ ปริยาทิเยยฺย อถ ปุนเทว สิปฺปิสมฺพุกาปิ สกฺขรกถลาปิ ปาตุภเวยฺยุนฺติ เอวเมว โข อาวุโส อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา ฯเปฯ ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ ทุติยสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ ฯ {๓๓๑.๖} อิธ ปนาวุโส เอกจฺโจ ปุคฺคโล ปีติยา จ วิราคา ฯเปฯ ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ ตติยสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ เสยฺยถาปิ อาวุโส ปุริสํ ปณีตโภชนํ ภุตฺตาวึ อภิโทสิกํ โภชนํ นจฺฉาเทยฺย โย นุ โข อาวุโส เอวํ วเทยฺย นทานิ อมุํ ปุริสํ ปุนเทว โภชนํ ฉาเทสฺสตีติ สมฺมา นุ โข โส อาวุโส วทมาโน วเทยฺยาติ โน หิทํ อาวุโส อมุญฺหาวุโส ปุริสํ ๑- ปณีตโภชนํ ภุตฺตาวึ ยาวสฺส สา โอชา กาเย ฐสฺสติ ตาว น อญฺญํ โภชนํ ฉาเทสฺสติ ยโต จ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ฐานํ เหตํ อาวุโส วิชฺชติ อมุํ ปริสํ ฯ ยุ. ฐานํ ... วิชฺชติ @อมุํ หาวุโส ปุริสํ ... ฯ ขฺวสฺส ๑- สา โอชา อนฺตรธายิสฺสติ อถ ปุนเทว ตํ โภชนํ ฉาเทยฺยาติ เอวเมว โข อาวุโส อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล ปีติยา จ วิราคา ฯเปฯ ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ ตติยสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ ฯ {๓๓๑.๗} อิธ ปนาวุโส เอกจฺโจ ปุคฺคโล สุขสฺส จ ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา ฯเปฯ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ จตุตฺถสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ เสยฺยถาปิ อาวุโส ปพฺพตสงฺเขเป อุทกรหโท นิวาโต วิคตอูมิโก โย นุ โข อาวุโส เอวํ วเทยฺย นทานิ อมุสฺมึ อุทกรหเท ปุนเทว อูมิ ปาตุภวิสฺสตีติ สมฺมา นุ โข โส อาวุโส วทมาโน วเทยฺยาติ โน หิทํ อาวุโส ฐานเญฺหตํ อาวุโส วิชฺชติ ยา ปุรตฺถิมาย ทิสาย อาคจฺเฉยฺย ภูสา วาตวุฏฺฐิ สา ตสฺมึ อุทกรหเท อูมึ ชเนยฺย ยา ปจฺฉิมาย ทิสาย อาคจฺเฉยฺย ฯเปฯ อุตฺตราย ทิสาย อาคจฺเฉยฺย ทกฺขิณาย ทิสาย อาคจฺเฉยฺย ภูสา วาตวุฏฺฐิ สา ตสฺมึ อุทกรหเท อูมึ ชเนยฺยาติ เอวเมว โข อาวุโส อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล สุขสฺส จ ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา ฯเปฯ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ จตุตฺถสฺส ฌานสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ฯเปฯ สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ ฯ {๓๓๑.๘} อิธ ปนาวุโส เอกจฺโจ ปุคฺคโล สพฺพนิมิตฺตานํ อมนสิการา อนิมิตฺตํ เจโตสมาธึ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ อนิมิตฺตสฺส เจโตสมาธิสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีหิ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ยโต ภุตฺตสฺส ... ฯ อุปาสเกหิ อุปาสิกาหิ รญฺญา ราชมหามตฺเตหิ ติตฺถิเยหิ ติตฺถิยสาวเกหิ ตสฺส สํสฏฺฐสฺส วิสฺสฏฺฐสฺส ปากฏสฺส ภสฺสมนุยุตฺตสฺส วิหรโต ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติ โส ราคานุทฺธํสิเตน จิตฺเตน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ เสยฺยถาปิ อาวุโส ราชา วา ราชมหามตฺโต วา จตุรงฺคินิยา เสนาย อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน อญฺญตรสฺมึ วนสณฺเฑ เอกรตฺตึ วาสํ อุปคจฺเฉยฺย ตตฺร ๑- หตฺถิสทฺเทน อสฺสสทฺเทน รถสทฺเทน ปตฺติสทฺเทน เภริปณวสงฺขวีณานินฺนาทสทฺเทน ๒- จีริฬิกาสทฺโท ๓- อนฺตรธาเปยฺย ๔- โย นุ โข เอวํ วเทยฺย นทานิ อมุสฺมึ วนสณฺเฑ ปุนเทว จีริฬิกาสทฺโท ปาตุภวิสฺสตีติ สมฺมา นุ โข โส อาวุโส วทมาโน วเทยฺยาติ โน หิทํ อาวุโส ฐานเญฺหตํ อาวุโส วิชฺชติ ยํ โส ราชา วา ราชมหามตฺโต วา ตมฺหา วนสณฺฑา ปกฺกเมยฺย อถ ปุนเทว จีริฬิกาสทฺโท ปาตุภเวยฺยาติ เอวเมว โข อาวุโส อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล สพฺพนิมิตฺตานํ อมนสิการา อนิมิตฺตํ เจโตสมาธึ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส ลาภิมฺหิ อนิมิตฺตสฺส เจโตสมาธิสฺสาติ สํสฏฺโฐ วิหรติ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีหิ อุปาสเกหิ อุปาสิกาหิ รญฺญา ราชมหามตฺเตหิ ติตฺถิเยหิ ติตฺถิยสาวเกหิ ตสฺส สํสฏฺฐสฺส วิสฺสฏฺฐสฺส ปากฏสฺส ภสฺสมนุยุตฺตสฺส วิหรโต ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติ โส ราคานุทฺธํสิเตน จิตฺเตน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตตีติ ฯ {๓๓๑.๙} อถโข อายสฺมา จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต อปเรน สมเยน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ ฯ อถ โข จิตฺตสฺส หตฺถิสารีปุตฺตสฺส @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ตตฺถ ฯ ๒ ม. ยุ. ... สงฺขติณวนินฺนาท ... ฯ ๓ โป. วีริทฺธิก ... ฯ @ม. จีริกสทฺโท ฯ ๔ ม. อนฺตรธาเยยฺย ฯ สหายกา ภิกฺขู เยนายสฺมา มหาโกฏฺฐิโก ๑- เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ มหาโกฏฺฐิกํ เอตทโวจุํ กึ นุ โข อายสฺมตา มหาโกฏฺฐิเกน จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต เจตสา เจโต ปริจฺจ วิทิโต อิมาสญฺจ อิมาสญฺจ วิหารสมาปตฺตีนํ จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต ลาภี อถ จ ปน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสตีติ อุทาหุ เทวตา เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ จิตฺโต ภนฺเต หตฺถิสารีปุตฺโต อิมาสญฺจ อิมาสญฺจ วิหารสมาปตฺตีนํ ลาภี อถ จ ปน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสตีติ ฯ เจตโส ๒- เจโต ปริจฺจ วิทิโต เม อาวุโส จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต อิมาสญฺจ อิมาสญฺจ วิหารสมาปตฺตีนํ ลาภี อถ จ ปน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสตีติ เทวตาปิ เม เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ จิตฺโต ภนฺเต หตฺถิสารีปุตฺโต อิมาสญฺจ อิมาสญฺจ วิหารสมาปตฺตีนํ ลาภี อถ จ ปน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสตีติ {๓๓๑.๑๐} อถ โข จิตฺตสฺส หตฺถิสารีปุตฺตสฺส สหายกา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ จิตฺโต ภนฺเต หตฺถิสารีปุตฺโต อิมาสญฺจ อิมาสญฺจ วิหารสมาปตฺตีนํ ลาภี อถ จ ปน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺโตติ ๓- น ภิกฺขเว จิตฺโต จิรํ สริสฺสติ เนกฺขมฺมสฺสาติ ฯ {๓๓๑.๑๑} อถโข จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต น จิรสฺเสว เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิ ฯ อถ @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. มหาโกฏฺฐิโต ฯ ๒ ม. เจตสา ฯ ๓ ม. หีนายาวตฺตตีติ ฯ โข อายสฺมา จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต เอกโก วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต น จิรสฺเสว ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ ตทนุตฺตรํ พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสิ ๑- ขีณา ชาติ วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ อพฺภญฺญาสิ อญฺญตโร จ ปนายสฺมา จิตฺโต หตฺถิสารีปุตฺโต อรหตํ อโหสีติ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๒ หน้าที่ ๔๓๙-๔๔๖. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=9260&w=&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=9260&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=22&item=331&items=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=22&siri=311 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=331 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=3259 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=3259 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ https://84000.org/tipitaka/read/?index_22 https://84000.org/tipitaka/english/?index_22
|
บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]