Suttanipate catutthassa atthakavaggassa
pannarasamam attadandasuttam
[422] |422.1363| 15 Attadanda bhayam jatam janam passatha medhagam
samvegam kittayissami yatha samvijitam maya.
|422.1364| Phandamanam pajam disva macche appodake yatha
annamannehi byaruddhe disva mam bhayamasivi.
|422.1365| Samantamasaro loko disa sabba samerita
iccham bhavanamattano naddasasim anositam
|422.1366| Osane tveva byaruddhe disva me arati ahu
athettha sallamaddakkhim duddasam hadayanissitam.
|422.1367| Yena sallena otinno disa sabba vidhavati
tameva sallam abbuyha na dhavati na sidati.
|422.1368| Tattha sikkhanugiyanti ...............
(yani loke gadhitani) na tesu pasuto siya
nibbijja sabbaso kame sikkhe nibbanamattano.
|422.1369| Sacco siya appagabbho amayo rittapesuno
akkodhano lobhapapakam 1- veviccham vitare muni.
|422.1370| Niddam tandim sahe thinam pamadena na samvase
atimane na tittheyya nibbanamanaso naro.
|422.1371| Mosavajjena niyyetha rupe sneham na kubbaye
mananca parijaneyya sahasa virato care.
|422.1372| Puranam nabhinandeyya nave khantimakubbaye
hiyyamane na soceyya akasam na sito siya.
|422.1373| Gedham brumi mahoghoti ajavam brumi jappanam
arammanam pakappanam kamapanko duraccayo.
|422.1374| Sacca avokkamma muni thale titthati brahmano
sabbaso patinissajja sa ve santoti vuccati.
|422.1375| Sa ve vidva 2- sa vedagu natva dhammam anissito
@Footnote: 1 Yu. lobhapapam. 2 Po. viddha.
Samma so loke iriyano na pihetidha kassaci.
|422.1376| Yodha kame accuttari 1- sangam loke duraccayam
na so socati najjheti chinnasoto abandhano.
|422.1377| Yam pubbe tam visosehi paccha te mahu kincanam
majjhe ce no gahessasi upasanto carissasi.
|422.1378| Sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitam
asata ca na socati sa ve loke na jiyyati.
|422.1379| Yassa natthi idam meti paresam capi 2- kincanam
mamattam so asamvindam natthi meti na socati.
|422.1380| Anutthuri 3- ananugiddho anejo sabbadhi samo
tamanisamsam pabrumi pucchito avikappinam.
|422.1381| Anejassa vijanato natthi kaci nisankhati 4-
virato so viyarambha khemam passati sabbadhi.
|422.1382| Na samesu na omesu na ussesu vadate muni
santo so vitamaccharo nadeti na nirassatiti bhagavati.
Attadandasuttam pannarasamam.
----------
@Footnote: 1 Po. accattari. Yu. accatari . 2 Yu. vapi . 3 Po. anutthari. Yu.
@anitthuri . 4 Po. kacini sankhiti.
Suttanipate catutthassa atthakavaggassa
solasamam sariputtasuttam
[423] |423.1383| 16 Name dittho ito pubbe (iccayasma sariputto)
na suto uda kassaci
evam vagguvado sattha tusita ganimagato.
|423.1384| Sadevakassa lokassa yatha dissati cakkhuma
sabbantamam vinodetva ekova ratimajjhaga.
|423.1385| Tam buddham asitam tadim akuham ganimagatam
bahunnamidha baddhanam atthi panhena agamam
|423.1386| bhikkhuno vijigucchato bhajato rittamasanam
rukkhamulam susanam va pabbatanam guhasu va
|423.1387| uccavacesu sayanesu givanto tattha bherava
yehi bhikkhu na vedheyya nigghose sayanasane.
|423.1388| Kati parissaya loke gacchato agatam disam
ye bhikkhu abhisambhave pantamhi sayanasane.
|423.1389| Kyassa byapathayo assu kyassassu idha gocara
kani silabbatanassa 1- pahitattassa bhikkhuno
|423.1390| kam so sikkham samadaya ekodi nipako sato
kammaro rajatasseva niddhame malamattano.
@Footnote: 1 Po. Yu. silabbanassu.
|423.1391| Vijigucchamanassa yadidam phasu (sariputtati bhagava)
rittasanam sayanam sevato ce
sambodhikamassa yathanudhammam
tante pavakkhami yatha pajanam.
|423.1392| Pancanna 1- dhiro bhayanam na bhaye
bhikkhu sato sa pariyantacari
damsadhipatanam sirimsapanam
manussaphassanam catuppadanam
|423.1393| paradhammikanampi na santaseyya
disvapi tesam bahubheravani
athaparani abhisambhaveyya
parissayani kusalanuesi.
|423.1394| Atankaphassena khudaya phuttho
sitam accunham adhivasayeyya
so tehi phuttho bahudha anoko
viriyam parakkamma dalham kareyya.
|423.1395| Theyyam na kareyya na musa bhaneyya
mettaya phasse tasathavarani
yadavilattam manaso vijanna
kanhassa pakkhoti vinodayeyya.
@Footnote: 1 Po. Yu. pancannam.
|423.1396| Kodhatimanassa vasam na gacche
mulampi tesam palikhanna titthe
athappiyam va pana appiyam va
addha bhavanto abhisambhaveyya.
|423.1397| Pannam purakkhatva 1- kalyanapiti
vikkhambhaye tani parissayani
aratim sahetha sayanamhi pante
caturo sahetha paridevadhamme
|423.1398| kimsu asissami kuvam va assissam
dukkham vata settha 2- kuvajjasessam
ete vitakke paridevaneyye
vinayetha sekkho aniketasari.
|423.1399| Annanca laddha vasananca kale
mattam so janna idha tosanattham
so tesu gutto yatacari game
rusitopi vacam pharusam na vajja.
|423.1400| Okkhittacakkhu na ca padalolo
jhananuyutto bahujagarassa
upekkhamarabbha samahitatto
takkasayam kukkucciyupachinde.
@Footnote: 1 Po. purakkhitva. 2 Po. dukkham vasayetha.
|423.1401| Cudito vacibhi satimabhinande
sabrahmacarisu khilam pabhinde
vacam pamunce kusalam nativelam
janavadadhammaya na cetayeyya.
|423.1402| Athaparam panca rajani loke
yesam satima vinayaya sikkhe
rupesu saddesu atho rasesu
gandhesu phassesu sahetha ragam.
|423.1403| Etesu dhammesu vineyya chandam
bhikkhu satima suvimuttacitto
kalena so sammadhammam parivimamsamano
ekodibhuto vihane tamam soti bhagavati.
Sariputtasuttam solasamam.
Atthakavaggo catuttho.
Tassuddanam
kamaguhanca duttha ca suddhanca paramam jara
metteyyo ca pasuro ca magandi purabhedanam
kalaham dve ca byuhani punareva tuvattakam
attadandavaram suttam tena sariputtena 1- solasa
iti etani suttani sabbanatthakavaggikati.
@Footnote: 1 Yu. therapanhena solasa.
Suttanipate pancamo parayanavaggo
vatthukatha
[424] |424.1404| Kosalanam pura ramma aggama dakkhinapatham
acinnam patthayano brahmano mantaparagu.
|424.1405| So assakassa visaye mulakassa samasane
vasi godhavarikule unchena ca phalena ca.
|424.1406| Tasseva upanissaya gamo ca vipulo ahu
tato jatena ayena mahayannamakappayi
|424.1407| mahayannam yajitvana puna pavisi assamam.
Tasmim patipavitthamhi anno aganchi brahmano
|424.1408| ugghattapado tasito pankadanto rajassiro
so ca nam upasankamma satani panca yacati.
|424.1409| Tamenam bavari disva asanena nimantayi
sukhanca kusalam pucchi idam vacanamabravi
|424.1410| yam kho mamam deyyadhammam sabbam visajjitammaya
anujanahi me brahme natthi panca satani me.
|424.1411| Sace me yacamanassa bhavam nanupadassati
sattame divase tuyham muddha phalatu sattadha.
|424.1412| Abhisankharitva kuhako bheravam so akittayi
tassa tam vacanam sutva bavari dukkhito ahu
|424.1413| ussussati anaharo sokasallasamappito
athopi evamcittassa 1- jhane na ramati mano.
|424.1414| Utrasatam dukkhitam disva devata atthakamini
bavarim upasankamma idam vacanamabravi
|424.1415| na so muddham pajanati kuhako so dhanatthiko
muddhani muddhadhipate ca 2- nanam tassa na vijjati.
|424.1416| Bhoti carahi janati tamme akkhahi pucchita
muddham muddhadhipatanca tam sunoma vaco tava.
|424.1417| Ahampetam 3- na janami nanamettha 4- na vijjati
muddham muddhadhipato ca jinanam heta 5- dassanam.
|424.1418| Atha ko carahi janati asmim pathavimandale
muddham muddhadhipatanca tam me akkhahi devate.
|424.1419| Pura kapilavatthumha nikkhanto lokanayako
apacco okkakarajassa sakyaputto pabhankaro.
|424.1420| So hi brahmana sambuddho sabbadhammana paragu
sabbabhinnabalappatto sabbadhammesu cakkhuma
sabbakammakkhayam patto vimutto upadhikkhaye 6-
|424.1421| buddho so bhagava loke dhammam desesi cakkhuma
@Footnote: 1 Po. cintentassa . 2 Po. muddham muddhadhipate va . 3 Po. ahametam.
@4 Po. Yu. nanampettha . 5 Po. hettha . 6 Yu. upadhisankhaye.
Tam tvam gantvana pucchassu so te tam byakarissati.
|424.1422| Sambuddhoti vaco sutva udaggo bavari ahu
sokassa tanuko asi pitinca vipulam labhi.
|424.1423| So bavari attamano udaggo
tam devatam pucchati vedajato
katamamhi 1- game nigamamhi va pana
katamamhi va janapade lokanatho
yattha gantva namassemu
sambuddham dipaduttamam.
|424.1424| Savatthiyam kosalamandire jino
pahutapanno varabhurimedhaso
so sakyaputto vidhuro anasavo
muddhadhipatassa vidu narasabho.
|424.1425| Tato amantayi sisse brahmane mantaparage 2-
etha manava akkhissam sunotha vacanam mama
|424.1426| yasseso dullabho loke patubhavo abhinhaso
svajja lokamhi uppanno sambuddho iti vissuto
khippam gantvana savatthim passavho dipaduttamam.
|424.1427| Katham carahi janemu disva buddhoti brahmana
ajanatam no pabruhi yatha janemu tam mayam.
@Footnote: 1 Po. kathamhi . 2 Po. mantaparagu.
|424.1428| Agatani hi mantesu mahapurisalakkhana
dvattimsa ca byakkhyata 1- samatta anupubbaso.
|424.1429| Yassete honti gattesu mahapurisalakkhana
duveva tassa 2- gatiyo tatiya hi na vijjati
|424.1430| sace agaram avasati 3- vijeyya pathavim imam
adandena asatthena dhammena manusasati
|424.1431| sace ca so pabbajati agara anagariyam
vivatacchado sambuddho araha bhavati anuttaro.
|424.1432| Jatigottanca lakkhanam mante sisse punapare
muddham muddhadhipatanca manasa yeva pucchatha.
|424.1433| Anavaranadassavi yadi buddho bhavissati
manasa pucchite panhe vacaya visajjessati.
|424.1434| Bavarissa vaco sutva sissa solasa brahmana
ajito tissametteyyo punnako atha mettagu
|424.1435| dhotako upasivo ca nando ca atha hemako
todeyyakappa dubhayo jatukanni ca pandito
|424.1436| bhadravudho udayo ca posalo capi brahmano
mogharaja ca medhavi pingiyo ca mahaisi
|424.1437| paccekaganino sabbe sabbalokassa vissuta
jhayi jhanarata dhira pubbavasanavasita
@Footnote: 1 Po. byakhata. Yu. vyakhyata. 2 Po. dveyevassa.
@3 Yu. ajjhavasati.
|424.1438| Bavarim abhivadetva katva ca nam padakkhinam
jatajinadhara sabbe pakkamum uttaramukha
|424.1439| mulakassa 1- patitthanam puram 2- mahissatim tada
ujjenim capi gonaddham vedisam vanasavhayam
|424.1440| kosambim vapi saketam savatthinca puruttamam
setabyam kapilavatthum kusinaranca mandiram
|424.1441| pavanca bhoganagaram vesalim magadham puram
pasanakam cetiyanca ramaniyam manoramam
|424.1442| tasitova udakam 3- sitam mahalabhamva vanijo
chayam ghammabhitatto ca turita pabbatamaruhum.
|424.1443| Bhagava ca tamhi samaye bhikkhusanghapurakkhato
bhikkhunam dhammam deseti sihova nadati vane.
|424.1444| Ajito addasa sambuddham vitaramsimva bhanumam
candam yatha pannarase paripurim upagatam.
|424.1445| Athassa gatte disvana paripuram 4- viyanjanam
ekamantam thito hattho manopanhe apucchatha
|424.1446| adissa jammanam bruhi gottam bruhi salakkhanam
mantesu paramim bruhi kati vaceti brahmano.
|424.1447| Visam vassasatam ayu so ca gottena bavari
tinissa 5- lakkhana gatte tinnam vedanaparagu
@Footnote: 1 Yu. alakassa. 2 Yu. purimam .... 3 Po. Yu. tasitovudakam. 4 Yu. puripuranca.
@5 Yu. tinassa.
|424.1448| Lakkhane iti hase ca sanighandusaketubhe
panca satani vaceti saddhamme paramim gato.
|424.1449| Lakkhananam pavicayam bavarissa naruttama
tanhacchida 1- pakasehi ma no kankhayitam ahu.
|424.1450| Mukham jivhaya chadeti unnassa bhamukantare
kosohitam vatthaguyham evam janahi manava.
|424.1451| Puccham hi kanci 2- asunanto sutva panhe byakate
vicinteti jano sabbo vedajato katanjali
|424.1452| ko nu devo va brahma va indo vapi sujampati
manasa pucchite panhe kametam patibhasati.
|424.1453| Muddham muddhadhipatanca bavari paripucchati
tam byakarohi bhagava kankham vinaya no ise.
|424.1454| Avijja muddhati vijanahi 3- vijja muddhadhipatani
saddhasatisamadhihi chandaviriyena samyuta.
|424.1455| Tato vedena mahata santhambhetvana manavo
ekamsam ajinam katva padesu sirasa pati
|424.1456| bavari brahmano bhoto saha sissehi marisa
udaggacitto sumano pade vandati cakkhuma.
|424.1457| Sukhito bavari hotu saha sissehi brahmano
tvam vapi 4- sukhito hohi ciram jivahi manava.
@Footnote: 1 Po. tam puccham. Ma. kankhacchida. 2 Po. Ma. Yu. pucchanhi kinci.
@3 Ma. Yu. janati. 4 Ma. Yu. tvancapi.
|424.1458| Bavarissa ca tuyham va sabbesam sabbasamsayam
katavakasa pucchavho yankinci manasicchatha
|424.1459| sambuddhena katokaso nisiditvana panjali
ajito pathamam panham tattha pucchi 1- tathagatanti.
Vatthugatha nitthita.
--------------
Suttanipate pancamassa parayanavaggassa pathama ajitapanha
[425] |425.1460| 1 Kenassu nivuto loko (iccayasma ajito)
kenassu nappakasati
kissabhilepanam brusi kimsu tassa mahabbhayam.
|425.1461| Avijjaya nivuto loko (ajitati bhagava)
veviccha (pamada) nappakasati
jappabhilepanam brumi dukkhamassa mahabbhayam.
|425.1462| Savanti sabbadhi sota (iccayasma ajito)
sotanam kim nivaranam
sotanam samvaram bruhi kena sota pithiyyare 2-.
|425.1463| Yani sotani lokasmim (ajitati bhagava) sati tesam nivaranam
sotanam samvaram brumi pannayete pithiyyare 3-.
|425.1464| Panna ceva sati ca 4- (iccayasma ajito) namarupanca marisa
@Footnote: 1 Ma. Yu. .. puccha . ito param sabbattha idisameva . 2-3 Ma. pidhiyyare.
@4 Ma. satiyanca.
Etamme puttho pabrumi katthetam uparujjhati.
|425.1465| Yametam panham apucchi ajita tam vadami te
yattha namanca rupanca asesam uparujjhati
vinnanassa nirodhena etthetam uparujjhati.
|425.1466| Ye ca sankhatadhammase ye ca sekha puthu idha
tesam me nipako iriyam puttho pabruhi marisa.
|425.1467| Kamesu nabhigijjheyya manasanavilo siya
kusalo sabbadhammanam sato bhikkhu paribbajeti.
Ajitamanavakapanha pathama.
------------
Suttanipate pancamassa parayanavaggassa
dutiya tissametteyyapanha
[426] |426.1468| 2 Kodha santusito loke (iccayasma tissametteyyo 1-)
kassa no santi injita
ko ubhantamabhinnaya majjhe manta na limpati
kam brusi mahapurisoti ko idha sibbanimaccaga 2-.
|426.1469| Kamesu brahmacariyava (metteyyati bhagava)
vitatanho sada sato
@Footnote: 1 Yu. tisso metteyyo. 2 Ma. sibbinimaccaga.
Sankhaya nibbuto bhikkhu tassa no santi injita
|426.1470| so ubhantamabhinnaya majjhe manta na limpati
tam brumi mahapurisoti so idha sibbanimaccagati.
Tissametteyyamanavakapanha dutiya.
-----------
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 25 page 517-532.
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=25&item=422&items=5
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=25&item=422&items=5&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=422&items=5
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=25&item=422&items=5
Study Atthakatha :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=422
Contents of The Tipitaka Volume 25
https://84000.org/tipitaka/read/?index_25
https://84000.org/tipitaka/english/?index_25
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
